i okrągach Geograficznych należycie określili, i przed oczy imaginatywie ludzkiej jak najpodobniejszy modelusz wystawili. Jaką które kraje mają pozycją, dystancją od siebie: jakie względem Nieba, i luminarzów Niebieskich położenie: przez różne cyrkuły, linie, i punkta wydzielają całą sferę ziemi, tak jako i Astronomowie całą sferę Nieba gwiazdowego. I owszem któremi cyrkułami Niebo, temiż jak sekcjami jakimi, aż do centrum świata prowadzonemi i ziemię znaczą i dzielą na części. Pryncypalne sekcy i cyrkuły dzielące ziemię są te. Oś ziemna z dwiema punktami polarnemi. Cyrkuł ekwinokcjalny. Dwa cyrkuły tropiczne solstycjonalne. Dwa cyrkuły polarne południowy i północy. Cyrkuły merydyonalne. Cyrkuły parallelowe. Cyrkuł choryzontalny
y okrągach Geográficznych náleżycie okryślili, y przed oczy imáginatywie ludzkiey iák naypodobnieyszy modelusz wystawili. Iáką ktore kraie maią pozycyą, dystancyą od siebie: iákie względem Niebá, y luminarzow Niebieskich położenie: przez rożne cyrkuły, linie, y punktá wydzielaią cáłą sferę ziemi, ták iáko y Astronomowie całą sferę Nieba gwiazdowego. Y owszem ktoremi cyrkułámi Niebo, temiż iák sekcyami iakiemi, aż do centrum świátá prowadzonemi y ziemię znaczą y dzielą ná części. Pryncypalne sekcy y cyrkuły dzielące ziemię są te. Oś ziemná z dwiema punktami polárnemi. Cyrkuł ekwinokcyalny. Dwa cyrkuły tropiczne solstycyonalne. Dwa cyrkuły polárne południowy y pułnocny. Cyrkuły merydyonálne. Cyrkuły párallelowe. Cyrkuł choryzontalny
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
tego cyrkułu choryzontalnego, mające przeciwny punkt Nadyr nazwany.
XXII. Względem pomienionych cyrkułów Geografowie zwierzchnią sferyczność ziemi dzielą na trzy części, na kraje podsłoneczne, na kraje zasłoneczne, i kraje subpolarne. Kraje podsłoneczne: zowią się Zona Turriaa: to jest gorący kraj. Jest to ta część ziemi, która się zamyka między obiema cyrkułami solstycjonalnemi, dokoła szeroka na gradusów 47. Zawiera w sobie całą prawie Afrykę, południową Amerykę, insuły Filipiny, Z. Łazarza, Moluckie, Hesperyiskie. Kraje zasłoneczne są dwojakie, jedne południowe, drugie północe. Kraj zasłoneczny północy, albo zona Septemtrionatis temperata, co do słonecznych upałów utemperowana. Jest to ta część ziemi
tego cyrkułu choryzontalnego, maiące przeciwny punkt Nadir nazwany.
XXII. Względem pomienionych cyrkułow Geografowie zwierzchnią sferyczność ziemi dzielą ná trzy części, na kraie podsłoneczne, na kraie zasłoneczne, y kraie subpolarne. Kraie podsłoneczne: zowią się Zona Turriáa: to iest gorący kray. Iest to tá cżęść ziemi, ktora się zamyká między obiemá cyrkułami solstycyonalnemi, dokoła szeroka ná gradusow 47. Záwiera w sobie całą prawie Afrykę, południową Amerykę, insuły Filippiny, S. Łazarza, Moluckie, Hesperyiskie. Kraie zasłoneczne są dwoiakie, iedne południowe, drugie pułnocne. Kray zasłoneczny pułnocny, álbo zona Septemtrionatis temperata, co do słonecznych upałow utemperowana. Iest to tá część ziemi
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C2
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
nas jest słońce, nie tak dogrzewa, lecz daleko bardziej w Lipcu i Sierpniu gdy się od nas oddala. I nie tak zima nam dokucza, gdy słońce w Listopadzie i Grudniu od nas się usuwa jako gdy w Styczniu i Lutym do nas się przymyka:
XXV. Krajów zasłonecznych, między solstycjonalnym, i polarnym północemi cyrkułami położonych własności są następujące. Iż w nich mięszkający nigdy południowego nad głową nie mają słońca, ledwie które Księżyc i insze planety, to jest te, które są bliższe cyrkułu solstycjonalnego. Wszystkie konstelacje północe widzieć mogą, a wiele południowych, według proporcyj bardziej północiejszych krajów, nie widzą. Jedno tylko mają lato około Czerwca,
nas iest słońce, nie ták dogrzewa, lecz daleko bárdziey w Lipcu y Sierpniu gdy się od nas oddala. Y nie ták zima nám dokucza, gdy słońce w Listopadzie y Grudniu od nas się usuwa iáko gdy w Styczniu y Lutym do nas się przymyka:
XXV. Kráiow zasłonecznych, między solstycyonalnym, y polarnym pułnocnemi cyrkułami położonych włásności są nastepuiące. Iż w nich mięszkaiący nigdy południowego nad głową nie maią słońcá, ledwie ktore Xiężyc y insze planety, to iest te, ktore są bliszsze cyrkułu solstycyonalnego. Wszystkie konstellacye pułnocne widzieć mogą, á wiele południowych, według proporcyi bardziey pułnocnieyszych kraiow, nie widzą. Iedno tylko maią lato około Czerwca,
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Grudnia co raz większy, aż do dnia 21. Czerwca, noc coraz mniejsza. Od Czerwca zaś aż do Grudnia noc większa, dzień coraz mniejszy. Od 21. Marca aż do 21. Września dni dłuższe niż nocy; a od Września do Marca nocy dłuższe niżeli dni. Krajów zaś zasłonecznych między solstycjonalnym i polarnym cyrkułami południowemi położonych, te są wspacznym sposobem własności. Iż także ich mięszkańcy nigdy nad głową słońca niemają, i ledwie którzy inne planety. Iż wszystkie konstelacje południowe widzą, a wiele północych według proporcyj bardziej południejszych krajów widzieć niemogą. Jedno tylko mają lato około Grudnia, jednę zimę około Czerwca. Dzień od 21.
Grudnia co raz większy, aż do dniá 21. Czerwca, noc coraz mnieyszá. Od Czerwca zaś áż do Grudnia noc większa, dzień coráz mnieyszy. Od 21. Marcá aż do 21. Września dni dłuszsze niż nocy; á od Wrześniá do Márca nocy dłuszsze niżeli dni. Kraiow zaś zasłonecznych między solstycyonálnym y polarnym cyrkułámi południowemi położonych, te są wspacznym sposobem własności. Iż tákże ich mięszkáńcy nigdy nad głową słońca niemáią, y ledwie ktorzy inne plánety. Iż wszystkie konstellacye południowe widzą, á wiele pułnocnych według proporcyi bardziey południeyszych kráiow widzieć niemogą. Iedno tylko maią lato około Grudnia, iednę zimę około Czerwca. Dzień od 21.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
miesięcy dnia, 6. miesięcy nocy. Bo co jednej części roku ujmie słońce dnia, albo nocy, to drugiej części roku nadgrodzi.
XXVIII. Oprócz wyżej wyrażonych cyrkułów dzielących ziemię: jeszcze Geografowie ją dzielą na te części, które Clima nazywają. Clima zaś, jest ta porcja ziemi od ekwatora ku punktom polarnym dwiema cyrkułami dokoła określona, tak szeroko, jak tylko którym krajom słońce dzień najdłuższy wymierzać może pułgodziną większy. A że od ekwatora rachując ku cyrkułom polarnym południowemu i północemu, do 24. godzin nad godzin 2. które wymierza słońce pod ekwatorem, zostaje godzin. 12. to jest pułgodzin. 24. Więc od ekwatora ku cyrkułowi
miesięcy dniá, 6. miesięcy nocy. Bo co iedney części roku uymie słońce dnia, álbo nocy, to drugiey części roku nadgrodzi.
XXVIII. Oprocz wyżey wyrażonych cyrkułow dzielących ziemię: ieszcze Geografowie ią dzielą ná te części, ktore Clima nazywaią. Clima zaś, iest tá porcya ziemi od ekwatora ku punktom polarnym dwiema cyrkułami dokoła określoná, ták szeroko, iák tylko ktorym kraiom słońce dzień naydłuższy wymierzać może pułgodziną większy. A że od ekwatora rachuiąc ku cyrkułom polarnym południowemu y pułnocnemu, do 24. godzin nad godzin 2. ktore wymierza słońce pod ekwatorem, zostaie godzin. 12. to iest pułgodzin. 24. Więc od ekwatora ku cyrkułowi
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. klimatów się liczy subpolarnych.
XXIX. Jeszcze cała ziemia ma u Geografów swój wydział na 4. kraje, która Plagami nazywają. Kraj wschodni, zachodni, północy, i południowy. Kraj wschodni: są te części ziemi, które są położone na wschód słońca. A są te wszystkie kraje, które są położone między cyrkułami solstycjonalnemi i ekwatorem. Jakie względem Polski są Azjatyczne kraje. Kraj zachodni: są te części ziemi, które są położone na zachód między temiż cyrkułami. Jakie są Niemce, Francja, Hiszpania, Anglia. Kraj północy są te części ziemi, które są położone między wschodem i zachodem letnim. Jakie są Szwecja, wielka
. klimatow się liczy subpolarnych.
XXIX. Ieszcze cała ziemia ma u Geografow swoy wydział ná 4. kraie, ktora Plagami nazywaią. Kray wschodni, zachodni, pułnocny, y południowy. Kray wschodni: są te części ziemi, ktore są położone ná wschod słońca. A są te wszystkie kraie, ktore są położone między cyrkułámi solstycyonalnemi y ekwatorem. Iákie względem Polski są Azyatyczne kraie. Kray zachodni: są te części ziemi, ktore są położone ná zachod między temiż cyrkułami. Iakie są Niemce, Francyá, Hiszpania, Anglia. Kray pułnocny są te części ziemi, ktore są położone między wschodem y zachodem letnim. Iákie są Szwecya, wielka
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
zachodni, północy, i południowy. Kraj wschodni: są te części ziemi, które są położone na wschód słońca. A są te wszystkie kraje, które są położone między cyrkułami solstycjonalnemi i ekwatorem. Jakie względem Polski są Azjatyczne kraje. Kraj zachodni: są te części ziemi, które są położone na zachód między temiż cyrkułami. Jakie są Niemce, Francja, Hiszpania, Anglia. Kraj północy są te części ziemi, które są położone między wschodem i zachodem letnim. Jakie są Szwecja, wielka część Moskwy etc. Kraj południowy: są te części ziemi, które są położone między wschodem i zachodem zimowym. Jakie są Afrykańskie kraje. W którym
zachodni, pułnocny, y południowy. Kray wschodni: są te części ziemi, ktore są położone ná wschod słońca. A są te wszystkie kraie, ktore są położone między cyrkułámi solstycyonalnemi y ekwatorem. Iákie względem Polski są Azyatyczne kraie. Kray zachodni: są te części ziemi, ktore są położone ná zachod między temiż cyrkułami. Iakie są Niemce, Francyá, Hiszpania, Anglia. Kray pułnocny są te części ziemi, ktore są położone między wschodem y zachodem letnim. Iákie są Szwecya, wielka część Moskwy etc. Kray południowy: są te części ziemi, ktore są położone między wschodem y zachodem zimowym. Iákie są Afrykańskie kraie. W ktorym
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Długość którego kraju bierze się od cyrkułu południowego, który idzie od punktów polarnych, przez Insuły Kanaryiskie, albo Azores, i liczy się, czyli to liczbą gradusów na e- kwatorze, czyli na cyrkule parallelowym, aż do cyrkułu południowego miejsca jakiego. I tak długość miasta Lublina Geograficzna jest gradusów 44. Ze między cyrkułami południowymi, Kanaryiskim i Lubelskim na ekwatorze albo też parallelowym, liczy się gradusów 44. Szerokość którego kraju bierze się od ekwatora ku polum, i liczy się liczbą gradusów od ekwatora aż do cyrkułu parallelowego jakiego miejsca, na cyrkule południowym. I tak szerokość Geograficzna Miasta Lublina jest gradusów 51. Ze między cyrkułami ekwatorowym i parallelnym
Długość ktorego kraiu bierze się od cyrkułu południowego, ktory idzie od punktow polárnych, przez Insuły Kanaryiskie, álbo Azores, y liczy się, czyli to liczbą gradusow ná e- kwatorze, czyli ná cyrkule parallelowym, aż do cyrkułu południowego mieysca iakiego. Y ták długość miasta Lublina Geograficzna iest gradusow 44. Ze między cyrkułámi południowymi, Kanaryiskim y Lubelskim ná ekwatorze albo też parallelowym, liczy się gradusow 44. Szerokość ktorego kraiu bierze się od ekwatora ku polum, y liczy się liczbą gradusow od ekwatora aż do cyrkułu parallelowego iakiego mieysca, ná cyrkule południowym. Y ták szerokość Geograficzna Miástá Lublina iest gradusow 51. Ze między cyrkułámi ekwatorowym y parallelnym
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Ze między cyrkułami południowymi, Kanaryiskim i Lubelskim na ekwatorze albo też parallelowym, liczy się gradusów 44. Szerokość którego kraju bierze się od ekwatora ku polum, i liczy się liczbą gradusów od ekwatora aż do cyrkułu parallelowego jakiego miejsca, na cyrkule południowym. I tak szerokość Geograficzna Miasta Lublina jest gradusów 51. Ze między cyrkułami ekwatorowym i parallelnym prowadzonym przez Lublin na cyrkule południowym tegoż miasta, liczy się gradusów 51. Wiedzieć zaś trzeba że szerokość Geograficzna jakiego miejsca zawsze jest równa wysokości punktu polarnego nad choryzontem. Ile bowiem gradusami polus wyniesiony jest nad choryzont, tylą gradusami odległy jest punkt wertykalny, to jest Zenit od ekwatora, która odległość zowie
. Ze między cyrkułámi południowymi, Kanaryiskim y Lubelskim ná ekwatorze albo też parallelowym, liczy się gradusow 44. Szerokość ktorego kraiu bierze się od ekwatora ku polum, y liczy się liczbą gradusow od ekwatora aż do cyrkułu parallelowego iakiego mieysca, ná cyrkule południowym. Y ták szerokość Geograficzna Miástá Lublina iest gradusow 51. Ze między cyrkułámi ekwatorowym y parallelnym prowadzonym przez Lublin ná cyrkule południowym tegoż miasta, liczy się gradusow 51. Wiedzieć zaś trzebá że szerokość Geograficzna iakiego mieysca zawsze iest rowna wysokości punktu polarnego nád choryzontem. Ile bowiem gradusami polus wyniesiony iest nád choryzont, tylą gradusami odległy iest punkt wertykalny, to iest Zenith od ekwatora, ktora odległość zowie
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
subpolarnej południowej, Oceanem południowym. Od Ameryki, Oceanem zachodnim. Od Europy morzem Medyterrańskim. Długość jej liczy się na gradusów blisko 80. na mil zaś Niemieckich takich w której jednej po 4. włoskich, 1150. Szerokość na gradusów więcej jak 70. na mil niemieckich 1140. Najwięcej położona jest w podsłonecznym kraju między cyrkułami solstycjonalnemi, nieco wykraczając za cyrkuły zasłoneczne. Więc te ma własności które opisuje liczba XXIII. Zamyka w sobie obszerne Państwa Barbarią, Biledulgeryd, Egipt, Saarę, Nigrytów, Abisynów to jest Murzyńską ziemię wyższą, i niższą. Barbaria od Pogańskich teraz i nieludzkich obyczajów słusznie tak rzeczona. Od Oceanu zachodniego po nad morze Medyterrańskie
subpolarney południowey, Oceanem południowym. Od Ameryki, Oceanem záchodnim. Od Europy morzem Medyterrańskim. Długość iey liczy się ná gradusow blisko 80. na mil zaś Niemieckich takich w ktorey iedney po 4. włoskich, 1150. Szerokość na gradusow więcey iak 70. ná mil niemieckich 1140. Naywięcey położona iest w podsłonecznym kraiu między cyrkułami solstycyonálnemi, nieco wykraczaiąc zá cyrkuły zasłoneczne. Więc te ma własności ktore opisuie liczba XXIII. Zamyka w sobie obszerne Państwa Barbáryą, Biledulgerid, Egipt, Saarę, Nigrytow, Abissynow to iest Murzyńską ziemię wyszszą, y niszszą. Barbarya od Pogańskich teraz y nieludzkich obyczaiow słusznie tak rzeczona. Od Oceanu zachodniego po nad morze Medyterráńskie
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: D
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
