750 mając, sypać Lorycas, lub kosze ziemią nasypane robić; albo Battiery, na Armaty, tak akomodując, żeby z nich na wszystkie strony Miasta strychować, dobrze i wygodnie było, na Armatę w Fortecy bić, Batiery łamać. 8. Armaty nie mają być do węgłów wymierzone i obrócone, lecz ku słabszym częściom Bastionów, bo te pierwej trzeba rujnować, niżeli kortyny, gdyż baszty błisko siebie będąc, bronią kortyn. 9. Te accesus do Miasta albo Aprosze, nie powinny być recta linea kopane, lecz formą ukośną wężykowatą, w tę i w oną stronę wykierówane, ziemię ku Miastu sypiąć: Im bliżej Fortecy, tym glębsze być
750 maiąc, sypać Loricas, lub kosze ziemią nasypane robić; albo Battiery, na Armaty, tak akommoduiąc, żeby z nich na wszystkie strony Miasta strychować, dobrze y wygodnie było, na Armatę w Fortecy bić, Batiery łamać. 8. Armaty nie maią bydź do węgłow wymierzone y obrocone, lecz ku słábszym częściom Bastyonow, bo te pierwey trzeba ruynować, niżeli kortyny, gdyż baszty błisko siebie będąc, bronią kortyn. 9. Te accesus do Miasta albo Approsze, nie powinny bydź recta linea kopane, lecz formą ukośną wężykowatą, w tę y w oną stronę wykierówane, ziemię ku Miastu sypiąć: Im bliżey Fortecy, tym glębsze bydź
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 236
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
cum omine nieomylnej fundowane przez Wenetów wiktoryj, przeciw pretensji Austriaków, Roku 1593, formą cyrkularną, o dziesiąciu mocnych regularnych Bastionach pod Imionami Świętych Fortunata, Hermakura, Z Krzyża, Wawrzyńca, Justyny, Stefana, Z Maryj, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych na kroków 200, o trzech bramach. Koło wszystkich tych Bastionów w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerna jedna, dla uszykowania wojska najliczniejszego ku obronie służąca ; po nad którą ulicą, stoją Kamienice frontem ku polu na wszystkie strony jak obóz uszykowane. Od tych Bastionów, idą przestronne drogi w prospekt ku wieży mocno ufortyfikowanej w pośrzód Miasta stojącej. Fosy koło Miasta szerokie są na 30 kroków
cum omine nieomylney fundowane przez Wenetow wiktoryi, przeciw pretensii Austryakow, Roku 1593, formą cyrkularną, o dziesiąciu mocnych regularnych Bastionach pod Imionami Swiętych Fortunata, Hermákura, S Krzyża, Wawrzyńca, Iustyny, Stefana, S Máryi, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych ná krokow 200, o trzech brámach. Koło wszystkich tych Bastionow w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerná iedna, dla uszykowaniá woyska naylicznieyszego ku obronie służąca ; po nad ktorą ulicą, stoią Kamienice frontem ku polu na wszystkie strony iak oboz uszykowane. Od tych Bástionow, idą przestronne drogi w prospekt ku wieży mocno ufortyfikowaney w pośrzod Miasta stoiącey. Fossy koło Miasta szerokie są na 30 krokow
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 222
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Stefana, Z Maryj, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych na kroków 200, o trzech bramach. Koło wszystkich tych Bastionów w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerna jedna, dla uszykowania wojska najliczniejszego ku obronie służąca ; po nad którą ulicą, stoją Kamienice frontem ku polu na wszystkie strony jak obóz uszykowane. Od tych Bastionów, idą przestronne drogi w prospekt ku wieży mocno ufortyfikowanej w pośrzód Miasta stojącej. Fosy koło Miasta szerokie są na 30 kroków, głębokie na 12 kroków. Placów wolnych w cyrkumferencyj Miasta jest numero dziewięć. Diametru Miasta na krzyż go mierząc, jest na kroków 600. Na fundamenta jego rzucano różnego metalu Numismata wielkości talera bitego
Stefana, S Máryi, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych ná krokow 200, o trzech brámach. Koło wszystkich tych Bastionow w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerná iedna, dla uszykowaniá woyska naylicznieyszego ku obronie służąca ; po nad ktorą ulicą, stoią Kamienice frontem ku polu na wszystkie strony iak oboz uszykowane. Od tych Bástionow, idą przestronne drogi w prospekt ku wieży mocno ufortyfikowaney w pośrzod Miasta stoiącey. Fossy koło Miasta szerokie są na 30 krokow, głębokie na 12 krokow. Placow wolnych w cyrkumferencyi Miasta iest numero dziewięć. Diametru Miasta ná krzyż go mierząc, iest na krokow 600. Na fundamentá iego rzucano rożnego metalu Numismata wielkości talera bitego
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 222
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
tych fortyfikacyj jako fortec tak i cyrkumwallacyj zwyczajne są Polemikom i inne ku obronie służące wojenne struktury z ziemi wysypane. Jako to Reduty, gwiazdy, kasztele, baterie, Aprosze. O Redutach.
IV. Reduty albo Redukty jest fortyfikacja kwadratowa, albo czworścienna przydłuższa z ziemi wysypana nakształt kasztelu kwadratowego, tym tylko różna że bastionów niema. Miejsce swoje mają przy cyrcymwallacyj, Aproszach, aby kopiący aprosze mieli się gdzie schronić i bronić się obleżonym wycieczkę czyniącym. Konstrukcja Reduktów jest ta. Jednej ścianie daje się długości na stop 48. albo 60. a najwięcej 73. J na tej ścianie formuje się lub doskonały kwadrat, lub podługowaty. Wału
tych fortyfikácyi iáko fortec ták y circumwallacyi zwyczayne są Polemikom y inne ku obronie służące woienne struktury z ziemi wysypáne. Jáko to Reduty, gwiazdy, kasztele, báterye, Aprosze. O Redutach.
IV. Reduty álbo Redukty iest fortyfikácya kwadratowa, álbo czworścienna przydłuższa z ziemi wysypana nákształt kasztelu kwadratowego, tym tylko rożna że bastyonow niema. Mieysce swoie maią przy cyrcymwallacyi, Aproszach, áby kopiący aprosze mieli się gdzie zchronić y bronić się obleżonym wycieczkę czyniącym. Konstrukcya Reduktow iest ta. Jedney ścianie dáie się długości ná stop 48. álbo 60. á naywięcey 73. J ná tey ścianie formuie się lub doskonáły kwadrat, lub podługowaty. Wału
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K2v
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
10. Szerokość brzegu fosy na stop. 2. albo 3. Szerokość górna fosy na stop. 15. albo 24. Głębokość fosy na stop. 5 albo 6. O gwiazdach.
V. Gwiazda jest fortyfikacja z ziemi wysypana rogata, na kształt gwiazdy mocniejsza nad redukty, iż swemi rogami większe mając podobieństwo do bastionów, jeden róg drugiego zobopolnie bronić może. Miejsce swoje także mają przy cyrkumwallacyj, Aproszach, przeprawach, etc. Fortyfikacja w gwiazdę bywa o czterech, lub piąciu, lub sześciu rogach, rzadko więcej
Konstrukcja czworogranistej gwiazdy w ten ma być sposób. 1mo. Długość jednej linii odmierz na stop 48. albo 50. 2do
10. Szerokość brzegu fossy ná stop. 2. álbo 3. Szerokość gorna fossy ná stop. 15. álbo 24. Głębokość fossy ná stop. 5 álbo 6. O gwiazdach.
V. Gwiazda iest fortyfikácya z ziemi wysypana rogata, ná kształt gwiazdy mocnieysza nad redukty, iż swemi rogami większe maiąc podobieństwo do bástyonow, ieden rog drugiego zobopolnie bronić może. Mieysce swoie tákże maią przy circumwallácyi, Aproszach, przepráwach, etc. Fortyfikácya w gwiazdę bywa o czterech, lub piąciu, lub sześciu rogach, rzadko więcey
Konstrukcya czworogranistey gwiazdy w ten ma być sposob. 1mo. Długość iedney linii odmierz ná stop 48. álbo 50. 2do
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K3
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
od postrzału kopaczów.
5to. Gdy Sapa albo fosa przeidzie zewnętrzne fortyfikacje, szańce przedforteczne, cała inwencja dalsza oblegających na tym zawisła, aby przeiść fosę pryncypalną: Jeżeli wodna jest, groblą przez nią jaknajusilniej i najprędzej dając z materyj jaka się znaleźć może. Co raz nowe i bliższe baterie wysypując dla ruinowania wału i bastionów, i z ręcznej strzelby się odstrzelając.
6to. Po przebytej fosie zostaje albo po drabinach drzec się na wały, rozkopywać wał i bastiony, przez ruiny gwałtem cisnąć się do fortecy. Albo miny podsadziwszy pod bastiony, onez wysadzac. Lub innym fortelem, jaki tylko inwencja podać może, sztuką, lub oczywistym szturmem kusić
od postrzału kopaczow.
5to. Gdy Sappa álbo fossa przeidzie zewnętrzne fortyfikácye, szańce przedforteczne, cała inwencya dalsza oblegáiących ná tym záwisła, áby przeiść fossę pryncypalną: Jeżeli wodna iest, groblą przez nię iáknayusilniey y nayprędzey dáiąc z materyi iáka się znaleść może. Co raz nowe y bliższe baterye wysypuiąc dla ruinowania wału y bastyonow, y z ręczney strzelby się odstrzeláiąc.
6to. Po przebytey fossie zostáie álbo po drabinach drzec się ná wały, rozkopywáć wał y bastyony, przez ruiny gwałtem cisnąć się do fortecy. Albo miny podsadziwszy pod bastyony, onez wysadzac. Lub innym fortelem, iáki tylko inwencya podáć może, sztuką, lub oczywistym szturmem kusić
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: L
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
.
XXIII. Rawelin jest struktura z ziemi wysypana nakształt bastionu, tym jednak różna, iż pospolicie daje się bez Flanków albo skrzydeł. Miejsce ma swoje między dwiema bastionami na przeciwko kortyny za fosą, i własną się fosą zewnątrz opasuje. Wysokość jego pomierna być powinna aby mógł mieć obronę tak z kortyny jako i z bastionów. Szerokość też nie większa nad tę któraby zasłaniała szerokość kortyny. Tak bowiem mieć może obronę z frontów i z skrzydeł obudwu bastionów.
Sposób formowania Rawelinów, z inszych, ten doświadczony. Z posrodka kortyny przez fosę wyciąnii prostą perpendykularną linią. Z tej linii zaczynając od brzegu zewnętrznego fosy, odetniej tej długości linią,
.
XXIII. Rawelin iest struktura z ziemi wysypana nakształt bastyonu, tym iednak rożna, iż pospolicie dáie się bez Flankow álbo skrzydeł. Mieysce ma swoie między dwiema bastyonámi ná przeciwko kortyny zá fossą, y własną się fossą zewnątrz opásuie. Wysokość iego pomierna być powinna áby mogł mieć obronę ták z kortyny iáko y z bastyonow. Szerokość też nie większa nad tę ktoraby zasłaniała szerokość kortyny. Ták bowiem mieć może obronę z frontow y z skrzydeł obudwu bastyonow.
Sposob formowania Rawelinow, z inszych, ten doswiadczony. Z posrodka kortyny przez fossę wyciąnii prostą perpendykularną linią. Z tey linii zaczynaiąc od brzegu zewnętrznego fossy, odetniey tey długości linią,
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Miejsce ma swoje między dwiema bastionami na przeciwko kortyny za fosą, i własną się fosą zewnątrz opasuje. Wysokość jego pomierna być powinna aby mógł mieć obronę tak z kortyny jako i z bastionów. Szerokość też nie większa nad tę któraby zasłaniała szerokość kortyny. Tak bowiem mieć może obronę z frontów i z skrzydeł obudwu bastionów.
Sposób formowania Rawelinów, z inszych, ten doświadczony. Z posrodka kortyny przez fosę wyciąnii prostą perpendykularną linią. Z tej linii zaczynając od brzegu zewnętrznego fosy, odetniej tej długości linią, która reprezentować będzie linią głowy Rawelinu: jakiej długości jest połowa frontu bastionu, albo dwie części że trzech, albo trzy ze czterech.
. Mieysce ma swoie między dwiema bastyonámi ná przeciwko kortyny zá fossą, y własną się fossą zewnątrz opásuie. Wysokość iego pomierna być powinna áby mogł mieć obronę ták z kortyny iáko y z bastyonow. Szerokość też nie większa nad tę ktoraby zasłaniała szerokość kortyny. Ták bowiem mieć może obronę z frontow y z skrzydeł obudwu bastyonow.
Sposob formowania Rawelinow, z inszych, ten doswiadczony. Z posrodka kortyny przez fossę wyciąnii prostą perpendykularną linią. Z tey linii zaczynaiąc od brzegu zewnętrznego fossy, odetniey tey długości linią, ktora reprezentować będzie linią głowy Rawelinu: iákiey długości iest połowa frontu bastyonu, álbo dwie części że trzech, álbo trzy ze czterech.
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, odetniej tej długości linią, która reprezentować będzie linią głowy Rawelinu: jakiej długości jest połowa frontu bastionu, albo dwie części że trzech, albo trzy ze czterech. Z tejże linii głowy Rawelinu ostatniego punktu, wyciągniej linie proste do końców kortyny, gdzie się kortyna, anguł zewnętrzny składając, łący z skrzydłami dwóch przeciwnych bastionów. Te linie po samę fosę oznaczą dwa fronty Rawelinu, jakiej długości być powinny, i anguł jego. J tak czyli abrys, czyli rzeczywisty stanie Rewelin co do pryncypalnych jego linii, oznaczających figurę Rawelinu.
Ze zaś Rawelin jest to nakształt bastionu oprócz skrzydeł, a zatym ma swoi wał, ma Parapety albo szaniec
, odetniey tey długości linią, ktora reprezentować będzie linią głowy Rawelinu: iákiey długości iest połowa frontu bastyonu, álbo dwie części że trzech, álbo trzy ze czterech. Z teyże linii głowy Rawelinu ostatniego punktu, wyciągniey linie proste do końcow kortyny, gdzie się kortyna, anguł zewnętrzny składaiąc, łączy z skrzydłami dwoch przeciwnych bastyonow. Te linie po samę fossę oznaczą dwa fronty Rawelinu, iákiey długości być powinny, y anguł iego. J ták czyli abrys, czyli rzeczywisty stanie Rewelin co do pryncypalnych iego linii, oznaczaiących figurę Rawelinu.
Ze zaś Rawelin iest to nakształt bastyonu oprocz skrzydeł, á zátym ma swoi wał, ma Parapety álbo szaniec
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
za jego fosą. Atoli Wolf i Tacquett, kładą go częstokroć przeciwko kortynie. Pułksiężyc to jeszcze ma nad Rawelin że przypuszcza flanki albo skrzydła. Atoli te skrzydła niemają wału i szańcu z tej racyj. A żeby nieprzyjaciel podsunąwszy się pod tę fortyfikacją, niemiał z nich zasłony. Ale łatwiej mógł być widziany z bastionów, z kortyn fortecy, i rugowany.
Sposób fortyfikacyj pułksiężycowy jest ten. 1mo. Linią głowy bastionu wyciągnii prosto za fosę fortecy, której linii pewna część ma być głowa fortyfikacyj pułksiężycznej. To jest dwie części ze trzech długości frontu beluardowego gdy z tej linii odetniesz, zacząwszy od zewnętrznej fosy, mieć będziesz linią głowy pułksiężyca
zá iego fossą. Atoli Wolff y Tacquett, kładą go częstokroć przeciwko kortynie. Pułxiężyc to ieszcze ma nad Rawelin że przypuszcza flanki álbo skrzydła. Atoli te skrzydła niemaią wału y szańcu z tey racyi. A żeby nieprzyiaciel podsunąwszy się pod tę fortyfikácyą, niemiał z nich zasłony. Ale łátwiey mogł być widziany z bastyonow, z kortyn fortecy, y rugowany.
Sposob fortyfikacyi pułxiężycowy iest ten. 1mo. Linią głowy bastyonu wyciągnii prosto zá fossę fortecy, ktorey linii pewna część ma być głowa fortyfikácyi pułxiężyczney. To iest dwie części ze trzech długości frontu beluardowego gdy z tey linii odetniesz, zacząwszy od zewnętrzney fossy, mieć będziesz linią głowy pułxiężyca
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: Iv
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
