Wy którzy jako zdrowie zachować nie wiecie/ Przeczytajcie potrzebne wiersze o Diecie. Wszytkim ta jest pomocna zwłaszcza/ gdy odmiany/ Zwyczaj nie ciągnie z sobą. Tak twierdzi doznany. Hippokrates w przypatku Medyk doświadczony/ Który Statut napisał Doktorom uczony: Ze kto często sposoby odmienia jedzenia/ Narazi tym nie lekce swego przyrodzenia. Dieta cel Doktorski: na który kto godzi/ Mądrze chorobę znosi/ i zniej wyswobodzi.
O Sporządzeniu Doktorskim Diety. Co jeść/ jako przyprawno/ kiedy i jak wiele/ Gdzie siła/ razy/ Medyk ma powiedzieć śmiele. Czego jeśli nie trafi/ rozkazać nie umie/ Niech nie polega chory na jego rozumie.
Wy ktorzy iákó zdrowie záchowáć nie wiecie/ Przeczytayćie potrzebne wiersze o Dyećie. Wszytkim tá iest pomocna zwłaszczá/ gdy odmiány/ Zwyczay nie ćiągnie z sobą. Ták twierdźi doznány. Hippokrates w przypatku Medyk doświádczony/ Ktory Statut nápisał Doktorom vczony: Ze kto często sposoby odmienia iedzenia/ Náraźi tym nie lekce swego przyrodzenia. Dyetá cel Doktorski: ná ktory kto godźi/ Mądrze chorobę znośi/ y zniey wyswobodźi.
O Sporządzeniu Doktorskim Dyety. Co ieść/ iáko przypráwno/ kiedy y iák wiele/ Gdźie śiłá/ rázy/ Medyk ma powiedźieć śmiele. Czego ieśli nie trafi/ roskázáć nie vmie/ Niech nie polega chory ná iego rozumie.
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: C4
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
36. Ramusius Autor w Indyj między Brachmanami Indyjskiemi Mędrcami wspomina mającego lat 300. Innych długiego życia ludzi dla krótkości opuszczam. Którym natura dała sangvineam complexionem, dała tym samym nadzieję dłuższego życia, gdyż taka kompleksja ma arcydobrą miksturę gorąca i wilgoci. Słu- O Ekonomice, mianowicie o Życia przedłużeniu.
ży dla życia sobie przyczynienia Dieta, należyte alias w jedzeniu i napoju pomiarkowanie, i kiedy jedne zawsze są w zażywaniu potrawy, nie mieszając, ani co raz zażywając innych, jako jest zdanie wszytkich prawie Filozofów. Osobliwie jednak excessus w trunkach prolongacyj życia przeciwny bardzo, ile mieszanych. To prawda jednak, że na potrawy grubsze i niestrawniejsze, mocniejszych potrzeba
36. Ramusius Autor w Indyi między Brachmanami Indyiskiemi Mędrcami wspomina maiącego lat 300. Innych długiego życia ludzi dla krotkości opuszczam. Ktorym naturá dała sangvineam complexionem, dáła tym samym nadzieię dłuższego życia, gdyż taka komplexya ma arcydobrą mixturę gorąca y wilgoci. Słu- O Ekonomice, mianowicie o Zycia przedłużeniu.
ży dla życia sobie przyczynienia Dieta, należyte alias w iedzeniu y napoiu pomiarkowanie, y kiedy iedne zawsze są w zażywaniu potrawy, nie mieszáiąc, ani co raz zażywaiąc innych, iako iest zdanie wszytkich prawie Filozofow. Osobliwie iednak excessus w trunkach prolongacyi życia przeciwny bardzo, ile mieszanych. To prawda iednak, że na potrawy grubsze y niestrawnieysze, mocnieyszych potrzeba
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 502
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
pomiarkowanie, i kiedy jedne zawsze są w zażywaniu potrawy, nie mieszając, ani co raz zażywając innych, jako jest zdanie wszytkich prawie Filozofów. Osobliwie jednak excessus w trunkach prolongacyj życia przeciwny bardzo, ile mieszanych. To prawda jednak, że na potrawy grubsze i niestrawniejsze, mocniejszych potrzeba trunków. Jako zaś pomiarkowana pomaga zdrowiu Dieta, tak też zbytnie posty i ustawiczne, bardzo go wątlą humidum radicale trawiąc się w żołądku indefectu potraw, trawi człeka że długo żyć nie może. Miejsc samych bywa te beneficium, iż długości służą życia: stąd kraje północe i Hiperborejskie zracyj zimna Nestorowych lat są okazją, czego w ciepłych nie masz. Wyspianie alias
pomiarkowanie, y kiedy iedne zawsze są w zażywaniu potrawy, nie mieszáiąc, ani co raz zażywaiąc innych, iako iest zdanie wszytkich prawie Filozofow. Osobliwie iednak excessus w trunkach prolongacyi życia przeciwny bardzo, ile mieszanych. To prawda iednak, że na potrawy grubsze y niestrawnieysze, mocnieyszych potrzeba trunkow. Iako zaś pomiarkowana pomaga zdrowiu Dieta, tak też zbytnie posty y ustawiczne, bardzo go wątlą humidum radicale trawiąc się w żołądku indefectu potraw, trawi człeka że długo żyć nie może. Mieysc samych bywa te beneficium, iż długości służą życia: ztąd kraie pułnocne y Hyperboreyskie zracyi zimna Nestorowych lat są okazyą, czego w ciepłych nie masz. Wyspianie alias
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 502
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
powieki wielkie, wyższa część od pępka równą niższej części pod pępkiem, może sobie tuszyć o długim życiu według Fyzjognomików
Nestora, Ale ten najlepszy Sekret prolongacyj życia. Chcesz lat Matuzala, doczekać
BOGA Stwórcę wszech rzeczy zażywaj Doktora. A przytym potraw zbytnich strzeż się i Bachusa, Rozpust, smutku i trosków unikaj Wenusa. Dieta przy sumnieniu od wszech grzechów wolnym, Sprawi cię z łaski BOGA, żyć wiek długi, zdolnym. TYTUŁ SZÓSTY SEKRETARZ PRODyTOR TAJEMNICE NIETAJEMNE albo RZECZY z pod ROZY KWIATU WYJAWIONE ŚWIATU; alias Niektórych SEKRETÓW OPISANIE.
NIewyliczam ja tu tych sekretów, ani wyjawiam, do których albo prawem natury, albo Prawem Boskim i Świeckim
powieki wielkie, wyższa część od pępka rowną niższey części pod pępkiem, może sobie tuszyć o długim życiu według Fyzyognomikow
Nestora, Ale ten naylepszy Sekret prolongacyi życia. Chcesz lat Matuzala, doczekać
BOGA Stworcę wszech rzeczy zażyway Doktora. A przytym potraw zbytnich strzeż się y Bachusa, Rospust, smutku y troskow unikay Wenusa. Dieta przy sumnieniu od wszech grzechow wolnym, Sprawi cię z łaski BOGA, żyć wiek długi, zdolnym. TYTUŁ SZOSTY SEKRETARZ PRODITOR TAIEMNICE NIETAIEMNE albo RZECZY z pod ROZY KWIATU WYIAWIONE SWIATU; alias Niektorych SEKRETOW OPISANIE.
NIewyliczam ia tu tych sekretow, ani wyiawiam, do ktorych albo prawem natury, albo Prawem Boskim y Swieckim
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 504
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
ją według znaków jej/ a co większa gorączki nigdy niezapominać. Choroby ostre w brzemiennych leczyć/ abo też cale się od wszelkich lekarstw zatrzymać/ oboje to nie bez niebezpieczeństwa o czym z naszych pisarzów/ coby właśnie czynić/ nic jawnego nie mamy/ leki tu rozumiemy przez wielkie śrzodki/ których troje jest/ dieta/ krwie puszczanie i purgacje/ abowiem w inszych wszytkich osobnych lekach pomocach/ mało co abo nic brzemiennych różne są leki od tych/ które złymi i górnemi chorobami bywają porwane/ z inszej miary/ to co i inszym ciałom chorym jest pożyteczno/ to i tu wszytko/ tylko że ostrych klister brzemiennym nie trzeba dawać/
ią według znákow iey/ á co większa gorączki nigdy niezápomináć. Choroby ostre w brzemiennych leczyć/ ábo też cále się od wszelkich lekarstw zátrzymáć/ oboie to nie bez niebespieczenstwá o czym z nászych pisárzow/ coby własnie czynić/ nic iáwnego nie mamy/ leki tu rozumiemy przez wielkie śrzodki/ ktorych troie iest/ dietá/ krwie puszczánie y purgácye/ ábowiem w inszych wszytkich osobnych lekách pomocách/ máło co ábo nic brzemiennych rożne są leki od tych/ ktore złymi y gornemi chorobámi bywáią porwáne/ z inszey miáry/ to co y inszym ćiáłom chorym iest pożyteczno/ to y tu wszytko/ tylko że ostrych klister brzemiennym nie trzebá dáwáć/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: G3
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
. aã dr. 1. Sal. CC Volat. gr. 7. Magist. Succi gr. 3. f. boius detur hor. Mat. etc Vesper. Ambra z wodkąCynaomnową, nade wszystko najlepsza, także Sperma Ceti, krwie puszczeni w tej chorobie mało co potrzebne, chybaby chory był krwisty. Dieta zaś (oprócz Medykamentów) najlepsza, ta albowiem choroba pochodzi z zbytniego jedzenia potraw grubych. O Pleurze i Perypneumoniej.
DWojaka jest Pleura, jedna nazywa się Legitima, druga Nothae, albo Spuriae Legitima , to jest prawdziwa Plerua, jest zapalenie Membrany pokrywający żebra, która nazywa się też Pleura, albo też zapalenie Muszkołów wnętrznych
. aã dr. 1. Sal. CC Volat. gr. 7. Magist. Succi gr. 3. f. boius detur hor. Mat. etc Vesper. Ambrá z wodkąCynáomnową, náde wszystko naylepsza, tákże Sperma Ceti, krwie pusczeni w tey chorobie máło co potrzebne, chybáby chory był krwisty. Dyetá záś (oprocz Medykamentow) naylepsza, tá álbowiem chorobá pochodzi z zbytniego iedzenia potraw grubych. O Pleurze y Perypneumoniey.
DWoiáká iest Pleurá, iedná názywa się Legitima, druga Nothae, álbo Spuriae Legitima , to iest prawdziwa Pleruá, iest zápalenie Membrány pokrywáiący żebrá, ktora názywá się też Pleurá, álbo też zápalenie Muszkołow wnętrznych
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 159
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
przykład na purgans mocny nawomity wziął, albo krew puścił, albo się oziembił.
4. Przy każdej frebrze zachowaj ścisłe umartwienie się od wszelkiej wodki, miodu; starego wina osobliwie pod czas zimnej alteracyj: bo to tu contraria contrariiscurantur: cale niesłuzy: i owzzem bardzo szkodzi: Niezazywaj żołądkowych esencyj na apetyt: Dieta najlepsza. Strzeż się lekarstw na oddalenie słabości i głowy bolenie: wte dni najskuteczniejsze lekarstwo: cierpcu przyłozyc w samej rzeczy albowiem było by to: przymioty i naturę drażnić, a fundamentu choroby nieruszyc: bo jeżeli szkodłiwa materia wsposobnym czasie przez przyzwoite lekarstwa wykorzenioną będzie i wygnaną to i przymioty wygnaniem skarane zostaną za uczynioną naturze wiolencją
przykład na purgans mocny nawomity wziął, albo krew puścił, albo się oziembił.
4. Przy każdey frebrze zachoway scisłe umartwienie się od wszelkiey wodki, miodu; starego wina osobliwie pod czas zimney alteracyi: bo to tu contraria contrariiscurantur: cale niesłuzy: y owzzem bardzo szkodzi: Niezazyway źołądkowych essencyi na appetyt: Dieta naylepsza. Strzesz się lekarstw na oddalenie słabośći y głowy bolenie: wte dni nayskutecznieysze lekarstwo: ćierpcu przyłozyc w samey rzeczy albowiem było by to: przymioty y naturę draznic, a fundamentu choroby nieruszyc: bo iezeli szkodłiwa materya wsposobnym czasie przez przyzwoite lekarstwa wykorzenioną będzie y wygnaną to y przymioty wygnaniem skarane zostaną za uczynioną naturze wiolencyą
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 8
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
tej choroby możesz zaraz pierwszego dnia (toż samo dla perserwatywy służy) lekkie vomitorium z korzenia Ipekakuhanny, albo przez julepek oksymcil squiliticum, albo syrupum emeticum Vienneusem według proporcyj łyzeczkę dwie lub trzy od kafy dawszy żołc i inne materie ospę zwyjące i roziątrżające wykorżenić.
4. Wstrzemięźliwość od potraw zachowana być powinna, albo formalna dieta. Do gorących trunków chuć u chęć umorzić w sobie niemniej od gniewu i inszych possyj utrżymać się, bo to wszystko pomaga do umniejszenia ospy.
5to. Przeciwko nudności drzeniu członków, niespokojności, wzdryganiu się wsnie, rwaniu w suchych żyłach i konwulsyj; zimnej alteracyj wracaniu się ospy, arcywyśmienite następujące lekarstwo.
Recipe: Essentiae
tey choroby możesz zaraz pierwszego dnia (toż samo dla perserwatywy słuzy) lekkie vomitorium z korźenia Ipekakuhanny, albo prźez julepek oxymcil squiliticum, albo syrupum emeticum Vienneusem według proporcyi łyzeczkę dwie lub trźy od kaffy dawszy źołc y inne materye ospę zwyiące y roziątrżaiące wykorżenić.
4. Wstrzemięźliwość od potraw zachowana być powinna, albo formalna dieta. Do gorących trunkow chuć u chęć umorźyć w sobie niemniey od gniewu y inszych possyi utrżymać się, bo to wszystko pomaga do umnieyszenia ospy.
5to. Prźeciwko nudnośći drźęniu członkow, niespokoynośći, wzdryganiu się wsnie, rwaniu w suchych żyłach y konwulsyi; źimney alteracyi wracaniu się ospy, arcywysmienite następuiące lekarstwo.
Recipe: Essentiae
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 81
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
. Którzy więc pacjenci w obżarstwie zbytkują, w nowe paroksyzmy, lub recydywy wpadają. A gdy nienasycony apetyt gwałtem prawie niewoli do obżarstwa, to lepiej po trosze kilka razy na dzień jadać, niżeli nagle żołądek obładować, przez co niedasz sobie okazji do recydywy: która jakbyci niemiła była, tak niech miła będzie dieta. Co się tyczę napoju w gorączce, to pić możesz według pragnienia, bo gorączka tego po- trzebuje, którą najlepiej ugasi woda kryniczna zgrzanką chleba. Piwo zaś i wino osobliwie w dzień paroksyzmu wielce szkodliwe: w insze dni szklanka wina dobrego niezaszkodzi.
NB. Pod czas paroksyzmy najbardziej Pacjentowi dokucza zimno i gorączka
. Ktorzy więc pacyenći w obżarstwie zbytkuią, w nowe paroxyzmy, lub recydywy wpadaią. A gdy nienasycony apetyt gwałtem prawie niewoli do obżarstwa, to lepiey po trosze kilka razy na dźien iadać, niżeli nagle żołądek obładować, przez co niedasz sobie okazyi do recydywy: ktora iakbyći niemiła była, tak niech miła będźie dieta. Co się tyczę napoiu w gorączce, to pić możesz według pragnienia, bo gorączka tego po- trzebuie, ktorą naylepiey ugaśi woda kryniczna zgrzanką chleba. Piwo zaś y wino osobliwie w dźien paroxyzmu wielce szkodliwe: w insze dni szklanka wina dobrego niezaszkodźi.
NB. Pod czas paroxyzmy naybardźiey Pacyentowi dokucza źimno y gorączka
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 159
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
zatamowanego cieczenia krwi z nosa, lub z piersi hemoroidów, lub zatrzymania białogłowskiej zwyczajnej choroby się wszczęły, i do ostatniego stopnia nieprzyszły zniemałym pożytkiem krew się puszcza.
2do. Ponieważ suchoty z wolna wgórę idą, dla tego wystrzegaj się wszelkich gwałtownych purgansów, poty i urynę pędzących lekarstwm i innych zbytnich medykamentów. Doskonale zachowana Dieta, pomiarkowanie pasyj, i niektóre choć nie liczne lecz skuteczne lekarstwa pożyteczniejsze. Jeżeli konstupacja chorego trapi, przez tłustą enemę z mleka, lub rosołu z cielęcych nóg, rumianku, oliwy, i lnianego świeżego oleju sporządzoną zdrowiu swemu wielce poradzi. Urynę zatrzymaną, korzeniem Pietruszki Salitrą preparowaną, Stonogami wwinie stłuczonemi i preparowanemi popędzisz
zatamowanego ćieczenia krwi z nosa, lub z pierśi hemoroidow, lub zatrzymania białogłowskiey zwyczayney choroby się wszczęły, y do ostatniego stopnia nieprzyszły zniemałym pożytkiem krew się puszcza.
2do. Ponieważ suchoty z wolna wgorę idą, dla tego wystrzegay się wszelkich gwałtownych purgansow, poty y urynę pędzących lekarstwm y innych zbytnich medikamentow. Doskonale zachowana Dieta, pomiarkowanie passyi, y niektore choć nie liczne lecz skuteczne lekarstwa pożytecznieysze. Jeżeli konstupacya chorego trapi, przez tłustą enemę z mleka, lub rosołu z ćielęcych nog, rumianku, oliwy, y lnianego swieżego oleiu sporządzoną zdrowiu swemu wielce poradźi. Urynę zatrzymaną, korźeniem Pietruszki Salitrą preparowaną, Stonogami wwinie stłuczonemi y preparowanemi popędzisz
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 187
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
