albo świerzbiące: Oprócz tego trafiają się insze afekcje w siedzeniu. Naprzód Rhagades, są wrzodki porożpadałe. 2. Condilomata, to jest guziki, albo nabrzmienia konnca kiszki. 3. Tymi Acrochoałon, albo Mera są guziki twarde, mięsiste, które nie tylko in Ano, ale też na wstydliwych miejscach rodzą się, podobne brodawkom, koloru białego. ale trochę czerwonego 4. Fici, albo sicosis, są guziki mięsiste, większe a niżeli Thimi, sine bolejące, i podobne Haemorrhoidom: te pod czas eksulcerują się, zaczym kancer następuje. 5. Cryte, są ekskrescencje in ano, podobne kurzem grzebykom, bez żadnego bólu, jest rzecz wielom
álbo świerzbiące: Oprocz tego trafiaią się insze áffekcye w siedzeniu. Naprzod Rhagades, są wrzodki porożpadáłe. 2. Condilomata, to iest guziki, álbo nábrzmienia konncá kiszki. 3. Tymi Acrochoałon, álbo Mera są guziki twárde, mięsiste, ktore nie tylko in Ano, ále też ná wstydliwych mieyscách rodzą się, podobne brodáwkom, koloru białego. ále trochę czerwonego 4. Fici, álbo sicosis, są guźiki mięśiste, większe á niżeli Thimi, śine boleiące, y podobne Haemorrhoidom: te pod czas exulceruią się, záczym káncer nástępuie. 5. Cryte, są exkrescencye in ano, podobne kurzem grzebykom, bez żadnego bolu, iest rzecz wielom
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 267
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
jako wnętrznie służą/ a niżli ludziom w więtszych leciech będącym. Wszom.
Wszywość ich/ a ile w głowie oddala/ i morzy/ ługiem głowę przemywając/ w którymby korzeń tego ziela był warzony. Lupieże i Paprzyska w głowie.
Lupieże i Paprzyskaz głowy spądza i wychędaża/ przerzeczonym ługiem często przemywając. Brodawkom.
Brodawki/ Sok jego spądza/ pierwej je skrwawiwszy/ a potym je nim napuścić. Strachom
Przeciwko nocnym strachom/ i pokusom we dnie ludzie nagrawającym. Morowemu powietrzu
Przeciwko morowemu powietrzu/ powiadają go być barzo potrzebnym i użytecznym/ korzeń na szyj nosząc/ zwłaszcza pod ten czas kopany/ gdyby był Saturnus w Niedźwiadku wschodzący
iáko wnętrznie służą/ á niżli ludźiom w więtszych lećiech będącym. Wszom.
Wszywość ich/ á ile w głowie oddala/ y morzy/ ługiem głowę przemywáiąc/ w ktorymby korzeń tego źiela był wárzony. Lupieże y Páprzyská w głowie.
Lupieże y Páprzyskáz głowy spądza y wychędaża/ przerzeczonym ługiem często przemywáiąc. Brodawkom.
Brodáwki/ Sok ie^o^ spądza/ pierwey ie skrwáwiwszy/ á potym ie nim nápuśćić. Stráchom
Przećiwko nocnym stráchom/ y pokusom we dnie ludźie nágrawáiącym. Morowemu powietrzu
Przećiwko morowemu powietrzu/ powiádáią go bydź bárzo potrzebnym y vżytecznym/ korzeń ná szyi nosząc/ zwłasczá pod ten czás kopány/ gdyby był Sáturnus w Niedźwiadku wschodzący
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 144
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
godzin moczyć. Po tym z wierzchu polekku zlać/ żeby się namniejszy proszek onego Szpizglasu z oną wodką nie zlał/ i tego przez siedm dni/ na świtaniu dawać pić/ dobrze zewszą ciało okrywszy. Moc i skutki Soli. Napuchnieniu.
Wszelakiemu napuchnieniu i nabrzmieniu/ z octem umieszana/ jest ratunkiem/ namazując. Brodawkom.
Brodawki/ i inne wyrośliny z ciała spądza/ mocno nacierając. Żyłom w kupę zbiegłym.
Żyłom w kłąb zbiegłym/ Varices Łacinnicy zowią/ jest lekarstwem. Tymże Naroślinom na kościach.
Narośliny wszelakie/ zwłaszcza na kościach trawi/ rościerając/ az octem przykładana i plastrowana. Jeno mamy wiedzieć/
godźin moczyć. Po tym z wierzchu polekku zlać/ żeby śię namnieyszy proszek onego Szpizglásu z oną wodką nie zlał/ y tego przez śiedm dni/ ná świtániu dawáć pić/ dobrze zewszą ciáło okrywszy. Moc y skutki Soli. Nápuchnieniu.
Wszelákiemu nápuchnieniu y nábrzmieniu/ z octem vmieszána/ iest rátunkiem/ námázuiąc. Brodawkom.
Brodawki/ y ine wyrośliny z ćiáłá spądza/ mocno náćieráiąc. Zyłom w kupę zbiegłym.
Zyłom w kłąb zbiegłym/ Varices Láćinnicy zowią/ iest lekárstwem. Tymże Nároślinom ná kościách.
Nárośliny wszelákie/ zwłasczá ná kośćiách trawi/ rośćieráiąc/ áz octem przykłádána y plástrowána. Ieno mamy wiedźieć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 176
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
sprochniałemu jest doświadconym i pewnym lekarstwem/ i obroną żeby dalej ciała nie psowało po odjęciu abo urznieniu członka/ a to sokiem tym namazując/ abo plastrując. Karbunkulowi.
Bolączokom ognitym/ które Carbunculami zowią/ jest osobliwym ratunkiem tak sam przez się na nie plastowany/ jako z Rutą/ z Saletrą i z Miodem kładziony. Brodawkom wysokim/ w nogach na palcach.
Brodawki wysokie spiczaste/ i twarde na palcach w nogach/ które Clausos Łacinnicy zowią/ wyciąga Sok z Woskiem ugnieciony/ abo z Figami suchmi utłuczony/ i przykładany/ jeno je pierwej trzeba puszczadłem oberznąć. Podagrze świeżej.
Podagrze świeżej/ nie zastarzałej/ ani zdawna zawziętej/ jest
sprochniáłemu iest doświadconym y pewnym lekárstwem/ y obroną żeby dáley ćiáłá nie psowáło po odięćiu ábo vrznieniu członká/ á to sokiem tym námázuiąc/ ábo plastruiąc. Kárbunkulowi.
Bolączokom ognitym/ ktore Cárbunculámi zowią/ iest osobliwym rátunkiem ták sam przez sie ná nie plastowány/ iáko z Rutą/ z Saletrą y z Miodem kłádźiony. Brodawkom wysokim/ w nogách ná pálcách.
Brodawki wysokie spiczáste/ y twárde ná pálcách w nogách/ ktore Clausos Lácinnicy zowią/ wyćiąga Sok z Woskiem vgnieciony/ ábo z Figámi suchmi vtłuczony/ y przykłádány/ ieno ie pierwey trzebá pusczádłem oberznąć. Podágrze świeżey.
Podágrze świeżey/ nie zástárzáłey/ áni zdawná záwźiętey/ iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 190
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
To jest wosku i oliwy a co nalepiej umieszawszy/ na lewy bok plastrem przykładać. Mleku w piersiach skrzepłego
Mleko w piersiach białogłowskich zsiadłe rozwadnia i rozpędza/ tenże plastr ciepło na nie kładąc. Krew we wnętrznościach zbiegłą/ i skrzepłą rozrzedza/ i rozprawia. Brodawki susząc ściera/ nim je nacierając. Krwi zsiadłej. Brodawkom. Twardo.
Twardości wszelakie zmiękcza. Kołtonom.
Krzczyce/ albo jako terażniejszych czasów/ Kołtunami/ drudzy Kołtkami zowią/ rozpłata/ i rozprowadza.
Nożdrzą zarosłe wrzodem/ który Polypum zowią/ otwiera/ i wykorzenia/ z Gryszpanem i z tą rdzą która się na spiży zielono sadzi zmieszany/ jako się na Zwonach znajduje
To iest wosku y oliwy á co nalepiey vmieszawszy/ ná lewy bok plastrem przykłádáć. Mleku w pierśiách skrzepłe^o^
Mleko w pierśiách białogłowskich zśiádłe rozwadnia y rospądza/ tenże plastr ćiepło ná nie kłádąc. Krew we wnętrznośćiách zbiegłą/ y skrzepłą rozrzedza/ y rospráwia. Brodawki susząc śćiera/ nim ie náćieráiąc. Krwi zśiádłey. Brodawkom. Twárdo.
Twárdośći wszelákie zmiękcza. Kołtonom.
Krzczyce/ álbo iáko teráżnieyszych czásow/ Kołtunámi/ drudzy Kołtkámi zowią/ rozpłata/ y rosprowadza.
Nożdrzą zárosłe wrzodem/ ktory Polypum zowią/ otwiera/ y wykorzenia/ z Gryszpanem y z tą rdzą ktora sie ná spiży źielono sádźi zmieszány/ iáko sie ná Zwonách znáyduie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 194
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
to lekarstwo mieć potężniejsze: wziąć Gałbanu dwa łota/ Kadzidła białego miałko utartego/ Ladanu po pół łota. Gałban w winie rozpuścić/ i z inymi rzeczami miałko utartymi umięszać/ a na połgłowek bolejący ciepło plastrować. Kościom odszczepionym.
Kości odszczepione/ z ciała wyciąga/ jak sam przez się plastowany jako inym maściom przymięszany. Brodawkom.
Brodawki z rąk spądza/ Gałban z octem rozczyniony/ a na nie przykładany. Ściatyce.
Scjatyće jest lekarstwem/ wziąwszy go ze dwanaście łotów/ Lepu abo Jemioły/ Terpentyny/ po ośmi łotów. To społem przy ogniu spuścić/ i kminiu do tego przysypać/ ileby do zgęszczenia plastru było dosyć/ a przykładać
to lekárstwo mieć potężnieysze: wźiąć Gáłbanu dwá łotá/ Kádźidłá białego miáłko vtárteg^o^/ Ládanu po poł łotá. Gáłban w winie rospuśćić/ y z inymi rzeczámi miáłko vtártymi vmięśzáć/ á ná połgłowek boleiący ćiepło plastrowáć. Kośćiom odsczepionym.
Kośći odszczepione/ z ćiáłá wyćiąga/ iák sam przez się plastowány iáko inym máśćiom przymięszány. Brodáwkom.
Brodawki z rąk spądza/ Gáłban z octem rozczyniony/ á ná nie przykłádány. Sciátyce.
Scyátyće iest lekárstwem/ wźiąwszy go ze dwánaśćie łotow/ Lepu ábo Iemioły/ Terpentyny/ po ośmi łotow. To społem przy ogniu spuśćić/ y kminiu do tego przysypáć/ ileby do zgęsczenia plastru było dosyć/ á przykłádáć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 213
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
łoty/ Serapinum/ Żywice/ albo Soku Panakowego korzenia/ abo Opoponacum po trzy ćwierci łota/ Bdelium trzy ćwierci łota/ Hermodaktylów/ albo Paluchów subtylnie i miałko utartych sześć łotów/ Koperwaseru trzy ćwierci łota/ Oleju z Ogórków Oślich i wosku ile potrzeba pokaże. Z tego wszystkiego maść uczyniwszy/ plastrować nią biodra bolejące. Brodawkom.
Brodawki z rąk spądza/ Armoniak z miodem plastrowany/ abo nacierane. Tkwiące rzeczy z ciała wyciąg.
Rzeczy w ciele tkwiące/ jako żelezca/ kule/ darnie/ szkła/ gwoździe/ etc. sam przez się plastrowany/ wyciąga z głębia na wierzch. Item.
Wziąć Armoniaku ze trzy łoty/ Korzenia Trzcinnego cztery
łoty/ Serapinum/ Zywice/ álbo Soku Pánakowego korzeniá/ ábo Opoponacum po trzy czwierći łotá/ Bdelium trzy czwierći łotá/ Hermodaktylow/ álbo Páluchow subtylnie y miáłko vtártych sześć łotow/ Koperwáseru trzy czwierći łotá/ Oleiu z Ogorkow Oślich y wosku ile potrzebá pokaże. Z tego wszystkiego máść vczyniwszy/ plastrowáć nią biodrá boleiące. Brodawkom.
Brodawki z rąk spądza/ Armoniak z miodem plastrowány/ ábo náćieráne. Tkwiące rzeczy z ćiáłá wjćiąg.
Rzeczy w ćiele tkwiące/ iáko żelezcá/ kule/ darnie/ skłá/ gwoźdźie/ etc. sam przez się plastrowány/ wyćiąga z głębia ná wierzch. Item.
Wźiąć Armoniaku ze trzy łoty/ Korzeniá Trzćinnego cztery
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 221
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i sadzele zastarzałe a smrodliwe/ toż ziele w cirpkim winie warzone/ a ciepło wymywane/ wychędaża i goi. Item, Prochem z liścia jego zasypowane toż czyni. Kancer.
Kancer/ i Fistule.
Fistuły zawiera/ i leczy/ tenże wyższej pomieniony plastr z świeżozielonego ziela/ z smalcem utłukszy/ plastrując. Brodawkom.
Brodawki/ tak na ręku jako w nogach z palców zgania/ z solą w ostrym occie winnym utłuczone liście. Ranom źle gojonym.
Rany/ od Barwierzów źle zagojone/ w których się otok zawarł/ otwiera/ liście świeżozielone utłukszy/ na nie przykładając. Ranom świeżym ciętym/ i sztychowym.
Rany świeżo cięte/
y sádzele zástárzáłe á smrodliwe/ toż źiele w ćirpkim winie wárzone/ á ćiepło wymywáne/ wychędaża y goi. Item, Prochem z liśćia iego zásypowáne toż czyni. Káncer.
Káncer/ y Fistule.
Fistuły záwiera/ y leczy/ tenże wysszey pomieniony plastr z świeżoźielonego źiela/ z smálcem vtłukszy/ plastruiąc. Brodawkom.
Brodawki/ ták ná ręku iáko w nogách z pálcow zgánia/ z solą w ostrym ocćie winnym vtłuczone liśćie. Ránom źle goionym.
Rány/ od Bárwierzow źle zágoione/ w ktorych się otok záwárł/ otwiera/ liśćie świeżoźielone vtłukszy/ ná nie przykłádáiąc. Ránom świeżym ćiętym/ y sztychowym.
Rány świeżo ćięte/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 278
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
, które powieszawszy na szyj nosić póki nie poginą. Podobnąsz mają moc i radices momordicae. różnych chorób.
Oprócz tego przydają się różne excrescentie w pośladku, jako Condilomata, albo Verucae, są guziki w pośrodku twarde zrastviące się, które nie tak są bolejące jako uprzykrzone, osobliwie chodząc. Inne zowią się Thymi też podobne brodawkom, spód mające wąski, a wierzch szeroki, z których podczas dobywa się krew, gdy znaczne będą, nazywają się Ticus, i są złe, albowiem często obracają się w kancer. Oprócz tych wyrastają w niektórych Crystae, podobne kurzym grzebykom, takie nie mają żadnego niebezpieczeństwv, ani bolesne są, kto je chce spędzić
, ktore powieszawszy ná szyi nośić poko nie poginą. Podobnąsz máią moc y radices momordicae. rożnych chorob.
Oprocz tego przydáią się rożne excrescentie w pośládku, iáko Condilomata, álbo Verucae, są guźiki w pośrodku twárde zrastviące się, ktore nie ták są boleiące iáko uprzykrzone, osobliwie chodząc. Inne zowią się Thymi tesz podobne brodawkom, spod máiące wąski, á wierzch szeroki, z ktorych podczás dobywa się krew, gdy znáczne będą, názywáią się Ticus, y są złe, álbowiem często obracáią się w káncer. Oprocz tych wyrastáią w niektorych Crystae, podobne kurzym grzebykom, tákie nie máią żadnego niebeśpieczeństwv, áni bolesne są, kto ie chce zpędźić
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 87
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
