O wyrozumieniu Map. INFORMACJA I. O wewnetrznej pozycyj Ziemi.
I. Wszechmocność Boska przy pierwszym stworzeniu świata, okrąg ziemi ufundowała w pośród Nieba gwiazdowego, naznaczając mu za centrum punkt taki, od którego prowadzona przez imaginacją linia aż do tegoż gwiazdowego Nieba, w którą chcesz stronę, jest równo odległa. Atoli to centrum ziemi nie usiłuje z istoty swojej być na tym miejscu, na którym jest osadzone. Bo całą ziemię i z swoim centrum mógł Stwórca Bóg albo wyżej albo niżej, w prawą lub lewą posunąć, i lokować. To centrum ziemi i całego świata, jest oraz centrum uciążania, wszystkich rzeczy ciężkich sublunarnych, do którego z
O wyrozumieniu Mapp. JNFORMACYA I. O wewnetrzney pozycyi Ziemi.
I. Wszechmocność Boska przy pierwszym stworzeniu światá, okrąg ziemi ufundowała w pośrod Nieba gwiazdowego, naznaczaiąc mu za centrum punkt taki, od ktorego prowádzona przez imaginacyą linia aż do tegoż gwiazdowego Nieba, w ktorą chcesz stronę, iest rowno odległa. Atoli to centrum ziemi nie usiłuie z istoty swoiey być na tym mieyscu, na ktorym iest osadzone. Bo całą ziemię y z swoim centrum mogł Stworca Bog albo wyżey albo niżey, w prawą lub lewą posunąć, y lokować. To centrum ziemi y całego świata, iest oraz centrum uciążania, wszystkich rzeczy ciężkich sublunarnych, do ktorego z
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: A
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
aż do tegoż gwiazdowego Nieba, w którą chcesz stronę, jest równo odległa. Atoli to centrum ziemi nie usiłuje z istoty swojej być na tym miejscu, na którym jest osadzone. Bo całą ziemię i z swoim centrum mógł Stwórca Bóg albo wyżej albo niżej, w prawą lub lewą posunąć, i lokować. To centrum ziemi i całego świata, jest oraz centrum uciążania, wszystkich rzeczy ciężkich sublunarnych, do którego z natury swojej uciązają. Dla czego cała ziemia w swojej stałości się utrzymuje bez żadnego niebezpieczeństwa nakłonienia się, upadnienia, albo przeważenia na tę lub owę ku niebiosom stronę. I tać to jest rezolucja zwyczajnego podziwienia ludzi, i kwestyj
aż do tegoż gwiazdowego Nieba, w ktorą chcesz stronę, iest rowno odległa. Atoli to centrum ziemi nie usiłuie z istoty swoiey być na tym mieyscu, na ktorym iest osadzone. Bo całą ziemię y z swoim centrum mogł Stworca Bog albo wyżey albo niżey, w prawą lub lewą posunąć, y lokować. To centrum ziemi y całego świata, iest oraz centrum uciążania, wszystkich rzeczy ciężkich sublunarnych, do ktorego z natury swoiey uciązaią. Dla czego cała ziemia w swoiey stałości się utrzymuie bez żadnego niebespieczeństwa nakłonienia się, upadnienia, álbo przeważenia na tę lub owę ku niebiosom stronę. Y tać to iest rezolucya zwyczaynego podziwienia ludzi, y kwestyi
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: A
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
dzikie były pola: na drugiej gdzie Troja była; ledwie miejsce zostało. Stami tysięcy wojska z jednego miejsca przechodzi na drugie, na placu polegają i mogiły sobą wysypują. Więc z jednej części ziemi ujęty ciężar, a do drugiej przydany, musi jedno pułsferze ziemi cięższe nad drugie za czasem uczynić. Zaczym idzie, iż centrum całego ciężaru ziemi nie jest stateczne, lecz za czasem się odmienia. A zatym być musi iż to centrum ciężaru, nie jest jednoż co centrum całego świata względem firmamentu. III. Z tąd dalsza rośnie trudność i kwestia. Czyli ziemia jednym pułsferzem cięższym przeważona, nachyla się około centrum? Było wprawdzie to naprzód
dzikie były pola: na drugiey gdzie Troia była; ledwie mieysce zostało. Stami tysięcy woyska z iednego mieysca przechodzi ná drugie, ná plácu polegaią y mogiły sobą wysypuią. Więc z iedney części ziemi uięty ciężar, á do drugiey przydany, musi iedno pułsferze ziemi cięższe nád drugie zá czásem uczynić. Zaczym idzie, iż centrum cáłego ciężaru ziemi nie iest stateczne, lecz zá czasem się odmienia. A zatym być musi iż to centrum ciężaru, nie iest iednoż co centrum całego światá względem firmamentu. III. Z tąd dalsza rośnie trudność y kwestya. Czyli ziemia iednym pułsferzem cięższym przeważona, náchyla się około centrum? Było wprawdzie to naprzod
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Av
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
mogiły sobą wysypują. Więc z jednej części ziemi ujęty ciężar, a do drugiej przydany, musi jedno pułsferze ziemi cięższe nad drugie za czasem uczynić. Zaczym idzie, iż centrum całego ciężaru ziemi nie jest stateczne, lecz za czasem się odmienia. A zatym być musi iż to centrum ciężaru, nie jest jednoż co centrum całego świata względem firmamentu. III. Z tąd dalsza rośnie trudność i kwestia. Czyli ziemia jednym pułsferzem cięższym przeważona, nachyla się około centrum? Było wprawdzie to naprzód zdanie Filolausa, Arystarcha, Kopernika, osadzających na tym miejscy ziemię, gdzie pospolite zdanie kładzie słońce. I przypisujących ten obrót ziemi około słońca, które
mogiły sobą wysypuią. Więc z iedney części ziemi uięty ciężar, á do drugiey przydany, musi iedno pułsferze ziemi cięższe nád drugie zá czásem uczynić. Zaczym idzie, iż centrum cáłego ciężaru ziemi nie iest stateczne, lecz zá czasem się odmienia. A zatym być musi iż to centrum ciężaru, nie iest iednoż co centrum całego światá względem firmamentu. III. Z tąd dalsza rośnie trudność y kwestya. Czyli ziemia iednym pułsferzem cięższym przeważona, náchyla się około centrum? Było wprawdzie to naprzod zdánie Filoláusa, Arystarcha, Koperniká, osadzaiących ná tym mieyscy ziemię, gdzie pospolite zdanie kładzie słońce. Y przypisuiących ten obrot ziemi około słońca, ktore
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Av
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
lub owę stronę choć nieznaczne. Ato z racyj przeważania jednego pułsferza ziemi nad drugie, dla przybywającego za czasem nowego ciężaru jednej, a ulżenia drugiej stronie. Atoli i to zdanie z prawdą się mija. Bo i Pismo Święte i Kościół Boży twierdzi być ziemię niewzruszoną, jako się rzekło w Cośmografii. Fo tego ponieważ centrum świata i ziemi jest oraz centrum uciążania wszystkich części ziemnych, które uciążanie dzieje się jako najprościejszą linią i drogą. Więc wszystkie okoliczne części ziemi, lubo jedne nad drugie cięższe, wszystkie jednakowo, na dół do swego centrum jako najprościej uciążając, ani w prawą ani w lewą, w tę albo owę pobocznią stronę nakłaniać się
lub owę stronę choć nieznaczne. Ato z rácyi przeważaniá iednego pułsferza ziemi nád drugie, dla przybywáiącego zá czásem nowego ciężaru iedney, á ulżenia drugiey stronie. Atoli y to zdánie z práwdą się miia. Bo y Pismo Swięte y Koscioł Boży twierdzi być ziemię niewzruszoną, iáko się rzekło w Cosmografii. Fo tego ponieważ centrum świátá y ziemi iest oraz centrum uciążania wszystkich części ziemnych, ktore uciążanie dzieie się iako nayprościeyszą linią y drogą. Więc wszystkie okoliczne części ziemi, lubo iedne nád drugie cięższe, wszystkie iednákowo, ná doł do swego centrum iáko nayprościey uciążaiąc, áni w prawą áni w lewą, w tę álbo owę pobocznią stronę nakłaniać się
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: A2
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
magnesem natartą, która różnie stawa; i lada haftki, przęcki u pasa Wieśniaka, Zegarka, Szpilki, Szable, Obucha zbliżeniem, błądzi od linii południowej. Przez co prawdziwe dukty od stacyj do stacyj fałszuje na karcie. Gdy nie używają linii Celowy na centrum instrumentu, ale z boku, jako w Pantomentrum: które centrum powinno być w samym srzodku nad rękojeścią spodnią tegoż instrumentu; aby przypadało doskonale na ten punkt ziemi, w którym pachołek stoi trzymający instrument. Co czyni anguły nierównokątne na instrumencie, angułom na ziemi. Dioptry, to jest Linii z Celami krótkiej używają, która w wielkich odległościach znacznie dukty na karcie od prawdziwych na ziemi
mágnesem nátártą, ktora roźnie stawa; y ládá háftky, przęcki v pasá Wieśniaká, Zegárká, Szpilki, Száble, Obuchá zbliżęniem, błądźi od linii południowey. Przez co prawdźiwe dukty od stácyi do stácyi fałszuie ná kárćie. Gdy nie vżywáią linii Celowy na centrum instrumentu, ále z boku, iáko w Pántomentrum: ktore centrum powinno bydź w sámym srzodku nad rękoieśćią spodnią tegoż instrumentu; aby przypadáło doskonále na ten punkt źiemi, w ktorym páchołek stoi trzymáiący instrument. Co czyni anguły nierownokątne ná instrumenćie, ángułom ná żiemi. Dyoptry, to iest Linii z Celámi krotkiey vżywáią, ktora w wielkich odległośćiách znácznie dukty ná kárćie od prawdźiwych ná źiemi
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
należycie podniesiony/ w południowym położeniu; wbijesz w mur ćwiek albo gwozdź jaki bez główki. Potym nitkę u spodu z tyłu zwierzchniego uwiązawszy/ wedle stylu nitkę pociągniesz/ tak żeby przez sam wierzch (odmykając Zegarek w postanowieniu południowym) ćwieka przechodziła aż do muru. A tam gdzie do muru dojdzie znaczek uczynisz/ bo tam centrum będzie Zegaru. Potym też nitkę pociągnij/ przez godziny na okręgu wyrażone aż do muru. Gdzie do muru dojdzie/ i tam znaczki poczyń; a znaki godzin mieć będziesz. Do których centrum/ linie pociągnij/ liczbę należytą przypisz. A Zegar gotowy stanie. Cwiek końcem cienia swego godzinę pokaże. Jeżeli zaś w centrum
náleżyćie podnieśiony/ w południowym położeniu; wbiiesz w mur ćwiek álbo gwozdź iáki bez głowki. Potym nitkę u spodu z tyłu zwierzchniego uwiązawszy/ wedle stylu nitkę poćiągniesz/ ták żeby przez sam wierzch (odmykáiąc Zegárek w postánowieniu południowym) ćwieká przechodźiłá aż do muru. A tám gdźie do muru doydzie znáczek uczynisz/ bo tám centrum będźie Zegaru. Potym też nitkę poćiągniy/ przez godziny ná okrągu wyrażone áż do muru. Gdźie do muru doydźie/ i tám znáczki poczyń; á znáki godzin mieć będźiesz. Do ktorych centrum/ linie poćiągniy/ liczbę náleżytą przypisz. A Zegár gotowy stánie. Cwiek końcem ćienia swego godźinę pokaże. Ieżeli zaś w centrum
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 246
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
P. Dominik Kasyni doszedłszy: iż Komety w tymże samym miejscu ukazują się, w którym widziane były przedtym: że czas pierwszego ukazania się, zgadzał się z momentem następującego ich ukazywania się: wnosił, iż komety nic innego nie są, tylko planety biegające w cyrkule około słońca, nie w centrum, ale niżej centrum w części ziemi bliższej zostającego; przeto też niewidziemy ich, tylko, gdy są w bliskości słońca: ponieważ większa część drogi ich leży nad słońcem na miejscach oczom naszym niedostępnych. Na tym zdaniu zasadził reguły, albo sposób przepowiadania biegu, i czasu ukazywania się komet. Dowcipnie wprawdzie (mówi P. Laude) i
P. Dominik Kassyni doszedłszy: iż Komety w tymże samym mieyscu ukazuią się, w ktorym widziane były przedtym: że czas pierwszego ukazania się, zgadzał się z momentem następuiącego ich ukazywania się: wnosił, iż komety nic innego nie są, tylko planety biegaiące w cyrkule około słońca, nie w centrum, ale niżey centrum w części ziemi bliższey zostaiącego; przeto też niewidziemy ich, tylko, gdy są w bliskości słońca: ponieważ większa częsc drogi ich leży nad słońcem na mieyscach oczom naszym niedostępnych. Na tym zdaniu zasadził reguły, albo sposob przepowiadania biegu, y czasu ukazywania się komet. Dowcipnie wprawdzie (mowi P. Laude) y
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 27
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
zniósłszy z sobą różnych komet podczas ich ukazywania się odległości, dowiódł, iż komety postrzeżone tylko na ów czas być mogą, gdy są w odległości od słońca dwa, a najwięcej trzy razy większej od odległości ziemi od słońca, to jest: w tak wielkim nieba przeciągu widome być mogą komety, jak jest sfera, której centrum słońce, a powierzchowność od niego trzy razy dalsza, niż ziemia od słońca. Odległość ziemi od słońca śrzednia jest 2[...] 000 semidiametrów ziemi, to jest 18 milionów[...] 920 tysięcy mil niemieckich. Odległość zaś trzy razy większa, jest 56 milionów 760 tysięcy mil niemieckich, w tej tedy odjegłości widziane być mogą Komety. W jakiej
znioższy z sobą rożnych komet podczas ich ukazywania się odległości, dowiodł, iż komety postrzeżone tylko na ów czas być mogą, gdy są w odległości od słońca dwa, a naywięcey trzy razy większey od odległości ziemi od słońca, to iest: w tak wielkim nieba przeciągu widome być mogą komety, iak iest sfera, którey centrum słońce, a powierzchowność od niego trzy razy dalsza, niż ziemia od słońca. Odległość ziemi od słońca śrzednia iest 2[...] 000 semidiametrów ziemi, to iest 18 milionow[...] 920 tysięcy mil niemieckich. Odległość zaś trzy razy większa, iest 56 milionów 760 tysięcy mil niemieckich, w tey tedy odiegłości widziane być mogą Komety. W iakiey
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 81
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
i w żegludze, a osobliwie w kalendarzach, i porach puszczenia krwi, zażywania lekarstw etc. P. Maupertuis zda się być tego zdania, iż księżyc nasz, i księżyce Jowisza, i Saturna, były pierwej kometam, lecz gdy się zbliżyły do tych planet mocą ich pociągającą przymuszone są do odmienienia i drogi, i centrum, około którego pierwej obracały się. Ziemia mniejsza jeden ma tylko księżyc, Jowisz większy od ziemi ma cztery, a Saturnus ma pięć księżyców: bo dla wiekości swojej massy, i większej macy pociągającej zdolniejszy jest do podbijania nowych światów i pomnożenia zdobyczy.
3 Niektóre komety zbliżywszy się do ziemi zdolne byłyby obrócić ją w
y w żegludze, a osobliwie w kalendarzach, y porach puszczenia krwi, zażywania lekarstw etc. P. Maupertuis zda się być tego zdania, iż księżyc nasz, y księżyce Jowisza, y Saturna, były pierwey kometam, lecz gdy się zbliżyły do tych planet mocą ich pociągaiącą przymuszone są do odmienienia y drogi, y centrum, około ktorego pierwey obracały się. Ziemia mnieysza ieden ma tylko księżyc, Jowisz większy od ziemi ma cztery, a Saturnus ma pięć księżycow: bo dla wiekości swoiey massy, y większey macy pociągaiącey zdolnieyszy iest do podbiiania nowych światow y pomnożenia zdobyczy.
3 Niektore komety zbliżywszy się do ziemi zdolne byłyby obrocić ią w
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 273
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770