jest własna szlufierzom. Atoli tych Mechanicznych sposobów opisowania sami Matematycy powaźni się nie wstydzą. Jako Zahn. De Schalcz. Reita. Wolf. etc.
Tak wyrownanej i jak tylko być może polerownej tafli szklanej terminacja, w ten sposób się dzieje. 1mo. Na tablicy gładkiej bibułą lub papierem przykrytej i kretą potrzęśnionej należy blaszkę z kontryfału bitą według wymiaru szklanej tafli rozciągnąc, i wygładzić. 2do. Merkuriuszu na nią nalać, i zajęczą stopą lub innym instrumentem po całej go blaszce rozpędzić. Aby jednostainie cała blaszka w się wpiła Merkuriusz. 3tio. Takąż drugą blaszkę z kontryfału na pierwszej równo rozpostrzeć, i kartą tęgiego papieru przykryć. 4to
iest własna szlufierzom. Atoli tych Mechanicznych sposobow opisowania sami Matematycy powaźni się nie wstydzą. Jáko Zahn. De Schalcz. Rheita. Wolff. etc.
Ták wyrownaney y iák tylko być może polerowney tafli szklaney terminacya, w ten sposob się dzieie. 1mo. Ná tablicy gładkiey bibułą lub papierem przykrytey y kretą potrzęśnioney należy blaszkę z kontryfału bitą według wymiaru szklaney tafli rozciągnąc, y wygładzić. 2do. Merkuryuszu ná nię nalać, y zaięczą stopą lub innym instrumentem po całey go blaszce rozpędzić. Aby iednostainie cała blaszka w się wpiła Merkuryusz. 3tio. Tákąż drugą blaszkę z kontryfału ná pierwszey rowno rozpostrzeć, y kartą tęgiego papieru przykryć. 4to
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: X4v
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
1mo. Na tablicy gładkiej bibułą lub papierem przykrytej i kretą potrzęśnionej należy blaszkę z kontryfału bitą według wymiaru szklanej tafli rozciągnąc, i wygładzić. 2do. Merkuriuszu na nią nalać, i zajęczą stopą lub innym instrumentem po całej go blaszce rozpędzić. Aby jednostainie cała blaszka w się wpiła Merkuriusz. 3tio. Takąż drugą blaszkę z kontryfału na pierwszej równo rozpostrzeć, i kartą tęgiego papieru przykryć. 4to. Taflę szklaną jednym końcem na blaszkach papierem pokrytych położywszy powoli przykładać coraz dalej przyciskając taflę, a papier zwierzchni wysuwając, poty, póki cała tafla nieprzypadnie do blaszki. 5to. Co wszystko jakim ciężarem przycisnąć, dając tylą pauzę czasu, póki
1mo. Ná tablicy gładkiey bibułą lub papierem przykrytey y kretą potrzęśnioney należy blaszkę z kontryfału bitą według wymiaru szklaney tafli rozciągnąc, y wygładzić. 2do. Merkuryuszu ná nię nalać, y zaięczą stopą lub innym instrumentem po całey go blaszce rozpędzić. Aby iednostainie cała blaszka w się wpiła Merkuryusz. 3tio. Tákąż drugą blaszkę z kontryfału ná pierwszey rowno rozpostrzeć, y kartą tęgiego papieru przykryć. 4to. Taflę szklaną iednym końcem ná blaszkach pápierem pokrytych położywszy powoli przykładáć coraz dálei przyciskaiąc taflę, á pápier zwierzchni wysuwaiąc, poty, poki cała tafla nieprzypadnie do blaszki. 5to. Co wszystko iákim ciężarem przycisnąć, dáiąc tylą pauzę czasu, poki
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: X4v
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
w dzień bardzo wygodny, jako niżej przeczytasz w Nauce 33./ PRZESTROGI. Styl SP, może być srzobowany, albo składany. Jeżeliby Styl SP w srzobowany albo podniesiony, ciężarem swoim uchylał wtył, spodek FE blaszki, trzeba z tyłuprzylutować spodowi, albo przywiązać na kształt perpendykułu, taki ciężar któryby stawiał blaszkę do piana. Nauka XI. O Mierze Wysokości ręcznej. PRzez Miarę Wysokości ręczną, rozumi Instrument podobny poprzedzającemu w Nauce X, w tym tylko odmienny: Ze Styl SP, ma być wtyle na punkcie G, krótszy miąższością blaszki: a na wszytkich podziałach 20, dziurki subtelne na wylot tak pochodzisło otwarte, żeby
w dżień bárdzo wygodny, iáko niżey przeczytasz ẃ Náuce 33./ PRZESTROGI. Styl SP, może bydź srzobowány, álbo składány. Ieżeliby Styl SP w srzobowany álbo podnieśiony, ćiężarem sẃoim vchylał wtył, spodek FE blászki, trzebá z tyłuprzylutowáć spodowi, álbo przywiązáć ná kształt perpendykułu, táki ćiężar ktoryby stáwiał blászkę do piáná. NAVKA XI. O Mierze Wysokośći ręczney. PRzez Miárę Wysokośći ręczną, rozumi Instrument podobny poprzedzáiącemu w Náuce X, w tym tylko odmienny: Ze Styl SP, ma bydź wtyle ná punktćie G, krotszy miąszszośćią blászki: á ná wszytkich podźiałách 20, dźiurki subtelne ná wylot ták pochodźisło otwárte, żeby
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 12
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Odległości niedostępne: bez skale podziałów, bez cyrkla, bez przylepiania karty na Tablicy Mierniczej, bez rysowania linij jakich na niej, i bez umiejętności Arytmetyki; byle umiał do sta zliczyć. Wygotowanie Węgielnice Płaskiej. WEźmi W, czwartą część arkusza papieru (mniejszą większą według wielkości czwartej części Tablice Mierniczej,) abo tyląż blaszkę mosiężną cienką: i wszytkie jej boki mn, nu, uc, cu, zawierające doskonałe anguły krzyżowe, m, n, u, c, wydziel na znaczne podziały równe. Niech ich będzie na mn, 100: a na mc 60, abo wiele się ich zmieści: A liczba przypisana niech idzie od
Odległosći niedostępne: bez skále podżiałow, bez cyrklá, bez przylepiánia kárty ná Tablicy Mierniczey, bez rysowánia liniy iákich ná niey, y bez vmieiętnośći Arythmetyki; byle vmiał do stá zliczyć. Wygotowánie Węgielnice Płáskiey. WEźmi W, czwartą część árkuszá pápieru (mnieyszą większą według wielkośći czwartey częśći Tablice Mierniczey,) ábo tyląż blászkę mośiężną ćienką: y wszytkie iey boki mn, nu, uc, cu, záwieráiące doskonáłe ánguły krzyżowe, m, n, u, c, wydźiel ná znáczne podźiały rowne. Niech ich będźie ná mn, 100: á ná mc 60, ábo wiele się ich zmieśći: A liczbá przypisána niech idźie od
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 32
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
dni dziewięć, tedy się ta materia zamieni w żywe srebro; jakoż w Olkuszu z ołowiu go wyprowadzają Probowałem ja tego, ale beż efektu, znać w ziemię niesposobną zakopałem, albo nie zaszpuntowałem dobrze słoika, albo grube blaszki były ołowiu. Żeby żelazo na stole tańcowało.
Zrobić z żelaza dobrego cienką blaszkę jak miesiączek na Nowiu, posławić grzbietem do stołu rogami do góry nastole gładkim, pod stołem sekretnie mająć Magnes kamień w ręku wkoło obracaj, tedy owo żelasko, kręcić się będzie, jak cyga na stole, a prości Spektatorowie rozumieć będą, żeś czarownik, takie o Sekretach osobliwych
rzeczy czyniący. Ja tego pzobowałem
dni dziewięć, tedy się ta materya zamieni w żywe srebro; iakoż w Olkuszu z ołowiu go wyprowadzaią Probowáłem ia tego, ale beż effektu, znać w ziemię niesposobną zakopałem, albo nie zaszpuntowałem dobrze słoika, albo grube blaszki były ołowiu. Zeby żelazo na stole tańcowało.
Zrobić z żelaza dobrego cięnką blaszkę iak miesiączek na Nowiu, posławić grzbietem do stołu rogami do gory nastole gładkim, pod stołem sekretnie maiąć Magnes kamien w ręku wkoło obracay, tedy owo żelasko, kręcić się będzie, iak cyga na stole, a prości Spektatorowie rozumieć będą, żeś czarownik, takie o Sekretach osobliwych
rzeczy czyniący. Ia tego pzobowałem
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 319
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
skały etc. VI. Kanaki dla strojenia, ubierania Obrazów i osób, piękne wydatne zrobić. Jak robić Kanaki.
NAprzód drócik czarnym jedwabiem okręć. Tak okręcony drócik na szpilce grubej w dziesięć albo dwanaście oczek skręcisz i w okrąg złożysz/ miawszy tedy z niego jakoby wieniec alboli obrączkę oczkowatą czarną. Miej pazłotkę abo blaszkę złotą i srebrną szychową/ co ją więc na wałeczkach w kramach przedawają. Weźmij potym drociki dwa krótkie. Na krżyż je założ. Założywszy/ weś pazłotkę srebrną/ i koniec spodkiem około krzyżyka zakręciwszy/ prowadź od srzodka (przez krzyżowe drociki) do koła/ takim sposobem. Przyszedszy do jednego drocika/ zakręć raz
skały etc. VI. Kánáki dla stroienia, ubieránia Obrázow i osob, piękne wydátne zrobić. Iák robić Kánáki.
NAprzod droćik czárnym iedwábiem okręć. Ták okręcony droćik ná szpilce grubey w dzieśięć albo dwánáśćie oczek skręćisz i w okrąg złożysz/ miáwszy tedy z niego iakoby wieniec álboli obrączkę oczkowátą czárną. Miey pázłotkę ábo blászkę złotą i srebrną szychową/ co ią więc na wałeczkách w kramách przedáwáią. Weźmiy potym droćiki dwá krotkie. Ná krżyż ie záłoż. Záłożywszy/ weś pázłotkę srebrną/ i koniec spodkiem około krzyżyká zákręćiwszy/ prowadź od srzodká (przez krzyżowe droćiki) do kołá/ tákim sposobem. Przyszedszy do iednego droćiká/ zákręć raz
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 98
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
zsiadać poczyna/ wylej na miejsca gdzie chcesz mieć obrazek srebrny/ albo złocisty (jeżeli zaś cały Obrazek ma być srebrny/ z siadania się tego czekać nie trzeba/ gdy się karuk po całej blasze rozchodzić powinien) a gdy się dobrze zsiądzie/ dopieroż innym karukiem/ lub białym/ lub inną farbą zaprawnym/ całą blaszkę oblejesz i nalejesz. Niech uschnie w cieniu/ tak Obrazek gotowy mieć będziesz. Tymże sposobem gdzie indziej robią i Perły tak szczęśliwie/ że ich od prawdziwych ledwo rozeznać. Ale tu/ (chyba by we Gdańsku i przy morzy) o to trudno. Może się jednak trafic; dla tego tu kładę sposób.
zśiadáć poczyná/ wyley ná mieyscá gdzie chcesz miec obrázek srebrny/ álbo złoćisty (ieżeli záś cáły Obrázek ma bydź srebrny/ z śiádániá się tego czekáć nie trzebá/ gdy się káruk po cáłey blásze rozchodźić powinien) á gdy się dobrze zśiądźie/ dopieroż innym kárukiem/ lub biáłym/ lub inną farbą zápráwnym/ cáłą blászkę obleiesz i náleiesz. Niech uschnie w ćieniu/ ták Obrázek gotowy mieć będźiesz. Tymże sposobem gdźie indziey robią i Perły ták szczęśliwie/ że ich od práwdźiwych ledwo rozeznáć. Ale tu/ (chybá by we Gdáńsku i przy morzy) o to trudno. Może się iednák tráfic; dla tego tu kłádę sposob.
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 119
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
wiem że nie każdy Ślifierz o tym wie/ gdyż mię sami o to prosili/ i mnie samemu w obcych krajach/ dwie tylko sztuczce takiej roboty widzieć się dostały. Chcesz zaś wiedzieć jako zwierciadła plaskie podlewają? Otoż tak. Z Wenecyj dostawają blaszki cienkiej/ umyślnie zwierciadłowej arkuszowej. Tej jeżeli nie masz wybij cieniuchno blaszkę z cyny Angielskiej przedniej tak wielką/ jako ma być zwierciadło. Nalej na nią żywego srebra/ które nożką zajęczą/ albo bawełną/ lub inną szmatką rozgarnij wszędzie. Piórem zgarnij/ co się po wierzchu pokaże nieczystego jak skoreczka. Włóż na żywe srebro kartę papieru/ tak wielką jako jest szkło. Otrzyj szkło żeby było
wiem że nie káżdy Slifierz o tym wie/ gdyż mię sámi o to prośili/ y mnie samemu w obcych kráiách/ dwie tylko sztuczce takiey roboty widzieć się dostáły. Chcesz záś wiedźieć iáko zwierćiádłá pláskie podlewáią? Otoż ták. Z Wenecyi dostáwáią blászki ćienkiey/ umyślnie zwierćiádłowey árkuszowey. Tey ieżeli nie mász wybiy ćieniuchno blaszkę z cyny Angielskiey przedniey tak wielką/ iáko má być zwierćiádło. Náley na nię żywego srebrá/ ktore nożką záięczą/ álbo báwełną/ lub inną szmátką rozgárniy wszędzie. Piorem zgárniy/ co się po wierzchu pokáze nieczystego iák skoreczká. Włoż na żywe srebro kártę papieru/ ták wielką iáko iest śkło. Otrzyi śkło żeby było
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 296
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
jak to dwoje/ tę rozpuść/ wlej do niej cynę i ołów/ zmieszaj/ wylij w wodę zimną/ wygnieć i wyjmi/ ta materia miasto samego tylko żwyego srebra służyć ci będzie/ i sprawi że do prędkiego używania zwierciadła przyjdziesz. wklęsłe/ wydrozone. Z gipsu ulej model na szkle wklęsłym/ na modelu rozpostrzyj blaszkę cynową/ a dalej sobie postąp/ jak z zwierciadłem plaskim Wypukłe zaś tak/ jak się mówiło gdzieś o baniach szklanych. Weś cyny część jednę/ naprzykład uncją/ marchezyty także jedne/ żywego srebra dwie części/ rozpuść i wylej w wodę zimną. Materią tę jak masło miękką wygnieć/ wypłócz raz drugi i
iák to dwoie/ tę rozpuść/ wley do niey cynę i ołow/ zmieszáy/ wyliy w wodę źimną/ wygnieć i wyimi/ tá máterya miasto samego tylko żwyego srebra służyc ći będźie/ i spráwi że do prętkiego używánia zwierćiadłá przyidźiesz. wklęsłe/ wydrozone. Z gipsu uley model ná śkle wklęsłym/ ná modelu rospostrzyi blászkę cynową/ á dáley sobie postąp/ iak z zwierćiádłem pláskim Wypukłe zás ták/ iák się mowiło gdźieś o bániách śklánych. Weś cyny część iednę/ náprzykłád uncyą/ márchezyty tákże iedne/ żywego srebrá dwie częśći/ rospuść i wyley w wodę źimną. Máteryą tę iák másło miękką wygńieć/ wypłocz ráz drugi i
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 298
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
by zaś ta zawisła łatwość? i jak się to dzieje rozpuszczanie? niżej pokaże się. Ze na ostatek, z rozpuszczonego żelaza czerwoniawy, a z miedzi zielony kolor powstaje, tego w eksperymentach o kolorach naznacza się przyczyna. o podzielności Materyj. Doświadczenie IV.
55. Gdy w rozpuszczonej przez serwaser miedzi, czystą żelazną blaszkę, lub kawał żelaza, albo klucz, minut kilka trzymac będziesz; cała żelaza część umaczana, miedzią obwiedzie się, czyli miedziane około żelaza pochwy wyrobią się.
56. Żelazo tu, w miedź nie przemienia się, jakby kto, tego natury skutku niewiadomy, podobno przyznał. Lecz serwaser żelaza, które łatwiej rozpuszcza,
by zaś ta zawisła łatwość? y iak się to dzieie rospuszczanie? niżey pokaże się. Ze na ostatek, z rozpuszczonego żelaza czerwoniawy, a z miedzi zielony kolor powstaie, tego w experymentach o kolorach naznacza się przyczyna. o podzielności Materyi. Doświadczenie IV.
55. Gdy w rospuszczoney przez serwaser miedzi, czystą żelazną blaszkę, lub kawał żelaza, albo klucz, minut kilka trzymac będziesz; cała żelaza część umaczana, miedzią obwiedzie się, czyli miedziane około żelaza pochwy wyrobią się.
56. Zelazo tu, w miedź nie przemienia się, iakby kto, tego natury skutku niewiadomy, podobno przyznał. Lecz serwaser żelaza, które łatwiey rospuszcza,
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 63
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
