powiadając Ty Złoto robisz, to tylko worków potrzebujesz, nie złota Zem tu naminił o Chymii, non deviabo à scopo dyskursu mego, że to dla wladomości Czytelnika mego i to przydam; Chymici mają osobliwe swoje terminy, jako i każda Ars et scientia, i tak złoto nazywają Solem,srebro Lunam miedz Wenerem, cynę Jovem, ołów Saturnum, żywe srebro Merkurium, a te imiona dane in hoc fundamento: że te Minerały mają z temiż Płanetami podobieństwo w kolorze. Jako to z Słońcem ma similitudinem Złoto, z Srebrem Księżyc, z Miedzią Venus etc Picus Mirandulá ustawicznie z tym się szczycił, że miał 20 sposobów robienia złota Artyficjalnego
powiadaiąc Ty Złoto robisz, to tylko workow potrzebuiesz, nie złota Zem tu naminił o Chymii, non deviabo à scopo dyskursu mego, że to dlá wladomości Czytelnika mego y to przydam; Chymici maią osobliwe swoie terminy, iako y każda Ars et scientia, y tak złoto nazywaią Solem,srebro Lunam miedz Venerem, cynę Iovem, ołow Saturnum, żywe srebro Mercurium, a te imiona dane in hoc fundamento: że te Minerały máią z temiż Płanetami podobiéństwo w kolorze. Iako to z Słońcem ma similitudinem Złoto, z Srebrem Księżyc, z Miedzią Venus etc Picus Mirandulá ustawicznie z tym się szczycił, że miał 20 sposobow robienia zlota Artyficialnego
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 135
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Armat nowej mody i formy, na jeden funt kuli, rachuje się 160 funtów kruszcu, do całej Kartauny Do Pułkartauny 180 funtów, do Kwart Kartauny 135. funtów. Wsamym tym laniu radzi Hieronimus Ruselli, do 160. funtów Miedzi, 10 Cyny 8 funtów Mosiądzu przydawać, bo od Cyny kruszec twardnieje, Mosiądz zaś cynę i Miedz współ wiąże, i mocy im przydaje, aby mogły ogień i moc lepiej sustinere, i glansu nabyć. Doskonali Puszkarze i cekwarci, radzą do 100 funtów Miedzi, 20 funtów Cyny, a 5 suntów Mosiądzu dawać, a tak najlepsza kruszców alligata. 8. Znaki niebezpieczne do rozerwania Działa są te kiedy
Armat nowey mody y formy, na ieden funt kuli, rachuie się 160 funtow kruszcu, do całey Kartauny Do Pułkartauny 180 funtow, do Kwart Kartauny 135. funtow. Wsamym tym laniu radzi Hieronymus Ruselli, do 160. funtow Miedzi, 10 Cyny 8 funtow Mosiądzu przydawać, bo od Cyny kruszec twárdnieie, Mosiądz záś cynę y Miedz wspoł wiąże, y mocy im przydáie, aby mogły ogień y moc lepiey sustinere, y glansu nábyć. Doskonali Puszkarze y cekwarci, radzą do 100 funtow Miedzi, 20 funtow Cyny, á 5 suntow Mosiądzu dawać, a tak naylepsza kruszcow alligata. 8. Znaki niebespieczne do rozerwania Działa są te kiedy
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 239
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
gdzie ob sui defectum, droższe nad złoto; stąd koło Insuły Zabor za 14 grzywien żelaza dano 250 grzywien złota, według Antoniego Pigafetty. Najlepsze jest żelazo w Azyj Damasceńskie, Perskie, Chińskie, Japońskie: w Europie Hiszpańskie, Włoskie, Niwernieńskie, w Francyj, w Niemczech, i w Noryku koło Alpes gór. Cynę zalecają Japońską, Chińską, Indyjską: w Europie Angielską, osobliwie Kroenwalską: Chymici ten Metal zowią Jupiter.
Ołowiu Chimickim terminem Saturnus zwanego ma dosyć Europa, i inne zimne kraje, w Indii się też nie znajduje. SEKRET poznania gdzie się METALÓW żyły i wszelkich Co który Kraj Ludziom przynosi osobliwego? MINERAŁÓW w ziemi znajdią
gdzie ob sui defectum, droższe nad złoto; ztąd koło Insuły Zabor zá 14 grzywien żelaza dano 250 grzywien złota, według Antoniego Pigafetty. Naylepsze iest żelazo w Azyi Damasceńskie, Perskie, Chińskie, Iapońskie: w Europie Hiszpańskie, Włoskie, Niwernieńskie, w Francyi, w Niemczech, y w Noryku koło Alpes gor. Cynę zalecaią Iapońską, Chińską, Indyiską: w Europie Angielską, osobliwie Kròénwalską: Chymici ten Metal zowią Iupiter.
Ołowiu Chimickim terminem Saturnus zwanego ma dosyć Europa, y inne zimne kraie, w Indii się też nie znayduie. SEKRET poznania gdzie się METALOW żyły y wszelkich Co ktory Kray Ludziom przynosi osobliwego? MINERAŁOW w zięmi znaydią
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 998
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
przez te miejsca, nie napędzisz konia. Taka jest antypatia, i wiatru moc. Co czynić żeby cyna, pół miski, talerze, były białe jak srebro.
Napatrzyłem się, że popiołem sianym, to piaskiem trą, to ćwikłą surową. to owsa nasypawszy, tak owsem szorują: ale te sposoby ścierają tylko cynę, a białości jej nie przynoszą. Najwyśmienitszy sposób w kotle albo rądlu, poukładać cynę, popiołem przesypaną warzyć w wodzie az zewry, i długo powry Potym kwaczem w gorącej wodzie płukać będzie i czysta, i biała jak srebro, tak sam robię, co to piszę. Wielki Ogórek w flasy.
Jak się Ogórki wiążą
przez te mieysca, nie napędzisz konia. Taka iest antypatia, y wiatru moc. Co czynić żeby cyna, puł miski, talerze, były białe iak srebro.
Napatrzyłem się, że popiołem sianym, to piaskiem trą, to cwikłą surową. to owsa nasypawszy, tak owsem szoruią: ále te sposoby scieraią tylko cynę, a białości iey nie przynoszą. Naywysmienitszy sposob w kotle albo rądlu, poukładać cynę, popiołem przesypaną warzyć w wodzie az zewry, y długo powry Potym kwacżem w gorącey wodzie płukać będzie y czysta, y biała iak srebro, tak sam robię, co to piszę. Wielki Ogorek w flasy.
Iak się Ogorki wiążą
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 520
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Co czynić żeby cyna, pół miski, talerze, były białe jak srebro.
Napatrzyłem się, że popiołem sianym, to piaskiem trą, to ćwikłą surową. to owsa nasypawszy, tak owsem szorują: ale te sposoby ścierają tylko cynę, a białości jej nie przynoszą. Najwyśmienitszy sposób w kotle albo rądlu, poukładać cynę, popiołem przesypaną warzyć w wodzie az zewry, i długo powry Potym kwaczem w gorącej wodzie płukać będzie i czysta, i biała jak srebro, tak sam robię, co to piszę. Wielki Ogórek w flasy.
Jak się Ogórki wiążą, weź flaszę sekretnie zmałą szyską, włóż nagrzędzie międży ogórkami, wpuść szjiką
Co czynić żeby cyna, puł miski, talerze, były białe iak srebro.
Napatrzyłem się, że popiołem sianym, to piaskiem trą, to cwikłą surową. to owsa nasypawszy, tak owsem szoruią: ále te sposoby scieraią tylko cynę, a białości iey nie przynoszą. Naywysmienitszy sposob w kotle albo rądlu, poukładać cynę, popiołem przesypaną warzyć w wodzie az zewry, y długo powry Potym kwacżem w gorącey wodzie płukać będzie y czysta, y biała iak srebro, tak sam robię, co to piszę. Wielki Ogorek w flasy.
Iak się Ogorki wiążą, weź flaszę sekretnie zmałą szyską, włoż nagrzędzie międży ogorkami, wpuść szyiką
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 520
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Magnes, cynober, vitriolum, porcellanę, bawełnę, Ziele Te, złote nici; z Europy mianowicie z Polski, ma wełnę, maszty, łuj, deszki, płótna, jarzyny, smołę, żyto, psżenicę, potasz len, miód wosk, skory, futra, bursztyn, z Anglii, wełnę, sukna, cynę, węgle kopane: z Hiszpanii sól, wino dobre, pomarańcze. granaty, cytryny, Oliwę sigi, migdały, rozynki, sukna: z Francyj, zboże, oliwę de Provans zwaną, płótno, sukno, padier wino białe i czerwone: Z Włoch, biesiory, nici jedwabne, srebrne, złote, aksamit,
Magnes, cynober, vitriolum, porcellanę, bawełnę, Ziele The, złote nici; z Europy mianowicie z Polski, ma wełnę, maszty, łuy, deszki, płutna, iarzyny, smołę, żyto, psźenicę, potasz len, miod wosk, skory, futra, bursztyn, z Anglii, wełnę, sukna, cynę, węgle kopane: z Hiszpanii sol, wino dobre, pomarańcze. granaty, cytryny, Oliwę sigi, migdały, rozynki, sukna: z Francyi, zboże, oliwę de Provans zwaną, płutno, sukno, padier wino białe y czerwone: Z Włoch, biesiory, nici iedwabne, srebrne, złote, aksamit,
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 242
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
cudne i różnych kolorów/ tymże prawie sposobem ulejesz. Weś lautercynu/ rozpuść/ gdy trochę ochłodnieje na łyżce/ wylej na papier tyle/ ileć dość będzie na formeczkę do twarzy metalowej/ aby się wyrażała. Z papieru spuść na drugi/ że na pierwszym zostanie skorka szpetna cyny. Zarazże potym spuść na cynę metal/ którego mieć chcesz twarzyczkę. Gdy ostydnie wyjmij metal a formeczkę wgłąb mieć będziesz. Takich formeczek ile zechcesz sobie narób/ miawszy ich podostatku. Rozpuść jako wyżej karuk biały/ ująwszy go trochę w statyszek jaki/ farbą taką albo owaką/ srebrem albo złotem muszełkowym (według upodobania) czerwoną/ lazurową/ nakrapianą/
cudne i rożnych kolorow/ tymże práwie sposobem uleiesz. Weś lautercynu/ rospuść/ gdy trochę ochłodnieie ná łyszce/ wyley ná pápier tyle/ ileć dość będźie ná formeczkę do twárzy metállowey/ aby się wyráżáłá. Z pápieru spuść ná drugi/ że ná pierwszym zostánie skorká szpetná cyny. Zárázże potym spuść ná cynę metál/ ktorego mieć chcesz twarzyczkę. Gdy ostydnie wyimiy metal á formeczkę wgłąb mieć będźiesz. Tákich formeczek ile zechcesz sobie nárob/ miawszy ich podostátku. Rospuść iáko wyżey káruk biáły/ uiąwszy go trochę w státyszek iáki/ fárbą táką álbo owáką/ srebrem albo złotem muszełkowym (według upodobánia) czerwoną/ lazurową/ nákrápiáną/
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 116
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
tu namieniam. Drugi sposób z powieści niżej num. III. Jak pokost złotawy Jak pokost złotawy Jak pokost złotawy Jak pokost złotawy Jak Banie szklane XXIII. Banie szklane różnego koloru z powieści.
NAprzód srebrny. Weś łot marchezyty albo wismuntu. Dwa łoty żywego srebra/ łot jeden lautercynu/ łot jeden ołowiu. Rozpuść cynę/ ołów/ i marchezytę w łyżce żelaznej naprzykład/ odyim od ognia i odszumuj. Toż dopiero włóż żywe srebro/ potrzymaj z pacierz z sobą. Gdy się zmiesza dobrze/ wlej w wodę: będziesz miał jak ciasto. Przecedź albo przegnieć. Ususz i szary papier przyłożywszy (żeby ostatek wody wyciągneło) zagrzej
tu námieniám. Drugi sposob z powieśći niżey num. III. Iák pokost złotáwy Iák pokost złotáwy Iák pokost złotáwy Iák pokost złotáwy Iák Bánie śkláne XXIII. Bánie szkláne rożnego koloru z powieśći.
NAprzod srebrny. Weś łot márchezyty álbo wismuntu. Dwá łoty zywego srebrá/ łot ieden lautercynu/ łot ieden ołowiu. Rozpuść cynę/ ołow/ i márchezytę w łyszce żelázney náprzykłád/ odyim od ogniá i odszumuy. Toż dopiero włoż żywe srebro/ potrzymáy z páćierz z sobą. Gdy się zmiesza dobrze/ wley w wodę: będźiesz miał iák ćiásto. Przecedz álbo przegnieć. Vsusz i száry papier przyłożywszy (żeby ostátek wody wyćiągneło) zagrzey
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 222
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
podnieś troszkę szkło z blaszką jednym krajem/ aby żywe srebro ściekało/ potym wyżej podnieś/ a tak przyschnie po wolej blaszka do szkła. Jeżeli chcesz aby prędko wyschło/ i zaraz było do używania/ tak uczyń/ weś ołowiu i cyny równe części/ marchezyty jak to dwoje/ tę rozpuść/ wlej do niej cynę i ołów/ zmieszaj/ wylij w wodę zimną/ wygnieć i wyjmi/ ta materia miasto samego tylko żwyego srebra służyć ci będzie/ i sprawi że do prędkiego używania zwierciadła przyjdziesz. wklęsłe/ wydrozone. Z gipsu ulej model na szkle wklęsłym/ na modelu rozpostrzyj blaszkę cynową/ a dalej sobie postąp/ jak z zwierciadłem
podnieś troszkę śkło z blászką iednym kráiem/ áby zywe srebro śćiekało/ potym wyżey podnieś/ á ták przyschnie po woley blaszká do skłá. Ieżeli chcesz áby prętko wyschło/ i záraz było do używánia/ ták uczyń/ weś ołowiu i cyny rowne częśći/ márchezyty iák to dwoie/ tę rozpuść/ wley do niey cynę i ołow/ zmieszáy/ wyliy w wodę źimną/ wygnieć i wyimi/ tá máterya miasto samego tylko żwyego srebra służyc ći będźie/ i spráwi że do prętkiego używánia zwierćiadłá przyidźiesz. wklęsłe/ wydrozone. Z gipsu uley model ná śkle wklęsłym/ ná modelu rospostrzyi blászkę cynową/ á dáley sobie postąp/ iak z zwierćiádłem
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 297
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
węgiel same nawet rysować może kruszce, twardość ta prezentuje się na węglu w tym błyszczącym się na nim, a wyschłym pokoście; i części jego zatwardziałe mogą wyśmienicie wydać odgłos. SZTUKA WĘGLARSKA. Niewidzę, jak by tego dowieść. Jeżeli Pan Autor tego jest zdania, że twardym weglem w metal miętki jako to w cynę i ołów wcisnąc można; tedy to samo się stać może drewnem. Jeżeli przez to wcisnienie rozumie, że węglami i proszkiem węglowym Kruszce chędozyć można; tedy wzajemnie czynić to można krętą i różnemi innemi rzeczami, którym jednak przez to nie można, funtamentalnie przypisać twardość. A jeżeli rozumie, że węgle wtopieniu na Kruszce nacierają
węgiel same nawet rysować może kruszce, twardość ta prezentuie się na węglu w tym błyszczącym się na nim, á wyschłym pokoscie; i częsci iego zatwardziałe mogą wysmienicie wydac odgłos. SZTUKA WĘGLARSKA. Niewidzę, iak by tego dowieść. Jeżeli Pan Autor tego iest zdania, że twardym weglem w metal miętki iako to w cynę y ołow wcisnąc można; tedy to samo się stac może drewnem. Jeżeli przez to wcisnienie rozumie, że węglami y proszkiem węglowym Kruszce chędozyć można; tedy wzaiemnie czynić to można krętą y roznemi innemi rzeczami, ktorym iednak przez to nie można, funtamentalnie przypisać twardość. A ieżeli rozumie, że węgle wtopieniu na Kruszce nacieraią
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 9
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
