liczy w sobie stop 5. 7. Pręt, liczy łokci pół ośma. 8. Laska, liczy prętów 2. a łokci 15. 9. Sznor, liczy lasek 3. a łokci 45. a prętów 6. 10. Staje, liczy kroków 125. a stop 625. a łokci 416. i calów 16. 11. Mila, pospoliciej jaka jest Włoska liczy stai 8. a kroków 1000.
Wiedzieć zaś należy iż miary Geometryczne pomienione trojako się biorą. 1mo. tylko w zdłuż, którymi się tylko wymierzają linie albo długości. 2do. W zdłuż oraz i w szerz, którymi się wymierzają płaszczyzny. 3tio. W
liczy w sobie stop 5. 7. Pręt, liczy łokci poł osma. 8. Laska, liczy prętow 2. á łokci 15. 9. Sznor, liczy lasek 3. á łokci 45. á prętow 6. 10. Staie, liczy krokow 125. á stop 625. á łokci 416. y calow 16. 11. Mila, pospoliciey iáka iest Włoska liczy stai 8. á krokow 1000.
Wiedzieć zaś należy iż miary Geometryczne pomienione troiáko się biorą. 1mo. tylko w zdłuz, ktorymi się tylko wymierzaią linie álbo długości. 2do. W zdłuż oraz y w szerz, ktorymi się wymierzaią płaszczyzny. 3tio. W
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Zv
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
tak i stopy wymiar jest także różny, według różności kraju. J tak Hiszpańskich 117. zamyka w sobie tylko stop Antwerpskich 112. Bawarskich i Kolońskich 109. Norymberskich 107. Wiedeńskich 100. Paryskich 97. Weneckich 93. Według komputu X. Schotta in Amussi Ferdinandea.
3. Łokieć zwyczajny w koronie liczy w sobie calów 24.
4. Staje oprócz Geometrycznego, według Statutu jest dwojakie. Pierwsze łanu Frankońskiego, które liczy łokci Krakowskich 217. i pół łokcia. Drugie, które liczy łokci 84.
5. Łan albo włoka jest pięcioraki. Dwa Frankońskie. Jeden Teutoński albo Niemiecki. J dwa Polskie. Które statut Polski w księgach skarbowych
ták y stopy wymiar iest także rożny, według rożności kraiu. J ták Hiszpańskich 117. zamyka w sobie tylko stop Antwerpskich 112. Bawarskich y Kolońskich 109. Norymberskich 107. Wiedeńskich 100. Paryskich 97. Weneckich 93. Według komputu X. Schotta in Amussi Ferdinandea.
3. Łokieć zwyczainy w koronie liczy w sobie calow 24.
4. Staie oprocz Geometrycznego, według Statutu iest dwoiakie. Pierwsze łanu Frankońskiego, ktore liczy łokci Krákowskich 217. y poł łokcia. Drugie, ktore liczy łokci 84.
5. Łan álbo włoka iest pięcioraki. Dwa Frankońskie. Jeden Teutoński álbo Niemiecki. J dwa Polskie. Ktore statut Polski w księgach skarbowych
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Zv
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
do wymierzania wszelkich Długości. Różni różnych miar używają, jako to Stop, Piędzi, Łatrów: Geometra Polski używa zwyczajnej miary w Koronie: Łokcia: który się dzieli na cztery części, nazwane Ćwierci, a Ćwierć każda, dzieli się na części sześć, które Calami zowią, tak iż w łokciu jednym, znajduje się Calów, 24. Stolarze i Sznicerze, dzielą jeszcze każdy Cal, na Ziarnek, albo Minut 8. i rachują ich wjednej ćwierci, 48; a w całym łokciu, 192. Łokieć składany na cztery części, jaki pokazuje figura, jest sposobny do noszenia.
A że łokieć w znacznej Długości ujmuje albo przyczynia miary
do wymierzánia wszelkich Długośći. Rożni rożnych miar vżywáią, iáko to Stop, Piędźi, Łátrow: Geometrá Polski vżywa zwyczáyney miáry w Koronie: Łokćiá: ktory się dżieli ná cztery częśći, názwáne Cwierći, á Cwierć káżda, dźieli się ná częśći sześć, ktore Calami zowią, ták iż w łokćiu iednym, znáyduie się Calow, 24. Stolarze y Sznicerze, dżielą ieszcze káżdy Cal, ná Ziarnek, álbo Minut 8. y ráchuią ich wiedney ćwierći, 48; á w cáłym łokćiu, 192. Łokieć składány ná cztery częśći, iáki pokázuie figurá, iest sposobny do noszęnia.
A że łokieć w znáczney Długośći vymuie álbo przyczynia miáry
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 5
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
gubią miarę gdy namokną, i słabym ciągnieniem: przyczyniają miary gdy uschną, albo gwałtowny ciągnieniem. Przeto nie radzę ich używać. W równych Polach nie wymyślisz nic sposobniejszego nad Wozek, który zwać będę, Wozek Mierniczy.
Figura jego składa się naprzód: z kołka prostego L nie szybistego, mającego wysokości łokci półtora, i calów 2. i nad to dwie części, na jakich XI. może być podzielony cal jeden: a obwodu łokci 5, zupełna, na walcu sczopami żelaznymi, wzwiązaniu nakształt kary. Potym: ma mieć na walcu, palec R, długi na dwa palca, jakie bywają w kole Młynarskim, obraciącym Cewy pod kamieniem
gubią miárę gdy námokną, y słábym ćiągnięniem: przyczyniáią miáry gdy vschną, álbo gwałtowny ciągnięniem. Przeto nie rádzę ich vżywáć. W rownych Polách nie wymyślisz nic sposobnieyszego nád Wozek, ktory zwáć będę, Wozek Mierniczy.
Figurá iego skłáda się naprzod: z kołká prostego L nie szybistego, máiącego wysokośći łokći połtorá, y calow 2. y nád to dwie częśći, ná iákich XI. może bydż podżielony cal ieden: á obwodu łokći 5, zupełna, ná wálcu zczopámi żeláznymi, wzwiązániu nákształt káry. Potym: ma mieć ná wálcu, pálec R, długi ná dwá pálcá, iákie bywáią w kole Młynárskim, obraciącym Cewy pod kámięniem
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 6
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
wpięć łokci: niech z pilnością przestrzega wysokości na łokci półtora, i na dwa cale, i nad to na dwie części, na jakich XI. ma być wprzód podzielony cal jeden. Albowiem: jako 22. do 7. proporcja obwodu cyrkułu, do diametru. (według Własności 182. Zabawy 6.) Tak calów 120. (to jest łokci 5.) Obwodu koła, do wysokości, 38. calów, i dwóch części zjedenastu cala jednego: to jest półtora łokcia i 2. cale, i nad to, dwie części, jakich ma cal jeden, jedenaście. 2. Szerokość związana między rękojeściami T, niech będzie
wpięć łokći: niech z pilnośćią przestrzega wysokośći ná łokći połtora, y ná dwá cale, y nád to ná dẃie częśći, ná iákich XI. ma bydź wprzod podźielony cal ieden. Albowiem: iáko 22. do 7. proporcya obwodu cyrkułu, do dyámetru. (według Własnosći 182. Zábáwy 6.) Ták calow 120. (to iest łokći 5.) Obwodu kołá, do wysokości, 38. cálow, y dwoch częśći ziedenastu calá iednego: to iest połtorá łokćiá y 2. cále, y nad to, dwie częśći, iákich ma cal ieden, iedenaśćie. 2. Szerokość związána między rękoieśćiámi T, niech będźie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 7
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
nad to na dwie części, na jakich XI. ma być wprzód podzielony cal jeden. Albowiem: jako 22. do 7. proporcja obwodu cyrkułu, do diametru. (według Własności 182. Zabawy 6.) Tak calów 120. (to jest łokci 5.) Obwodu koła, do wysokości, 38. calów, i dwóch części zjedenastu cala jednego: to jest półtora łokcia i 2. cale, i nad to, dwie części, jakich ma cal jeden, jedenaście. 2. Szerokość związana między rękojeściami T, niech będzie taka, jaka u taków, abo u kar. 3. Okowane koło L, gładko po
nád to ná dẃie częśći, ná iákich XI. ma bydź wprzod podźielony cal ieden. Albowiem: iáko 22. do 7. proporcya obwodu cyrkułu, do dyámetru. (według Własnosći 182. Zábáwy 6.) Ták calow 120. (to iest łokći 5.) Obwodu kołá, do wysokości, 38. cálow, y dwoch częśći ziedenastu calá iednego: to iest połtorá łokćiá y 2. cále, y nad to, dwie częśći, iákich ma cal ieden, iedenaśćie. 2. Szerokość związána między rękoieśćiámi T, niech będźie táka, iáka v takow, ábo v kar. 3. Okoẃane koło L, głádko po
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 7
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
jakie opisuje Nauka następująca 7. tak żeby Celów srzodek przypadał doskonale na ścianę pq, linii CB, podle której mają się linie proste rysować. Na koniec: zrysuj sam na szerzyżnie tej linii BC, dwie skale miernicze, albo linie podziałów. Jedna pks, w figurze, niech będzie szeroka na cal, długa na calów 10. której podział na tysiąc części tak odprawisz. Długość tej skali pks w dziesięć cali, rozdzieliwszy na 100. części równych linijkami równoodległymi: rozdziel jej szerokość przy końcu X, na części równych 10. jakich od p, dość będzie wydzielić 9: i te podziały obydwóch końców przy X, i p, połącz
iákie opisuie Náuká nástępuiąca 7. ták żeby Celow srzodek przypadał doskonále ná śćiánę pq, linii CB, podle ktorey máią się liniie proste rysowáć. Ná koniec: zrysuy sam ná szerzyżnie tey linii BC, dwie skále miernicze, álbo liniie podżiałow. Iedná px, w figurze, niech będźie szeroka ná cal, długa ná calow 10. ktorey podźiał ná tyśiąc częśći ták odpráwisz. Długość tey skáli px w dźieśięć cáli, rozdźieliwszy ná 100. częśći rownych liniykámi rownoodległymi: rozdżiel iey szerokość przy końcu X, ná częśći rownych 10. iákich od p, dość będźie wydźielić 9: y te podżiały obudwoch końcow przy X, y p, połącz
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 9
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
stanie na oka twego promieniu ESD. W czym gdy go upomnisz, niech naznaczy ten punkt na Z, na sznurku GC, nitką obwiązaną. Po czwarte. Odległość punktu Z, od G, na sznurku GS, wymierz z pilnością cyrklem, i przenieś na miarę ćwierci jednej, łokcia jednego: z pilnością upatrując wiele calów zabierze z sześci (ile ich jest w ćwierci łokcia) abo wiele cząstek cala jednego? (przenioższy cały cal na skalę.) i tę liczbę cząstek zpilnością nanotuj. Po piąte. Liczbę 72. calów, zupełnych trzech łokci, Obróć w tyle cząstek, ile ich na skali ma cal jeden: i summę
stánie ná oká twego promięniu ESD. W czym gdy go vpomnisz, niech náznáczy ten punkt ná S, ná sznurku GC, nitką obwiązáną. Po czwarte. Odległość punktu S, od G, ná sznurku GS, wymierz z pilnośćią cyrklem, y przenieś ná miárę ćwierći iedney, łokćiá iednego: z pilnosćią vpátruiąc wiele calow zábierze z sześći (ile ich iest w ćwierći łokćiá) ábo wiele cząstek calá iednego? (przenioszszy cáły cal ná skálę.) y tę liczbę cząstek zpilnośćią nánotuy. Po piąte. Liczbę 72. calow, zupełnych trzech łokći, obroć w tyle cząstek, ile ich ná skáli ma cal ieden: y summę
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 22
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, wymierz z pilnością cyrklem, i przenieś na miarę ćwierci jednej, łokcia jednego: z pilnością upatrując wiele calów zabierze z sześci (ile ich jest w ćwierci łokcia) abo wiele cząstek cala jednego? (przenioższy cały cal na skalę.) i tę liczbę cząstek zpilnością nanotuj. Po piąte. Liczbę 72. calów, zupełnych trzech łokci, Obróć w tyle cząstek, ile ich na skali ma cal jeden: i summę nanotuj. Naprzykład. Cząstka GS, sznurka GC najdzie się być ośmą częścią cala jednego. Liczbę tedy 72 calów, ile się ich znajduje we trzech łokciach, zmultyplikujesz przez 8, i wynidzie liczba cząstek (
, wymierz z pilnośćią cyrklem, y przenieś ná miárę ćwierći iedney, łokćiá iednego: z pilnosćią vpátruiąc wiele calow zábierze z sześći (ile ich iest w ćwierći łokćiá) ábo wiele cząstek calá iednego? (przenioszszy cáły cal ná skálę.) y tę liczbę cząstek zpilnośćią nánotuy. Po piąte. Liczbę 72. calow, zupełnych trzech łokći, obroć w tyle cząstek, ile ich ná skáli ma cal ieden: y summę nánotuy. Náprzykład. Cząstká GS, sznurká GC naydźie się bydż osmą częśćią calá iednego. Liczbę tedy 72 calow, ile się ich znáyduie we trzech łokćiách, zmultyplikuiesz przez 8, y wynidźie liczbá cząstek (
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 22
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
na skalę.) i tę liczbę cząstek zpilnością nanotuj. Po piąte. Liczbę 72. calów, zupełnych trzech łokci, Obróć w tyle cząstek, ile ich na skali ma cal jeden: i summę nanotuj. Naprzykład. Cząstka GS, sznurka GC najdzie się być ośmą częścią cala jednego. Liczbę tedy 72 calów, ile się ich znajduje we trzech łokciach, zmultyplikujesz przez 8, i wynidzie liczba cząstek (jakich 8, jest wcalu jednym) 576. Zabawa VII. Rozdział II.
Po szóste. Uczyń jako GS, 1. cząstka z ośmi, cala jednego do GE, to jest do CB łokci 15. Tak
ná skálę.) y tę liczbę cząstek zpilnośćią nánotuy. Po piąte. Liczbę 72. calow, zupełnych trzech łokći, obroć w tyle cząstek, ile ich ná skáli ma cal ieden: y summę nánotuy. Náprzykład. Cząstká GS, sznurká GC naydźie się bydż osmą częśćią calá iednego. Liczbę tedy 72 calow, ile się ich znáyduie we trzech łokćiách, zmultyplikuiesz przez 8, y wynidźie liczbá cząstek (iákich 8, iest wcalu iednym) 576. Zábáwá VII. Rozdźiał II.
Po szoste. Vczyń iáko GS, 1. cząstká z ośmi, calá iednego do GE, to iest do CB łokći 15. Ták
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 22
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
