cudzołożnicy, bo ich wspomnieć muszę, Za poduszki, a jeszcze cudze, tracą duszę? 228 (P). NIE CZYN DOMA TARGU
Jadąc z ziarnem do targu karbownik mnie pyta, Od czego nie każę dać pszenice i żyta. „Żyto — rzekę — po sześci, wszak wiesz, jaka miara; Pszenica po dziewiąci złotych; taniej wara!” Przywiózł nazad; posyłam znowu z takąż ceną. Darmo; droga zła, ledwie chłopi konie żeną. „A czemużeś nie przedał?” — połaję niecnotę. „Bo pszenica po sześci, żyto po trzy złote W targu było — i zaraz świadectwem pokaże. — Trudno było
cudzołożnicy, bo ich wspomnieć muszę, Za poduszki, a jeszcze cudze, tracą duszę? 228 (P). NIE CZYN DOMA TARGU
Jadąc z ziarnem do targu karbownik mnie pyta, Od czego nie każę dać pszenice i żyta. „Żyto — rzekę — po sześci, wszak wiesz, jaka miara; Pszenica po dziewiąci złotych; taniej wara!” Przywiózł nazad; posyłam znowu z takąż ceną. Darmo; droga zła, ledwie chłopi konie żeną. „A czemużeś nie przedał?” — połaję niecnotę. „Bo pszenica po sześci, żyto po trzy złote W targu było — i zaraz świadectwem pokaże. — Trudno było
Skrót tekstu: PotFrasz3Kuk_II
Strona: 647
Tytuł:
Ogrodu nie wyplewionego część trzecia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
wody studzianej do wywrzenia trzeciej części/ potym przecedzić/ i miodu pół Kwarty Jarzecego przydać/ a znowu przywarzyć odszymując miód chędogo/ i po ośm: albo po dziesiąci łyżek tego ciepło rano i na noc pić dawać.
Tejże Pleurze i w bokach kłóciu/ korzeń Kozłków w winie warzyć/ a rany na noc po dziewiąci łyżek pić/ i miejsc kłocia naparzać. Wietrzności.
Wietrzności w ciele zamknione rozpadza. Moczu zatrzymanemu.
Zatrzymaniu moczu nad przyrodzenie tenże trunek jest lekarstwem. Miesięcznej.
Miesięczne czyszczenie Paniom zawściągnione wzbudza i wywodzi/ tegoż trunku używając. Item.
Proch Kozłkowego korzenia z trunkiem wina ciepłego/ po quincie/ z wodką tego
wody studźiáney do wywrzenia trzećiey częśći/ potym przecedźić/ y miodu puł Quarty Iárzecego przydáć/ á znowu przywárzyć odszymuiąc miod chędogo/ y po ośm: albo po dźieśiąći łyżek tego ćiepło rano y ná noc pić dawáć.
Teyże Pleurze y w bokách kłoćiu/ korzeń Kozłkow w winie wárzyć/ á rány ná noc po dźiewiąci łyżek pić/ y mieysc kłoćia náparzáć. Wietrznośći.
Wietrznośći w ćiele zámknione rozpadza. Moczu zatrzymánemu.
Zatrzymániu moczu nád przyrodzenie tenże trunek iest lekárstwem. Mieśięczney.
Mieśięczne czyszczenie Pániom záwśćiągnione wzbudza y wywodźi/ tegoż trunku vżywáiąc. Item.
Proch Kozłkowego korzenia z trunkiem winá ćiepłego/ po quincie/ z wodką tego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 52
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po pół łociu każdego. To wszystko we flaszę wielką włożyć/ i dwie kwarcie wody studziennej na to nalać/ a Miodu chędogo odszymowanego dwanaście łotów do tego przydać/ i warzyć przez godzin cztery w kotle ukropu wrzącego/ a tego na czczo i na noc/ ze dwie godzinie przed obojem jedzeniem/ po ośmi abo po dziewiąci łyżek dawać ciepło pić. Item.
Trunek tym pomienionym dolegliwościom/ i inym niżej opisanym chorobom/ może być uczyniony: Wziąć Dzięgielu korzenia przetłuczonego dwa łoty/ wina dobrego białego/ wodki z Izopu/ po kwarcie/ Cukru Lodowatego łotów dziesięć. To wszystko/ przerzeczonym obyczajem/ w kotle ukropu wrzącego warzyć /a po ośmi
po poł łoćiu káżdego. To wszystko we flászę wielką włożyć/ y dwie kwarćie wody studźienney ná to nálać/ á Miodu chędogo odszymowáneg^o^ dwánáśćie łotow do tego przydáć/ y wárzyc przez godźin cztery w kotle vkropu wrzącego/ á tego ná czczo y ná noc/ ze dwie godźinie przed oboiem iedzeniem/ po ośmi ábo po dźiewiąći łyżek dawáć ćiepło pić. Item.
Trunek tym pomienionym dolegliwośćiom/ y inym niżey opisánym chorobom/ może być vczyniony: Wźiąć Dźięgielu korzeniá przetłuczonego dwá łoty/ winá dobrego białego/ wodki z Izopu/ po kwarćie/ Cukru Lodowátego łotow dźieśięć. To wszystko/ przerzeczonym obyczáiem/ w kotle vkropu wrząceg^o^ wárzyć /á po ośmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 88
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dawać ciepło pić. Item.
Trunek tym pomienionym dolegliwościom/ i inym niżej opisanym chorobom/ może być uczyniony: Wziąć Dzięgielu korzenia przetłuczonego dwa łoty/ wina dobrego białego/ wodki z Izopu/ po kwarcie/ Cukru Lodowatego łotów dziesięć. To wszystko/ przerzeczonym obyczajem/ w kotle ukropu wrzącego warzyć /a po ośmi albo dziewiąci łyżek poranu i na noc ciepło pić.
Ten trunek wszelakie dolegliwości w piersiach/ z zimnych flusów flegmistych leczy. Pleurze i kłóciu w Piersiach
Pleurze i kłóciu jest ratunkiem. Bolączkom
Bolączki flegmiste także i krosty leczy Boleniu żołądka i zapaleniu w nim.
Bolenie Żołądka. I
Zapalenie wilgotności w nim gasi. Od powietrza morowego
dawáć ćiepło pić. Item.
Trunek tym pomienionym dolegliwośćiom/ y inym niżey opisánym chorobom/ może być vczyniony: Wźiąć Dźięgielu korzeniá przetłuczonego dwá łoty/ winá dobrego białego/ wodki z Izopu/ po kwarćie/ Cukru Lodowátego łotow dźieśięć. To wszystko/ przerzeczonym obyczáiem/ w kotle vkropu wrząceg^o^ wárzyć /á po ośmi álbo dźiewiąći łyżek poránu y ná noc ćiepło pić.
Ten trunek wszelákie dolegliwośći w piersiách/ z źimnych flusow flágmistjch leczj. Pleurze y kłoćiu w Pierśiách
Pleurze y kłoćiu iest rátunkiem. Bolączkom
Bolączki flágmiste tákże y krosty leczy Boleniu żołądká y zápaleniu w nim.
Bolenie Zołądká. Y
Zápalenie wilgotnośći w nim gáśi. Od powietrza morowego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 88
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ratunkiem pewnym i doświadczonym/ warząc liście i z kłączem w winie/ albo w wodzie/ i pijąc. Albo korzeń miałko utarszy/ ćwierć łota z winem pić dając. Też Olejku z całego i ze wszystkiego ziela tego/ to jest z korzenia/ z liścia/ z kłącza/ z nasienia wyciągnionego/ każdego dnia po dziewiąci kropek pijąc toż może. Abowiem jad Moczem wywodzi. Kaduku. Pokurczonym.
Chorobę padającą/ zdawna zawziętą/ leczy. Pokurczonym i pokrzywionym także jest wielkim ratunkiem. Kręczu/ to jest szyj zakręconej z Szałwiową wodką/ albo z jaką inną przynależącą/ tak Nasienia /jako korzenia używając/ jest lekarstwem Księgi Pierwsze.
rátunkiem pewnym y doświadczonym/ wárząc liśćie y z kłączem w winie/ álbo w wodźie/ y piiąc. Albo korzeń miáłko vtárszy/ ćwierć łotá z winem pić dáiąc. Też Oleyku z cáłego y ze wszystkiego źiela tego/ to iest z korzenia/ z liśćia/ z kłącza/ z naśienia wyćiągnionego/ káżdeg^o^ dniá po dźiewiąći kropek piiąc toż może. Abowiem iad Moczem wywodźi. Káduku. Pokurczonym.
Chorobę padáiącą/ zdawná záwźiętą/ leczy. Pokurczonym y pokrzywionym tákże iest wielkim rátunkiem. Kręczu/ to iest szyi zákręconey z Száłwiową wodką/ álbo z iáką iną przynależącą/ ták Naśienia /iáko korzenia vżywaiąc/ iest lekárstwem Kśięgi Pierwsze.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 116
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
pokarmie biorąc. Oprócz gdziebj z przepuszczenia boskiego/ za jaki grzech/ to było/ tu ratunki żadne nie pomogą. A używanie pomienionego lekarstwa/ ma być poczęte od tego czasu/ gdy Księżyc będzie w Raku/ i zaś się w tenże znak wróci. Co bywa w dwudziestu i w ośmi dniach/ podczas w dziewiąci/ i w 10. Morowemu powietrzu.
Też czasu Powietrza morowego/ korzeń pod nosem trzymając/ albo go zuchając/ od zarazy morowej zachowuje/ zwłaszcza gdyby był kopany dnia jasnego i suchego/ na wschodzie Niedźwiadka. Może też być do tegoż Gałka uczyniona z soku/ albo z prochu tego korzenia/ innych rzeczy korzennych
pokármie biorąc. Oprocz gdźiebj z przepusczenia boskiego/ zá iáki grzech/ to było/ tu rátunki żadne nie pomogą. A vżywánie pomienionego lekárstwá/ ma być poczęte od te^o^ czásu/ gdy Kśiężyc będźie w Ráku/ y záś sie w tenże znák wroći. Co bywa w dwudźiestu y w ośmi dniách/ podczás w dźiewiąći/ y w 10. Morowemu powietrzu.
Też czásu Powietrza morowego/ korzeń pod nosem trzymáiąc/ álbo go zucháiąc/ od zárázy morowey záchowuie/ zwłascza gdyby był kopány dniá iásnego y suchego/ ná wschodźie Niedźwiadká. Może też być do tegoż Gałká vczyniona z soku/ álbo z prochu tego korzeniá/ inych rzeczy korzennych
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 134
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
podczas dziatkom małym/ pokarm z piersi Mamczynych/ albo z Macierzyńskich biorącym/ z mleka złego/ i skażonego/ które z wielkiego i znagłego ich gniewu ziadowicza się i zsiada. Niekiedy też z przeziębienia: zaczym w dziecińskich kiszeczkach takowe morzyska czynią. Ta tedy wodka albo Ekstrakt to w nich uśmierza/ dając im jej po dziewiąci kropek pić zł yszką Anyżowej wodki. A starym z dziesiąci kropl Ekstraku/ który Łacinnicy Lac Virgineum zowią/ po trzydzieści kropli na czczo na świtaniu/ trochę gorząłki do tego przydawszy/ i tak długo potym chodzić/ ażby pot przystąpił/ a potym we trzy godziny jeść. Starszym miara tego Ekstraktu. Sckawcę
Sczkawkę zbytnią
podczás dźiatkom máłym/ pokarm z piersi Mámczynych/ álbo z Máćierzyńskich biorącym/ z mleká złego/ y skáżonego/ ktore z wielkiego y znagłego ich gniewu ziádowicza sie y zśiáda. Niekiedy też z przeźiębienia: záczym w dźiećińskich kiszeczkách tákowe morzyská czynią. Tá tedy wodká álbo Extrákt to w nich vśmierza/ dáiąc im iey po dźiewiąći kropek pić zł yszką Anyżowey wodki. A stárym z dźieśiąći kropl Extráku/ ktory Lácinnicy Lac Virgineum zowią/ po trzydźieśći kropli ná czczo ná świtániu/ trochę gorząłki do tego przydawszy/ y ták długo potym chodźić/ áżby pot przystąpił/ á potym we trzy godźiny ieść. Stárszym miárá tego Extraktu. Sckawcę
Sczkawkę zbytnią
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 145
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
także krew z Kolery wychędaża/ i w cale zachowywa. Item. Zagniłości.
Zagniłości w ciele trawi. Zapalenia
Zapalenia wnętrzene gasi. Istność Muszkułom i żyłom.
Wyciągniona istność z tego ziela wszystkiego/ Żyłom i Muszkułom/ na dół aż do kolan pochodzącym służy. Mdłości serdecznej. Item.
Mdłości serdecznej/ puszczając po dziewiąci kropl/ przez treść/ abo piórko/ na język/ jest lekarstwem. Także też mażąc nią żyły pulsowe/ skronie i żołądek. Sól z Wieprzyńcu.
Z tego ziela bywa Sól czyniona/ barzo użyteczna/ tym sposobem/ jako z innych ziół/ i z korzenia ich. Dychawicy.
Ta Dychawicznym i ciężko tchniącym/
tákże krew z Kolery wychędaża/ y w cále záchowywa. Item. Zágniłośći.
Zágniłośći w ćiele trawi. Zapalenia
Zápalenia wnętrzene gáśi. Istność Muszkułom y żyłom.
Wyćiągniona istność z tego źiela wszystkieg^o^/ Zyłom y Muszkułom/ ná doł áż do kolan pochodzącym służy. Mdłości serdeczney. Item.
Mdłośći serdeczney/ pusczáiąc po dźiewiąći kropl/ przez treść/ ábo piorko/ ná ięzyk/ iest lekárstwem. Tákże też máżąc nią żyły pulsowe/ skronie y żołądek. Sol z Wieprzyńcu.
Z tego źiela bywá Sol czyniona/ bárzo vżyteczna/ tym sposobem/ iáko z inych źioł/ y z korzenia ich. Dycháwicy.
Tá Dycháwicznym y ćięszko tchniącym/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Bożego drzewka/ korzenia Kokornakowego/ siarki przyprawnej/ abo (Florum sulphuris) po łocie każdego/ Kardamomowych ziarnek połtory kwinty/ Cynamonu przedniego/ Dzięgielu/ Fiołkowego Korzenia Florenckiego/ po dwu częściach ćwierci od łota. To wszystko miałko utłuc/ i z kwaśnym miodkiem (Oximel zowią) Piguł natoczyć/ z ćwierci łota po dziewiąci/ na raz tak wiele ich brać/ każdy dzień to czyniąc do tąd/ ażby wolne tchnienie zaś przystąpiło.
Górnikom/ w górach robiącym/ dla smrodliwego i zaraźliwego powietrza/ które w górach pospolicie bywa/ jest wielkim ratunkiem/ biorąc go na czczo trzecią część kwinty/ z winem białym.
Wątroby/ jako i
/ Bożego drzewká/ korzeniá Kokornakowego/ śiarki przypráwney/ ábo (Florum sulphuris) po łoćie káżdego/ Kárdámomowych źiarnek połtory kwinty/ Cynámonu przedniego/ Dźięgielu/ Fiiołkowego Korzeniá Florenckiego/ po dwu częśćiách czwierći od łotá. To wszystko miáłko vtłuc/ y z kwaśnym miodkiem (Oximel zowią) Piguł nátoczyć/ z czwierći łotá po dźiewiąći/ ná raz ták wiele ich bráć/ káżdy dźień to czyniąc do tąd/ áżby wolne tchnienie záś przystąpiło.
Gornikom/ w gorách robiącym/ dla smrodliwego y záráźliwego powietrza/ ktore w gorách pospolićie bywa/ iest wielkim rátunkiem/ biorąc go ná czczo trzećią część kwinty/ z winem białym.
Wątroby/ iáko y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 217
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wierzchu czarny/ wewnątrz żółtawy/ twardy i zdrewniały/ od siebie wiele innych korzanków włosienkowatych puszczający. Smaku gorzkiego/ przykrego/ i cirpkiego/ z niejakim znacznym stwierdzeniem. Liście okrągłe jako u Slazu około fałdowane/ miąszo wykrawane/ a w tym zaś wykrawaniu drobno ząbkowane. Zwierzchu ciemnozielonej barwy/ od spodku bielszej/ o dziewiąci abo dziesięci rozdziałach/ na długich i kosmatych stopkach/ każdy z osobna. Na Wiosnę zaraz z korzenia wyrasta. Miedzy którymi potym wychodzą prąteczki cienkie/ oble/ kosmate/ na pułtory piędzi/ abo na pół łokcia/ ile na bujnej ziemi. Przy wierzchu w gałązki się rozkrzewia/ od których małe listeczki wyrastają/ na
wierzchu czarny/ wewnątrz żołtáwy/ twárdy y zdrewniáły/ od śiebie wiele innych korzankow włośienkowátych pusczáiący. Smáku gorzkiego/ przykrego/ y ćirpkiego/ z nieiákim znácznym stwierdzeniem. Liśćie okrągłe iáko v Slazu około fałdowáne/ miąszo wykráwáne/ á w tym záś wykráwániu drobno ząbkowáne. Zwierzchu ćiemnoźieloney bárwy/ od spodku bielszey/ o dźiewiąći ábo dźieśięći rozdźiałách/ ná długich y kosmátych stopkách/ káżdy z osobná. Ná Wiosnę záraz z korzenia wyrasta. Miedzy ktorymi potym wychodzą prąteczki ćienkie/ oble/ kosmáte/ ná pułtory piędźi/ ábo ná puł łokciá/ ile ná buyney źiemi. Przy wierzchu w gáłąski się roskrzewia/ od ktorych máłe listeczki wyrastáią/ ná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 326
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
