, w tę albo owę figurę się formować, na nieprzyjaciela nacierać, jedna drugą sekundować, bez przeszkody i zamięszania jednej z drugą. Które roztropne rozporządzenie wojska, tyle do zwycięstwa pomaga, że i w małej kwocie daleko liczniejszego nieprzyjaciela przekonać może w złym paracie będącego.
Reguł uniwersalnych w szykowaniu wojska trudno stanowić. Gdyż do cyrkumstancyj miejsca, autoramentu wojska, sposobu wojowania którego narodu, a osobliwie procederu, obrotów, i lokacyj nieprzyjaciela akomodować się powinno. Co wszystko zawisło od długiej eksprejencyj wodza w rzeczach wojennych, przezorności i czuinej a wczesnej dyspozycyj. Atoli te w pospolitości Wódz każdy ma mieć przestrogi.
VII. 1mo. Ma być od szpiegów sobie
, w tę álbo owę figurę się formowác, ná nieprzyiaciela nácierać, iedna drugą sekundowáć, bez przeszkody y zámięszania iedney z drugą. Ktore rostropne rozporządzenie woyska, tyle do zwycięstwa pomaga, że y w małey kwocie dáleko licznieyszego nieprzyiaciela przekonáć może w złym paracie będącego.
Reguł uniwersalnych w szykowániu woyska trudno stanowić. Gdyż do cyrkumstáncyi mieysca, autoramentu woyska, sposobu woiowánia ktorego narodu, á osobliwie procederu, obrotow, y lokácyi nieprzyiaciela akkommodowáć się powinno. Co wszystko záwisło od długiey expreyencyi wodza w rzeczach woiennych, przezorności y czuiney á wczesney dyspozycyi. Atoli te w pospolitości Wodz káżdy má mieć przestrogi.
VII. 1mo. Ma bydź od szpiegow sobie
Skrót tekstu: BystrzInfTak
Strona: L4v
Tytuł:
Informacja taktyczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
o Ojczyźnie dobrze radzić, jako o tym więcej na swoim miejscu.
Urzędy zaś Duchowne i wojskowe, te niechby do dystrybuty królewskiej należały, bo te bez inwidyj, i ductu sprawiedliwości król rozdawać może et sine praejudicio; Duchowni bowiem, oprócz Biskupów, i żołnierze non componunt statum.
Uwaźmy za tym proszę ze wszystkich cyrkumstancyj wielkie emolumenta z takowego postanowienia; nie miałby prawa, król sposobów do korupcyj, ale przeto samo nie miałby i do egzekucyj złych swoich zamysłów; a zaś sine dubio; jakom rzekł, pozbył by się wszelkiej inwidyj, której ujść nigdy nie może od konkurentów; cięźko bowiem in aequalitate czynić dystynkcja, żeby
o Oyczyźnie dobrze radźić, iako o tym więcey na swoim mieyscu.
Urzędy zaś Duchowne y woyskowe, te niechby do distrybuty krolewskiey naleźały, bo te bez inwidyi, y ductu sprawiedliwośći krol rozdawać moźe et sine praejudicio; Duchowni bowiem, oprocz Biskupow, y źołnierze non componunt statum.
Uwaźmy za tym proszę ze wszystkich cyrkumstancyi wielkie emolumenta z takowego postanowieńia; nie miałby prawa, krol sposobow do korrupcyi, ale przeto samo nie miałby y do exekucyi złych swoich zamysłow; á zaś sine dubio; iakom rzekł, pozbył by się wszelkiey inwidyi, ktorey uyść nigdy nie moźe od konkurrentow; cięźko bowiem in aequalitate czynić dystynkcya, źeby
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 33
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
w interesach państwa swego tak opanuje, że i państwem i Monarchą samym rządzi; i nas obojgu temu zabiezeć potrzeba, to jest, żeby nasi Ministowie jako passim się dzieje nonconniveant królowi prawa przestępującemu; è converso widząc w Panu wszelką aplikacją i staranie około Dobra pospolitego, żeby mu dopomogali, i żeby przy jakiej póżądanej cyrkumstancyj in favorem Ojczyzny, wzięli sobie pro simbolo szachownicę, nad którą napisano; Ars uni attendere Regi.
Co się nieomylnie stanie per Consilia Ministerialia, których, ziczę; tam bowiem Rzeczpospolita rozeznać snadno będzie mogła co za dyspozycja w królu; czy jego conatus zgadzają się z prawem, i z Dobrem pospolitym; kiedy w oczach
w interessach panstwa swego tak opanuie, źe y panstwem y Monarchą samym rządźi; y nas oboygu temu zabiezeć potrzeba, to iest, źeby naśi Ministowie iako passim się dźieie nonconniveant krolowi prawa przestępuiącemu; è converso widząc w Panu wszelką applikacyą y staranie około Dobra pospolitego, źeby mu dopomogali, y źeby przy iakiey poźądaney cyrkumstancyi in favorem Oyczyzny, wźięli sobie pro simbolo szachownicę, nad ktorą napisano; Ars uni attendere Regi.
Co śię nieomylńie stanie per Consilia Ministerialia, ktorych, źyczę; tam bowiem Rzeczpospolita rozeznać snadno będźie mogła co za dyspozycya w krolu; czy iego conatus zgadzaią śię z prawem, y z Dobrem pospolitym; kiedy w oczach
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 45
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
ad executionem Prawa już postanowionego należy; trwaćby zaś powinno w swojej Jurysdykcyj, aż do pierzwsżego sejmiku przedsejmowego, na którym Marsżałek sejmikowy, składając laskę nowo obranemu, Senator i czterech Posłowie powinniby dać rationem Województwu suae administrationis, z której Nobilitas dobrze informowana, observando filium negotiorum, mogłaby formare sua desideria secundùm exigentiam cyrkumstancyj, i według nich, podać nowo obranym Posłom w instrukcyj, coby sądzili być dobru pospolitemu najpoziteczniejszego; a oraz per lauda postanowić, co do porządku i Ekonomij wewnętrznej Województwa należy. I to powtarzam, że obierając ośmiu Posłów, należy przydać czterech supernumerarios, którziby mogli supplere defectum ośmiu, przez śmierć albo chorobę;
ad executionem Prawa iuź postánowionego nalezy; trwáćby záś powinno w swoiey Jurisdykcyi, aź do pierźwsźego seymiku przedseymowego, na ktorym Marsźałek seymikowy, składaiąc laskę nowo obranemu, Senator y czterech Posłowie powinniby dáć rationem Woiewodztwu suae administrationis, z ktorey Nobilitas dobrze informowana, observando filium negotiorum, mogłaby formare sua desideria secundùm exigentiam cirkumstáncyi, y według nich, podáć nowo obránym Posłom w instrukcyi, coby sądźili bydź dobru pospolitemu naypoźytecznieyszego; á oraz per lauda postánowić, co do porźądku y Ekonomij wewnętrzney Woiewodztwa naleźy. I to powtarźam, źe obieráiąc ośmiu Posłow, naleźy przydáć czterech supernumerarios, ktorźyby mogli supplere defectum ośmiu, przez smierć albo chorobę;
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 93
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
. Jeżeliby zaś daretur taki casus, żeby do definitivè proferre in vim legis potrzeba; jako te Izby in cursu ordinario obrad swoich nie miałyby seorsivè potestatem decisivam, należałoby Je złączić, przez których złączenie, Rzeczpospolita w momencie znalazłaby się in plena sua authoritate, et in statu wziąć rezolucją senundùm exigentiam cyrkumstancyj, jaka Jej się podoba.
Co mnie zaś najbardziej przywodzi do jak najściślejszego i nigdy nierozerwanego zjednoczenia Rzeczypospolitej; to: że nie tylko roźność w opiniach naszych się znajduje, ale i w trzech samych stanach, które Ją componunt: I tak status Monarchicus wydaje się w Królu, który musi choć prawami obowiązany, zazić wielowładnej
. Ieźeliby zaś daretur taki casus, źeby do definitivè proferre in vim legis potrzeba; iako te Izby in cursu ordinario obrad swoich nie miałyby seorsivè potestatem decisivam, naleźałoby Ie złącźyć, przez ktorych złączenie, Rzeczpospolita w momenćie znalazłáby się in plena sua authoritate, et in statu wźiąć rezolucyą senundùm exigentiam cyrkumstancyi, iaka Iey się podoba.
Co mnie zaś naybardźiey przywodźi do iak nayśćisleyszego y nigdy nierozerwánego ziednoczenia Rzeczypospolitey; to: źe nie tylko roźność w opiniách naszych się znáyduie, ale y w trzech samych stanách, ktore Ią componunt: I tak status Monarchicus wydaie się w Krolu, ktory muśi choć prawámi obowiązány, zaźyć wielowładney
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 94
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
może, kiedy refragarij będą wiedzieć ze sądu i kary nie ujdą; gdyż to rzecz nie pojęta, żeby kto sub favore wolności, śmiał impunè przestempować prawa; a dopieroź żeby wolność sama się utrzymała, nie obserwując tego, co Jej validitatem czyni. Drugi: żeby należite wziąć prekaucje przeciwko roźnym przypadkom, miarkując się według cyrkumstancyj, którym snadniej zabiezeć, niż się ich uchronić, kiedy nagle przypadną. Trzeci: gotować materie, które będą miały być agitowane na sejmie, żeby ut moris est, na sejmiki przedsejmowe podać propozycje dobrze zordynowane, i do koniunktur, które na ten czas będą, służące. Te trzy obiekta będąc indispensabiliter potrzebne w obradach
moźe, kiedy refragarij będą wiedźiec ze sądu y kary nie uydą; gdyź to rzecz nie poięta, zeby kto sub favore wolnośći, śmiał impunè przestęmpowáć práwa; á dopieroź źeby wolność sama się utrzymała, nie obserwuiąc tego, co Iey validitatem czyni. Drugi: źeby naleźyte wziąć prekaucye przećiwko roźnym przypadkom, miárkuiąc się według cyrkumstancyi, ktorym snadniey zabiezeć, niź się ich uchronić, kiedy nagle przypadną. Trzeći: gotowáć materye, ktore będą miały bydź agitowane na seymie, źeby ut moris est, na seymiki przedseymowe podáć propozycye dobrze zordynowáne, y do konjunktur, ktore na ten czas będą, słuźące. Te trzy objekta będąc indispensabiliter potrzebne w obradach
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 98
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
wie każdy, czego potrzeba, byle chciał tak esencjalnej potrzebie subvenire; To jeszcże muszę przidać do Artyleryj, że mało na tym mieć dział sufficientiam jeżeli Ich zazić nie moźna ob defectum należitej znajomości, której się trzeba uczić ex professo; jest to ars mechanica, na której naukę są szkoły w porządnych Państwach, gdzie siła cyrkumstancyj uczyć się potrzeba, żeby cum successu dirigere Artyleria; Nie mniej i ta szkoła potrzebna gdzie się uczą fortyfikacyj, żeby być dobrym Inżynierem; co cale ignotum u nas, a przecię bez eksperiencyj in hac scientia Mathematica nie podobna ani dobywać, ani bronić fortec, ani nawet czasem obozu żałozić, ani go szańcami okopać,
wie kaźdy, cźego potrzeba, byle chćiał tak essencyalney potrzebie subvenire; To ieszcźe muszę prźydáć do Artylleryi, źe mało na tym mieć dźiał sufficientiam ieźeli Ich zaźyć nie moźna ob defectum naleźytey znaiomośći, ktorey się trzeba ucźyć ex professo; iest to ars mechanica, na ktorey naukę są szkoły w porządnych Państwách, gdzie siła cyrkumstancyi uczyć się potrźeba, źeby cum successu dirigere Artyllerya; Nie mniey y ta szkoła potrźebna gdźie się uczą fortyfikacyi, źeby bydź dobrym Indźinierem; co cale ignotum u nas, á prźećię bez experyencyi in hac scientia Mathematica nie podobna ani dobywáć, ani bronić fortec, ani nawet czasem obozu załoźyć, ani go szańcámi okopáć,
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 116
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
, i na konserwacją swojej wolności, dziesiątego grosza od wszystkiego co possidet? Ten podatek na dziedzica włożony, za jego samegoź repartycją, mógłby być jednakowo od jego poddanych płacony, żeby zachować intaminatam immunitatem stanu sźlacheckiego.
W czym zaś dokładam największe in hac methodo emolumentum, że Rzeczpospolita wiedząc raz quantitatem tego prowentu pro opportunitate cyrkumstancyj, przy dobrze ubeśpieczonym pokoju, folgując pospólstwu, mogłaby go umniejszyć, to jest naprzy- kład, miasto dziesiątego grosza nie wyciągać tylko piąty, jako też in casu ingruenti et fatali uchowaj Boże na Ojczyznę, podwyźszyć; sufficit żeby raz to postanowienie stanąwszy, Rzeczpospolita bez żadnych żawodów miałaby zawsze rekurs ad certum subsidium,
, y na konserwácyą swoiey wolnośći, dźieśiątego grosza od wszystkiego co possidet? Ten podatek na dźiedźica włoźony, za iego samegoź repartycyą, mogłby bydź iednakowo od iego poddánych płácony, źeby zachowáć intaminatam immunitatem stanu sźlacheckiego.
W czym záś dokładam naywiększe in hac methodo emolumentum, źe Rzeczpospolita wiedząc raz quantitatem tego prowentu pro opportunitate cyrkumstáncyi, przy dobrze ubeśpieczonym pokoiu, folguiąc pospolstwu, mogłaby go umnieyszyć, to iest naprzy- kład, miásto dźieśiątego grosza nie wyćiągáć tylko piąty, iako teź in casu ingruenti et fatali uchowáy Boźe na Oyczyznę, podwyźszyć; sufficit źeby raz to postánowienie stánąwszy, Rzeczpospolita bez źadnych źawodow miáłaby zawsze rekurs ad certum subsidium,
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 130
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
kandydaci i wiele każdy z nich miał suffragia.
Nazajutrz należałoby obrać zwyczajnym sposobem Posłów na sejm Electionis, et per respectum tak solennis actûs, należałoby duplicare ich numerum, to jest, do ośmiu którzyby już byli tego Roku in functione, przydać drugich ośmiu, którym Województwo dałoby instrukcją według zwyczaju secundùm opportunitatem cyrkumstancyj; a jakom proponował sub articulo: forma Consiliorum: żeby każde Województwo miało dwóch Wojewodów ad perpetuandum regimen Rzeczypospolitej, z których aby jeden zawsze znajdował się przy Królu, a drugi w swym Województwie; expedit, żeby obadwa byli praesentes tak na sejmiku przedelekcjonalnym, jako i na sejmie Elekcyj, ażeby Król był pleno Senatu
kándydáći y wiele kaźdy z nich miał suffragia.
Nazaiutrz naleźałoby obráć zwyczáynym sposobem Posłow na seym Electionis, et per respectum tak solennis actûs, naleźałoby duplicare ich numerum, to iest, do osmiu ktorzyby iuź byli tego Roku in functione, przydáć drugich ośmiu, ktorym Woiewodztwo dałoby instrukcyą według zwyczáiu secundùm opportunitatem cyrkumstáncyi; á iakom proponował sub articulo: forma Consiliorum: źeby kaźde Woiewodztwo miáło dwoch Woiewodow ad perpetuandum regimen Rzeczypospolitey, z ktorych aby ieden zawsze znaydował się przy Krolu, á drugi w swym Woiewodztwie; expedit, źeby obadwa byli praesentes tak na seymiku przedelekcyonalnym, iako y na seymie Elekcyi, áźeby Krol był pleno Senatu
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 169
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
którą zdobią Akademie
MEDIOLAŃSKA bardzo Starożytna, gdyż tam Z. Barnabas Apostoł był Doktorem według Aleksandra V. Papieża świadectwa. Wsławili ją dwa Świata Luminarze Z. Ambroży, i Z. Augustyn. KALARYSKA w Kalarys Mieście Sardyńskim, PANORMITAŃSKA w Sycylii.
O Włoskich AKADEMIACH notandum, że mają swoje ANTONOMASTI CAS denominationes z pewnych cyrkumstancyj; jako to, iż niektórzy tam Akademicy wyrażając, iż Naukę czerpają ex Mari Studiorum i ją znowu wylewają na swoich Dyscypułów, i Audytorów, namalowali Obłok z morza ciągnący humory i wapory: z Inskrypcją; Reddit agmine dulci, z tąd z racyj tych humorów, wzięli denominację HUMORYSTE,
AKADEMICY Seny Miasta w Hetruryj vulgo
ktorą zdobią Akademie
MEDIOLANSKA bardzo Starożytna, gdyż tam S. Barnabas Apostoł był Doktorem według Alexandrá V. Papieża swiadectwa. Wsławili ią dwa Swiata Luminarze S. Ambroży, y S. Augustyn. KALARYSKA w Kalaris Mieście Sardyńskim, PANORMITANSKA w Sycylii.
O Włoskich AKADEMIACH notandum, że maią swoie ANTONOMASTI CAS denominationes z pewnych cyrkumstancyi; iako to, iż niektorzy tam Akademicy wyrażaiąc, iż Naukę czerpaią ex Mari Studiorum y ią znowu wylewaią na swoich Dyscypułow, y Audytorow, namalowali Obłok z morza ciągnący humory y wapory: z Inskrypcyą; Reddit agmine dulci, z tąd z racyi tych humorow, wzieli denominacyę HUMORYSTAE,
AKADEMICY Seny Miasta w Hetrurii vulgo
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 390
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
