/ Zrachujesz tam trzydzieści nad to i dwa zęby. A żył zgadni jak w jednym człowieku jest wiele: Trzysta sześćdziesiąt i pięć/ kto spyta rzeć śmiele. SZKOŁY SALERNITANSIEJ Część Trzecia.
O Czterech humorach w ciele ludzkim. CZtery w ciele człowieczym Humory panują/ Melancholią/ Flegmą i krwią je mianują. Przy nich czwarta cholera. Ta ogniu podobna/ Melancholią z ziemią porównać sposobna. Powietrze z kompleksią krwawą swój kształt zgódzi/ Woda Flegmatykowi wilgotna wygodzi.
O Kompleksji krwawej lubo Powietrznej. Z przyrodzenia w kim krew wre/ powietrze panuje/ Rad nowin często słucha/ rad i pożartuje. Wenus wespół z Bachusem są mu przyjaciele/ Potrawy od wymysłów
/ Zráchuiesz tám trzydźieśći nád to y dwá zęby. A żył zgádni iák w iednym człowieku iest wiele: Trzystá sześćdźieśiąt y pięc/ kto spyta rzeć śmiele. SZKOŁY SALERNITANSIEY Część Trzećia.
O Czterech humorách w ćiele ludzkim. CZtery w ćiele człowieczym Humory pánuią/ Melánkolią/ Phlegmą y krwią ie miánuią. Przy nich czwarta cholerá. Tá ogniu podobna/ Melánkolią z źiemią porownáć sposobna. Powietrze z komplexią krwáwą swoy kształt zgódźi/ Wodá Phlegmatykowi wilgotna wygodzi.
O Komplexyey krwawey lubo Powietrzney. Z przyrodzeniá w kim krew wre/ powietrze pánuie/ Rad nowin często słucha/ rad y pożártuie. Wenus wespoł z Bachusem są mu przyiaćiele/ Potráwy od wymysłow
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: D4v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
krwawego: Rzadko obaczysz kogo z takich więc czujnego. I rzemyka pociąga flegmatyczek ściśle. Zmysł tępy/ i nie rychłe członków poruszenie/ Gnuśność/ ziewanie/ przy tym i częste splunienie. Na twarzy białość sama/ mały glanc wydaje/ I wodniste znakuje w takich obyczaje.
O Kompleksji Melancholicznej. A gdzie zasię czarnawa króluje Cholera/ Insza jest obyczajów własność/ insza cera. Smutek tam w sercu i złość zasadza stolicę/ Nie wiele słów usłyszysz/ lecz czujną źrzenicę. W księgach/ ba i w czytaniu. Mało sypia taki. O o byczaje niedba/ chłop jest ladajaki. Na co umysł zaweźmie/ zwykł dokazać tego/ Nic nie
krwáwego: Rzadko obaczysz kogo z tákich więc czuynego. Y rzemyká poćiąga flegmátyczek śćiśle. Zmysł tępy/ y nie rychłe członkow poruszenie/ Gnusność/ źiewánie/ przy tym y częste splunienie. Ná twarzy białość sámá/ mały glánc wydáie/ Y wodniste znákuie w tákich obyczáie.
O Komplexiey Melánkoliczney. A gdźie záśię czarnawa kroluie Cholerá/ Insza iest obyczáiow własność/ insza cerá. Smutek tám w sercu y złość zásadza stolicę/ Nie wiele słow vsłyszysz/ lecz czuyną źrzenicę. W kśięgách/ bá y w czytániu. Máło sypia táki. O o byczáie niedba/ chłop iest ládáiáki. Ná co vmysł záweźmie/ zwykł dokázáć tego/ Nic nie
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: Ev
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
maiku bardzo zdrowe. Piołunowy sok przymieszany do atramentu pismo nim pisane, prezerwuje od molów. Wąchając go i pod poduszki kładąc, sen przynosi. Kiedyś tam z plastru miodu, piołun urodził się i wyrósł u Pieriusa Autora. Tak zawsze po słodyczy górycz następuje: jakoż i w człeku od słodkich rzeczy, żółć albo cholera rodzi się.
AGNUS Scythitus, vulgo Baranek drzewko a bardziej ziele, właśnie jak baran rosnące, od jednych na gruntach i górach Kaspijskich, od drugich w Tartaryj w Królestwie lokowane, naciąwszy go krew z siebie sący. Liście jego, czyli skora idzie na baranki do czapek. Trawę koło niego wypasłszy, (często
maiku bardzo zdrowe. Piołunowy sok przymieszany do atramentu pismo nim pisane, prezerwuie od molow. Wąchaiąc go y pod poduszki kładąc, sen przynosi. Kiedyś tam z plastru miodu, piołun urodził się y wyrosł u Pieriusa Autora. Tak zawsze po słodyczy gorycz następuie: iakoż y w człeku od słodkich rzeczy, żołć albo cholera rodzi się.
AGNUS Scythitus, vulgo Baranek drzewko á bardziey ziele, własnie iak baran rosnące, od iednych na gruntach y gorach Kaspiyskich, od drugich w Tartaryi w Krolestwie lokowane, naciąwszy go krew z siebie sączy. Liście iego, czyli skora idzie na baranki do czapek. Trawę koło niego wypasłszy, (często
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 336
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
służył. Idzie za tym iż miód pity niema być bardzo chwalony, ponieważ jest z kwiatów często przeciwnej natury, i człekowi nie zdrowej: constat experientiâ, że borowy, ból głowy causat, tłusty inflamacje w oczach czyni, do rany miód aplikowany przaśny wielkiego bólu jest okazją. Z nauki Medyków z słodyczy rodzi się cholera, albo żółć, toć i z miodu. Chyba żeby był zbierany z pewnych tylko kwiatów naprzykład z lipy, hreczki, a przytym potężnie wywarzony, dobrze wystały, to może zdrowiu służyć, pity jak lekarstwo ad sanitatem non ad satietatem. Bardzo służy na zatrzymanie solucyj żołądka, na zagrzanie jego. Ale O
służył. Idzie za tym iż miod pity niema bydź bardzo chwalony, ponieważ iest z kwiatow często przeciwney natury, y człekowi nie zdrowey: constat experientiâ, że borowy, bol głowy causat, tłusty inflammacye w oczach czyni, do rany miod applikowany przasny wielkiego bolu iest okazyą. Z nauki Medykow z słodyczy rodzi się cholera, albo żołć, toć y z miodu. Chyba żeby był zbierany z pewnych tylko kwiatow naprzykład z lipy, hreczki, á przytym potężnie wywarzony, dobrze wystały, to może zdrowiu służyć, pity iak lekarstwo ad sanitatem non ad satietatem. Bardzo słuzy na zatrzymanie solucyi żołądka, na zagrzanie iego. Ale O
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 426
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
i na drugie się zwaśniwszy/ i zwycięstwo otrzymawszy ono zatłumia/ a samo się rozkrzewia; natychmiast ciało ludzkie zdrowym być nie może; ale choroba się rodzi takowa/ jakowa jest ona abo wilgotność/ abo też jakowość/ to jest qualitas, po łacinie przewycięzająca. Na przykład/ weźmie górę abo samo ciepło/ abo też cholera/ która jest gorąca i sucha; pewna rzecz jeśli się znieci ona gorącość wewnątrz przy siłach/ prędko też zajmie się gorączka: a jeśliż w padnie do jakiej cześci ciała/ bądź to zwierzchu/ bądź też wewnątrz/ rodzą się roże: abo też jeśli w mózg/ szaleństwa/ bole głowy ciężkie i ostre
y ná drugie się zwaśniwszy/ y zwyćięstwo otrzymawszy ono zátłumia/ á samo się roskrzewia; natychmiast ćiało ludzkie zdrowym bydź nie może; ále chorobá się rodźi tákowa/ iakowa iest oná ábo wilgotność/ ábo też iakowość/ to iest qualitas, po łáćinie przewyćięzáiąca. Ná przykład/ wezmie gorę ábo sámo ćiepło/ ábo też cholerá/ ktora iest gorąca y sucha; pewna rzecż iesli się znieći oná gorącość wewnątrz przy śiłách/ prędko też zaymie się gorącżká: a iesliż w pádnie do iakiey cżesći ćiáłá/ bądź to zwierzchu/ bądź też wewnątrz/ rodzą się roże: ábo też iesli w mozg/ szaleństwá/ bole głowy ćięszkie y ostre
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 138.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
oliwy/ będzieszli onę miał; a gdzie tej nie będzi/e masła trochę/ i żółtek z jaja to dobrze zmieszawszy/ będziesz miał klisterę której zażyjesz przedtym niżeli do wanny wnidziesz. A gdzieby choroba była z melancholii/ tedy takowejże klistery bezpiecznie zażyć możesz/ jakoć się już tu opisała. Ale jeśli cholera przyczyną jest onej choroby/ dla którejś przystąpił do zażywania wanien/ nie jest rzecz dobra i pożyteczna w klisterze kłasdź miód/ i nasienia kminów abo koprów obojga: gdyż w takich ciałach gorącość jest przyczyną zatwardzenia żywota. Przeto do onych polewek abo żuru. nie kłaśdź ani kminów/ ani miodu: ale jeśli możesz dostać nasienia
oliwy/ będźieszli onę miał; á gdźie tey nie będźi/e másłá trochę/ y żołtek z iáiá to dobrze zmieszawszy/ będźiesz miał klisterę ktorey záżyiesz przedtym niżeli do wánny wnidźiesz. A gdźieby chorobá byłá z meláncholiey/ tedy takoweyże klistery bespiecżnie zażyć możesz/ iakoć się iuż tu opisała. Ale iesli cholerá przycżyną iest oney choroby/ dla ktoreyś przystąpił do zażywánia wánien/ nie iest rzecż dobra y pożytecżna w klisterze kłásdź miod/ y naśienia kminów ábo koprów oboyga: gdyż w tákich ćiałách gorącosć iest przycżyną zatwárdzenia żywotá. Przeto do onych polewek ábo żuru. nie kłáśdź áni kminów/ áni miodu: ále iesli możesz dostać naśienia
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 154.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
głowa rozpali z gorąca słonecznego, albo inszego, z picia zbytecznego, z uderzenia, z padku, z turbacyj, z utrudzenia, z fetoru, etc. Wnętrzna zaś jest, gdy ze wnętrznych pochodzi przyczyn. to jest, albo z żołądka, zle trawiącego, albo gdy w nim są jakie humory szkodliwe, jako cholera, flegma, melancholia, albo z wątroby zbytnie gorący albo też oziębłej, albo z śledzionej lub zatwardziałej, lub nabrzmiałej: albo z afekcyj nerek, albo macice, albo z wielkiej pełności humorów, albo z gorącości, lubo z ostrości krwie, albo z pomieszanin owej, jako bywa w gorączkach, oprócz tego,
głowá rozpali z gorącá słonecznego, álbo inszego, z pićia zbytecznego, z uderzenia, z padku, z turbácyi, z utrudzenia, z fetoru, etc. Wnętrzna záś iest, gdy ze wnętrznych pochodźi przyczyn. to iest, álbo z żołądká, zle trawiącego, álbo gdy w nim są iákie humory szkodliwe, iáko cholerá, flegmá, meláncholia, álbo z wątroby zbytnie gorący álbo też oźiębłey, álbo z śledźioney lub zátwárdziáłey, lub nábrzmiáłey: álbo z áffekcyi nerek, álbo mácice, álbo z wielkiey pełności humorow, álbo z gorącośći, lubo z ostrośći krwie, álbo z pomięszánin owey, iáko bywa w gorączkach, oprocz tego,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 39
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, etc. Item. Przyczyną drzenia serca bywają robaki zgniłe, krew Miesięczna przetrzymana, i zgniła, nasienie przetrzymane, albo insza jaka materia zepsowana. Item. Krew zbytnia serca sinius obciążając, także pełność wielka liqworu in Pericardio serce ściskając drzeni sprawuje. Item. Humory szkodliwe, ściągające się do serca, jako melancholia, Cholera, etc. także zapalenie serca, guzik albo wrzód, albo krostki, Hyutides zwane, albo nabrzmienie Pericardij, także w samym sercu kamyczki, kostki, kawałki mięsiste: bywają przyczyną drzenia serca. Item Defekt duchów ożywiających, który pochodzi z postów zbytnich, z czujności, z gniewu, z bojaźni, z aprehensiej,
, etc. Item. Przyczyną drzenia sercá bywáią robaki zgniłe, krew Miesięczna przetrzymána, y zgniła, nasienie przetrzymáne, álbo insza iáka máterya zepsowána. Item. Krew zbytnia sercá sinius obćiążáiąc, tákże pełność wielka liqworu in Pericardio serce śćiskáiąc drzeni spráwuie. Item. Humory szkodliwe, śćiągáiące się do sercá, iáko meláncholia, Cholerá, etc. tákże zápalenie sercá, guźik álbo wrzod, álbo krostki, Hyutides zwáne, álbo nábrzmienie Pericardij, tákże w samym sercu kámyczki, kostki, káwáłki mięśiste: bywáią przyczyną drzenia sercá. Item Defekt duchow ożywiáiących, ktory pochodźi z postow zbytnich, z czuynośći, z gniewu, z boiáźni, z áprehensiey,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 172
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
przez co żadnej chory folgi niema, i owszem większe sił osłabienie, także gdy z obstrucycej wątroby, albo Vesiulae fellis.albo Colidocho pochodzą. Różne materie przez womoty wychodzą, to jest: potrawy niestrawnem krew czysta, albo spiekła czarna, albo z inszemi pomieszana hummorami, także wychodzi pod czas Ohylus, Elegma, Cholera, Melancholiam wodnisty humor, ropa, glisty, bilis porracca, to jest, zielona Colera, z czarowanych też wychodzą dziwne rzeczy, włosy, jaszczurki, żaby, etc. Przyczyny womitów są dwojakie powierzche, i wnętrzne. Powierzchne są, spadek uderzeni, powietrze zaraźliwe, faetor zarażliwy, zbytnia agitacja, nawigacja, osobliwie
przez co żadney chory folgi niema, y owszem większe śił osłábienie, tákże gdy z obstrucycey wątroby, álbo Vesiulae fellis.álbo Colidocho pochodzą. Rożne máterye przez womoty wychodzą, to iest: potráwy niestrawnem krew czysta, álbo zpiekła czarna, álbo z inszemi pomięszána hummorámi, tákże wychodzi pod czás Ohylus, Elegmá, Cholerá, Meláncholiam wodnisty humor, ropá, glisty, bilis porracca, to iest, źielona Colerá, z czárowánych też wychodzą dziwne rzeczy, włosy, iászczurki, żáby, etc. Przyczyny womitow są dwoiákie powierzche, y wnętrzne. Powierzchne są, spadek uderzeni, powietrze záráźliwe, faetor zárázliwy, zbytnia agitácya, náwigácya, osobliwie
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 187
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, daj się napić wina dobrego z Driakwią albo gorzałki dobrej, albo mleko z chlebem przewarzone jeść, albo nasyp w wino Cynamonu, Gałki, Kwiatu, chleba ośrzodki, Cukru zgrzawszy daj jeść. Item Pumeks na to bardzo dobry. Item. Mastyks i kadzidło. O Chorobach Żołądka. Traktat Trzeci Szósta Choroba Żołądka jest Cholera.
TO jest gwałtowne humorów cholerycznych ostrych, i zepsowunych przez womit, oraz i przez stolce odchodzenie. Znaki. Naprzód chorego nagle, ciężkie, i częste napadają womity, oraz i stolce przez które materia częścią flegma, częścią cholera, żółta, zielona, gorzka, kwaśna, czasem ze krwią: wychodzi bez przestanku,
, dáy się nápić wina dobrego z Dryakwią álbo gorzałki dobrey, álbo mleko z chlebem przewárzone ieść, álbo násyp w wino Cynámonu, Gałki, Kwiátu, chlebá ośrzodki, Cukru zgrzawszy day ieść. Item Pumex ná to bárdzo dobry. Item. Mastyx y kádzidło. O Chorobách Zołądká. Tráktát Trzeći Szosta Chorobá Zołądká iest Cholerá.
TO iest gwałtowne humorow cholerycznych ostrych, y zepsowunych przez womit, oraz y przez stolce odchodzenie. Znáki. Naprzod chorego nagle, ćięszkie, y częste nápadáią womity, oraz y stolce przez ktore máterya częśćią flegmá, częśćią cholerá, żołta, zielona, gorzka, kwáśna, czásem ze krwią: wychodzi bez przestanku,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 190
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
