się pocił/ rychło ją odgania. A czasu Zimu gdzieby o Sok trudno było/ tedy wziąć suchego i z liściem/ abo tylko samego korzenia Biedrzeńcowego ze dwie garści pokrajać drobno/ warz w winie do połowice/ a miasto przerzeczonego Soku używać. Abo prochu tego korzenia kwintę naraz z sześcią łyżek wodki z tegoż Biedrzeńca/ toż uczyni. Trzeciacce.
Trzeciodniową Febrę odpędza/ trzy listeczki Biedrzeńcu na proch miałko zetrzeć/ i z sześcią łyżek wodki Cardobenedyctowej/ przed samym przyszciem/ abo chocia już nadyjdzie/ dać wypić.
Item: Wziąć tak korzenia jako liścia świeżego Biedrzeńcu/ uwiercięć abo w Moździerzu z winem utrzeć/ i sok wyżąć/
sie pocił/ rychło ią odgánia. A czásu Zimu gdźieby o Sok trudno było/ tedy wźiąć suchego y z liśćiem/ ábo tylko sámego korzenia Biedrzeńcowego ze dwie gárśći pokráiáć drobno/ warz w winie do połowice/ á miásto przerzeczonego Soku vżywáć. Abo prochu tego korzenia kwintę náraz z szesćią łyżek wodki z tegoż Biedrzeńcá/ toż vczyni. Trzeciacce.
Trzećiodniową Febrę odpądza/ trzy listeczki Biedrzeńcu ná proch miáłko zetrzeć/ y z sześćią łyżek wodki Cárdobenedyctowey/ przed sámym przyszćiem/ ábo choćia iuż nádyydźie/ dáć wypić.
Item: Wźiąć ták korzenia iáko liśćia świeżego Biedrzeńcu/ vwierćięć ábo w Możdżerzu z winem vtrzeć/ y sok wyżąć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 68
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ przez cztery godziny/ tego na czczo i na noc/ po trunku/ dawać ciepło. Item. Kancer i Fistuły leczy.
Przeciwko Fistułom i wrzodowi/ który Cancer, to jest/ Rak zowią/ trunek bazo osobliwy: Wziąć liścia Biedrzeńcu średniego/ z połtory garści liścia Bukwice Czerwonej/ Rzepiku/ Sporyszu/ liścia Biedrzeńca wielkiego po garści: Posiekać drobno/ warzyć w pułtoru garncu wody studzianej/ aż trzecia część wywre/ potym przecedzić i wyżąć mocno: do tej juchy przydaj trzy funty/ albo połtory kwarty miodu chędogiego/ i znowu warz co napilniej szymując/ a temu co Kancer/ albo Fistułę ma/ po sześci łyżek dobrych ciepło rano
/ przez cztery godźiny/ tego ná czczo y ná noc/ po trunku/ dawáć ćiepło. Item. Káncer y Fistuły leczy.
Przećiwko Fistułom y wrzodowi/ ktory Cancer, to iest/ Rák zowią/ trunek bázo osobliwy: Wźiąć liśćia Biedrzeńcu średniego/ z połtory gársći liśćia Bukwice Czerwoney/ Rzepiku/ Sporyszu/ liśćia Biedrzeńcá wielkiego po gárśći: Posiekáć drobno/ wárzyć w pułtoru gárncu wody studźiáney/ áż trzećia część wywre/ potym przecedźić y wyżąć mocno: do tey iuchy przyday trzy funty/ álbo połtory kwarty miodu chędogiego/ y znowu warz co napilniey szymuiąc/ á temu co Káncer/ álbo Fistułę ma/ po sześći łyżek dobrych ćiepło ráno
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
mocno: do tej juchy przydaj trzy funty/ albo połtory kwarty miodu chędogiego/ i znowu warz co napilniej szymując/ a temu co Kancer/ albo Fistułę ma/ po sześci łyżek dobrych ciepło rano i na noc pić dawaj/ dokądby nie ozdrowiał. Item.
Trunek osobliwy przeciwko Fistułom: Wziąć liścia mniejszego albo średniego Biedrzeńca/ także drugiego/ który namniejszym albo kędzierzawym zowią/ po półtory garści/ Kozłku/ Rzepiku/ Kardusu/ albo Tureckiego Czubku liścia/ Kurzego ziela liścia i korzenia/ Wrotycze po garści/ Nasienia Biedrzeńcowego/ Anyżowego/ po półtora łota/ Konopi zielonych liścia młodego i z bylim ośm łotów/ wszystko pokrajać/ i w garncu
mocno: do tey iuchy przyday trzy funty/ álbo połtory kwarty miodu chędogiego/ y znowu warz co napilniey szymuiąc/ á temu co Káncer/ álbo Fistułę ma/ po sześći łyżek dobrych ćiepło ráno y ná noc pić daway/ dokądby nie ozdrowiał. Item.
Trunek osobliwy przećiwko Fistułom: Wźiąć liśćia mnieyszego álbo średniego Biedrzeńcá/ tákże drugiego/ ktory namnieyszym álbo kędźierzáwym zowią/ po półtory gárśći/ Kozłku/ Rzepiku/ Kárdusu/ álbo Tureckiego Czubku liśćia/ Kurzego źiela liśćia y korzenia/ Wrotycze po gárśći/ Naśienia Biedrzeńcowego/ Anyżowego/ po połtorá łotá/ Konopi źielonych liśćia młodego y z bylim ośm łotow/ wszystko pokráiáć/ y w gárncu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ do tychże wyżej pomienionych potrzeb/ do których sam bywa używany/ tak sam przez się/ jako z inemi lekarstwy zmieszany. Ten do roku tylko może być chowany w swych skutkach: A czynią go tym sposobem/ jako Piołunowy: Nalepszy z suchego ziela/ i skutków potężniejszych/ niżli ze świeżego. Ekstrakt z Biedrzeńca. Extract.
Z suchego ziela/ i z korzenia Biedrzeńcowego/ bywa Ekstrakt barzo kosztowny/ tym sposobem/ jako z piołunu czyniony/ do tych wszytkich lekarstw i potrzeb/ do których sam Biedrzeniec/ biorąc go na raz Skrupuł/ to jest/ trzecią część kwinty/ z winem albo z jegoż wodką/ albo z
/ do tychże wyszey pomienionych potrzeb/ do ktorych sam bywa vżywány/ ták sam przez śię/ iáko z inemi lekárstwy zmieszány. Ten do roku tylko może być chowány w swych skutkách: A czynią go tym sposobem/ iáko Piołunowy: Nalepszy z suchego źiela/ y skutkow potężnieyszych/ niżli ze świeżego. Extrakt z Biedrzeńcá. Extract.
Z sucheg^o^ źiela/ y z korzeniá Biedrzeńcoweg^o^/ bywa Extrakt bárzo kosztowny/ tym sposobem/ iáko z piołunu czyniony/ do tych wszytkich lekárstw y potrzeb/ do ktorych sam Biedrzeniec/ biorąc go ná raz Skrupuł/ to iest/ trzećią część kwinty/ z winem álbo z iegoż wodką/ álbo z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 73
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w mięsistych częściach ciała/ które Muszkułami zowią/ a te pokurczenia czynią. Trzecie we krwi będące/ a te zagnojenie czynią: Z kąd/ jako ze źrzodła/ wszystkiemu ciału choroby pochodzą. Od tych tedy wilgotności ciało wolne zachowuje ten Extract. Także od Kamienia/ i zalągnienia jego/ przystojnie go używając. Syrop z Biedrzeńca. Syrupu extractus
Bywa też Syrop wyciągniony z biedrzeńcu korzenia suchego/ tym sposobem/ jako się powiedziało o czynieniu Syropu z Cynamonu. Ten służy wszystkim tym niedostatkom wnętrznym/ którym sam Biedrzeniec. Tego na raz nic więcej/ tylko łot/ albo łyżkę dobrą/ z wodką tegoż Biedrzeńcu/ abo samego bez wodki dać może
w mięśistych częściách ćiáłá/ ktore Muszkułámi zowią/ á te pokurczenia czynią. Trzećie we krwi będące/ á te zágnoienie czynią: Z kąd/ iáko ze źrzodłá/ wszystkiemu ćiáłu choroby pochodzą. Od tych tedy wilgotnośći ćiáło wolne záchowuie ten Extract. Tákże od Kámieniá/ y zálągnienia ieg^o^/ przystoynie go vżywáiąc. Syrop z Biedrzeńcá. Syrupu extractus
Bywa też Syrop wyćiągniony z biedrzeńcu korzeniá suchego/ tym sposobem/ iáko sie powiedźiáło o czynieniu Syropu z Cynámonu. Ten służy wszystkim tym niedostátkom wnętrznym/ ktorym sam Biedrzeniec. Tego ná raz nic więcey/ tylko łot/ álbo łyszkę dobrą/ z wodką tegoż Biedrzeńcu/ ábo sámego bez wodki dáć może
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 73
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wiele chorób rozmaitych/ z zimnych przyczyn pochodzących. Błonce Periton:
Błonce/ która wnętrzności wszystkie okrywa/ Peritoneum zowią/ z jaką drugą maścią zmieszany/ jest użyteczny/ mażąc zwierzchu: Także go przez usta dając. (Para:) Pęcherzowi.
W pęcherzowych dolegliwościach jest wielkim ratunkiem. (Para:) Sól z Biedrzeńca.
Sól z całego ziela/ to jest / z korzenia/ z liścia/ z kłącza/ z kwiecia/ i z nasienia suchego/ a na popiół spalonego/ bywa robiona/ tym właśnie sposobem/ jako z Piołunu/ i z innych ziół. Przeciw morowemu powietrzu.
Tej Skrupuł/ to jest/ trzecią część kwinty
wiele chorob rozmáitych/ z źimnych przyczyn pochodzących. Błonce Periton:
Błonce/ ktora wnętrznośći wszystkie okrywa/ Peritoneum zowią/ z iáką drugą máśćią zmieszány/ iest vżyteczny/ máżąc zwierzchu: Także go przez vstá dáiąc. (Para:) Pęchyrzowi.
W pęchyrzowych dolegliwośćiách iest wielkim rátunkiem. (Para:) Sol z Biedrzeńcá.
Sol z cáłego źiela/ to iest / z korzenia/ z liśćia/ z kłącza/ z kwiećia/ y z naśienia suchego/ a ná popioł spalonego/ bywa robiona/ tym właśnie sposobem/ iáko z Piołunu/ y z inych źioł. Przećiw morowemu powietrzu.
Tey Skrupuł/ to iest/ trzećią część kwinty
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 75
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ gdzieby ciężkie a ostre bole i gryzienie w żywocie abo morzenie przyszło/ w tym Ekstrakcie obmaczać lniany płat mający szerokość na dobrą dłoń/ i przyłożyć ciepło/ począwszy od krzyżów przez krok aż do progu łona. Macicy.
Macicy zaduszeniu abo wzgórę zstąpieniu broni.
W Macicy tejże bole uśmierza. Sól z tego Biedrzeńca. Sal.
Sól z Biedrzeńcu wyższej się powiedziało/ jako ma być robiona. Ta pod miarą przerzeczoną bywa używana. Wnętrzności.
Wnętrznościom jest wszytkim użyteczna/ a nawięcej żołądkowi. Zołędko: Kiszkom. Pęcherzowi.
Trzewom/ kiszkom i Pęcherzowi/ Tej ktoby przez wszystek czas żywota swego/ co trzeci miesiąc/ przez trzy
/ gdźieby ćiężkie á ostre bole y gryźienie w żywocie ábo morzenie przyszło/ w tym Extrakcie obmaczáć lniány płát máiący szyrokość ná dobrą dłoń/ y przyłożyć ćiepło/ począwszy od krzyżow przez krok áż do progu łoná. Máćicy.
Máćicy záduszeniu ábo wzgorę zstąpieniu broni.
W Máćicy teyże bole vsmierza. Sol z tego Biedrzeńcá. Sal.
Sol z Biedrzeńcu wysszey sie powiedźiáło/ iáko ma być robiona. Tá pod miárą przerzeczoną bywa vżywána. Wnętrznośći.
Wnętrznośćiom iest wszytkim vżyteczna/ á nawięcey żołądkowi. Zołędko: Kiszkom. Pęchyrzowi.
Trzewom/ kiszkom y Pęchyrzowi/ Tey ktoby przez wszystek czás żywotá swego/ co trzeci mieśiąc/ przez trzy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 77
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
