bądź też na inną część ciała: nieinaczej/ jedno jako owo rurką u hantfosa/ ciekłaby woda na jedno miejsce nie przestając pół godziny/ abo godzinę. Siędzie tedy/ abo też na brzuch lęże chory/ i nad nim drzewiany skopiec zakryty/ abo też hantfos/ abo też baryłka jaka będzie postawiona/ u których czopek abo rurka wprawiona jest/ którą woda ma być puszczana ciepła (nie barzo jednak góraca) lub to na głowę/ lub też na inny członek. A tych Duccji abo strumienia na to używamy/ abyśmy zaziębłą cząstkę ciała ogrzali i wysuszyli: abo abyśmy rozpędzili i zmiękczyli twardość/ abo też abyśmy umocnili.
bądź też ná inną cżęść ćiáłá: nieinácżey/ iedno iáko owo rurką v hántfosá/ ćiekłáby wodá na iedno mieysce nie przestáiąc puł godźiny/ ábo godźinę. Siędźie tedy/ ábo też ná brzuch lęże chory/ y nad nim drzewiány skopiec zakryty/ ábo też hántfos/ ábo też báryłká iaka będźie postáwiona/ v ktorych cżopek ábo rurká wpráwiona iest/ ktorą wodá ma bydź puszcżána ćiepła (nie bárzo iednák goraca) lub to ná głowę/ lub też ná inny cżłonek. A tych Ductiey ábo strumieniá ná to vżywamy/ ábysmy záźiębłą cżąstkę ćiáłá ogrzali y wysuszyli: ábo ábysmy rospędźili y zmiękcżyli twardość/ ábo też ábysmy vmocnili.
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 183.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
, Item. Weś imbieru tłuczonego, roztworz mlekiem ciepłym, maczaj w niem chustkę, przykładaj. Item. Warż Belicę, Dziewannę, odjawszy od ognia, siedź nad parą. Item. Rzucaj po kawałku żywice na wągle, (podłożywszy pod stolec) na którym siedż, toż czyni i sarcocollat. Item. Czopek doświadczony. R. Olibani anteos aã. dr. s. Opti dr. 1. Croci gr. 10. cum melle collo f. suppes. O Wydymaniu. Traktat Trzeci O WYŚCIU JELITA.
DWojako rozumieć się ma wychodzenie: to jest: kiedy samych muszkułów jest wyście: albo wywrócenie: albo też samejże
, Item. Weś imbieru tłuczonego, roztworz mlekiem ćiepłym, maczay w niem chustkę, przykładay. Item. Warż Belicę, Dźiewánnę, odiawszy od ogniá, śiedź nád párą. Item. Rzucay po káwáłku żywice ná wągle, (podłożywszy pod stolec) ná ktorym siedż, toż czyni y sarcocollat. Item. Czopek doświadczony. R. Olibani anteos aã. dr. s. Opti dr. 1. Croci gr. 10. cum melle collo f. suppes. O Wydymániu. Tráktat Trzeći O WYSCIU IELITA.
DWoiáko rozumieć się ma wychodzenie: to iest: kiedy sámych muszkułow iest wyśćie: álbo wywrocenie: álbo też sameyże
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 242
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
abo ze rdzą z miedzi oskrobanej/ zmieszany/ a tym przez kilka dni namazować. Ślinogo:
Ślingorz/ to jest/ wrzód w garle leczy/ w pitym go miedzie rozpuściwszy/ abo w polewce Rozynków warzonych/ tym często a ciepło gargarysmy czyniąc. (Dios.) Języczek w garle utwierdza.
Komuby języczek abo czopek w garle czesto spadał/ ten sok utwierdza go/ z miodem pomazując. Języczka zapaleniu.
Tegoż języczka zapalenie leczy/ płocząc nim i gargaryzmy czyniąc. (Gale:) Liszajom suchym
Liszaje suche świeżo wyrzucone/ tenże Sok w occie roztarty spądza/ namazując je. Wnętrzn: owrzedziałym.
Wnętrznościom okrostawiałym i owrzedziałym/
ábo ze rdzą z miedźi oskrobáney/ zmieszány/ á tym przez kilká dni námázowáć. Slinogo:
Slingorz/ to iest/ wrzod w gárle leczy/ w pitym go miedźie rozpuśćiwszy/ ábo w polewce Rozynkow wárzonych/ tym często á ćiepło gárgárismy czyniąc. (Dios.) Ięzyczek w gárle vtwierdza.
Komuby ięzyczek ábo czopek w gárle czesto spadał/ ten sok vtwierdza go/ z miodem pomázuiąc. Ięzyczká zápaleniu.
Tegoż ięzyczká zápalenie leczy/ płocząc nim y gárgáryzmy czyniąc. (Gale:) Liszáiom suchym
Liszáie suche świeżo wyrzucone/ tenże Sok w ocćie roztárty spądza/ námázuiąc ie. Wnętrzn: owrzedźiałym.
Wnętrznośćiom okrostáwiáłym y owrzedźiáłym/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 190
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i wykorzenia/ z Gryszpanem i z tą rdzą która się na spiży zielono sadzi zmieszany/ jako się na Zwonach znajduje/ na międnicach/ i na miedzianych blachach. Z tego wszytkiego czopki poczynić/ a w nozdrza wprawować. Miesięcznej.
Miesięczną zawściągnioną chorobę. Także Łożysku.
Łożysko po porodznieu Paniom pozostałe wywodzi/ czopek albo węzełek z tego Soku utoczony/ a z Galbanu/ a z Serapinu/ i z Armoniaku/ Nawet z samego soku/ obmaczawszy go w oliwie/ albo w Maśle/ albo w Miedzie/ żeby wnętrzności nie obraził/ w otwór łona puścić. Płodu m:
Toż też Płód martwy z żywota wyrzuca. Bydłu
/ y wykorzenia/ z Gryszpanem y z tą rdzą ktora sie ná spiży źielono sádźi zmieszány/ iáko sie ná Zwonách znáyduie/ ná międnicách/ y ná miedźiánych bláchách. Z tego wszytkiego czopki poczynić/ á w nozdrzá wpráwowáć. Mieśięczney.
Mieśięczną záwśćiągnioną chorobę. Tákże Lożysku.
Lożysko po porodznieu Pániom pozostáłe wywodźi/ czopek álbo węzełek z tego Soku vtoczony/ á z Gálbanu/ á z Serapinu/ y z Armoniaku/ Náwet z sámego soku/ obmaczawszy go w oliwie/ álbo w Másle/ álbo w Miedźie/ żeby wnętrznośći nie obráźił/ w otwor łoná puśćić. Płodu m:
Toż też Płod martwy z żywotá wyrzuca. Bydłu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 194
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po dwa także łoty/ albo po dwie łyżce/ Kminu kramnego miałko utartego pół łota/ Wosku półtora łota/ Gałban i z Ladanem w Occie rozpuścić: wosk także z olejkami przy ogniu: potym Kmin wsypać/ i co nalepiej umieszać/ a tym Moszna okładać. Płód martwy wyw:
Płód martwy z żywota wywodzi/ czopek/ albo węzełek z niego w otwór łona wpuściwszy. Toż dym spalonego czyni/ lejkiem w otwór łona puszczając. Potężniej będzie/ gdy do tego przyda Mirry/ i Bobrowego stroju/ za równo każdego/ i z tego kurzawę czynić. Item. Macicy zaduszonej.
Macicy zaduszonej jest ratunkiem Gałban/ rozczyniwszy go trochą wina
po dwá tákże łoty/ álbo po dwie łyszce/ Kminu kramnego miáłko vtártego poł łotá/ Wosku połtorá łotá/ Gałban y z Ládanem w Ocćie rospuśćić: wosk tákże z oleykámi przy ogniu: potym Kmin wsypáć/ y co nalepiey vmieszáć/ á tym Moszná okłádáć. Płod martwy wyw:
Płod martwy z żywotá wywodźi/ czopek/ álbo węzełek z niego w otwor łoná wpuśćiwszy. Toż dym zpalonego czyni/ liykiem w otwor łoná pusczáiąc. Potężniey będźie/ gdy do tego przyda Mirrhy/ y Bobroweg^o^ stroiu/ zá rowno káżdego/ y z tego kurzáwę czynić. Item. Máćicy záduszoney.
Máćicy záduszoney iest rátunkiem Gałban/ rozczyniwszy go trochą winá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 214
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zaś wzbudza Miesięczną chorobę Paniam zawściągnioną/ przystojnych i zwykłych czasów. Toż czyni Czopek albo węzełek z Galbanu uczyniony/ w otwór łona wprawiony. Niektórzy też ten Czopek czynią z wodą/ w którejby Słonecznik z Piołunem był pierwej warzony. Item. Item. Zaśniatu
Zaśniat albo zaporzysko z żywota Paniam wywodzi/ tenże Czopek w otwór łona puszczony. Albo z Ciemierzyce białej/ a z Bobrowych strojów/ z Gałbanem z ognia kurzenie w Macicę puszczając. Zapamiętającem się.
Nad przyrodzenie zapamiętającym się/ jest użyteczny/ kurząc nim pod nosem. Płodu
Płód martwy z żywota wywodzi. Łożysku.
Łożysko pozostałe po porodzeniu wyciąga/ w oliwie roztarty/ a
zaś wzbudza Mieśięczną chorobę Pániam záwśćiągnioną/ przystoynych y zwykłych czásow. Toż czyni Czopek álbo węzełek z Galbanu vczyniony/ w otwor łoná wpráwiony. Niektorzy też ten Czopek czynią z wodą/ w ktoreyby Słonecznik z Piołunem był pierwey wárzony. Item. Item. Zaśniátu
Záśniat álbo zaporzysko z żywotá Pániam wywodźi/ tenże Czopek w otwor łoná pusczony. Albo z Ciemierzyce białey/ á z Bobrowych stroiow/ z Gałbanem z ogniá kurzenie w Máćicę pusczáiąc. Zápámiętáiącem sie.
Nád przyrodzenie zápámiętáiącym sie/ iest vżyteczny/ kurząc nim pod nosem. Płodu
Płod martwy z żywotá wywodźi. Lożysku.
Lożysko pozostáłe po porodzeniu wyćiąga/ w oliwie roztárty/ á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 214
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w otwór łona wprawić/ doświadczone lekarstwo. Ciężkiemu rodzeniu.
Ciężkiemu rodzeniu Paniam: wziąć Armoniaku/ Opoponaku/ Ciemięrzyce czarnej/ Lamikamienia /Kokornaku/ okrągłego/ Zamorskiego jabłka mięsiwości. To co nalepiej utrzeć/ zarówno każdego wziąwszy/ z Sokiem Ogórka Oślego/ i z Rucianym/ a z Krowią żołcią zaczynić/ i z tego czopek w otwór łona/ dziatkami się ciężko i długo pracującej wprawić. Łożysku.
Łożysko po porodzeniu pozostałe. Zaśniatu
Zaśniat/ albo Zaporzysko z Macice wywodzi/ z Amoniaku/ a z Naciasty kwasnej zarówno obojga wziąwszy z wołową żołcią/ czopek w otwór łona uczyniwszy/ wpuścić. Item.
Armoniaku wziąć Panakowego korzenia Soku/ abo Żywice
w otwor łoná wpráwić/ doświadczone lekárstwo. Ciężkiemu rodzeniu.
Cięszkiemu rodzeniu Pániam: wźiąć Armoniaku/ Opoponaku/ Ciemięrzyce czarney/ Lamikámieniá /Kokornaku/ okrągłego/ Zamorskiego iábłká mięśiwośći. To co nalepiey vtrzeć/ zárowno káżdeg^o^ wźiąwszy/ z Sokiem Ogurká Oślego/ y z Rućiánym/ á z Krowią żołćią záczynić/ y z tego czopek w otwor łoná/ dźiatkámi sie ćięszko y długo prácuiącey wpráwić. Lożysku.
Lożysko po porodzeniu pozostáłe. Zaśniátu
Záśniat/ álbo Zaporzysko z Máćice wywodźi/ z Ammoniaku/ á z Náćiásty kwásney zárowno oboygá wźiąwszy z wołową żołćią/ czopek w otwor łoná vczyniwszy/ wpuśćić. Item.
Armoniaku wźiąć Pánakowego korzeniá Soku/ ábo Zywice
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 221
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i wywodzi/ Proch tego korzenia z miodem rzadko rozczyniony/ i w tym czopek albo węzełek/ z Bawełny uszyty/ maczać/ a w otwór łona co nagłębiej puszczać. Macicj zatwardziałej.
Macicy zatwardziałej jest ratunkiem/ warząc w wodzie korzeń/ a tą się wodą naparzać/ albo po pas w niej siadać. Item.
Czopek z tego korzenia w otwór łona puszczony/ Zaśniat z żywota pędzi.
Także Miesięczną chorobę. Od żaby parchatej ukąszeniu
Od ziemnej a parchatej żaby ukąszeniu/ jest osobliwym lekarstwem/ korzeń bądź suchy/ albo świeży/ z moczem człowieczym umieszany/ a na ranę plastowany. Od pajęcznej myszj ukąszonem.
Od Myszy Pajęcznej ukąszonym/ korzeń
y wywodźi/ Proch tego korzeniá z miodem rzádko rozczyniony/ y w tym czopek álbo węzełek/ z Báwełny vszyty/ maczáć/ á w otwor łoná co nagłębiey pusczáć. Máćicj zátwárdźiáłey.
Máćicy zátwárdźiáłey iest rátunkiem/ wárząc w wodźie korzeń/ á tą sie wodą náparzáć/ álbo po pás w niey śiádáć. Item.
Czopek z tego korzeniá w otwor łoná pusczony/ Záśniat z żywotá pędźi.
Tákże Mieśięczną chorobę. Od żáby párchátey vkąszeniu
Od źiemney á párchátey żáby vkąszeniu/ iest osobliwym lekárstwem/ korzeń bądź suchy/ álbo świeży/ z moczem człowieczym vmieszány/ á ná ránę plastowány. Od páięczney myszj vkąszonem.
Od Myszy Páięczney vkąszonym/ korzeń
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 228
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
