aż do centrum świata prowadzonemi i ziemię znaczą i dzielą na części. Pryncypalne sekcy i cyrkuły dzielące ziemię są te. Oś ziemna z dwiema punktami polarnemi. Cyrkuł ekwinokcjalny. Dwa cyrkuły tropiczne solstycjonalne. Dwa cyrkuły polarne południowy i północy. Cyrkuły merydyonalne. Cyrkuły parallelowe. Cyrkuł choryzontalny.
XXI. Oś ziemna, jest to diameter, to jest linia imaginacją prowadzona przez centrum ziemi, a pociągniona aż do biegunów Niebieskich, jest oraz osią Niebieską, na której całe Niebo gwiazdowe dokoła ziemi codzienną czyni rewolucją, jak wozowe koło, około osi. Dwa punkta ostatnie zwierżchnie ziemi tej linii diametrowej, są dwa punkta polarne, jedno północe zowie się Polus arcticus
aż do centrum świátá prowadzonemi y ziemię znaczą y dzielą ná części. Pryncypalne sekcy y cyrkuły dzielące ziemię są te. Oś ziemná z dwiema punktami polárnemi. Cyrkuł ekwinokcyalny. Dwa cyrkuły tropiczne solstycyonalne. Dwa cyrkuły polárne południowy y pułnocny. Cyrkuły merydyonálne. Cyrkuły párallelowe. Cyrkuł choryzontalny.
XXI. Oś ziemna, iest to dyameter, to iest linia imaginacyą prowadzoná przez centrum ziemi, a pociągniona áż do biegunow Niebieskich, iest oraz osią Niebieską, ná ktorey całe Niebo gwiazdowe dokoła ziemi codzienną czyni rewolucyą, iák wozowe koło, około osi. Dwá punkta ostatnie zwierżchnie ziemi tey linii dyámetrowey, są dwa punkta polarne, iedno pułnocne zowie się Polus arcticus
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
abo na srogie cyrkuły, jako 113. do 355. Tak diameter do obwodu Cyrkułu. Będziesz miał wiadomy obwód cyrkułu któregoś szukał. Kto nie umie liczby Złotej, abo Trzech. Niech przemieni cyrkuł jakikolwiek na linią prostą według Nauki 3 Zabawy 5. Potym niech cyrklem weźmie z skali tyle części, ile ich ma dany Diameter wiadomy, i niech je przeniesie i postawi na jaką trzecią linią. Toż według Nauki 42 Zabawy 2. trzema liniom. (1. Diametrowi swobodnie zrysowanego cyrkułu. 2. Linii, równej obwodowi cyrkułu swobodnie zrysowanego. 3. Linii tyle mającej części, ile Diameter wiadomy łokci:) niechaj znajdzie czwartą proporcjonalną.
ábo ná srogie cyrkuły, iáko 113. do 355. Ták dyámeter do obwodu Cyrkułu. Będziesz miał wiádomy obwod cyrkułu ktoregoś szukał. Kto nie vmie liczby Złotey, ábo Trzech. Niech przemieni cyrkuł iákikolwiek ná liniią prostą według Náuki 3 Zábáwy 5. Potym niech cyrklem weźmie z skáli tyle częśći, ile ich ma dány Dyámeter wiádomy, y niech ie przenieśie y postáwi ná iáką trzećią liniią. Toż według Náuki 42 Zábáwy 2. trzemá liniiom. (1. Dyámetrowi swobodnie zrysowánego cyrkułu. 2. Linii, rowney obwodowi cyrkułu swobodnie zrysowánego. 3. Linii tyle máiącey częśći, ile Dyámeter wiádomy łokći:) niechay znaydżie czwartą proporcyonálną.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 69
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
000 000 do 83 775 810. A w mniejszych terminach, jako 1 000 000 do 2 792 527. i jeszcze w mniejszych, blisko jako 9 do 25. Co się miało pokazać. Szerokość takowej Owaty, do Długości ma się jako 22 679 492. do 30 000 000. Ponieważ PS, jest Diameter 20 000 000: i PV, 17 320 508, (dwa razy wzięty synus 8 660 254, gradusów 60) wyjęta z diametru PS, 20 000 000, daje wysokość lunety NS, od punktu V 2 679 492. A ta wysokość 2 679 492, przydana Diametrowi PS; daje zupełną szerokość Owaty
000 000 do 83 775 810. A w mnieyszych terminách, iáko 1 000 000 do 2 792 527. y ieszcze w mnieyszych, blisko iáko 9 do 25. Co się miáło pokazáć. Szerokość tákowey Owáty, do Długośći ma się iáko 22 679 492. do 30 000 000. Ponieważ PS, iest Dyámeter 20 000 000: y PV, 17 320 508, (dwá rázy wźięty synus 8 660 254, gradusow 60) wyięta z dyámetru PS, 20 000 000, dáie wysokość lunety NS, od punktu V 2 679 492. A tá wysokość 2 679 492, przydána Dyámetrowi PS; dáie zupełną szerokość Owaty
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 71
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
cyrkułu, według Nauki 10. poprzedzającej. Nauka XII. Z Lunety cyrkułu danej, Diameter Geometrycznie znaleźć, a z niego Pole Cyrkułu. POstawiwszy cięciwę CE, i strzałę LE, w lunecie CEF: dwiema liniom EL, i LC, znajdź trzecią proporcjonalną LH. według Nauki 38. abo 39 Zabawy 2 Będzie ELH diameter pożądany. Dla ego że między częściami Diametru w cyrkule krzyżowa, jest średnia proporcjonalna, (według Własności 168 Zabawy 6.) Z diametru zaś wyrachowawszy obwód, znajdziesz z nich pole cyrkułu. Jako w poprzedzającej Nauce. Nauka XIII. Miawszy półdiametru, Figury wielościennej doskonałej: znaleźć jej ścianę, a zatym i pole.
cyrkułu, według Nauki 10. poprzedzáiącey. NAVKA XII. Z Lunety cyrkułu dáney, Dyámeter Geometrycznie ználeść, á z niego Pole Cyrkułu. POstáwiwszy ćienćiwę CE, y strzałę LE, w lunećie CEF: dwiemá liniiom EL, y LC, znaydż trzećią proporcyonálną LH. według Náuki 38. ábo 39 Zábáwy 2 Będżie ELH dyámeter pożądány. Dla ego że między częśćiámi Dyámetru w cyrkule krzyżowa, iest srzednia proporcyonálna, (według Własnośći 168 Zábawy 6.) Z dyámetru záś wyráchowawszy obwod, znaydżiesz z nich pole cyrkułu. Iáko w poprzedzáiącey Nauce. NAVKA XIII. Miawszy połdyámetru, Figury wielośćienney doskonáłey: znaleść iey śćiánę, á zátym y pole.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 84
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, po dwa razy wziętych, i wjedną summę złożonych, wyrzuciwszy kwadrat MPLKs spolny, klinom KsWRY, i PDC. Nauka XXV. Owaty Podługowatej pole znaleźć.
POnieważ zrysowania owaty podługowatej, według Nauki 74 Zabawy 4, lunety cztery DB, BE, CW, CT, są Sekstansy cyrkułu równe, którego diameter jest CV: lunety także WD, TE są równe z półdiametrów, HW; MT, równych samej wiadomej UB. Znajdź według Nauki 18. tej Zabawy, pole części cyrkułu zawarte lunetą TCW, i cięciwą TW, i ono wzięte dwa razy nanotuj. Potym znajdź pole części DRWSD, według tejże Nauki 18.
, po dwá rázy wżiętych, y wiednę summę złożonych, wyrzućiwszy kwádrat MPLX spolny, klinom XWRY, y PDTZ. NAVKA XXV. Owáty Podługowátey pole ználeść.
POnieważ zrysowánia owáty podługowátey, według Náuki 74 Zábáwy 4, lunety cztery DB, BE, CW, CT, są Sextánsy cyrkułu rowne, ktorego dyámeter iest CV: lunety tákże WD, TE są rowne z połdyámetrow, HW; MT, rownych sámey wiádomey VB. Znaydż według Náuki 18. tey Zábáwy, pole częśći cyrkułu záwárte lunetą TCW, y ćienćiwą TW, y ono wżięte dwá rázy nánotuy. Potym znaydż pole częśći DRWSD, według teyże Náuki 18.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 89
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
górę popiołu nazwaną Monte dy Cenere niedaleko Ponzzolo w nocy; a jezioro Lucrin napełniło kamieniami, ziemią, popiołem. Góra ta popiołu wysoka jest na 1000 kroków.
Na wyspach Azores trzęsienie ziemi, między któremi wynurzyła się nowa wyspa dwanaście mil mająca na koło.
Wybuchanie wierzchołku najbardziej od wschodu odległego góry Picninha a w Perou.
Diameter okna jego jest długi na 48 lub 54 tysięcy stop. Okno to przedzielone jest ścianą z tejże materyj rozciągającą się od wschodu ku zachodowi. Głębokość niedaleko brzegów jest 600 stop: Centrum zaś albo śrzodka nie mogli postrzec Ichmć PP. Bougner i Kondamine.
Postać człeka uzbrojonego widziana na powietrzu w Niemczech.
355 i 356
górę popiołu nazwaną Monte di Cenere niedaleko Ponzzolo w nocy; a iezioro Lucrin napełniło kamieniami, ziemią, popiołem. Góra ta popiołu wysoka iest na 1000 krokow.
Na wyspach Azores trzęsienie ziemi, między ktoremi wynurzyła się nowa wyspa dwanaście mil maiąca na koło.
Wybuchanie wierzchołku naybardziey od wschodu odległego góry Picninha a w Perou.
Diameter okna iego iest długi na 48 lub 54 tysięcy stop. Okno to przedzielone iest ścianą z teyże materyi rozciągaiącą się od wschodu ku zachodowi. Głębokość niedaleko brzegow iest 600 stop: Centrum zaś albo śrzodka nie mogli postrzec Jchmć PP. Bougner y Condamine.
Postać człeka uzbroionego widziana na powietrzu w Niemczech.
355 y 356
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 79
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
największej wysokości, zdawała się stać; z szelestem większym niż na innych miejscach. figura jej na różnych miejscach różna wydawała się, już zupełnie okrągła, też okrągłopodługowata, już zaostrzona. Kolor jej na przodku był czerwony, a przy końcu ciemno niebieskawy. Światło zaś żywe, i tejże godziny widziane było wszę- dzie. Diameter jej był długości na mile Włoską. 8 Kwietnia kula ognista ukazała się w Montpelierze na przodku blada, potym nader świetna z ogonem i z szelestem; zgasła z większym niż z piorunu grzmotem. Siarki zapach trwał przez trzy dni.
12 Maja w Świnsurt, 4 Czerwca w Wrocławiu kołoświetne w koło słońca, diameter jej był
naywiekszey wysokości, zdawała się stać; z szelestem większym niż na innych mieyscach. figura iey na rożnych mieyscach rożna wydawała się, iuż zupełnie okrągła, też okrągłopodługowata, iuż zaostrzona. Kolor iey na przodku był czerwony, á przy końcu ciemno niebieskawy. Światło zaś żywe, y teyże godziny widziane było wszę- dzie. Diameter iey był długości na mile Włoską. 8 Kwietnia kula ognista ukazała się w Montpelierze na przodku blada, potym nader świetna z ogonem y z szelestem; zgasła z większym niż z piorunu grzmotem. Siarki zapach trwał przez trzy dni.
12 Maia w Swinsurt, 4 Czerwca w Wrocławiu kołoświetne w koło słońca, diameter iey był
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 126
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
dzie. Diameter jej był długości na mile Włoską. 8 Kwietnia kula ognista ukazała się w Montpelierze na przodku blada, potym nader świetna z ogonem i z szelestem; zgasła z większym niż z piorunu grzmotem. Siarki zapach trwał przez trzy dni.
12 Maja w Świnsurt, 4 Czerwca w Wrocławiu kołoświetne w koło słońca, diameter jej był 43 gradusów, 20 minut, szerokość cyrkułu jednego grad: Kolory miała tęczy, ale ani tak żywe, ani tak wyraźne.
7 Czerwca wiatr burzliwy (Ouragan) w Altdorss złączony z wirami, i z gradem wielkości jaja gołębiego.
22 Września tęcza biała w Berlinie przez godzinę trwała.
31 Września miedzy
dzie. Diameter iey był długości na mile Włoską. 8 Kwietnia kula ognista ukazała się w Montpelierze na przodku blada, potym nader świetna z ogonem y z szelestem; zgasła z większym niż z piorunu grzmotem. Siarki zapach trwał przez trzy dni.
12 Maia w Swinsurt, 4 Czerwca w Wrocławiu kołoświetne w koło słońca, diameter iey był 43 gradusow, 20 minut, szerokość cyrkułu iednego grad: Kolory miała tęczy, ale ani tak żywe, ani tak wyraźne.
7 Czerwca wiatr burzliwy (Ouragan) w Altdorss złączony z wirami, y z gradem wielkości iaia gołębiego.
22 Września tęcza biała w Berlinie przez godzinę trwała.
31 Września miedzy
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 126
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
Terrazzo do Dolo. Dążył od zachodu południowego, a szerokością swoją zajmował już ćwierć, już pułmili. Kirch w Lipsku widział kulę ognistą, wielkością równającą się czwartej części księżyca. Taż kula widziana była w Schlaic o 11 mil od Lipska, skąd dochodzono, iż odległa od ziemi była najmniej sześć mil Holenderskich, a diameter zawierał 335 stop. Światło tak jasne wydawało, iż czytać można było. Zniknęła nieznacznie.
25 Maja w Liśle albo Insula we Slandyj, burza z gradem nie zwyczajnym, najmniejsze ziarna były jak jajca gołębie; inne ważyły funt jeden. Srzodek albo jądro, jednych nie było przezroczyste, te na ogień wrzucone pękały z łoskotem
Terrazzo do Dolo. Dążył od zachodu południowego, á szerokością swoią zaymował iuż ćwierć, iuż pułmili. Kirch w Lipsku widział kulę ognistą, wielkością równaiącą się czwartey części księżyca. Taż kula widziana była w Schlaitz o 11 mil od Lipska, zkąd dochodzono, iż odległa od ziemi była naymniey sześć mil Hollenderskich, á diameter zawierał 335 stop. Światło tak iasne wydawało, iż czytać można było. Zniknęła nieznacznie.
25 Maia w Lisle albo Insula we Slandiy, burza z gradem nie zwyczaynym, naymnieysze ziarna były iak iayca gołębie; inne ważyły funt ieden. Srzodek albo iądro, iednych nie było przezroczyste, te na ogień wrzucone pękały z łoskotem
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 139
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
mile od Bourdeauks. Czas był pochmurny tegoż miesiąca w Limoges, i na wielu miejcach w Limousin z mruczeniem podziemnym. W Grudniu w Gottenburgu, Jokopengu, i Orebro we Szwecij, kominy pozrzucało.
Na początku Stycznia, góra nazwana Generals-Bergsand niedaleko Sztokolmu zapadła.
1 Stycznia, w Zamku Tierry kula ognista widziana, której diameter od 12 do 15 był calów, toczyć się zdawała blisko nader ziemi potym na wiele części podzieliła się, z których nowe kule uczyniły się.
W Styczniu wybuchanie Wezuwiusza zaczęte Roku 1754 nieprzestawało, z wielkim łoskotem nowa paszczęka otworzyła się.
2 Lutego, przy Merseburgu około 8 wieczor: kula ognista równająca się Księżycowi w
mile od Bourdeaux. Czas był pochmurny tegoż miesiąca w Limoges, y na wielu mieycach w Limousin z mruczeniem podziemnym. W Grudniu w Gottenburgu, Jokopengu, y Orebro we Szweciy, kominy pozrzucało.
Na początku Stycznia, gora nazwana Generals-Bergsand niedaleko Sztokolmu zapadła.
1 Stycznia, w Zamku Thierry kula ognista widziana, ktorey diameter od 12 do 15 był calow, toczyć się zdawała blisko nader ziemi potym na wiele części podzieliła się, z ktorych nowe kule uczyniły się.
W Styczniu wybuchanie Wezuwiusza zaczęte Roku 1754 nieprzestawało, z wielkim łoskotem nowa paszczęka otworzyła się.
2 Lutego, przy Merseburgu około 8 wieczor: kula ognista rownaiąca się Księżycowi w
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 219
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
