jednak, że niektóre ryby mają płucnik, i przez pysk oddychają, jako to ryby Delphini albo świnie morskie, Physeteres, alias sikawki ryby, Balenae alias wieloryby, dlatego z głowy ich wynika fistula albo sikawka. A że są zimnej kompleksyj, rzadko oddychają, i pluca ich nie są krwiste, tylko fungosi to jest dziurkowate jak gębka; jak raz w siebie naciągną powietrza, bez nowego ciągnienia, mogą serce ożywić, i ochłodzić. Jeżeliby perpetuo w wodzie były trzymane, naprzykład Delfiny, nic z aury nie komunikując, zdy chać muszą. Aristoteles, Rondeletus. Conimbrienses etc. Potopem uniwersalnym powiada Z. Augustyn, że ryby nie
iednak, że niektore ryby maią płucnik, y przez pysk oddychaią, iako to ryby Delphini albo swinie morskie, Physeteres, alias sikawki ryby, Balenae alias wieloryby, dlatego z głowy ich wynika fistula albo sikawka. A że są zimney komplexyi, rzadko oddychaią, y pluca ich nie są krwiste, tylko fungosi to iest dziurkowate iak gębka; iak raz w siebie naciągną powietrza, bez nowego ciągnienia, mogą serce ożywić, y ochłodzić. Ieżeliby perpetuo w wodzie były trzymane, naprzykład Delphiny, nic z aury nie kommunikuiąc, zdy chać muszą. Aristoteles, Rondeletus. Conimbrienses etc. Potopem uniwersalnym powiada S. Augustyn, że ryby nie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 283
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
nie zostaje, i że ma moc oporu 94. ROZDZIAŁ IV. O Kształcie czyli Figurze rzeczy Materialnych 107. Doświadczenia, które pokazują najdrobniejszych rzeczy Figurę 110. ROZDZIAŁ V. O Dziurkowatości rzeczy Materialnych 119. §. I. Opisanie Machiny Pneumatycznej 120. §. II. Doświadczenia które pokazują, że rzeczy Materialne są dziurkowate 126. §. III. O czczości w rzeczach Materialnych, to jest, czyli wszystkie w rzeczach Materialnych pory albo dziurki są napełnione powietrzem, lub jaką Materią subtelną? czyli też przynajmniej niektóre są czcze, to jest, ani powietrza, ani żadnej subtelnej Materyj w sobie nie mające 136. ROZDZIAŁ VI. O
nie zostaie, y że ma moc oporu 94. ROZDZIAŁ IV. O Kształcie czyli Figurze rzeczy Materyalnych 107. Doświadczenia, ktore pokazuią naydrobnieyszych rzeczy Figurę 110. ROZDZIAŁ V. O Dziurkowatości rzeczy Materyalnych 119. §. I. Opisanie Machiny Pneumatyczney 120. §. II. Doświadczenia ktore pokazuią, że rzeczy Materyalne są dziurkowate 126. §. III. O czczości w rzeczach Materyalnych, to iest, czyli wszystkie w rzeczach Materyalnych pory albo dziurki są napełnione powietrzem, lub iaką Materyą subtelną? czyli też przynaymniey niektóre są czcze, to iest, ani powietrza, ani żadney subtelney Materyi w sobie nie maiące 136. ROZDZIAŁ VI. O
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 6
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
tą machiną ciągnie, z impetem jak wiatr wypada, tak dalece, iżby świecę zagasić mogło. W następujących doświadczeniach sama tylko misa AB, na figurach jest odrysowana, lecz przez nią cały Wiatrociąg, ma się zawsze rozumieć. Doświadczenia, że rzeczy §. II. Doświadczenia. Które pokazują, że rzeczy Materialne są Dziurkowate. Doświadczenie I.
110. Na Wiatrociągu AB, (Fig: 8. Tab: I.) postaw Walec szklany GHIK, mający na wierzchu flaszeczkę CDGH ze dnem skórzanym. Tę zaś skórkę do dna otwartego flaszeczki, i samę także flaszeczkę do walca przykleisz kitem, albo woskiem terpentyną zaprawnym tak przylepisz, aby
tą machiną ciągnie, z impetem iak wiatr wypada, tak dalece, iżby świecę zagasić mogło. W następuiących doswiadczeniach sama tylko misa AB, na figurach iest odrysowana, lecz przez nią cały Wiatrociąg, ma się zawsze rozumieć. Doświadczenia, że rzeczy §. II. Doświadczenia. Które pokazuią, że rzeczy Materyalne są Dziurkowate. Doświadczenie I.
110. Na Wiatrociągu AB, (Fig: 8. Tab: I.) postaw Walec szklany GHIK, maiący na wierzchu flaszeczkę CDGH ze dnem skórzanym. Tę zaś skórkę do dna otwartego flaszeczki, y samę także flaszeczkę do walca przykleisz kitem, albo woskiem terpentyną zaprawnym tak przylepisz, aby
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 126
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
samym do większej rozciągłości przychodzi? Gdy albowiem drobnych drzewa partykuł, większa jest do wody, a niżeli wzajemna ich między sobą atrakcja, przeto w wodzie tyle od siebie odstępują, ile podług proporcyj tej atrakcyj odstąpić mogą, a wodę po między siebie ciągnąc i przyjmując; pęcznieją, i tak większej rozciągłości nabierają. Materialne są dziurkowate.
118. Ze naostatek nie tylko drzewa, lecz i wszelkie zioła, z ziemi ciągną w siebie wilgoć i wodę, która aż na wierzch ich idzie, i potym przez wapor z nich wychodzi, oczywiście i te dowody dziurkowatość Materialnych rzeczy pokazują. Doświadczenia że rzeczy Doświadczenie III.
119. Na wiatrociągu AB
samym do większey rozciągłości przychodzi? Gdy albowiem drobnych drzewa partykuł, większa iest do wody, a niżeli wzaiemna ich między sobą attrakcya, przeto w wodzie tyle od siebie odstępuią, ile podług proporcyi tey attrakcyi odstąpić mogą, a wodę po między siebie ciągnąc y przyimuiąc; pęcznieją, y tak większey rozciągłości nabieraią. Materyalne są dziurkowate.
118. Ze naostatek nie tylko drzewa, lecz y wszelkie zioła, z ziemi ciągną w siebie wilgoć y wodę, która aż na wierzch ich idzie, y potym przez wapor z nich wychodzi, oczywiście y te dowody dziurkowatość Materyalnych rzeczy pokazuią. Doświadczenia że rzeczy Doświadczenie III.
119. Na wiatrociągu AB
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 131
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
że przez nie, szczupłe powietrza cząstki przeciskając się, póty na wierzchu jaja zostają, póki w większą nie zbiora się gałkę: ta zaś od następującego zewnątrz innego powietrza, popchnięta, od skorupy odrywa się, i dla mniejszej od wody pod jedną z nią kupą ciężkości, na wierzch wody dobywa się. Materialne są dziurkowate.
121. A ponieważ jaja, dla dziurkowatości skorupy, wiele z swojej substancyj w krótkim czasie utracają, i do jedzenia już nie są tak wygo- dne; przeto, którzy dłużej, w zupełnej je chcą zachować całości, jako naprzykład żeglujący po morzu; woskiem je rozpuszczonym, albo pokostem pospolitym, lub tłustością baranią
że przez nie, szczupłe powietrza cząstki przeciskaiąc się, póty na wierzchu iaia zostaią, poki w większą nie zbiora się gałkę: ta zaś od następuiącego zewnątrz innego powietrza, popchnięta, od skorupy odrywa się, y dla mnieyszey od wody pod iedną z nią kupą ciężkości, na wierzch wody dobywa się. Materyalne są dziurkowate.
121. A ponieważ iaia, dla dziurkowatości skorupy, wiele z swoiey substancyi w krótkim czasie utracaią, y do iedzenia iuż nie są tak wygo- dne; przeto, którzy dłużey, w zupełney ie chcą zachować całości, iako naprzykład żegluiący po morzu; woskiem ie rozpuszczonym, albo pokostem pospolitym, lub tłustością baranią
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 133
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
: I. Doświadczenie IV.
122. Glejtę srebrną, czyli pianę srebrną (Argyritis vel Lithargyrus) wywarz w occie dystylowanym, będziesz miał pierwszy atrament białego koloru.
Dwie części aurypigmentu, cztery części wapna niegaszonego, w czterech częściach wody zmieszaj, i wywarz; będziesz miał drugi atrament, lecz mocno śmierdzący. Materialne są dziurkowate.
Na białej karcie papieru napisz słów kilka pierwszym atramentem, które jak wyschną żadnych liter nie ujrzysz. Włóż że tę kartę na koniec książki jakiej; a inną jaką kartę białą na początku tejże książki połóż, i pośmaruj ją drugim atramentem. Potym przyciśni mocno obydwie te karty.
Gdy za minut kilka wyimiesz papier,
: I. Doświadczenie IV.
122. Gleytę srebrną, czyli pianę srebrną (Argyritis vel Lithargyrus) wywarz w octcie dystylowanym, będziesz miał pierwszy atrament białego koloru.
Dwie części auripigmentu, cztery części wapna niegaszonego, w czterech częściach wody zmieszay, y wywarz; będziesz miał drugi atrament, lecz mocno śmierdzący. Materyalne są dziurkowate.
Na białey karcie papieru napisz słow kilka pierwszym atramentem, które iak wyschną żadnych liter nie uyrzysz. Włoż że tę kartę na koniec książki iakiey; á inną iaką kartę białą na początku teyże książki położ, y posmaruy ią drugim atramentem. Potym przyciśni mocno obydwie te karty.
Gdy za minut kilka wyimiesz papier,
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 135
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
