i rewolucją codniową ziemi od zachodu ku wschodowi. Jako wspacznym obrotem od wschodu ku Zachodowi codzienną widziemy rewolucją luminarzów niebieskich. Ależ i ten fałsz temiż się refutuje racjami. Bo chyba codzienny zawrót głowy cierpiecby musiał, ktoby sądził iż mieszkańców na ziemi pod Ekwatorem codzienny obrót jest na mil 5400. Gdyż cyrkuł największy cyrkumferencyj ziemi na tyle mil wynosi. Było trzecie zdanie Marsiliusza, Guildyna, Szejnera, którzy przyznawali ziemi niejakie potaczanie się, i nachylanie na tę lub owę stronę choć nieznaczne. Ato z racyj przeważania jednego pułsferza ziemi nad drugie, dla przybywającego za czasem nowego ciężaru jednej, a ulżenia drugiej stronie. Atoli i to zdanie
y rewolucyą codniową ziemi od záchodu ku wschodowi. Iáko wspacznym obrotem od wschodu ku Zachodowi codzienną widziemy rewolucyą luminarzow niebieskich. Ależ y ten fałsz temiż się refutuie racyami. Bo chybá codzienny zawrot głowy cierpiecby musiał, ktoby sądził iż mieszkańcow ná ziemi pod Ekwátorem codzienny obrot iest ná mil 5400. Gdyż cyrkuł náywiększy cyrkumferencyi ziemi ná tyle mil wynosi. Było trzecie zdanie Marsiliusza, Guildyná, Szeynera, ktorzy przyznáwali ziemi nieiakie potaczanie się, y nachylanie ná tę lub owę stronę choć nieznaczne. Ato z rácyi przeważaniá iednego pułsferza ziemi nád drugie, dla przybywáiącego zá czásem nowego ciężaru iedney, á ulżenia drugiey stronie. Atoli y to zdánie
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: A2
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
filtrując to morskie to mineralne wody, użyteczne wypływały na wierzch ziemi dla konserwacyj zwierząt, ptastwa, ryb, różnych żywiołów i człowieka. Aby odwilżały wnętrze części ziemi i sposobiły do obfitszegourodzaju powierzchnego ziemię: i do ewaporowania ekshalacyj służących rodzajowi meteorów na Atmosferze.
XVI. Z części wewnętrznych ziemi wyszedłszy zostaje do uwagi powierzchna pozycja całej cyrkumferencyj sferycznej ziemi. Która jako raz przy pierwszym stworzeniu swoim za rozkazaniem i konkursem Boskim Gen: 1. Niech rodzi ziemia zioła, i pożytkujące drzewa, tak i teraz corocznie wydaje rozmaite kwiecia, zioła, drzewa, według różnice rodzaju, i nasienia pierwiastkowego. Utrzymuje wszystkie zwierząt, ptastwa, ryb, gatunki, przez naturalną
filtruiąc to morskie to mineralne wody, użyteczne wypływáły ná wierzch ziemi dlá konserwacyi zwierząt, ptástwa, ryb, rożnych żywiołow y człowieká. Aby odwilżáły wnętrze części ziemi y sposobiły do obfitszegourodzáiu powierzchnego ziemię: y do ewáporowániá exchálácyi służących rodzaiowi meteorow ná Atmosferze.
XVI. Z części wewnętrznych ziemi wyszedłszy zostáie do uwági powierzchna pozycyá cáłey cyrkumferencyi sferyczney ziemi. Ktorá iáko raz przy pierwszym stworzeniu swoim zá rozkázániem y konkursem Boskim Gen: 1. Niech rodzi ziemia ziołá, y pożytkuiące drzewa, ták y teráz corocznie wydáie rozmáite kwieciá, ziołá, drzewá, według rożnice rodzaiu, y násieniá pierwiástkowego. Utrzymuie wszystkie zwierząt, ptástwá, ryb, gátunki, przez náturálną
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: B3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
dziedzictwo. Miasta stołeczne tegoż imienia są Parma i Placencja.
LXXI. Mediolan położony między Sabaudyą, Pedemontem, Genuą, Parmą, Mantuą Wenecją i Helwecją. Stołeczne państwa Mediolańskiego jest tegoż imienia miasto Mediolan i wspaniałe i obronne. Inny pryncypalniejsze miasta są Kremona, Komum, Papia, Tortona, Novara. W cyrkumferencyj swojej liczy na 300. mil Włoskich. Królom Hiszpańskim przedtym czyniło to Księstwo intraty na 80. tysięcy czerwonych złotych.
LXXII. Księstwo Mantuańskie leży między Wenecją, Modeną, Parmą, i Mediolańskim Księstwem. Stołeczne jego miasto jest Mantua w pośród Jeziora obszernego na palach fundowane. Między innemi Włoskiemi miastami Forteca najobronniejsza. Przedtym Gonzagów
dziedzictwo. Miástá stołeczne tegoż imienia są Parma y Placencya.
LXXI. Mediolan położony między Sábáudyą, Pedemontem, Genuą, Pármą, Mantuą Wenecyą y Helwecyą. Stołeczne państwa Mediolańskiego iest tegoż imienia miasto Mediolán y wspaniałe y obronne. Inny pryncypalnieysze miástá są Kremoná, Komum, Papiá, Tortoná, Novara. W cyrkumferencyi swoiey liczy ná 300. mil Włoskich. Krolom Hiszpańskim przedtym czyniło to Xięstwo intraty ná 80. tysięcy czerwonych złotych.
LXXII. Xięstwo Mantuańskie leży między Wenecyą, Modeną, Parmą, y Medyolańskim Xięstwem. Stołeczne iego miásto iest Mántua w pośrod Ieziora obszernego ná palach fundowane. Między innemi Włoskiemi miastami Forteca nayobronnieysza. Przedtym Gonzagow
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
na palach fundowane. Między innemi Włoskiemi miastami Forteca najobronniejsza. Przedtym Gonzagów dziedzictwo: teraz Domu Austriackiego. W całych Włochach Arcybiskupów liczy się na 30. Biskupów więcej jak 300. Bo ledwie nie co miasto to Biskup. Akademii 20. INSUŁY NA MORZU MEDYTERRAŃSKIM.
LXXIII. PIerwsza jest pomniejsza insuła od zachodu biorąc Jvica swojej cyrkumferencyj liczy na mil 100. Drugie dwie Majorca i Minorca. Tamta cyrkumferencyj liczy na 300. mil. Tegoż imienia ma miasto. Ta cyrkumferencyj ma na mil 150. Dwa porty ma sławne Mahon i Fernello: i miasto swego imienia. Te trzy insuły są w posesji Hiszpańskiej.
Dalej ku wschodowi jest insuła Sardynia w
ná palach fundowane. Między innemi Włoskiemi miastami Forteca nayobronnieysza. Przedtym Gonzagow dziedzictwo: teraz Domu Austryackiego. W całych Włochach Arcybiskupow liczy się ná 30. Biskupow więcey iák 300. Bo ledwie nie co miásto to Biskup. Akademii 20. INSUŁY NA MORZU MEDYTERRANSKIM.
LXXIII. PIerwsza iest pomnieysza insułá od zachodu biorąc Jvica swoiey cyrkumferencyi liczy ná mil 100. Drugie dwie Maiorca y Minorca. Támtá cyrkumferencyi liczy na 300. mil. Tegoż imieniá má miasto. Tá cyrkumferencyi má na mil 150. Dwa porty má słáwne Mahon y Fernello: y miásto swego imienia. Te trzy insuły są w possessyi Hiszpańskiey.
Dáley ku wschodowi iest insułá Sardynia w
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
dziedzictwo: teraz Domu Austriackiego. W całych Włochach Arcybiskupów liczy się na 30. Biskupów więcej jak 300. Bo ledwie nie co miasto to Biskup. Akademii 20. INSUŁY NA MORZU MEDYTERRAŃSKIM.
LXXIII. PIerwsza jest pomniejsza insuła od zachodu biorąc Jvica swojej cyrkumferencyj liczy na mil 100. Drugie dwie Majorca i Minorca. Tamta cyrkumferencyj liczy na 300. mil. Tegoż imienia ma miasto. Ta cyrkumferencyj ma na mil 150. Dwa porty ma sławne Mahon i Fernello: i miasto swego imienia. Te trzy insuły są w posesji Hiszpańskiej.
Dalej ku wschodowi jest insuła Sardynia w cyrkumferencyj na mil 500. Włoskich. Przedniejsze ma miasta Caliarys, Orytana
dziedzictwo: teraz Domu Austryackiego. W całych Włochach Arcybiskupow liczy się ná 30. Biskupow więcey iák 300. Bo ledwie nie co miásto to Biskup. Akademii 20. INSUŁY NA MORZU MEDYTERRANSKIM.
LXXIII. PIerwsza iest pomnieysza insułá od zachodu biorąc Jvica swoiey cyrkumferencyi liczy ná mil 100. Drugie dwie Maiorca y Minorca. Támtá cyrkumferencyi liczy na 300. mil. Tegoż imieniá má miasto. Tá cyrkumferencyi má na mil 150. Dwa porty má słáwne Mahon y Fernello: y miásto swego imienia. Te trzy insuły są w possessyi Hiszpańskiey.
Dáley ku wschodowi iest insułá Sardynia w cyrkumferencyi ná mil 500. Włoskich. Przednieysze má miástá Caliaris, Oritaná
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Biskupów więcej jak 300. Bo ledwie nie co miasto to Biskup. Akademii 20. INSUŁY NA MORZU MEDYTERRAŃSKIM.
LXXIII. PIerwsza jest pomniejsza insuła od zachodu biorąc Jvica swojej cyrkumferencyj liczy na mil 100. Drugie dwie Majorca i Minorca. Tamta cyrkumferencyj liczy na 300. mil. Tegoż imienia ma miasto. Ta cyrkumferencyj ma na mil 150. Dwa porty ma sławne Mahon i Fernello: i miasto swego imienia. Te trzy insuły są w posesji Hiszpańskiej.
Dalej ku wschodowi jest insuła Sardynia w cyrkumferencyj na mil 500. Włoskich. Przedniejsze ma miasta Caliarys, Orytana, i Safarys. Królewską koroną się zaszczyca. Król Sardyński teraz jest oraz
. Biskupow więcey iák 300. Bo ledwie nie co miásto to Biskup. Akademii 20. INSUŁY NA MORZU MEDYTERRANSKIM.
LXXIII. PIerwsza iest pomnieysza insułá od zachodu biorąc Jvica swoiey cyrkumferencyi liczy ná mil 100. Drugie dwie Maiorca y Minorca. Támtá cyrkumferencyi liczy na 300. mil. Tegoż imieniá má miasto. Tá cyrkumferencyi má na mil 150. Dwa porty má słáwne Mahon y Fernello: y miásto swego imienia. Te trzy insuły są w possessyi Hiszpańskiey.
Dáley ku wschodowi iest insułá Sardynia w cyrkumferencyi ná mil 500. Włoskich. Przednieysze má miástá Caliaris, Oritaná, y Sáffaris. Krolewską koroną się zaszczycá. Krol Sardyński teraz iest oraz
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
liczy na mil 100. Drugie dwie Majorca i Minorca. Tamta cyrkumferencyj liczy na 300. mil. Tegoż imienia ma miasto. Ta cyrkumferencyj ma na mil 150. Dwa porty ma sławne Mahon i Fernello: i miasto swego imienia. Te trzy insuły są w posesji Hiszpańskiej.
Dalej ku wschodowi jest insuła Sardynia w cyrkumferencyj na mil 500. Włoskich. Przedniejsze ma miasta Caliarys, Orytana, i Safarys. Królewską koroną się zaszczyca. Król Sardyński teraz jest oraz panem Sabaudyj i Pedemontu. Liczy Arcybiskupów 3. Biskupów kilkunastu. Żadnej jadowitej gadziny nie cierpi. Atoli rodzi jadowite ziele, które nieostrożnie zjedzone śmiech sprawuje i w nim śmierć.
Tej
liczy ná mil 100. Drugie dwie Maiorca y Minorca. Támtá cyrkumferencyi liczy na 300. mil. Tegoż imieniá má miasto. Tá cyrkumferencyi má na mil 150. Dwa porty má słáwne Mahon y Fernello: y miásto swego imienia. Te trzy insuły są w possessyi Hiszpańskiey.
Dáley ku wschodowi iest insułá Sardynia w cyrkumferencyi ná mil 500. Włoskich. Przednieysze má miástá Caliaris, Oritaná, y Sáffaris. Krolewską koroną się zaszczycá. Krol Sardyński teraz iest oraz panem Sabaudyi y Pedemontu. Liczy Arcybiskupow 3. Biskupow kilkunástu. Zádney iadowitey gadziny nie cierpi. Atoli rodzi iadowite ziele, ktore nieostrożnie ziedzone smiech spráwuie y w nim śmierć.
Tey
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
ma miasta Caliarys, Orytana, i Safarys. Królewską koroną się zaszczyca. Król Sardyński teraz jest oraz panem Sabaudyj i Pedemontu. Liczy Arcybiskupów 3. Biskupów kilkunastu. Żadnej jadowitej gadziny nie cierpi. Atoli rodzi jadowite ziele, które nieostrożnie zjedzone śmiech sprawuje i w nim śmierć.
Tej od pułnocy przyległa jest insuła Korsica w cyrkumferencyj na mil 325. górami i lasami zagęszczona. Atoli w wyborne wino obfituje. Sławne porty liczy Vechio, Alerio, Calvi, Nebbio, Adiazzo, i Z. Bonifacego. Ma Biskupów 4. Należy do Genueńczyków, ale temi czasy dla rebelii jest w opiece Francuskiej. Jako się namieniło w liczbie LXIV.
Państwu Neapolitańskiemu
má miástá Caliaris, Oritaná, y Sáffaris. Krolewską koroną się zaszczycá. Krol Sardyński teraz iest oraz panem Sabaudyi y Pedemontu. Liczy Arcybiskupow 3. Biskupow kilkunástu. Zádney iadowitey gadziny nie cierpi. Atoli rodzi iadowite ziele, ktore nieostrożnie ziedzone smiech spráwuie y w nim śmierć.
Tey od pułnocy przyległa iest insułá Korsica w cyrkumferencyi ná mil 325. gorámi y lasami zagęszczoná. Atoli w wyborne wino obfituie. Słáwne porty liczy Vechio, Alerio, Calvi, Nebbio, Adiazzo, y S. Bonifácego. Má Biskupow 4. Należy do Genueńczykow, ále temi czasy dlá rebellii iest w opiece Francuskiey. Iako się námieniło w liczbie LXIV.
Państwu Neápolitańskiemu
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
namieniło w liczbie LXIV.
Państwu Neapolitańskiemu przyległa jest wyspa Sycylia Szpiklerzem całych Włoch nazwana, iż jej chlebem żyją. Zegluga z ostatniego miasta Włoskiego Reginu do Sycylii bardzo krótka, ale niebezpieczna dla skały w morzu Scylla nazwanej i zakrętu albo otchłani morskiej Charybdys nazwanej, o tamtę częstokroć okręty się rozbijają, w tę pogrążają. W cyrkumferencyj liczy na 600. mil Włoskich. Miasta ma pryncypalne Panorm Mesanę, Syrakuzę, Katanę, Drepan. Zaszczyca się teraz Królewską Koroną, należy do Neapolitańskiego państwa, dlaczego zowie się Król obojga Sycylii. Arcybiskupów liczy 3. Biskupów 8. Akademii 4. Tę insułę zawsze trwoży ogniem góra sławna Etna, która w roku 1669
námieniło w liczbie LXIV.
Państwu Neápolitańskiemu przyległa iest wyspa Sycylia Szpiklerzem całych Włoch názwána, iż iey chlebem żyią. Zegluga z ostatniego miasta Włoskiego Reginu do Sycylii bardzo krotká, ále niebezpieczna dlá skáły w morzu Scylla nazwáney y zakrętu álbo otchłáni morskiey Charybdis nazwáney, o támtę częstokroć okręty się rozbiiáią, w tę pogrążaią. W cyrkumferencyi liczy ná 600. mil Włoskich. Miástá má pryncypalne Pánorm Messanę, Syrákuzę, Kátanę, Drepan. Zaszczyca się teraz Krolewską Koroną, należy do Neapolitańskiego państwa, dláczego zowie się Krol oboyga Sycilii. Arcybiskupow liczy 3. Biskupow 8. Akádemii 4. Tę insułę zawsze trwoży ogniem gorá słáwna Etna, ktora w roku 1669
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, dlaczego zowie się Król obojga Sycylii. Arcybiskupów liczy 3. Biskupów 8. Akademii 4. Tę insułę zawsze trwoży ogniem góra sławna Etna, która w roku 1669. wylała z siebie ognistą rzekę na pułmile naszej szeroką, a na 6. łokci głęboką.
Niedaleko Sycylii ku południowi leży Insuła Melita albo Malta, w cyrkumferencyj swojej w prawdzie niewielka, bo tylko na mil 60. Włoskich. Ale mocna zasłona i obrona państw Chrześcijańskich, przeciwko morskiej potencyj Tureckiej. Tę za Karola V. w roku 1530. osiedli kawalerowie Z. Jana, których profesja walczyć przeciwko Pogańskiej potencyj. Ma zamek Z. Erazma i miasto Valetta, Drugi zamek Z
, dláczego zowie się Krol oboyga Sycilii. Arcybiskupow liczy 3. Biskupow 8. Akádemii 4. Tę insułę zawsze trwoży ogniem gorá słáwna Etna, ktora w roku 1669. wyláłá z siebie ognistą rzekę ná pułmile naszey szeroką, á ná 6. łokci głęboką.
Niedaleko Sycylii ku południowi leży Insuła Melita álbo Máltá, w cyrkumferencyi swoiey w prawdzie niewielká, bo tylko ná mil 60. Włoskich. Ale mocna zasłoná y obrona państw Chrześciańskich, przeciwko morskiey potencyi Tureckiey. Tę zá Károlá V. w roku 1530. osiedli káwalerowie S. Jáná, ktorych professya walczyć przeciwko Pogańskiey potencyi. Má zamek S. Erazmá y miásto Valetta, Drugi zámek S
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
