Podolską z Polską coaequavit. odtąd Wojewodę Podolskiego w Senacie posadziwszy. W Województwie tym o mil 5 od Kamienca za Smotryczem w Mynkowcach Dobrach I. W, Imci P. Rzewuskiego Wojewody Podlaskiego nad Uszycą rzeką w górach kamienistych są kule kamienne, jaką kręglowe i harmatne okrągłe, a rozbiwszy je, są jak promyki do centru się schodzące i w srzodku jak samym żelazo; zażywają ich białogłowy do chost zolenia. Sam cotopiszę, ledwie do kamienia jednę kulę rozbiłem obuchem silno uderzywszy. Formuje to natura ludens. Trudno mówić że z gliny do harmat ganczarze te kule robili, lubo ko- całego Świata praecipue o PolscE
ło tego miejsca są rudera murów
Podolską z Polską coaequavit. odtąd Woiewodę Podolskiego w Senacie posadziwszy. W Woiewodztwie tym o mil 5 od Kamienca za Smotryczem w Mynkowcach Dobrach I. W, Imci P. Rzewuskiego Woiewody Podlaskiego nad Uszycą rzeką w gorach kamienistych są kule kamienne, iaką kręglowe y harmatne okrągłe, a rozbiwszy ie, są iak promyki do centrū się schodzące y w srzodku iak samym żelazo; zażywaią ich białogłowy do chost zolenia. Sam cotopiszę, ledwie do kamienia iednę kulę rozbiłem obuchem silno uderzywszy. Formuie to natura ludens. Trudno mowić że z gliny do harmat ganczarze te kule robili, lubo ko- całego Swiata praecipuè o POLSZCZE
ło tego mieyscá są rudera murow
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 347
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
będzie tedy MA 2 ćwiartkom równa, zaczym i NK 2. ćwiartkom równa: z tąd te 2 wyjąwszy z KG 5 ćwiartek, będzie GN 3 ćwiartki; Kwadraty tedy GN, 9. i MN, 16. ćwiartek zebrawszy w kupę będzie kwadrat linii GM 25. którego radyks 5. ponieważ GK 5. będzie centru G arkusu MK. A ponieważ trianguł LMI równy MGK podobny będzie MI5. ćwiartek, jako LI przez konstrukcją, a za tym w I centrum punktów L, M. Inaczej Tabl I. fig: 10 Uczyń projekturę AF równą E połowie całej AB wysokości. Simę albo Es odrysować. Rez: Rozdziel w Z
będzie tedy MA 2 ćwiartkom rowna, záczym y NK 2. ćwiártkom rowna: z tąd te 2 wyiąwszy z KG 5 ćwiártek, będzie GN 3 ćwiártki; Quadraty tedy GN, 9. y MN, 16. ćwiártek zebráwszy w kupę będzie quadrat linii GM 25. którego rádix 5. ponieważ GK 5. będzie centru G arkusu MK. A ponieważ tryanguł LMI rowny MGK podobny będzie MI5. ćwiártek, iáko LI przez konstrukcyą, á zá tym w I centrum punktow L, M. Inaczey Tabl I. fig: 10 Uczyń projekturę AF rowną AE połowie cáłey AB wysokości. Simę álbo Es odrysować. Rez: Rozdziel w S
Skrót tekstu: ŻdżanElem
Strona: 24
Tytuł:
Elementa architektury domowej
Autor:
Kajetan Żdżanski
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
południem godzinami obserwuj punkt którego cyrkułu umbrą rzuconą od stylu naterminowany. Także po południu dwiema lub trzema godzinami na tymże a nie innym cyrkule obserwuj i nanotuj punkt tegoż stylu umbrą naznaczony. Przedziel na dwie części równe, ten arkus cyrkułu od punktu do punktu, i przez ten punkt przeciętego arkusa, przez drugi punkt centru poprowadz prostą linią, ta linia jak chcesz długo wyciągniona, na ziemi lub jakiej plaszczyźnie, jest linia południowa. Na której styl postawiony perpendykularnie, gdy rzuci na nią umbrę, a w tenże czas styl gdziekolwiek perpendykularnie postawiony gdy rzuci umbrę, ta umbra, oznaczy na każdym miejscu linią południową. REGUŁA V.
Determinuje
południem godzinami obserwuy punkt ktorego cyrkułu umbrą rzuconą od stylu naterminowany. Także po południu dwiema lub trzema godzinami ná tymże á nie innym cyrkule obserwuy y nánotuy punkt tegoż stylu umbrą naznaczony. Przedziel ná dwie części rowne, ten arkus cyrkułu od punktu do punktu, y przez ten punkt przeciętego arkusa, przez drugi punkt centru poprowadz prostą linią, ta linia iák chcesz długo wyciągniona, ná ziemi lub iákiey plaszczyźnie, iest linia południowa. Ná ktorey styl postawiony perpendykularnie, gdy rzuci ná nię umbrę, á w tenże czas styl gdziekolwiek perpendykularnie postawiony gdy rzuci umbrę, ta umbra, oznaczy ná każdym mieyscu linią południową. REGUŁA V.
Determinuie
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: O
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Beluardu pociągniona do samego wału. 4. Między temi dwiema liniami dłuższej i krótszej defensyj, części zabrane wału, zowią się skrzydła kortyny. 5. Semidiameter fortecznej figury: jest linia albo odległość od centrum imaginaryinego cyrkułu całej fortecy, do centrum Beluardu, to jest angułu dwóch kortyn z sobą się schodzących. 6. Anguł centru fortecy: jest ten anguł w pośród samej fortecy, który czynią dwa semidiametry z linią kortyny czyniące trianguł. Tych tedy linii i angułów składających całą figurę fortecy, według swojej wyznaczonej dymensyj uważne zachowanie należyty abrys i wystawienie fortecy sprawuje. Reguły uniwersalne służące do abrysu i stawiania fortec.
VII. Reguła 1. Części fortecy taką
Beluardu pociągniona do samego wału. 4. Między temi dwiema liniami dłuszszey y krotszey defensyi, części zabrane wału, zowią się skrzydła kortyny. 5. Semidiameter forteczney figury: iest linia álbo odległość od centrum imaginaryinego cyrkułu całey fortecy, do centrum Beluardu, to iest angułu dwoch kortyn z sobą się zchodzących. 6. Anguł centru fortecy: iest ten anguł w posrod samey fortecy, ktory czynią dwa semidyametry z linią kortyny czyniące tryanguł. Tych tedy linii y angułow składáiących całą figurę fortecy, według swoiey wyznáczoney dymensyi uważne zachowanie należyty ábrys y wystawienie fortecy sprawuie. Reguły uniwersalne służące do abrysu y stawiania fortec.
VII. Reguła 1. Części fortecy taką
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: F3v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
wynikające Anguły składające fortece: aby tedy podane reguły fortyfikacyj zachowane były. To jest aby nad zamiar większe lub mniejsze części niebyły czyli beluardów, czyli kortyn. Potrzebna jest determinacja wymiaru najprzód Angułów co do liczby gradusów, z których ma wynikać wymiar linii. Trzy zaś się liczą Anguły pryncypalne w regularnej fortyfikacyj. Pierwszy Anguł centru fortecy. Drugi Anguł figury. Trzeci Anguł beluardu.
Wymiar Angułu centrowego fortecy, wychodzi z dywizyj liczby 360. to jest gradusów 360. tego cyrkułu imaginaryinego, który całą określa fortecę z jej centrum, przez liczbę angułów figury, albo liczbę ścian czyli kortyn. J tak chcąc determinować liczbę gradusów Angułu centrowego fortecy czworogranistej,
wynikaiące Anguły skłádaiące fortece: áby tedy podane reguły fortyfikacyi zachowane były. To iest áby nad zamiar większe lub mnieysze części niebyły czyli beluardow, czyli kortyn. Potrzebna iest determinacya wymiaru nayprzod Angułow co do liczby gradusow, z ktorych ma wynikáć wymiar linii. Trzy zaś się liczą Anguły pryncypalne w regularney fortyfikacyi. Pierwszy Anguł centru fortecy. Drugi Anguł figury. Trzeci Anguł beluardu.
Wymiar Angułu centrowego fortecy, wychodzi z dywizyi liczby 360. to iest gradusow 360. tego cyrkułu imaginaryinego, ktory cáłą określa fortecę z iey centrum, przez liczbę angułow figury, álbo liczbę ścian czyli kortyn. J ták chcąc determinowáć liczbę gradusow Angułu centrowego fortecy czworogranistey,
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: F4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
do wiadomości czyli do używania gotowy już wymiar przerzeczonych pryncypalnych trzech angułów, zacząwszy od czworogranistej aż do dziewięć granistej fortecy, następująca podaje tablica. Tablica oznaczająca wymiar Angułów pryncypalnych fortecy.
Forteca
Czworgranista
Pięćgranista
Sześćgranista
Siedmgranista
Ośmgranista
Dziewięćgranista.
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Anguł centru.
Anguł figury
Anguł Beluardu
Wymiar linii pryncypalnych służący do rysowania i stawiania fortec.
IX. Lubo z wymiaru angułów przez gradusy, tym samym oznacza się i wymiar linii, albo części pryncypalnych co do długości składających regularną fortecę. Atoli bez pracy już skomputowany od Architektów Wojennych wymiar tychże linii następująca okazuje tablica, którą w
do wiadomości czyli do uzywania gotowy iuż wymiar przerzeczonych pryncypalnych trzech angułow, zacząwszy od czworogranistey aż do dziewięć granistey fortecy, nástępuiąca podáie tablica. Tablica oznaczaiąca wymiar Angułow pryncypalnych fortecy.
Forteca
Czworgranista
Pięćgranista
Sześćgranista
Siedmgranista
Osmgranista
Dziewięćgranista.
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Anguł centru.
Anguł figury
Anguł Beluardu
Wymiar linii pryncypalnych służący do rysowania y stawiania fortec.
IX. Lubo z wymiaru angułow przez gradusy, tym samym oznacza się y wymiar linii, álbo części pryncypalnych co do długości składaiących regularną fortecę. Atoli bez pracy iuż zkomputowany od Architektow Woiennych wymiar tychże linii nástępuiąca okázuie tablica, ktorą w
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: G
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Zabrawszy w cyrkiel z dziesiąciu części skali, jedną więcej nad liczbę boków figury: na przykład względem fortecy sześćgranistej, części 7. wystaw perpendykularnie tej długości linie po końcach szyj beluardów. A z nich mieć będziesz skrzydła albo ramiona beluardów. 5to. Kortynę albo boki figury przedziel na dwie części równe. 6to. Z centru figury albo cyrkułu poprowadź semidiametry przez naroźnik albo Anguły figury, dalej nad figurę onez przeciągając. 7mo. Poprowadź linie proste z punktów intersekcyj kortyn przez końce skrzydeł; aż do semidiametrów pociągnionych, te linie krótszej defensyj oznaczą fronty beluardów. J tak mieć będziesz pierwszą plantę fortecy regularnej sześćgranistej.
Gdyby potrzeba delineować beluardy z większym ich
. Zabrawszy w cyrkiel z dziesiąciu części skali, iedną więcey nad liczbę bokow figury: ná przykład względem fortecy sześćgranistey, części 7. wystaw perpendykularnie tey długości linie po końcach szyi beluardow. A z nich mieć będziesz skrzydła álbo rámiona beluardow. 5to. Kortynę álbo boki figury przedziel ná dwie części rowne. 6to. Z centru figury álbo cyrkułu poprowadź semidyametry przez naroźnik álbo Anguły figury, daley nad figurę onez przeciągaiąc. 7mo. Poprowadź linie proste z punktow intersekcyi kortyn przez końce skrzydeł; aż do semidyametrow pociągnionych, te linie krotszey defensyi oznaczą fronty beluardow. J ták mieć będziesz pierwszą plantę fortecy regularney sześćgranistey.
Gdyby potrzeba delineowáć beluardy z większym ich
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: G3
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
cyrkulik 1N;, który stoi przed tym ramieniem (CH) od którego masz poczynać Wężoownicę (tu w figurze przypadnie na 1.) i zatocz pierwszą lunetę kwadransową BY, od B, do I: Drugą Im, z centrum 4. Trzecią MQ, z centrum 3. Czwartą z cenrum 2. Piątą z centru 1: i tak dalej, aż d ostatniej lunety RN, z centrów wspacznych 4, 3, 2, 1. Tego zawsze przestrzegając, abyś dalej lunety jednej nie zaciągał, tylko od jednego do drugiego bliższego ramienia linij krzyżowych RV, DH: a żebyś centrum lunety brał, nie to, nad którym
cyrkulik 1N;, ktory stoi przed tym rámieniem (CH) od ktorego masz poczynáć Wężoownicę (tu w figurze przypadnie ná 1.) y zátocz pierwszą lunetę kwádránsową BY, od B, do Y: Drugą YM, z centrum 4. Trzećią MQ, z centrum 3. Czwartą z cenrum 2. Piątą z centru 1: y ták dáley, áż d ostátniey lunety RN, z centrow wspácznych 4, 3, 2, 1. Tego záwsze przestrzegáiąc, ábyś dáley lunety iedney nie záćiągał, tylko od iednego do drugiego bliższego rámienia liniy krzyżowych RV, DH: á żebyś centrum lunety brał, nie to, nad ktorym
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 155
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
