żyły utwierdza Szałwia zielona/ Toż i na drżenie ręku w pomoc doświadczona. Przez nie gorączka ciężka w mdłym ciele ustaje/ Toż ruszonem powietrzem znaczne zdrowie daje. Na którą też chorobę w ratunek gotowe/ Są/ Lawenda/ Rzeżucha/ i stroje Bobrowe. Tym że Paralitykum pomocna Bukwica/ Nakoż i Święto Jańska pomoże Bylica. Szałwia zgoła znosi wszelakie choroby/ Szałwia i śmiertelnej umniejsza żałoby.
O Rucie. Ruta czyni bystry wzrok/ i jej to własności/ Przyprowadzić źrzenice do pierwszej jasności: A jedziona i w zębach uznawa surowa Pomoc jest na zaćmienie złych oczu gotowa. Umniejsza Ruta barzo Mężczyznom Wenery: Taż białym głowam doda ku twej
żyły vtwierdza Szałwia źielona/ Toż y ná drżenie ręku w pomoc doświádczona. Przez nie gorączká ćiężka w mdłym ciele vstáie/ Toż ruszonem powietrzem znáczne zdrowie dáie. Ná ktorą też chorobę w rátunek gotowe/ Są/ Láwendá/ Rzeżuchá/ y stroie Bobrowe. Tym że Párálitykum pomocna Bukwicá/ Nákoż y Swięto Iáńska pomoże Bylicá. Szałwia zgołá znośi wszelákie choroby/ Szałwia y śmiertelney vmnieysza żałoby.
O Rućie. Rutá czyni bystry wzrok/ y iey to własnośći/ Przyprowádźić źrzenice do pierwszey iásnośći: A iedźiona y w zębách vznawa surowa Pomoc iest na zaćmienie złych oczu gotowa. Vmnieysza Rutá bárzo Mężczyznom Wenery: Taż białym głowam doda ku twey
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: C4v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
zażyć. Oleo scorpionum (z aptek) koło serca, po zauszu nasmarować. 3 Suknią mieć wytartą, gładką, chodząc po między zapowietrzonych, aby się zaraza nie chwyciła. 4 Umyć twarz swę, ręce wodą w której jest wlany mocny ocet, moczony piołun, szałwia, ruta, melissa, majeran, hysop, bylica, spikonard; które zioła nosząc przy sobie, albo kładąc koło zarażonego, pomagają. 5 Tchnienia, dotykania chorego strzec się, i fantów jego, niebrać pieniędzy. 6 Nos i usta chustką zatykać moczoną w otcie mocnym, albo je smarować balsamem, albo ucierać ustawnie gębką umoczoną wolejku jałowcowym, w soku rucim
zażyć. Oleo scorpionum (z aptek) koło serca, po zauszu nasmarować. 3 Suknią mieć wytartą, gładką, chodząc po między zapowietrzonych, aby się zaraza nie chwyciła. 4 Umyć twarz swę, ręce wodą w ktorey iest wlany mocny ocet, moczony piołun, szałwia, ruta, melissa, maieran, hysop, bylica, spikonard; ktore zioła nosząc przy sobie, albo kładąc koło zarażonego, pomagaią. 5 Tchnienia, dotykania chorego strzec się, y fantow iego, niebrać pieniędzy. 6 Nos y usta chustką zatykać moczoną w otcie mocnym, albo ie smarować balsamem, albo ucierać ustawnie gębką umoczoną woleyku iałowcowym, w soku rucim
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 453
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
miejsca z włosów ogołocone, znowu włosami pokryją się według Mizalda. Czym to sen odbierają?
Oko jaskułcze włożywszy do pościeli czyjej, sen mu odbierzesz, póki nie będzie wyrzuczone mówi Albertus. Dobry sposób na spiochów, aby tam niespali, gdzie czuwać potrzeba. Aby się pieszy nie sfatygował w drodze.
Służy nato bylica ziele; które z sobą kto nosi, fatygi wdrodze nie uczuje. Jeśli zaś kto na nogi podupadł, niech sokiem z bylice i dziękciem nogi sobie pośmaruje, boł odejdzie Petrus Bayrus. Kładą też do obuwia pokrzywę zieloną podróżni, aby się nie zmordowali w drodze. Aby Owca szła za człekiem. O Sekretach różnych
mieysca z włosow ogołocone, znowu włosámi pokryią się według Mizalda. Czym to sen odbieraią?
Oko iaskułcze włożywszy do pościeli czyiey, sen mu odbierzesz, poki nie będzie wyrzuczone mowi Albertus. Dobry sposob na spiochow, aby tam niespali, gdzie czuwać potrzeba. Aby się pieszy nie zfatygował w drodze.
Służy nato bylica ziele; ktore z sobą kto nosi, fatygy wdrodze nie uczuie. Ieśli zaś kto na nogi podupadł, niech sokiem z bylice y dziekciem nogi sobie posmaruie, boł odeydzie Petrus Bayrus. Kładą też do obuwia pokrzywę zieloną podrożni, áby się nie zmordowali w drodze. Aby Owca szła za człekiem. O Sekretach rożnych
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 513
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
zgotujesz. Mizaldus, Co czynić gdy komu ręce drzą?
Wziąć bylice, w różowej namoczyc wódce, tym okładać ręce, albo umywać Mizaldus. A jeśli z picia gorzałki te rąk drzenie, gorzałkę porzucić Innemu drzą ręce napieniądze, na to remedium hojność dla Boga, i ludzi; ajeśli ze starości, nie pomoże bylica, już się to śmierć zaleca. O Sekretach różnych Aby mięso na stole robaczliwym się pokazało.
Dawszy na stół sztukę mięsa gorącą, jeśli byś ją chciał obrzydzić jedzącym, nakraj strony drobno; rzuć sekretnie na mięso, tedy od gorąca strona kurcząć się, i zbiegając, ruszać się będzie jak robaczki, które będą
zgotuiesz. Mizaldus, Co czynic gdy komu ręce drzą?
Wziąć bylice, w rożowey namoczyc wodce, tym okładać ręce, albo umywáć Mizaldus. A ieśli z picia gorzałki te rąk drzenie, gorzałkę porzucić Innemu drzą ręce napieniądze, na to remedium hoyność dla Boga, y ludzi; aieśli ze stárości, nie pomoże bylica, iuż się to śmierć zaleca. O Sekretach rożnych Aby mięso na stole robaczliwym się pokazało.
Dawszy na stoł sztukę mięsa gorącą, iesli byś ią chciáł obrzydzić iedzącym, nakray strony drobno; rzuć sekretnie na mięso, tedy od gorąca strona kurcząć się, y zbiegaiąc, ruszać się będzie iak robaczki, ktore będą
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 514
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
przez stłuczenie i razy/ bądź z jakiego inego przypadku/ dzięgielowy korzeń abo liście w wodzie na poły z winem warzone/ leczy i goi/ pijąc ciepło przez kilka dni.
To też krew zbiegłą i krzepłą we wnętrznościach rozprawia i wywodzi.
Proch tego korzenia ćwierć łota z winem albo z wodką/ w którejby była Bylica warzona/ dając pić ciepło. Nietylko krew zbiegłą i skrzepłą we wnętrznościach/ ale i mleko w piersiach białogłowskich zsiadłe/ w żołądku także rozprawuje i wywodzi. Krwi zbiegłej. Mleko w żołądku i w pierś: białogło: rozpędza. Mocz wywodzi.
Mocz zatrzymany z zimnej przyczyny wywodzi/ rozgrzewając/ korzenie w winie warzyć
przez stłuczenie y rázy/ bądź z iákie^o^ inego przypadku/ dźięgielowy korzeń abo liśćie w wodźie ná poły z winem wárzone/ leczy y goi/ piiąc ćiepło przez kilká dni.
To też kreẃ zbiegłą y krzepłą we wnętrznośćiách rospráwia y wywodźi.
Proch tego korzeniá ćwierć łotá z winem álbo z wodką/ w ktoreyby byłá Bylicá wárzona/ dáiąc pić ćiepło. Nietylko kreẃ zbiegłą y skrzepłą we wnętrznośćiách/ ále y mleko w pierśiách białogłowskich zśiádłe/ w żołądku tákże rozpráwuie y wywodźi. Krwi zbiegłey. Mleko w żołądku y w pierś: białogło: rospądza. Mocz wywodźi.
Mocz zátrzymány z źimney przyczyny wywodźi/ rozgrzewáiąc/ korzenie w winie wárzyć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ gromadkami nie równe. Na śrzednim kłączu abo rozdze/ w wierzchu kwiecie na stopkach mierno długich okrągłe/ na kształt Stokroci wielkiej. 4. Consolida. Guldenwundt kraut. Sonnen blumen.
Czwarty Żywokost czerwony/ rózgi oblej/ wewnątrz czczy/ z wielą odnóg i gałązek/ miedzy któremi są niektóre modre/ niektóre zielone jako bylica. Liścia długiego karbowanego/ barzo liściu wierzbowemu podobnego. Na wierzchu rózg kwiat/ okrągło kołem rozwity/ bladożołty/ który gdy doźrzeje/ w wełnianki się przemienia/ które potym wiatr zwiewa/ równe jako na Loczydze wykwitłej. Korzenia drobnogęstego/ cienkiego/ zapachu mocnego/ nie prawie przyjemnego. Miejsce.
ROście pierwszy i wtóry/
/ gromadkámi nie rowne. Ná śrzednim kłączu ábo rozdze/ w wierzchu kwiećie ná stopkách mierno długich okrągłe/ ná kształt Stokroći wielkiey. 4. Consolida. Guldenwundt kraut. Sonnen blumen.
Czwarty Zywokost czerwony/ rozgi obley/ wewnątrz czczy/ z wielą odnog y gáłązek/ miedzy ktoremi są niektore modre/ niektore źielone iáko bylicá. Liśćia długiego kárbowánego/ bárzo liśćiu wierzbowemu podobnego. Ná wierzchu rozg kwiát/ okrągło kołem rozwity/ bládożołty/ ktory gdy doźrzeie/ w wełnianki się przemienia/ ktore potym wiátr zwiewa/ rowne iáko ná Loczydze wykwitłey. Korzenia drobnogęstego/ ćienkiego/ zapáchu mocnego/ nie práwie przyiemnego. Mieysce.
ROśćie pierwszy y wtory/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 261
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Heydnisch wundtkraut. Złomignat/ od spojenia i zwarzenia kości w ciele złamanych/ jest rzeczony: Drudzy Gadowym/ albo wężowym Trankiem nazywają go że przeciwko uszczknieniu od Gadziny/ jadu przyjętemu i zadanemu/ jest osobliwym lekarstwem. Ten klącza złobkowanego/ na Pułtora łokcia/ podczas i na dwa wzwyż/ podczas ciemno pobruniałe/ niekiedy jako Bylica zielone. Liścia wąskiego od kłącza/ ku końcu wierzchniemu szerszego/ podługowatego/ jako na Wierzbie/ około krajów karbowanego. Kwiatu żółtego/ który gdy okwitnie/ także jako Prosiana włoć w pirzysko wypuszcza. Korzeń knodowaty albo węzłowaty/ długi/ mało odnóżek z siebie puszczający. Księgi Pierwsze. Miejsce.
Rad w lesiech przy mokradliskach
Heydnisch wundtkraut. ZLomignat/ od spoienia y zwárzenia kośći w ćiele złamánych/ iest rzeczony: Drudzy Gádowym/ álbo wężowym Trankiem názywáią go że przećiwko vsczknieniu od Gádźiny/ iádu przyiętemu y zádánemu/ iest osobliwym lekárstwem. Ten klącza złobkowánego/ ná Pułtorá łokćiá/ podczás y ná dwá wzwysz/ podczás ćiemno pobruniáłe/ niekiedy iáko Bylicá źielone. Liśćia wąskiego od kłącza/ ku końcu wierzchniemu szerszego/ podługowátego/ iáko ná Wierzbie/ około kráiow kárbowánego. Kwiátu żołtego/ ktory gdy okwitnie/ tákże iáko Prośiána włoć w pirzysko wypuscza. Korzeń knodowáty álbo węzłowáty/ długi/ máło odnożek z śiebie pusczáiący. Kśięgi Pierwsze. Mieysce.
Rad w leśiech przy mokrádliskách
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 305
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Przełożonym, Jeźli płakali Mędrsi; a zaś prości Wołali głosem na me nieprawości. Zem z roli chleba zażywał bez prace, I zbytnim trudem uciskał Orzacze, Syt z ich roboty, i będąc im winien, Albo nie czyniąc, com dla nich powinien. Niech mi z mojego zboża miało ziarna, Chwast i bylica urodzi się marna, A z wrzuconego jęczmienia na rolą Niech osty wznidą, które mię pokolą. Job Cierpiący. Job Cierpiacy. Job Cierpiący. Job Cierpiący. Job Cierpiący. Job Cierpiący. Pieśń Trzydziesta wtóra. Eliu milczeniem Przyjaciół Jobowych poruszony, strofuje ich, że słusznie odpowiedzieć mu nie umieli, jego zaś samego
Przełożonym, Ieźli płakáli Mędrśi; á zaś prośći Wołali głosem ná me niepráwośći. Zem z roli chlebá zażywał bez prace, I zbytnim trudem ućiskał Orzacze, Syt z ich roboty, i będąc im winien, Albo nie czyniąc, com dla nich powinien. Niech mi z moiego zboża miáło źiarna, Chwast i bylica urodźi się marna, A z wrzuconego ięczmienia ná rolą Niech osty wznidą, ktore mię pokolą. Job Cierpiący. Iob Cierpiacy. Iob Cierpiący. Job Cierpiący. Job Cierpiący. Iob Cierpiący. Pieśń Trzydźiesta wtorá. Eliu milczeniem Przyiaćioł Jobowych poruszony, strofuie ich, że słusznie odpowiedźiec mu nie umieli, iego záś samego
Skrót tekstu: ChrośJob
Strona: 118
Tytuł:
Job cierpiący
Autor:
Wojciech Stanisław Chrościński
Drukarnia:
Drukarnia Ojców Scholarum Piarum
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1705
Data wydania (nie wcześniej niż):
1705
Data wydania (nie później niż):
1705
lubo w piwie.
Item Olbrot, nasienie Orlikowe, Pokrzywiane, są pomocne, zażywając ich na proch utarszy.
Item Kąpiel po pas, na to jest pożyteczna, osobliwie, gdy wiatrów będzie pełność, na co też i Enema pożyteczna, do kąpieli zioła mają być te, Melissa, Macierzanka, Maruna, Rumieniek, Bylica, etc. Na pozbycie miejsca pozostałego.
GDy się miejsce po porodzeniu zatrzyma, bywa podczas przyczyna wielkiego niebezpieczeństwa, na to sposoby. Od rzniętego Konia schowaj to co urznięto, wysuszywszy, a gdy potrzeba utrzyj na proszek, daj go jak naparsztek w Winie, uznasz skutek pewny.
Item weźmi świerze łajno Końskie z obroku
lubo w piwie.
Item Olbrot, naśienie Orlikowe, Pokrzywiáne, są pomocne, záżywáiąc ich ná proch utárszy.
Item Kąpiel po pás, ná to iest pozyteczna, osobliwie, gdy wiátrow będźie pełność, ná co tesz y Enema pożyteczna, do kąpieli źioła máią bydź te, Melissa, Máćierzanka, Máruna, Rumieniek, Bylicá, etc. Ná pozbyćie miejsca pozostáłego.
GDy się mieysce po porodzeniu zátrzyma, bywa podczás przyczyná wielkiego niebeśpieczeństwá, ná to sposoby. Od rzniętego Konia schoway to co urznięto, wysuszywszy, á gdy potrzebá utrzyi ná proszek, day go iák napársztek w Winie, uznasz skutek pewny.
Item weźmi świerze łáyno Końskie z obroku
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 123
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
to dwa razy na dzień.
Item Pijawek postawienie na krzyżach też pomocne bywa, także otworzenie Hemoroidów kto do tego zwyczajny albo puszczenie krwi z nogi.
Item naparzanie krzyżów ziołami, wiele pomaga, żeby się pociły, a po potach ścierać gorzałką z Kamforą. Zioła mają być te, Rumienek, Dziewanna, kwiat Bzowy, Bylica, Macierzanka.
Item pod ten czas poty są pożyteczne, na których pobudzenie włóż do Kawy ugotowanej kawałek Driakwi i rogu Jeleniego utartego trochę, daj na noc. Albo weźmi oczek Rakowych, rogu Jeleniego, Olbrotu, każdego po dziesięć gran, utrzyj wraz, daj w ciepłym Winie. Sposoby leczenia
Dla ubogich warz korzenie Łopianowe
to dwá rázy ná dźień.
Item Pijawek postáwienie ná krzyżach tesz pomocne bywa, tákże otworzenie Hemoroidow kto do tego zwyczáyny álbo puszczenie krwi z nogi.
Item náparzánie krzyżow źiołami, wiele pomaga, żeby się pociły, á po potach śćieráć gorzałką z Kámforą. Ziołá máią bydź te, Rumienek, Dźiewánna, kwiát Bzowy, Bylicá, Máćierzanká.
Item pod ten czás poty są pożyteczne, ná ktorych pobudzenie włoż do Káwy ugotowáney káwałek Dryakwi y rogu Jeleniego utártego trochę, day ná noc. Albo weźmi oczek Rákowych, rogu Jeleniego, Olbrotu, káżdego po dźieśięć grán, utrzyi wraz, day w ćiepłym Winie. Sposoby leczenia
Dla ubogich warz korzenie Łopiánowe
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 167
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
