usty mymi w poduszeczkę kryje, Jednak z takim dowcipem, że gdy się tym zbawia Całowania, niechcący rzkomo ust nadstawia I często, kiedy ust swych przed mymi umyka, Z tymiż się za szczęśliwym obrotem potyka; I kiedy się swą siłą z rąk moich wydziera, Tym się potężniej wikle i pode mnie wdziera, Białogłowskim folgując zwyczajom w tej mierze, Które temu wolą dać, kto im gwałtem bierze; Jakoż i ona wtenczas tak się tam broniła, Że bawić tylko chciała, wygrać nie myśliła. Potem, kiedy tym zmysłom dosyć uczyniła, W spokojną się posturę zemdlona złożyła, A ja też wiedząc jako zażyć tej godziny, Uczyniłem
usty mymi w poduszeczkę kryje, Jednak z takim dowcipem, że gdy się tym zbawia Całowania, niechcący rzkomo ust nadstawia I często, kiedy ust swych przed mymi umyka, Z tymiż się za szczęśliwym obrotem potyka; I kiedy się swą siłą z rąk moich wydziera, Tym się potężniej wikle i pode mnie wdziera, Białogłowskim folgując zwyczajom w tej mierze, Które temu wolą dać, kto im gwałtem bierze; Jakoż i ona wtenczas tak się tam broniła, Że bawić tylko chciała, wygrać nie myśliła. Potem, kiedy tym zmysłom dosyć uczyniła, W spokojną się posturę zemdlona złożyła, A ja też wiedząc jako zażyć tej godziny, Uczyniłem
Skrót tekstu: MorszAUtwKuk
Strona: 327
Tytuł:
Utwory zebrane
Autor:
Jan Andrzej Morsztyn
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1654
Data wydania (nie wcześniej niż):
1654
Data wydania (nie później niż):
1654
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Utwory zebrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1971
wierzchu żółte stryfy mający. Zielnik D. Symona Syreniusza/ Miejsce
Pierwszy/ jako się naprzód powiedziało/ roście na górach i ziemiach skalistych/ a pospolicie na łąkach. Przyrodzenie
Rozgrzewają i ścienczają w pierwszym stopniu na końcu/ albo we wtórym na początku: a zwłaszcza pierwszy/ który roście na skałach. Moc i skutki Piersiom białogłowskim.
Bywa Olejek z mniejszego Kosacu Leśnego od niektórych/ ile z kwiecia czyniony/ barzo użyteczny/ przeciwko nabrznieniu białogłowskych Piersi/ po porodzeniu/ przymiot ognisty z nich wyciąga/ nim namazując. Mosznom opuchłym.
Z Moszen/ i
Z Jądr Męskich puchlinę/ z prymiotem ognistym wyciąga. O innych Kosacach Dzikich. Kosaciec poziemny abo
wierzchu żółte stryfy máiący. Zielnik D. Symoná Syreniuszá/ Mieysce
Pierwszy/ iáko śie naprzod powiedźiáło/ roście ná górách y źiemiách skálistych/ á pospolićie ná łąkách. Przyrodzenie
Rozgrzéwáią y śćienczaią w pierwszym stopniu ná koncu/ álbo we wtorym ná początku: á zwłasczá pierwszy/ ktory rośćie ná skáłách. Moc y skutki Pierśiom białogłowskim.
Bywa Oleiek z mnieyszego Kosacu Leśnego od niektorych/ ile z kwiećia czyniony/ bárzo vżyteczny/ przećiwko nábrznieniu białogłowskych Pierśi/ po porodzeniu/ przymiot ognisty z nich wyćiąga/ nim námázuiąc. Mosznom opuchłym.
Z Moszen/ y
Z Iądr Męskich puchlinę/ z prymiotem ognistym wyćiąga. O innych Kosacách Dźikich. Kosaćiec poźiemny abo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 14
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
go po ćwierci łota/ z gruba przetłuczonego/ z ciepłą wodą/ albo z piwem/ albo z miodem pić: jenoby potrzeba wzawód biegać potym. A gdzieby zatym niechciał być womit/ tedy mu pomoc/ palcem języczka siągając. Febrom zagniłym
Tym sposobem też Febry zagniłe/ i dawne leczy. Piersiom białogłowskim.
Piersiom białogłowskim/ w połogu nabrzmiałym służy. Ogniu piekielnemu.
Ogniu piekielnemu liście Kopytnikowe rościerane/ a przykładane/ jest ratunkiem. Do tych lekarstw/ które bywają w oczy puszczane/ dla wyczyszczenia wrzodu/ wchodzi/ a zwłaszcza Sok z Tucją zmieszany. Zielnik D. Simona Syrenniusa. Oczy abo wrzód wychędaża. Zasłonę z
go po czwierći łotá/ z grubá przetłuczonego/ z ciepłą wodą/ álbo z piwem/ álbo z miodem pić: ienoby potrzebá wzawod biegáć potym. A gdźieby zátym niechćiał byc womit/ tedy mu pomoc/ pálcem ięzyczká śiągáiąc. Febrom zágniłym
Tym sposobem też Febry zágniłe/ y dawne leczy. Pierśiom białogłowskim.
Pierśiom białogłowskim/ w połogu nábrzmiáłym służy. Ogniu piekielnemu.
Ogniu piekielnemu liśćie Kopytnikowe rośćieráne/ á przykłádáne/ iest rátunkiem. Do tych lekarstw/ ktore bywáią w oczy pusczáne/ dla wyczysczenia wrzodu/ wchodźi/ á zwłásczá Sok z Tucyą zmieszány. Zielnik D. Simoná Syrenniusá. Oczy ábo wrzod wychędaża. Zasłonę z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
łota/ z gruba przetłuczonego/ z ciepłą wodą/ albo z piwem/ albo z miodem pić: jenoby potrzeba wzawód biegać potym. A gdzieby zatym niechciał być womit/ tedy mu pomoc/ palcem języczka siągając. Febrom zagniłym
Tym sposobem też Febry zagniłe/ i dawne leczy. Piersiom białogłowskim.
Piersiom białogłowskim/ w połogu nabrzmiałym służy. Ogniu piekielnemu.
Ogniu piekielnemu liście Kopytnikowe rościerane/ a przykładane/ jest ratunkiem. Do tych lekarstw/ które bywają w oczy puszczane/ dla wyczyszczenia wrzodu/ wchodzi/ a zwłaszcza Sok z Tucją zmieszany. Zielnik D. Simona Syrenniusa. Oczy abo wrzód wychędaża. Zasłonę z oczu spądza.
łotá/ z grubá przetłuczonego/ z ciepłą wodą/ álbo z piwem/ álbo z miodem pić: ienoby potrzebá wzawod biegáć potym. A gdźieby zátym niechćiał byc womit/ tedy mu pomoc/ pálcem ięzyczká śiągáiąc. Febrom zágniłym
Tym sposobem też Febry zágniłe/ y dawne leczy. Pierśiom białogłowskim.
Pierśiom białogłowskim/ w połogu nábrzmiáłym służy. Ogniu piekielnemu.
Ogniu piekielnemu liśćie Kopytnikowe rośćieráne/ á przykłádáne/ iest rátunkiem. Do tych lekarstw/ ktore bywáią w oczy pusczáne/ dla wyczysczenia wrzodu/ wchodźi/ á zwłásczá Sok z Tucyą zmieszány. Zielnik D. Simoná Syrenniusá. Oczy ábo wrzod wychędaża. Zasłonę z oczu spądza.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
łot. To oboje z gruba przetłuc/ i w funt Oliwy wsypać/ do tego przydawszy kwaterkę wina dobrego białego /i warzyć do strawienia wina/ a tym żywot bolejący/ i członki pokurczone nacierać. Item.
Toż nasienie przetłuczone/ i na ryncę przysmażone/ a na żywot co nacieplej przykładane czyni. Piersiom
Piersiom Białogłowskim zbytnie nabrzmiałym/ z obfitości mleka w nich zsiadłego/ lekarstwo z tegoż nasienia/ wziąwszy go miałko utartego sześć łotów/ maski Fengrekowej/ Słoneczniku/ po trzy łoty: Mirry łot/ Szafranu tłuczonego pół ćwierci łota. To wespół warzyć w białym winie/ przylawszy sześć łotów Rumienkowego olejku/ tak długo warząc/ aż zgęstnieje
łot. To oboie z grubá przetłuc/ y w funt Oliwy wsypáć/ do tego przydawszy kwáterkę winá dobrego białego /y wárzyć do strawienia winá/ á tym żywot boleiący/ y członki pokurczone náćieráć. Item.
Toż naśienie przetłuczone/ y ná ryncę przysmáżone/ á ná żywot co naćiepley przykłádáne czyni. Pierśiom
Pierśiom Białogłowskim zbytnie nábrzmiáłym/ z obfitośći mleká w nich zśiádłego/ lekárstwo z tegoż naśienia/ wźiąwszy go miáłko vtárte^o^ sześć łotow/ maski Fengrekowey/ Słoneczniku/ po trzy łoty: Mirrhy łot/ Száfránu tłuczonego poł czwierći łotá. To wespoł wárzyć w białym winie/ przylawszy sześć łotow Rumienkowego oleyku/ ták długo wárząc/ áż zgęstnieie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 140
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
olejkiem białym Terpentynowym/ pod tąż wagą/ albo miarą. Moczu.
Toż też Moczu z ciężkością odchodzącemu/ jest pewnym ratunkiem. Olejek. Oleum. Wątrób.
Ten Wątrobnej mocy/ w braniu i w przyciąganiu pokarmu z żołądka do siebie. Także Żołądku.
Żołądkowi samemu. Nerwom/ albo suchym żyłom. Jądrom Białogłowskim/ i związkom ich. Także Macicy barzo służy. Poniekąd też Nyrkom. I Pęcherzowi. Nerwom. Jądrom Macicy. Nyrkom Pęcherzowi. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę/ tak w jałowitych a zimnych/ jako w chudych/ a gorących ciałach białogłowskich/ nad przyrodzenie zastanowioną wzbudza/ Paniom tłustym/ jałowitym i zimnym/ z olejkiem Włoskiego
oleykiem białym Terpentynowym/ pod tąż wagą/ álbo miárą. Moczu.
Toż też Moczu z ćięszkośćią odchodzącemu/ iest pewnym rátunkiem. Oleiek. Oleum. Wątrob.
Ten Wątrobney mocy/ w brániu y w przyćiągániu pokármu z żołądká do śiebie. Tákże Zołądku.
Zołądkowi sámemu. Nerwom/ álbo suchym żyłom. Iądrom Białogłowskim/ y zwiąskom ich. Tákże Máćicy bárzo służy. Poniekąd też Nyrkom. Y Pęchyrzowi. Nerwom. Iądrom Máćicy. Nyrkom Pęchyrzowi. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę/ ták w iáłowitych á źimnych/ iáko w chudych/ á gorących ćiáłách białogłowskich/ nád przyrodzenie zástánowioną wzbudza/ Pániom tłustym/ iáłowitym y źimnym/ z oleykiem Włoskiego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 148
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w krzyżach/ i otwór łona we wnątrz mażąc. Moczu.
Moczu ciężkiemu albo odchodzeniu/ kapaniem/ jest doświadczonym ratunkiem/ na poły z Olejkiem z Melissy ciepło pijąc. A Pęcherz przy ogniu/ albo gorącym piecu/ nim namazując. Sól. Arteriej.
Ta Służy Arteriej wątrobnej: Otworu łona Białogłowskiego Przechodom moczu. Jądrom Białogłowskim. Naczyniom przyrodzonego nasienia. Otworu. Przewodom Jądrom bi. Nasieniu Kamień P.N.
Kamień w Nyrkach i w Pęcherzu leczy/ uryną wywodząc/ dając jej z wodką i z olejkiem tegoż ziela/ po kwincie każdego dnia. Puchlinie.
Puchlinę z ciała wywodzi. Podagryczne boleści uskramia. Podagrze Poty wzb
Poty wzbudza
w krzyżách/ y otwor łoná we wnątrz máżąc. Moczu.
Moczu ćięszkiemu álbo odchodzeniu/ kápániem/ iest doświadczonym rátunkiem/ ná poły z Oleykiem z Melissy ćiepło piiąc. A Pęchyrz przy ogniu/ álbo gorącym piecu/ nim námázuiąc. Sol. Arteriey.
Tá Słuzy Arteryey wątrobney: Otworu łoná Białogłowskiego Przechodom moczu. Iądrom Białogłowskim. Naczyniom przyrodzonego naśienia. Otworu. Przewodom Iądrõ bi. Naśieniu Kámień P.N.
Kámień w Nyrkách y w Pęchyrzu leczy/ vryną wywodząc/ dáiąc iey z wodką y z oleykiem tegoż źiela/ po kwinćie káżdego dniá. Puchlinie.
Puchlinę z ćiáłá wywodźi. Podágryczne boleśći vskrámia. Podágrze Poty wzb
Poty wzbudza
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 148
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Bagno. Rosmarinum Syl: et Boemicum. Alis. Camaepeuce. Ledum alterum, folijs Rośmaryni. Bemischer Rosmarem. Przyrodzenie.
ROzgrzewającego/ i wysuszającego jest przyrodzenia na końcu w wtórym stopniu/ albo w trzecim na przodku/ scieńcza/ zwarza/ utwierdza/ rozprawuje/ otwiera/ trawi. Moc i skutki. Niedostatkom białogłów:
Białogłowskim niedostatkom barzo użyteczne/ zwłaszcza które z zimnych wilgotności pochodzą/ naparzając się nim po pas.
Do tego wszystkiego jest przygodny/ do czego Rozmaryn ogródny/ okrom że do potraw nie przychodzi/ ani do przysmaków. Nad to. Do Piwa bywa kładziony.
Do piwa kładziony/ smaczny trunek czyni/ ale bolenie głowy zatym niezmierne
Bágno. Rosmarinum Syl: et Boemicum. Alis. Camaepeuce. Ledum alterum, folijs Rosmarini. Bemischer Rosmarem. Przyrodzenie.
ROzgrzewáiącego/ y wysuszáiącego iest przyrodzenia ná końcu w wtorym stopniu/ álbo w trzećim ná przodku/ zćieńcza/ zwarza/ vtwierdza/ rospráwuie/ otwiera/ trawi. Moc y skutki. Niedostátkom białogłow:
Białogłowskim niedostátkom bárzo vżyteczne/ zwłasczá ktore z źimnych wilgotnośći pochodzą/ náparzáiąc sie nim po pás.
Do tego wszystkiego iest przygodny/ do czego Rozmaryn ogrodny/ okrom że do potraw nie przychodźi/ áni do przysmákow. Nád to. Do Piwá bywa kłádźiony.
Do piwa kłádźiony/ smáczny trunek czyni/ ále bolenie głowy zátym niezmierne
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 171
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i okrostawiałości wnętrzne leczy/ w sycie miodowej korzenie jego warzone/ a trunkiem ciepło rano i na noc używane. (Tabe.) Krwi.
Krwią charkającym i plującym. Płucom.
Płucom zawrzedziałym i ropy pełnym/ w Miedzie warzony a pity. Czerwonce
Czewonej biegunce. Toku.
Toku krwawemu/ z kądkolwiek.
Upławom Białogłowskim wszelakim Upławom
Ropą plującym. Biegunk
Biegunkom każdym. Kolice.
Kolce i Morzeniu w żywocie. Scjatyce
Scjatyce/ i boleściom w Lędziwach. Natargu
Natargnionym/ i zerwanym/ i połamanym. Przepukł
Przepukłym/ w którymkolwiek miejscu. Urazom.
Urazom/ i Połaman Potłucz.
Połamaniu/ i Zbitym.
Z wysoka potłuczonym/ i
/ y okrostáwiáłośći wnętrzne leczy/ w syćie miodowey korzenie iego warzone/ á trunkiem ćiepło ráno y ná noc vżywáne. (Tabe.) Krwi.
Krwią charkáiącym y pluiącym. Płucom.
Płucom záwrzedźiáłym y ropy pełnym/ w Miedźie wárzony á pity. Czerwonce
Czewoney biegunce. Toku.
Toku krwáwemu/ z kądkolwiek.
Vpłáwom Białogłowskim wszelákim Vpłáwom
Ropą pluiącym. Biegunk
Biegunkom káżdym. Kolice.
Kolce y Morzeniu w żywoćie. Scyátyce
Scyátyce/ y boleśćiom w Lędźiwách. Nátárgu
Nátárgnionym/ y zerwánym/ y połamánym. Przepukł
Przepukłym/ w ktorymkolwiek mieyscu. Vrázom.
Vrázom/ y Połámán Potłucz.
Połamániu/ y Zbitym.
Z wysoká potłuczonym/ y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 247
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Krew z nosa zbytnie ciekącą zastanawia/ prochem z niego uczynionym nozdrza zadmuchując. Toku krwi z ran.
Tok zbytni/ a nie pohamowany z ran zawściąga/ zasypując je nim. Języczku spadłemu
Języczek zśliźniony i spadły w garle/ na swe miejsce przywodzi/ w winie Zankiel warząc/ a tym ciepło gargaryzując i często. Upławom białogłowskim.
Upławy zbytnie białogłowskie zastanawia/ uczyniwszy czopek albo węzełęk z liścia Zanklowego w otwór łona wpuszczać. Toż też czyni Kąpiel z niego czyniąc po pas. Macicj zawrzedziałej.
Zawrzedziałości Macice leczy/ ciepłym sokiem często sprycując. A gdyby soku mieć niemógł: wziąć ze trzy garści liścia Zanklowego/ a w winie aż do
Kreẃ z nosá zbytnie ćiekącą zástánawia/ prochem z niego vczynionym nozdrzá zádmuchuiąc. Toku krwi z ran.
Tok zbytni/ á nie pohámowány z ran záwśćiąga/ zásypuiąc ie nim. Ięzyczku spádłemu
Ięzyczek zśliźniony y spádły w gárle/ ná swe mieysce przywodźi/ w winie Zánkiel wárząc/ á tym ćiepło gárgáryzuiąc y często. Vpłáwom białogłowskim.
Vpłáwy zbytnie białogłowskie zástánawia/ vczyniwszy czopek álbo węzełęk z liśćia Zánklowego w otwor łoná wpusczáć. Toż też czyni Kąpiel z niego czyniąc po pás. Máćicj záwrzedźiáłey.
Záwrzedźiáłośći Máćice leczy/ ćiepłym sokiem często sprycuiąc. A gdyby soku mieć niemogł: wźiąć ze trzy gárśći liśćia Zánklowego/ á w winie áż do
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
