minucyj corocznych) bo wten czas ziemia się zawiera, i wilgotność zbytnia nie przeszkadza. Szczep lepszy bliżej ziemi osadzony, dla ciągnienia wilgoci i mocy, przeciw wiatrom lub trąceniu od zwierzęcia: mniej też partycypuje cierpkości z małego pniaka. Latorósł do szczepienia ma być ucinana z drzewa od strony wschodu słońca: przeszczepienie do samego drzenia, woskiem obwijając z terpentyną, aby deszcz niedochodził. Pniaczek z pniaczkiem w szczepieniu ma się schodzić równo i gładko, skorka ze skorką. Szczepy lepsze na pniakach ogrodowych, niż leśnych i dzikich teste Varrone. Szczep tego roku owoc wyda jeśli go 1. Marca w szczepisz, jako dociekli praktycy; ale taki szczep
minucyi corocznych) bo wten czas ziemia się zawiera, y wilgotność zbytnia nie przeszkadza. Szczep lepszy bliżey ziemi osadzony, dla ciągnienia wilgoci y mocy, przeciw wiatrom lub trąceniu od zwierzęcia: mniey też partycypuie cierpkości z małego pniaka. Latorosł do szczepienia ma bydź ucinana z drzewa od strony wschodu słońca: przeszczepienie do samego drzenia, woskiem obwiiaiąc z terpentyną, aby deszcz niedochodził. Pniaczek z pniaczkiem w szczepieniu ma się schodzić rowno y gładko, skorka ze skorką. Szczepy lepsze na pniakach ogrodowych, niż leśnych y dzikich teste Varrone. Szczep tego roku owoc wyda iezli go 1. Marca w szczepisz, iako dociekli praktycy; ale taki szczep
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 374
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
o Drzewach.
pniak, a tak smaczniejszy owoc, bo się sok odnawia spadający już na dół w pniaku, nie do góry idący jak pierwej, i łący się z sokiem spodnim znowu, i tym złączeniem stawa się odmiana w smaku i wielkość mówi: Albertus Magnus. Odmienia się owoc też, gdy gałązki przez połowice drzenia rozszczepiz, rany woskiem zalepisz, obwiążesz; gdzie wyrosnie guz, w którym się będzie sok zastanowiony lutrować, i trybować ku subtelności; a tak owoc będzie różny i smaczniejszy. Jest też sposób szczepienia ten, który Palladiusz zowie emplastrowaniem, recentiores zowią inokulizowaniem. Upatrzywszy na gałęzi gładkiej pączek wyglądający ze skory, mający się puścić
o Drzewach.
pniak, á tak smacznieyszy owoc, bo się sok odnawia spadaiący iuż na doł w pniaku, nie do gory idący iak pierwey, y łączy się z sokiem spodnim znowu, y tym złączeniem stawa się odmiana w smaku y wielkośc mowi: Albertus Magnus. Odmienia się owoc też, gdy gałązki przez połowice drzenia rozszczepiz, rany woskiem zalepisz, obwiążesz; gdzie wyrosnie guz, w ktorym się będzie sok zastanowiony lutrować, y trybować ku subtelności; á tak owoc będzie rożny y smacznieyszy. Iest też sposob szczepienia ten, ktory Palladiusz zowie emplastrowaniem, recentiores zowią inokulizowaniem. Upatrzywszy na gałęzi gładkiey pączek wyglądaiący ze skory, maiący się puścić
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 378
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
gruszom, okop korzenie co największe, rozszczep na niektórych miejscach, wsadz tam płaskie wodne kamyki, obetnii zbytniej gałęzie. Gdy jabłoń, śliwa, orzech, grusza są nie płodne, wywierć z góry ku dołowi dziurę świdrem aż ku drzeni, nalej oliwy, zaszpuntuj klinem. Jeśli gorzki wydają owoc,także aż do drzenia z góry nadół przewierć, nalej słodkiego cukrowego Ijkworu, klinem zabij. A jeśli pachnący chcesz mieć owoc, zapraw ów likwor cynnamonem, gwoździkami etc. Jeśli chcesz fruktom kolor dać, naprzykład ponsowy, zafarbuj ów likwor cynobrem farbą etc. jeśli żółty, szafranem. A najlepiej szczep umocz we krwie szczupaka, będzie
gruszom, okop korzenie co naywiększe, rozszczep na niektorych mieyscach, wsadz tam płaskie wodne kamyki, obetnii zbytniey gałęzie. Gdy iabłoń, sliwa, orzech, grusza są nie płodne, wywierć z gory ku dołowi dziurę swidrem aż ku drzeni, naley oliwy, zaszpuntuy klinem. Iezli gorzki wydaią owoc,także aż do drzenia z gory nadoł przewierć, naley słodkiego cukrowego Iikworu, klinem zabiy. A iezli pachnący chcesz mieć owoc, zapraw ow likwor cynnamonem, gwoździkami etc. Iezli chcesz fruktom kolor dać, naprzykład ponsowy, zafarbuy ow likwor cynobrem farbą etc. iezli żołty, szafranem. A naylepiey szczep umocz we krwie szczupaka, będzie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 379
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
krótce wyschnie mówi Fallopius Autor. Czwarta wysoko ścinać, z kory obedrzyć, a to w Czerwcu i Lipcu osobliwie koło Z. Abdona 30. Lipca celebrowanego. Inni z łubu obdzierają drzewa dla wysuszenia w Lutym, albo w Marcu, ponieważ w nie sok w tedy wchodzić zaczyna. Obcinanie być powinno do koła do połowy drzenia, a tak wilgoć w nie od ziemi już nie idzie. Drzewa które chcesz wysuszyć, las wygubić dla nowin lub terebizny (Ruskim mówiąc terminem) ścinać je należy nie przy ziemi, ale w pas, lub wyżej od ziemi. Generalnie i to sciendum, iż jeśli chcemy, aby drzewa które odrosły, obcinać je
krotce wyschnie mowi Fallopius Autor. Czwarta wysoko scinać, z kòry obedrzyć, á to w Czerwcu y Lipcu osobliwie koło S. Abdona 30. Lipca celebrowanego. Inni z łubu obdzieraią drzewa dla wysuszenia w Lutym, albo w Marcu, poniewasz w nie sok w tedy wchodzić zaczyna. Obcinanie bydź powinno do koła do połowy drzenia, á tak wilgoć w nie od ziemi iuż nie idzie. Drzewa ktore chcesz wysuszyć, las wygubić dla nowin lub terebizny (Ruskim mowiąc terminem) scinać ie należy nie przy ziemi, ale w pas, lub wyżey od ziemi. Generalnie y to sciendum, iż iezli chcemy, aby drzewa ktore odrosły, obcinać ie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 381
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
drzewom bardzo potrzebną: dopieroż bydło, owce, kozy, zające nie mają się tam znajdować; bo zranione od nich drzewa niepłodnemi się staną: szkodzi też odeptywanie, deszczowych wód niepuszczając do korzenia, a ta woda im najposilniejsza; gdyż źródłowej, stokowej nie lubią. Nie płodne oliwy naprawisz wywierciawszy aż do drzenia we dwoje świdrem, wziąwszy dwie równe gałęzi, w owe dziury z płodnego drzewa z strony południowej odciąwszy wbić; a co zbędzie to odciąc, a plewą z gliną zamazać. Może też tam wbić dębowe, albo jodłowe czopy, gdy tylko świeże. Zatym odkopawszy nalać około pnia na korzeń fuzu oliwnego; albo starego moczu
drzewom bardzo potrzebną: dopieroż bydło, owce, kozy, zaiące nie maią się tam znaydować; bo zranione od nich drzewa niepłodnemi się staną: szkodzi też odeptywanie, deszczowych wod niepuszczaiąc do korzenia, a ta woda im nayposilnieysza; gdyż źrodłowey, stokowey nie lubią. Nie płodne oliwy naprawisz wywierciawszy aż do drzenia we dwoie swidrem, wziąwszy dwie rowne gałęzi, w owe dziury z płodnego drzewa z strony południowey odciąwszy wbić; á co zbędzie to odciąc, á plewą z gliną zamazać. Może też tam wbić dębowe, albo iodłowe czopy, gdy tylko swieże. Zatym odkopawszy nalać około pnia na korzeń fuzu oliwnego; albo starego moczu
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 391
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
w Marcu gdy ciepło i wilgoć mają się do góry. Latorośl do sadzenia, obcinać srednią, nie zwierzchu, ani od spodu, która na pięć, albo na sześć sączków od starej macicy odrosła. Możesz wino słanować, albo okulizować, alias w macicy obaczywszy pączek, wykroj go okrągło, uczyń dziurę aż do drzenia, zinnej macicy takowyż wstaw pączek, obwiąż mocno, wyrośnie latorośl. Wierzchnie latorośli potrzeba precz zerznąć, dla uniknienia niepłodności. Miare latorośli do sadzenia naznacza Palladius łokieć długości, albo dłuższa, jeśli na suchym ma być sadzona gruncie. Przed sadzeniem ustrzeż je od wiatru i słońca, ziemią ją obsypawszy z osobna każdą jeśli
w Marcu gdy ciepło y wilgoć maią się do gory. Latorośl do sadzenia, obcinać srednią, nie zwierzchu, ani od spodu, ktora na pięć, albo na sześć sączkow od starey macicy odrosła. Możesz wino słanować, albo okulizować, alias w macicy obaczywszy pączek, wykroy go okrągło, uczyń dziurę aż do drzenia, zinney macicy takowyż wstaw pączek, obwiąż mocno, wyrośnie latorosl. Wierzchnie latorośli potrzeba precz zerznąć, dla uniknienia niepłodności. Miare latorośli do sadzenia naznacza Palladius łokieć długości, albo dłuższa, iezli na suchym ma bydź sadzona gruncie. Przed sadzeniem ustrzeż ie od wiatru y słońca, ziemią ię obsypawszy z osobna każdą ieśli
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 486
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
a jakie wtedy będzie, takie zawsze. Wino się burzy, kiedy gwiazdy, Babami zwane zachodzą pod słońce, alias podczas kwitnienia głogu. Item podczas letniego solstitium koło Z. Wita. Item podczas kanikuły. Gdy też mrozy bywają wielkie w zimie, podczas grzmotów wielkich, wiatrów, O Ekonomice, mianowicie o Winie.
drzenia ziemi, gdy roża kwitnie i winnica. Burzeniu wina zabieżysz, osobliwie z racyj grzmotów, jeśli położysz żelazo na szponcie. Albo też połóż blachę żelazną, z solą na szponcie, albo sztukę krzemienia. Na inne przyczyny burzenia wina iuvabunt te remedia. W puść sól spaloną w beczkę; item migdały, albo rozynki z
á iakie wtedy będzie, takie zawsze. Wino się burzy, kiedy gwiazdy, Babami zwane zachodzą pod słońce, alias podczas kwitnienia głogu. Item podczas letniego solstitium koło S. Wita. Item podczas kanikuły. Gdy też mrozy bywaią wielkie w zimie, podczas grzmotow wielkich, wiatrow, O Ekonomice, mianowicie o Winie.
drzenia ziemi, gdy roża kwitnie y winnica. Burzeniu wina zabieżysz, osobliwie z racyi grzmotow, ieśli położysz żelazo na szponcie. Albo też położ blachę żelazną, z solą na szponcie, albo sztukę krzemienia. Na inne przyczyny burzenia wina iuvabunt te remedia. W puść sol spaloną w beczkę; item migdały, albo rozynki z
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 493
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
jakowością (wkradając się in sinus cordis) molestyą przynoszą, także gdy się do serca naściaga wiele humorów jadowitych, i grubych, z których wapory wkradają się in stnius cordis, mięszając się w nich, drzenie sprawują: co pospolicie bywa w malignach, w powierzchnych gorączkach, w truciznie zadanej, etc. Item. Przyczyną drzenia serca bywają robaki zgniłe, krew Miesięczna przetrzymana, i zgniła, nasienie przetrzymane, albo insza jaka materia zepsowana. Item. Krew zbytnia serca sinius obciążając, także pełność wielka liqworu in Pericardio serce ściskając drzeni sprawuje. Item. Humory szkodliwe, ściągające się do serca, jako melancholia, Cholera, etc. także zapalenie serca
iákowośćią (wkradáiąc się in sinus cordis) molestyą przynoszą, tákże gdy się do sercá náśćiaga wiele humorow iádowitych, y grubych, z ktorych wapory wkradáią się in stnius cordis, mięszáiąc się w nich, drzenie spráwuią: co pospolićie bywa w málignách, w powierzchnych gorączkách, w trućiznie zádáney, etc. Item. Przyczyną drzenia sercá bywáią robaki zgniłe, krew Miesięczna przetrzymána, y zgniła, nasienie przetrzymáne, álbo insza iáka máterya zepsowána. Item. Krew zbytnia sercá sinius obćiążáiąc, tákże pełność wielka liqworu in Pericardio serce śćiskáiąc drzeni spráwuie. Item. Humory szkodliwe, śćiągáiące się do sercá, iáko meláncholia, Cholerá, etc. tákże zápalenie sercá
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 172
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, także pełność wielka liqworu in Pericardio serce ściskając drzeni sprawuje. Item. Humory szkodliwe, ściągające się do serca, jako melancholia, Cholera, etc. także zapalenie serca, guzik albo wrzód, albo krostki, Hyutides zwane, albo nabrzmienie Pericardij, także w samym sercu kamyczki, kostki, kawałki mięsiste: bywają przyczyną drzenia serca. Item Defekt duchów ożywiających, który pochodzi z postów zbytnich, z czujności, z gniewu, z bojaźni, z aprehensiej, z chorób znacznych, z afektu nieporządnego, etc. sprawuje drzenie. Rozeznanie. Naprzód palpitaita nie tylko wydaje się przez dotykanie, ale pod czas tak wielka bywa, że aż zebra podnosi
, tákże pełność wielka liqworu in Pericardio serce śćiskáiąc drzeni spráwuie. Item. Humory szkodliwe, śćiągáiące się do sercá, iáko meláncholia, Cholerá, etc. tákże zápalenie sercá, guźik álbo wrzod, álbo krostki, Hyutides zwáne, álbo nábrzmienie Pericardij, tákże w samym sercu kámyczki, kostki, káwáłki mięśiste: bywáią przyczyną drzenia sercá. Item Defekt duchow ożywiáiących, ktory pochodźi z postow zbytnich, z czuynośći, z gniewu, z boiáźni, z áprehensiey, z chorob znácznych, z áffektu nieporządnego, etc. spráwuie drzenie. Rozeznánie. Naprzod palpitaita nie tylko wydáie się przez dotykánie, ále pod czás ták wielka bywa, że áż zebrá podnośi
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 173
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
które w dolinie. Heban znajduje się artficjalny, morwy drzewo w oliwie topią na 9. 10. etc. lat: w heban się zamieni, jak się kupuję funt po 2. lub 3. złote z Holandyj. PROBLEMA. Rezol. Na początku Jesieni według Witruwiusza, mają się drzewa nadciąć, aż do połowy drzenia, albo według Becklera, około się obciąć, aż do drzenia samego. 2. Galęzie także według Alberti mają się obcinać; i po odcięciu, miejsca, błotem się na smarować. 3. Od 15. Grudnia, do 15. Lutego, ze pnia mają się zwalać. Racja tego. Ponieważ drzewa wyschłego do
które w dolinie. Heban znayduie się artficialny, morwy drzewo w oliwie topią ná 9. 10. etc. lát: w heban się zamieni, iák się kupuię funt po 2. lub 3. złote z Hollándyi. PROBLEMA. Rezol. Ná początku Iesieni według Witruwiusza, máią się drzewa nádciąć, áż do połowy drzenia, álbo według Becklera, około się obciąć, áż do drzenia samego. 2. Galęzie tákże według Alberti máią się obcinać; y po odcięciu, mieysca, błotem się na smarować. 3. Od 15. Grudnia, do 15. Lutego, ze pnia máią się zwálać. Rácya tego. Ponieważ drzewa wyschłego do
Skrót tekstu: ŻdżanElem
Strona: 8
Tytuł:
Elementa architektury domowej
Autor:
Kajetan Żdżanski
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
