lub cegiełnej materyj. 2. Ze Munimenta, albo Fortyfikacje triangularne są niedoskonałe; pięcią węgielne dobre, Poligona, albo wielu węgielne najlepsze, z doświadczenia Bellatorów Jednej strony każdej, albo ściany długość ma być na stop tysiąc uniwersalnie: Włosi dają tylko po stop ośm set, inne Narody inaczej. Kortyny zaś alias mur między Bastionami nie ma być ciągniony dalej nad 500 stop, ani mniej nad trzydzieści. 3. Wały nie powinny być zbytnie wysokie, bo Nieprzyjaciela zasłaniają podsuwającego się pod Fortecę, ani też bardzo niskie, bo nie zasłonią Defensores: Szerokość wałów, albo grubość ma być średnia, a nie nazbyt obszerna, ani też wąska, bo
lub cegiełney materyi. 2. Ze Munimenta, albo Fortyfikacye tryangularne są niedoskonałe; pięcią węgielne dobre, Polygona, albo wielu węgielne naylepszé, z doswiadczenia Bellatorow Iedney strony każdey, albo sciany długość ma bydź na stop tysiąc uniwersalnie: Włosi daią tylko po stop ośm set, inne Narody inaczey. Kortyny zaś alias mur między Bastyonami nie ma bydź ciągniony daley nad 500 stop, ani mniey nad trzydzieści. 3. Wały nie powinny bydź zbytnie wysokie, bo Nieprzyiacielà zasłaniáią podsuwaiącego się pod Fortecę, áni też bardzo niskie, bo nie zasłonią Defensores: Szerokość wałow, albo grubość ma bydź średnia, á nie názbyt obszerna, ani też wąska, bo
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 234
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Szerokość wałów, albo grubość ma być średnia, a nie nazbyt obszerna, ani też wąska, bo armat Nieprzyjacielskich nie utrzyma impetu. 4. Fosa im głębsza, tym lepsza, a ta na stop 12 głęboka zda się być suficjens, szerokość jej proporcjonalna. 5. Miasta nad wielkiemi leżące wodami, powinny się Fortyfikować Bastionami naróżnemi od lądu, a od wody tylko wałem. Jeżeli jednak tak waskie są rzeki, że kula z Flinty, albo pistoletu, lub strzała przenieść może, za takiemi rzekami powinien się sypać Ravelin, albo szaniec. 6. Zamki, Kasztele nie powinny o POLEMICE
być w pośród Miast erygowane, ale na takich miejscach
Szerokość wałow, albo grubość ma bydź średnia, á nie názbyt obszerna, ani też wąska, bo armat Nieprzyiacielskich nie utrzyma impetu. 4. Fosa im głębsza, tym lepsza, a ta na stop 12 głęboka zdá się bydź sufficiens, szerokość iey proporcyonalna. 5. Miásta nad wielkiemi leżące wodami, powinny się Fortyfikować Bastyonami narożnemi od lądu, a od wody tylko wałem. Ieżeli iednak ták waskie są rzeki, że kula z Flinty, albo pistoletu, lub strzała przenieść może, za takiemi rzekami powinien się sypać Ravelin, albo szaniec. 6. Zamki, Kasztele nie powinny o POLEMICE
bydź w posrod Miast erygowane, ale na takich mieyscach
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 234
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Przydaj tęż Ortografią i ichnografią wału i fosy według wymiaru Reduktów: a mieć będziesz zupełną fortyfikacją w gwiazdę. O kasztelach pułbastyonowych.
VI. W cyrkumwallacyj lub innych wojennych okkurrencjach w częstym są używaniu kasztele pułbastyonowe; to jest połowę tylko bastionu w naróżnikach swoich mające. Które lubo nie są tak obronne, jako kasztele z zupełnemi bastionami; atoli połową pracy, zmudy czasu, i ekspens umniejszają. Takie kasztele figury się dają triangułowej, lub czworgranistej, kwadratu doskonałego lub podługowatego. Konstrukcja kasztelów trajngułowych lub kwadratowych w jedenże dzieje się sposób. 1mo. Odmierz jednę ścianę długą na stop nie mniej jak 120. Nie więcej jak stop 180. 2do.
Przydai tęż Ortografią y ichnografią wału y fossy według wymiaru Reduktow: á mieć będziesz zupełną fortyfikacyą w gwiazdę. O kasztelach pułbastyonowych.
VI. W cyrkumwallacyi lub innych woiennych okkurrencyach w częstym są używaniu kásztele pułbastyonowe; to iest połowę tylko bastyonu w narożnikách swoich maiące. Ktore lubo nie są ták obronne, iáko kásztele z zupełnemi bástyonámi; átoli połową pracy, zmudy czasu, y expens umnieyszaią. Tákie kásztele figury się dáią tryangułowey, lub czworgranistey, kwadratu doskonáłego lub podługowátego. Konstrukcya kásztelow trayngułowych lub kwadratowych w iedenże dzieie się sposob. 1mo. Odmierz iednę ścianę długą ná stop nie mniey iák 120. Nie więcey iák stop 180. 2do.
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K3v
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
małp wielką liczbę konserwują, czczone od Bajanów Poganów za Bogi, i w drugim toż samo, Koserwuje także 1200. koni dla Moguła Wielkiego i 50. słoniów, Gubernator tameczny nazywa się Baja jakoby Książę. DIU WYSPA na Golfie Kambajskim nie wielka ale wsławona fortecą znaczną obcębrowaną dwiema fosami pełnemi morskiej wody, i nakrytemi dwiema bastionami wyciosanymi w skale i wywyzszonemi na skale, Port ma bardzo dobry. Portugalowie przez długi czas tu najsławniejszy mieli handel na cały Mogol, ale teraz Holendrowie większą część im odebrali do Suraty. DAMAN nad Golfem Kambajskim ma Port dobry, i MIasto ufortyfikowane mocno przez Pportugallów do których należy. SURATA o mile od Golfu Kambajskiego ma
máłp wielką liczbę konserwuią, czczone od Bájanow Pogánow zá Bogi, y w drugim toż samo, Koserwuie tákże 1200. koni dlá Mogułá Wielkiego y 50. słoniow, Gubernátor támeczny názywá się Bajá iákoby Xiążę. DIU WYSPA ná Golfie Kámbáyskim nie wielká ále wsłáwoná fortecą znáczną obcębrowáną dwiemá fossami pełnemi morskiey wody, y nákrytemi dwiema bástyonámi wyciosánymi w skále y wywyzszonemi ná skále, Port ma bárdzo dobry. Portugállowie przeź długi czás tu náysłáwnieyszy mieli handel ná cáły Mogol, ále teráź Holendrowie większą część im odebráli do Suráty. DAMAN nád Golfem Kámbáyskim ma Port dobry, y MIásto ufortyfikowáne mocno przeź Pportugállow do ktorych náleży. SURATA o mile od Golfu Kámbáyskiego ma
Skrót tekstu: ŁubŚwiat
Strona: 591
Tytuł:
Świat we wszystkich swoich częściach
Autor:
Władysław Aleksander Łubieński
Drukarnia:
Wrocławska Akademia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wrocław
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1740
Data wydania (nie wcześniej niż):
1740
Data wydania (nie później niż):
1740
niektóre struktury, aby insult nieprzyjacielski z daleka od fortecy utrzymywały. Pryncypalne są te: Rawelin, Pułksiężyc, kleszcze, Rogi, i korona. O Rawelinie.
XXIII. Rawelin jest struktura z ziemi wysypana nakształt bastionu, tym jednak różna, iż pospolicie daje się bez Flanków albo skrzydeł. Miejsce ma swoje między dwiema bastionami na przeciwko kortyny za fosą, i własną się fosą zewnątrz opasuje. Wysokość jego pomierna być powinna aby mógł mieć obronę tak z kortyny jako i z bastionów. Szerokość też nie większa nad tę któraby zasłaniała szerokość kortyny. Tak bowiem mieć może obronę z frontów i z skrzydeł obudwu bastionów.
Sposób formowania Rawelinów, z
niektore struktury, aby insult nieprzyiacielski z daleka od fortecy utrzymywały. Pryncypalne są te: Rawelin, Pułxiężyc, kleszcze, Rogi, y korona. O Rawelinie.
XXIII. Rawelin iest struktura z ziemi wysypana nakształt bastyonu, tym iednak rożna, iż pospolicie dáie się bez Flankow álbo skrzydeł. Mieysce ma swoie między dwiema bastyonámi ná przeciwko kortyny zá fossą, y własną się fossą zewnątrz opásuie. Wysokość iego pomierna być powinna áby mogł mieć obronę ták z kortyny iáko y z bastyonow. Szerokość też nie większa nad tę ktoraby zasłaniała szerokość kortyny. Ták bowiem mieć może obronę z frontow y z skrzydeł obudwu bastyonow.
Sposob formowania Rawelinow, z
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
fortyfikacja zewnętrzna ziemi wysypana na kształt pół Księżyca jaki się pokazuje na pierwszej lub ostatniej kwadrze, z którego podobieństwa imię swoje bierze. Ta zaś figura pułksiężyca jest tylko części wewnętrznej obróconej ku fortecy. Mało co ma różnicy i od Rawelinu. Według Szota tym się zdadzą różnić. Iż Rawelin ma miejsce na przeciwko kortyny między dwiema bastionami. Pułksiężyc zaś na przeciwko samego bastionu za jego fosą. Atoli Wolf i Tacquett, kładą go częstokroć przeciwko kortynie. Pułksiężyc to jeszcze ma nad Rawelin że przypuszcza flanki albo skrzydła. Atoli te skrzydła niemają wału i szańcu z tej racyj. A żeby nieprzyjaciel podsunąwszy się pod tę fortyfikacją, niemiał z nich zasłony
fortyfikacya zewnętrzna ziemi wysypana ná kształt puł Xiężyca iáki się pokázuie ná pierwszey lub ostatniey kwadrze, z ktorego podobieństwa imię swoie bierze. Ta zaś figura pułxiężyca iest tylko części wewnętrzney obroconey ku fortecy. Mało co ma rożnicy y od Rawelinu. Według Szotha tym się zdadzą roźnić. Jż Rawelin ma mieysce ná przeciwko kortyny między dwiema bastyonámi. Pułxiężyc zaś ná przeciwko samego bastyonu zá iego fossą. Atoli Wolff y Tacquett, kładą go częstokroć przeciwko kortynie. Pułxiężyc to ieszcze ma nad Rawelin że przypuszcza flanki álbo skrzydła. Atoli te skrzydła niemaią wału y szańcu z tey racyi. A żeby nieprzyiaciel podsunąwszy się pod tę fortyfikácyą, niemiał z nich zasłony
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: Iv
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
fortyfikacyj, i z nich jako z gotowej już bateryj łatwiej mógłby bombardować fortecę. O Rogach.
XXVI. Rogi jest fortyfikacja zewnętrzna, na froncie swoim po połowie bastionu mająca, a we środku między niemi nakształt kortyny: dla którego podobieństwa do rogów, toż bierze imię Zwyczajnie ma swoje miejsce przeciwko kortynie między dwiema bastionami. Swoje flanki albo skrzydła, jako i kleszcze bierze z linii skrzydeł bastionowych, przeciągnionych aż zaostatni przedforteczny szaniec. Długość frontu całego równa długości fortecznej kortyny, tak ma być wydzielona; aby naróżnie połowice bastionu, to jest dwa rogi do poszredniej swojej kortyny ten proporcjonalny miały wymiar, jaki mają forteczne bastiony do swojej kortyny.
fortyfikácyi, y z nich iáko z gotowey iuż bateryi łatwiey mogłby bombardowáć fortecę. O Rogach.
XXVI. Rogi iest fortyfikácya zewnętrzna, ná froncie swoim po połowie bastyonu maiąca, á we szrodku między niemi nakształt kortyny: dla ktorego podobieństwa do rogow, toż bierze imię Zwyczaynie ma swoie mieysce przeciwko kortynie między dwiema bastyonami. Swoie flanki álbo skrzydłá, iáko y kleszcze bierze z linii skrzydeł bastyonowych, przeciągnionych aż zaostatni przedforteczny szaniec. Długość frontu cáłego rowna długości forteczney kortyny, ták ma być wydzielona; áby nárożnie połowice bastyonu, to iest dwa rogi do poszredniey swoiey kortyny ten proporcyonalny miały wymiar, iáki maią forteczne bastyony do swoiey kortyny.
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: I2v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
ścian i angułów, albo łamanin i anfraktów, i z tąd decyzja, jaka której części być powinna fortyfikacja. Sposób fortyfikowania linii prostej.
XXVIII. Linia prosta miejsca jakiego żadnej niemająca łamaniny, gdy jest tak długa, że długością swoją przechodzi długość wszelką kortyny, której wymiar wyznaczony największy na stop 500. ma się fortyfikować bastionami na tejże linii osadzonemi. Wymiar zaś linii składających bastiony podaje tablica następująca, Wymiar pod literą A. służy fortyfikowaniu linii do i o sześć bastionach. Pod literą B. linii do i o ośmiu bastionach. Pod literą C. linii o dziewiąciu, dziesiąciu i więcej bastionach. Tablica oznaczająca wymiar linii bastionów osadzonych na
ścian y angułow, álbo łámanin y anfraktow, y z tąd decyzya, iáka ktorey częsci być powinna fortyfikácya. Sposob fortyfikowania linii prostey.
XXVIII. Linia prosta mieysca iákiego żadney niemaiąca łamaniny, gdy iest ták długa, że długością swoią przechodzi długość wszelką kortyny, ktorey wymiar wyznaczony naywiększy ná stop 500. ma się fortyfikować bástyonámi ná teyże linii osadzonemi. Wymiar zaś linii składaiących bástyony podáie tablica nástępuiąca, Wymiar pod literą A. służy fortyfikowaniu linii do y o sześć bastyonách. Pod literą B. linii do y o osmiu bastyonach. Pod literą C. linii o dziewiąciu, dziesiąciu y więcey bástyonach. Tablica oznaczaiąca wymiar linii bastyonow osadzonych ná
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: I3
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
gradusów równa się albo blisko dochodzi liczby gradusów którego angułu miejsca nieregularnego. 3tio. Tych tedy fortec bastiony wystaw, dając szyj, skrzydeł, głowy, frontu wymiar opisany w tablicy pod liczbą IX. Których fortec anguły figury, dochodzą gradusami angułów figury miejsca nieregularnego. A mieć będziesz wszystkie anguły figury nieregularnej ufortyfikowane należycie przyzwoitemi sobie bastionami co do pryncypalnych linii. 4to. Przydać Ortografią każdemu bastionowi przyzwoitą według tablicy pod liczbą XV. J tak stanie doskonała nieregularna forteca.
Gdyby miejsca nieregularnego ściana po odcięciu z obudwu końców szyj dwóch bastionów, na przykład według wymiaru fortecy sześćgranistej, została mniejsza niż stop 300. a zatym niesposobna do fortyfikacyj nieregularnej. Może bastiony
gradusow rowna się álbo blisko dochodzi liczby gradusow ktorego angułu mieysca nieregularnego. 3tio. Tych tedy fortec bastyony wystaw, daiąc szyi, skrzydeł, głowy, frontu wymiar opisany w tablicy pod liczbą IX. Ktorych fortec anguły figury, dochodzą gradusami angułow figury mieysca nieregularnego. A mieć będziesz wszystkie anguły figury nieregularney ufortyfikowane należycie przyzwoitemi sobie bastyonámi co do pryncypalnych linii. 4to. Przydáć Ortografią każdemu bastyonowi przyzwoitą według tablicy pod liczbą XV. J ták stanie doskonała nieregularna forteca.
Gdyby mieysca nieregularnego ściana po odcięciu z obudwu końcow szyi dwoch bastyonow, ná przykład według wymiaru fortecy sześćgranistey, zostałá mnieysza niż stop 300. á zatym niesposobna do fortyfikácyi nieregularney. Może bastyony
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: I4
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Tak bowiem większe szyje bastionów zmniejszyć mogą ściany i sposobną uczynić do kortyny długiej na stop 500. Sposób fortyfikacyj nieregularnej miejsca nieregularnego mającego ściany i anguły niesposobne.
XXXI. Ściana niesposobna do fortyfikacyj, to jest daleko dłuższa nad 500. stop, oprócz szyj największych bastionów, jeżeli tyle długości ma, aby się między naróżniemi bastionami, mógł jeden, dać lub dwa, albo i więcej płaskich bastionów. To sposób ich wystawienia jest tenże co fortyfikowania linii prostej, pod liczbą XXVIII. opisany. Jeżeli zaś tyle długości mieć nie będzie, aby między dwiema naróżniemi bastionami i jeden płaski bastion niemógł stanąć, to miejsca figurę w inną figurę zamienić
. Ták bowiem większe szyie bastyonow zmnieyszyć mogą ściany y sposobną uczynić do kortyny długiey ná stop 500. Sposob fortyfikácyi nieregularney mieysca nieregularnego maiącego ściany y anguły niesposobne.
XXXI. Sciana niesposobna do fortyfikácyi, to iest dáleko dłuższa nad 500. stop, oprocz szyi naywiększych bastyonow, ieżeli tyle długości ma, áby się między narożniemi bastyonámi, mogł ieden, dać lub dwa, álbo y więcey płaskich bastyonow. To sposob ich wystáwienia iest tenże co fortyfikowania linii prostey, pod liczbą XXVIII. opisany. Jeżeli zaś tyle długości mieć nie będzie, áby między dwiema narożniemi bastyonámi y ieden płaski bastyon niemogł stanąć, to mieysca figurę w inną figurę zámienić
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: I4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
