wyciągną. W cudzych krajach jako pisze Serenius w zielniku różne wraz zboża mieszają na piwo. W Anglii go robią z samej pszenicy, dlatego tuczy, dobrą sprawuje cerę; przydają do niego cukru, cynamonu, gwoździków; w Belgium przydają do tego samego miodu: winnych krajach przydają bobku, betoniki, szałwii, gorzyczki, cytwaru, gałganu, omanu, koriandru: ale takie piwo głowę psuje. Chmiel w piwo mnie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szają, (w Wrzesniu go zbierając) iż krew poleruje, moc daje, gorącość wątroby chłodzi, flegmę odpędza. Koło niego tak chodź. Sadź go na pulchnej ziemi,
wyciągną. W cudzych kraiach iako pisze Serenius w zielniku rożne wraz zboża mieszaią na piwo. W Anglii go robią z samey pszenicy, dlatego tuczy, dobrą sprawuie cerę; przydaią do niego cukru, cynamonu, gwozdzikow; w Belgium przydaią do tego samego miodu: winnych kraiach przydaią bobku, betoniki, szałwii, gorzyczki, cytwaru, gałganu, omanu, koryandru: ale takie piwo głowę psuie. Chmiel w piwo mie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szaią, (w Wrzesniu go zbieraiąc) iż krew poleruie, moc daie, gorącość wątroby chłodzi, flagmę odpędza. Koło niego tak chodź. Sadź go na pulchney ziemi,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 455
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Kanaru, gr. 8. Od Faryny, gr: 4. Od Pipy Oliwy, zł: 4. Od Ukseftu, zł: 2. Od Kamienia Migdałów, gr: 6. Od Kamienia Ryżu, g: 5. Od funta Muszkatowego kwiatu, Goździków, gałek muszkatowych, gałganu, Kardamonu, Senesu, Cytwaru, Kubebów, Reumbabarum, Aloesu, po g: 3. Od kamienia Hanyżu, gr: 6. Od Kosza Rodzynków małych i od Kubebów, gr: 5. Od Pipy Limonij, Oliwek, zł: 2. Od faski Fig, gr: pułośma. Od sta Pomarańczy i Cytryn, gr. pułośma.
Kanaru, gr. 8. Od Faryny, gr: 4. Od Pipy Oliwy, zł: 4. Od Uxefftu, zł: 2. Od Kamienia Migdałow, gr: 6. Od Kamienia Ryżu, g: 5. Od funta Muszkatowego kwiatu, Gozdźikow, gałek muszkatowych, gałganu, Kardamonu, Senesu, Cytwaru, Kubebow, Reumbabarũ, Aloesu, po g: 3. Od kamienia Hanyżu, gr: 6. Od Kosza Rodzenkow małych y od Kubebow, gr: 5. Od Pipy Limoniy, Oliwek, zł: 2. Od faski Fig, gr: pułosma. Od sta Pomarańczy y Cytryn, gr. pułosma.
Skrót tekstu: InsWybCła
Strona: 135
Tytuł:
Instruktarz wybierania cła W. X. L. na tymże Sejmie postanowiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia J.K. M. i Rzeczypospolitej Collegium Warszawskie Scholarum Piiarum
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Tematyka:
prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1739
Data wydania (nie wcześniej niż):
1739
Data wydania (nie później niż):
1739
tłuczonego pół łota, Cukru lodowatego szarego cztery łoty, zmięszaj przy ogniu, niech tego chory zażywa po łyżce. Item. Weś proszku z Kubebów ćwierć łota, zmięszaj z wodą w której Lukrecja wrzała, daj choremu wypić, powtórz jeżeli trzeba. Jeżeli z zimnej przyczyny, weś wina garnuszek, wsyp weń Cytwaru tłuczonego łyżkę, Cukru lodowatego co potrzeba, nakryj pokrywką niech upre przy ogniu, tego po łyżce jako najcieplej zażywa. O Katarze. Jeżeli Kaszel i oddech ciężki.
Weś Olbrotu ćwieć łota, Bursztynu miałko tartego, Siarki subtelnie utartej, obojga po pół ćwierci łota, Cukru lodowatego dwa łoty, zmięszaj, daj choremu
tłuczonego puł łotá, Cukru lodowátego szárego cztery łoty, zmięszay przy ogniu, niech tego chory záżywa po łyżce. Item. Weś proszku z Kubebow ćwierć łotá, zmięszay z wodą w ktorey Lukrecya wrzáłá, day choremu wypić, powtorz ieżeli trzebá. Ieżeli z źimney przyczyny, weś winá garnuszek, wsyp weń Cytwaru tłuczonego łyszkę, Cukru lodowátego co potrzebá, nákryi pokrywką niech upre przy ogniu, tego po łyżce iáko nayćiepley záżywa. O Kátharze. Ieżeli Kászel y oddech ćięszki.
Weś Olbrotu ćwieć łotá, Bursztynu miałko tártego, Siárki subtelnie utártey, oboygá po puł ćwierći łotá, Cukru lodowátego dwá łoty, zmięszay, day choremu
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 48
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Ole Macts. distil gur. 2. Laudum Opiati gr: s. Item. R. Mitridati Philon Rom. aã scrup: 2. O. Nuc. Mos. gr: 7. M. daj na raz. Kataplasa na Żołądek.
WEś ciasta kwasnego łotów 6. prochu z Mięty łotów 2. Cytwaru łot 1. Kminu kramuego, Hanyszku po łyżce, octu mocnego co potrzeba, zmięszajm przyłóż na żołądek. Item. Weś Piołynu garść, łajen wróblich, i gołębich po pułgarści, włóż do worka, przeszyj, skrop octem, przyłóż na żołądek. Item. Róg Jeleni palony, z winem dany, stanowi Sczkawkę
Ole Macts. distil gur. 2. Laudum Opiati gr: s. Item. R. Mitridati Philon Rom. aã scrup: 2. O. Nuc. Mos. gr: 7. M. day ná raz. Cathaplasá ná Zołądek.
WEś ćiástá kwásnego łotow 6. prochu z Mięty łotow 2. Cytwaru łot 1. Kminu kramuego, Hányszku po łyszce, octu mocnego co potrzebá, zmięszaym przyłoż ná żołądek. Item. Weś Piołynu garść, łaien wroblich, y gołębich po pułgárśći, włoż do worká, przeszyi, skrop octem, przyłoż ná żołądek. Item. Rog Ieleni palony, z winem dány, stánowi Sczkawkę
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 186
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
flusów wywodzi/ Sok tenże/ albo jucha/ z warzonego przez trzy dni/ porządnie w nos puszczając/ zaczym też ból w gowie uśmierza. Aben Mesua. Konfekt. Confectio Iridis.
Może też Konfekt z Kosacowego korzenia tym sposobem uczynić. Wziąć korzenia Fiołkowego/ albo Kosacu swojskiego trzy ćwierci łotu/ Gałbanu/ Cytwaru/ każdego po łota/ Cynamonu/ Gwoździków po pułtory ćwierci łota/ Kapusty zamorskiej łot. To wszystko miałko utłukszy/ z miodem pięknym białym odszymowanym umieszać/ a tego po łocie każdego dnia używać Opuchłem
Ten Konfekt pomienionym sposobem używany/ ludziom opuchłym dziwnym sposobem puchlinę z ciała wywodzi. Mesue. Plin. Bedygóras. A
flusow wywodźi/ Sok tenże/ álbo iuchá/ z wárzonego przez trzy dni/ porządnie w nos pusczáiąc/ záczym też bol w gowie vśmierza. Aben Mesua. Konfekt. Confectio Iridis.
Może też Konfekt z Kosacowego korzenia tym sposobem vczynić. Wźiąć korzenia Fiołkowego/ álbo Kosacu swoyskiego trzy czwierći łotu/ Gáłbánu/ Cytwaru/ káżdego po łotá/ Cynámonu/ Gwoźdźikow po pułtory ćwierći łotá/ Kápusty zamorskiey łot. To wszystko miáłko vtłukszy/ z miodem pięknym białym odszymowánym vmieszáć/ á tego po łoćie káżdego dniá vżywáć Opuchłem
Ten Konfekt pomienionym sposobem vżywány/ ludźiom opuchłym dźiwnym sposobem puchlinę z ćiáłá wywodźi. Mesue. Plin. Bedigoras. A
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 9
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wyrzuciwszy. To i trzeci kroć może uczynić/ iżby był potężniejszy i mocniejszy w swych skutkach.
Drudzy tym sposobem czynią/ biorą oliwy funtów sześć. Wina białego dobrego pół kwarty/ oliwę trzykroć płóczą w ciepłej wodzie/ a potym wodę od niej odlawszy/ Wino leją/ i przydają kwiatu Muszkatowego ośm łotów/ Cardamomu/ Cytwaru po cztery łoty/ a w miejscu ciepłym moczą przez ośm dni/ dobrze nakrywszy/ żeby para bynamniej nie odchodziła. Potym wstawiwszy z naczynim/ w którym jest/ w ukrop wrzący warzą/ aż wina wywre połowica. Toż przecedzić i mocno wyżąć/ dopieroż do niego wsypać Fiołkowego korzenia miałko utartego dwa funty.
wyrzućiwszy. To y trzeći kroć może vczynić/ iżby był potężnieyszy y mocnieyszy w swych skutkách.
Drudzy tym sposobem czynią/ biorą oliwy funtow sześć. Winá białego dobrego puł kwarty/ oliwę trzykroć płóczą w ćiepłey wodźie/ á potym wodę od niey odlawszy/ Wino leią/ y przydáią kwiátu Muszkátowego ośm łotow/ Cárdámomu/ Cytwaru po cztery łoty/ á w mieyscu ćiepłym moczą przez ośm dni/ dobrze nákrywszy/ żeby párá bynamniey nie odchodźiłá. Potym wstáwiwszy z naczynim/ w ktorym iest/ w vkrop wrzący warzą/ áż winá wywre połowicá. Toż przecedźić y mocno wyżąć/ dopieroż do niego wsypáć Fiołkowego korzenia miałko vtártego dwá funty.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 11
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Tenże zawiera/ i pary z niego do głowy pochodzące tłumi. Rzezanicę albo Siekankę z niego tym sposobem czyniąc: Wziąć korzenia tej Zołcienice/ albo Indiańskiego Ostryżu/ trzy ćwierci łota/ Lakrycjej świeżej skrobanej/ albo drobno pokrajanej/ dwa łoty/ Imbieru/ Ziela Tatarskiego/ po trzy ćwierci łota/ Gwoździków/ Gałganu/ Cytwaru/ po pułtory ćwierci łota. Kopru Włoskiego/ Anyżu/ Koriandru w Occie moczonego/ po dwu łotu/ Kminu kramnego łot. To pomieszawszy po pół łociu/ każdego poranku tego używać (Tabe) Włosy wygala.
Do maści przydany/ włosy wygala/ dla gorącości swej. Cerę cudną czyni.
Cerę cudną bladym daje.
Tenże záwiera/ y páry z niego do głowy pochodzące tłumi. Rzezánicę álbo Siekankę z niego tym sposobem czyniąc: Wźiąć korzenia tey Zołcienice/ álbo Indyáńskiego Ostryżu/ trzy czwierći łotá/ Lakrycyey świeżey skrobáney/ álbo drobno pokraiáney/ dwá łoty/ Imbiéru/ Ziela Tátárskiego/ po trzy czwierći łotá/ Gwoźdźikow/ Gáłganu/ Cytwaru/ po pułtory czwierci łotá. Kopru Włoskiego/ Anyżu/ Koryándru w Ocćie moczonego/ po dwu łotu/ Kminu kramnego łot. To pomieszawszy po puł łoćiu/ káżde^o^ poránku teg^o^ vżywáć (Tabe) Włosy wygala.
Do máśći przydány/ włosy wygala/ dla gorącośći swey. Cerę cudną czyni.
Cerę cudną bládym dáie.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 29
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kładzie/ ale prawdziwie ma być. Od tego abowiem Diacurcuma jest rzeczona/ a nie od Szafranu samego) Kopytniku/ Szafranu/ Macedońskiej Pietruszki/ Pasternaku polnego/ Anyżu/ nasienia Pietruszczanego i Opichowego/ po łocie każdego. Rheubarbarum, Oleśniku/ Szpiki Indiańskiej/ po pułtora łota. Dzięgielu zamorskiego/ albo kosztownego ziela/ albo Cytwaru/ Mirry/ Cynamonu dobrego/ Situ pachnącego/ Balsamu prawdziwego nasienia/ którego iż już tych czasów niemamy/ na to miejsce Kubeb/ albo Gałganu/ albo Lentyszkowego nasienia/ Marzany wielkiej/ abo Rety/ Piołynowego Soku/ Koniego trudu soku/ olejku gwoździkowego/ po pół łociu/ wonnej Trzciny/ Cynamonu przedniego/ po
kłádźie/ ále prawdźiwie ma być. Od teg^o^ ábowiem Diacurcuma iest rzeczona/ á nie od Száfránu sámego) Kopytniku/ Száfránu/ Mácedońskiey Pietruszki/ Pásternaku polnego/ Anyżu/ naśienia Pietruszczánego y Opichowego/ po łoćie káżdego. Rheubarbarum, Oleśniku/ Szpiki Indyáńskiey/ po pułtorá łotá. Dźięgielu zámorskiego/ álbo kosztownego źiela/ álbo Cytwaru/ Mirrhy/ Cynámonu dobrego/ Situ pachnącego/ Bálsámu prawdźiwego naśienia/ ktorego iż iuż tych czásow niemamy/ ná to mieysce Kubeb/ álbo Gáłganu/ álbo Lentyszkowego naśienia/ Márzány wielkiey/ ábo Rety/ Piołynowego Soku/ Koniego trudu soku/ oleyku gwoźdźikowego/ po puł łoćiu/ wonney Trzciny/ Cynamonu przedniego/ po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 29
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wielkim. Albo jakimkolwiek inym sposobem dany/ toż czyni Piersiom zamulonym. Płucom zatkanym. Kaszlu zastarzałemu. Dusznościom w piersiach. Piersiom Płucom Kaszlu Duszność Żołądkowi.
Żołądkowi nie trawiącemu/ Flegmą i grubemi wilgotnościami napełnionemu. Też Rzezanica taka/ albo siekanka barzo użyteczna bywa: Wziąć korzenia jego/ Imbieru/ ziela Tatarskiego/ Bobku/ Cytwaru/ Dyptanu: I z tego Siekankę uczynić/ a po szczypcie/ to jest/ co we trzy palce nabrać może/ na każdą noc pożywać/ a winem albo piwem popijać. Kto też chce/ z prochu tegoż Dzięgielu Lektwarz i Konfekt uczynić może/ wziąwszy go do jednej części miodu odszymowanego cztery części/ i
wielkim. Albo iákimkolwiek inym sposobem dány/ toż czyni Piersiom zámulonym. Płucom zátkánym. Kászlu zástárzáłemu. Dusznośćiom w pierśiách. Pierśiom Płucom Kászlu Duszność Zołądkowi.
Zołądkowi nie trawiącemu/ Flágmą y grubemi wilgotnośćiámi nápełnionemu. Też Rzezánicá táka/ álbo siekanká bárzo vżyteczna bywa: Wźiąć korzenia iego/ Imbieru/ źiela Tatarskieg^o^/ Bobku/ Cytwaru/ Dyptanu: Y z tego Siekankę vczynic/ á po sczypćie/ to iest/ co we trzy pálce nábráć może/ ná káżdą noc pożywáć/ á winem álbo piwem popiiáć. Kto też chce/ z prochu tegoż Dźięgielu Lektwarz y Konfekt vczynić może/ wźiąwszy go do iedney części miodu odszymowáneg^o^ cztery częśći/ y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 88
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
4. Przeciw morowemu powietrzu.
4. Hieronimus Tragus przeciwko morowemu powietrzu i wszelakim inym jadom każe wziąć świeżo suszonego korzenia Dzięgielowego łotów sześć/ Biedrzeńcu białego korzenia Mistrzowniku/ po półtora łota/ Kardusu abo Bernardynku dwa łoty/ korzenia Dyptanu białego pięć ćwierci łota/ Wierzchołków P. Mar Zwonków/ Jałowcu zgruba przetłuczonego Bukwice/ Cytwaru po łocie/ Lepieżniku/ Koszyszcza/ Tatarskiego ziela/ Gałganu/ kwiecia wołowego języka/ Ruty/ Borakowego kwiecia po pół łota: Korzenia wszytkie pokrajać drobno/ i z więtsza przetłuc/ Ziele posiekać/ kwiecie całe. To wespół wszystko do pół baryły z Trzasczkami z Leszczyny/ albo Jesieniowymi wsypać/ na to Mosztu dobrego słodkiego
4. Przećiw morowemu powietrzu.
4. Hieronymus Tragus przećiwko morowemu powietrzu y wszelákim inym iádom każe wźiąć świeżo suszoneg^o^ korzeniá Dźięgieloweg^o^ łotow sześć/ Biedrzeńcu białeg^o^ korzeniá Mistrzowniku/ po połtorá łotá/ Kárdusu ábo Bernardynku dwá łoty/ korzeniá Dyptanu białego pięć ćwierći łotá/ Wierzchołkow P. Már Zwonkow/ Iáłowcu zgrubá przetłuczoneg^o^ Bukwice/ Cytwaru po łoćie/ Lepieżniku/ Koszysczá/ Tátárskiego źiela/ Gáłganu/ kwiećia wołowego ięzyká/ Ruty/ Borákowego kwiećia po poł łotá: Korzenia wszytkie pokráiáć drobno/ y z więtsza przetłuc/ Ziele pośiekáć/ kwiećie cáłe. To wespoł wszystko do poł báryły z Trzasczkámi z Lesczyny/ álbo Iesieniowymi wsypáć/ ná to Mosztu dobrego słodkiego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 95
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
