dobrze zalutowawszy/ w kotle ukropu wrzącego przez godzin cztery ustawicznie warzyć. A gdy powoli przestydnie/ przecedzić/ i każdego dnia rano i na noc po pięć abo po sześć łyżek/ ciepło dawać pić. Piersiom i płucom zatkanym
Piersiom chorym i zaziębionym. Także płucom i krztaniowi grubemi wilgotnościami/ flegmistymi klejowatymi zatkanym. Wziąć korzenia Benedyktowego dwa łoty/ Izopu suchego łot/ Bożego drzewka /Piołunu/ Lebiotki/ Ruty ogródnej/ nasienia Włoskiego Kopru/ Fiołkowego korzenia/ Pieprzu długiego/ kwiatu Muszkatowego/ Gałganu/ Gwoździków/ Cynamonu/ Imbieru białego po pół łociu: To wszystko co namielej utłuc/ i przez gęste sitko przesiać/ do tego cukru tłuczonego także łotów
dobrze zálutowawszy/ w kotle vkropu wrzącego przez godźin cztery vstáwicznie wárzyć. A gdy powoli przestydnie/ przecedźić/ y káżdego dniá ráno y ná noc po pięć ábo po sześć łyżek/ ćiepło dáwáć pić. Pierśiom y płucom zátkánym
Pierśiom chorym y záźiębionym. Tákże płucom y krztaniowi grubemi wilgotnośćiámi/ flágmistymi kliiowátymi zátkánym. Wźiąć korzenia Benediktowego dwá łoty/ Izopu suchego łot/ Bożego drzewká /Piołunu/ Lebiotki/ Ruty ogrodney/ naśienia Włoskiego Kopru/ Fiiołkowego korzenia/ Pieprzu długiego/ kwiátu Muszkatowego/ Gáłgánu/ Gwoźdźikow/ Cynámonu/ Imbieru białego po puł łoćiu: To wszystko co namieley vtłuc/ y przez gęste śitko prześiać/ do tego cukru tłuczonego tákże łotow
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 269
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ plastrem przykładając. Sadnu końskiemu
Sadno na grzbiecie koniowi leczy i goi/ prochem z liścia i z korzenia jego zasypując. Też warzonego juchą ciepło wymywając. To nietylko koniom/ ale i innemu bydłu rany/ i ludziom goi. Piwo czyni smaczne.
Piwo kto chce smakowite mieć/ ten niechaj pół funta do Achtela Benedyktowego korzenia zhruba przerażonego z Wiesionoskiem/ abo z polnej Szałwiej ośm łotów/ i w woreczku w śrzodku piwa zawiesić. Wino skażone naprawia.
Wino gdzieby się w smaku i w barwie odmieniło/ tylko korzenia tego z gruba przetłuczonego w worku w nim zawieś/ przydzie ksobie. Wino mocne i jako Małmazją czyni.
Wino
/ plastrem przykłádáiąc. Sádnu końskiemu
Sádno ná grzbiećie koniowi leczy y goi/ prochem z liśćia y z korzenia iego zásypuiąc. Też wárzonego iuchą ćiepło wymywáiąc. To nietylko koniom/ ále y innemu bydłu rány/ y ludźiom goi. Piwo czyni smáczne.
Piwo kto chce smákowite mieć/ ten niechay puł funtá do Achtelá Benediktowego korzenia zhrubá przeráżonego z Wieśionoskiem/ ábo z polney Száłwiey ośm łotow/ y w woreczku w śrzodku piwá záwieśić. Wino skáżone nápráwia.
Wino gdźieby się w smáku y w bárwie odmieniło/ tylko korzeniá tego z hrubá przetłuczonego w worku w nim záwieś/ przydźie ksobie. Wino mocne y iáko Máłmázyą czyni.
Wino
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 271
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ wielkim jest lekarstwem. Wziąwszy go i z kwieciem dwie garści/ Babki wąskiej/ abo Babczanych języczków pułtory garści/ Sadcu/ Jabłonki abo Gruszczyczki/ wonnego abo koziego Powoju/ które też Przewiercieniem zowiemy/ po garści. Liścia Lubczykowego/ Wężowych języczków/ abo Nasieźrału/ Szanty białej/ pół garści. Korzenia Kuklikowego/ abo Benedyktowego/ trzy łoty. To wszytko wespół posiekawszy drobno/ w cynową konew/ abo w flaszę zaszpontować/ nalawszy z pułtorej kwarty na to wina białego/ abo piwa dobrego/ i warzyć to przynamniej godzin cztery w kotle ukropu wrzącego/ a co dzień po cztery łyżki/ abo łoty/ rano i na noc choremu ciepło pić
/ wielkim iest lekárstwem. Wźiąwszy go y z kwiećiem dwie gárśći/ Babki wąskiey/ abo Babczánych ięzyczkow pułtory gárśći/ Sadcu/ Iábłonki ábo Grusczyczki/ wonnego ábo koźiego Powoiu/ ktore też Przewierćieniem zowiemy/ po gárśći. Liśćia Lubsczykowego/ Wężowych ięzyczkow/ ábo Násieźrału/ Szánty białey/ puł gárśći. Korzenia Kuklikowego/ ábo Benediktowego/ trzy łoty. To wszytko wespoł pośiekawszy drobno/ w cynową konew/ ábo w flászę zászpontowáć/ nálawszy z pułtorey kwarty ná to winá białego/ ábo piwá dobrego/ y wárzyć to przynamniey godźin cztery w kotle vkropu wrzącego/ á co dźień po cztery łyszki/ ábo łoty/ ráno y ná noc choremu ćiepło pić
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 291
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
orzech/ tego prochu naczczo używać. A gdzieby się przytym chciał pocić/ przydać do tego Driakwie dobrej kwintę/ pobudzi pot. Item.
Inny proch przeciwko zarażeniu morowemu/nie mniej od pierwszego użyteczny. Wziąć korzenia suchego i ochędożonego tejże Pępawy/ dwa łoty. Korzenia Biedrzyńcowego łot. Korzenia Kukliku/ abo Benedyktowego/ Dyptanu białego/ Glinki Ormiańskiej po pół łota. Glinki pieczętowanej pułkwinty/ Macice Perłowej kwintę/ Szmaragdu preparowanego dwie części kwinty/ zwłaszcza odrobin jego/ co nasubtelniej utartych Drzewa Orlego abo Rajskiego/ korzenia Jeleniego oka/ abo Broni/ po szóstej części kwinty/ abo co dziesięć ziarn jęczmiennych zaważy. Te co nasubtelniej utłuc/
orzech/ tego prochu náczczo vżywáć. A gdźieby się przytym chćiał poćić/ przydáć do tego Dryakwie dobrey kwintę/ pobudźi pot. Item.
Iny proch przećiwko záráżeniu morowemu/nie mniey od pierwszego vżyteczny. Wźiąć korzenia suchego y ochędożonego teyże Pępáwy/ dwá łoty. Korzenia Biedrzyńcowego łot. Korzenia Kukliku/ ábo Benedyktowego/ Dyptanu białego/ Glinki Ormieńskiey po puł łotá. Glinki pieczętowáney pułkwinty/ Máćice Perłowey kwintę/ Szmárágdu prepárowánego dwie częśći kwinty/ zwłasczá odrobin iego/ co nasubtelniey vtártych Drzewá Orlego ábo Ráyskiego/ korzenia Ieleniego oká/ ábo Broni/ po szostey częśći kwinty/ ábo co dźieśięć źiarn ięczmiennych záważy. Te co nasubtelniey vtłuc/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 310
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
