przeto jedno drugim kompensuje się, niezupełność gradusów w biegu dziennym sprawuje superatę dni, godzin, minut etc. Obrót znaków tych bywa od Zachodu do Wschodu. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE.
Kolury są także wielkie dwa Cyrkuły, które przechodząc przez pole świata, Ekliptykę czyli linią zaćmienia przecinają na cztery części równe. Kolur pokazujący porównanie dnia z nocą wyrażony jest literami i. k. przerzyna on Ekliptykę i Zodiak na początku znaku Barana, i Wagi: te dwa punkta Ekliptyki i Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porównania dnia z nocą, jedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21
przeto iedno drugim kompensuie się, niezupełność gradusow w biegu dziennym sprawuie superatę dni, godzin, minut etc. Obrot znakow tych bywa od Zachodu do Wschodu. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE.
Kolury są także wielkie dwa Cyrkuły, ktore przechodząc przez pole świata, Ekliptykę czyli linią zaćmienia przecinaią na cztery części rowne. Kolur pokazuiący porownanie dnia z nocą wyrażony iest literami i. k. przerzyna on Ekliptykę y Zodiak na początku znaku Barana, y Wagi: te dwa punkta Ekliptyki y Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porownania dnia z nocą, iedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 256
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Zachodu do Wschodu. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE.
Kolury są także wielkie dwa Cyrkuły, które przechodząc przez pole świata, Ekliptykę czyli linią zaćmienia przecinają na cztery części równe. Kolur pokazujący porównanie dnia z nocą wyrażony jest literami i. k. przerzyna on Ekliptykę i Zodiak na początku znaku Barana, i Wagi: te dwa punkta Ekliptyki i Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porównania dnia z nocą, jedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, które około około 23. Września przypada. Drugi Kolur jest l. m
Zachodu do Wschodu. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE.
Kolury są także wielkie dwa Cyrkuły, ktore przechodząc przez pole świata, Ekliptykę czyli linią zaćmienia przecinaią na cztery części rowne. Kolur pokazuiący porownanie dnia z nocą wyrażony iest literami i. k. przerzyna on Ekliptykę y Zodiak na początku znaku Barana, y Wagi: te dwa punkta Ekliptyki y Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porownania dnia z nocą, iedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, ktore około około 23. Września przypada. Drugi Kolur iest l. m
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 256
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
na początku znaku Barana, i Wagi: te dwa punkta Ekliptyki i Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porównania dnia z nocą, jedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, które około około 23. Września przypada. Drugi Kolur jest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, i na pierwszym gradusie znaku Koziorożca, i te dwa miejsca czyli punkta przecinających się Cyrkulów znaczą przesilenie dnia z nocą: w ten czas Słońce albo wygurowawszy względem nas, zdaje się zastanwiać nie co, dla swego biegu bardzo nieznacznego, albo zniżywszy się (mówiąc według nas) cafa się
na początku znaku Barana, y Wagi: te dwa punkta Ekliptyki y Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porownania dnia z nocą, iedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, ktore około około 23. Września przypada. Drugi Kolur iest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, y na pierwszym gradusie znaku Koziorożca, y te dwa mieysca czyli punkta przecinaiących się Cyrkulow znaczą przesilenie dnia z nocą: w ten czas Słońce albo wygurowawszy względem nas, zdaie się zastanwiać nie co, dla swego biegu bardzo nieznacznego, albo zniżywszy się (mowiąc według nas) cafa się
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 256
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
miejsca, w których kometa widziana była, licz na nim gradusy, które się znajdują między miejscem komety, i Ekliptyką: te ci ukażą jaka jest szerokość komety, albo odległość od drogi słońca.
4 Tak ulokowany jak pierwej trzymając kwadrans, licz na Ekliptyce od znaku skopa, aż do miejsca, w którym kwadrans przecina Ekliptykę gradusy: te ci dadzą poznać długość komety, albo odległość od konstelacyj skopa, w której każdego dnia kometa znajdowała się.
Z różnicy między temi odległościami dojdziesz jaka jest prędkość komety: to jest wiele gradusów co dziennie ubiega kometa. Dymy że kometa jednego dnia odległa była od skopa na 10 gradusów, a drugiego dnia 13
mieysca, w ktorych kometa widziana była, licz na nim gradusy, które się znayduią między mieyscem komety, y Ekliptyką: te ci ukażą iaka iest szerokość komety, albo odległość od drogi słońca.
4 Tak ulokowany iak pierwey trzymaiąc kwadrans, licz na Ekliptyce od znaku skopa, aż do mieysca, w którym kwadrans przecina Ekliptykę gradusy: te ci dadzą poznać długość komety, albo odległość od konstellacyi skopa, w ktorey każdego dnia kometa znaydowała się.
Z różnicy między temi odległościami doydziesz iaka iest prętkość komety: to iest wiele gradusow co dziennie ubiega kometa. Dymy że kometa jednego dnia odległa była od skopa na 10 gradusow, a drugiego dnia 13
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 122
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
, drugi raz do słońca zbliżona, resztę obywatelów, którzy od srogiego zimna w lochach głębokich ogniem, i odzieniem obronili się, w popiół obróconych, albo kurzawami zaraźliwemi uduszonych utraciłaby.
4 Lecz najstraszliwszy byłby przypadek, gdyby kometa zbiegła się, i spotkała z ziemią. Kometa R. 1680 przechodząc jedynastego Listopada przez ekliptykę albo drogę ziemi, odległa była od niej na 60 tylko pułdiametrów ziemi. Gdyby tedy ziemia w tymże miejscu na owczas znajdowała się, w którym kometa przecinała jej drogę, podobnoby jedna o drugą uderzyła: a tym uderzeniem alboby się na kawały potrzaskały, albo wody moryskie ze dna wyruszone do niezmiernejj wysokości
, drugi raz do słońca zbliżona, resztę obywatelow, ktorzy od srogiego zimna w lochach głębokich ogniem, y odzieniem obronili się, w popioł obroconych, albo kurzawami zaraźliwemi uduszonych utraciłaby.
4 Lecz naystraszliwszy byłby przypadek, gdyby kometa zbiegła się, y spotkała z ziemią. Kometa R. 1680 przechodząc iedynastego Listopada przez ekliptykę albo drogę ziemi, odległa była od niey na 60 tylko pułdiametrow ziemi. Gdyby tedy ziemia w tymże mieyscu na owczas znaydowała się, w ktorym kometa przecinała iey drogę, podobnoby iedna o drugą uderzyła: a tym uderzeniem alboby się na kawały potrzaskały, albo wody moriskie ze dna wyruszone do niezmierneyj wysokości
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 275
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
albo drogą Słońca, którą przez cały Rok Słońce obiega 12. Znaków Zodiaku. Drugi Cyrkuł jest, który się nazywa drogą Księżyca, gdzie obiega Zodiak przez dni 28. circiter jako w tej Figurze widzisz.
W której Cirkuł A B C D. reprezentuje Zadiak z Znakami pod którym Słońce F. chodzi, przez ekliptykę H. rocznym kursem swoim. Cirkuł zaś I. jest droga Księżyca, która od pomienionej ekliptyki ma największą odległość gr. 5. m. 20. Gdzie się tedy przecinają te dwa Cirkuły, jako to w punkcie E i w punkcie F. nazywają się te intersekcje węzłami, iż jakoby wiążą się z sobą wzajemnie
albo drogą Słonca, ktorą przez cały Rok Słonce obiega 12. Znakow Zodiaku. Drugi Cyrkuł iest, ktory się nazywa drogą Xiężyca, gdźie obiega Zodiak przez dni 28. circiter iako w tey Figurze widźisz.
W ktorey Cirkuł A B C D. reprezentuie Zadiak z Znakami pod ktorym Słonce F. chodźi, przez ekliptykę H. rocznym kursem swoim. Cirkuł zaś I. iest droga Xiężyca, ktora od pomienioney ekliptyki ma naywiększą odległość gr. 5. m. 20. Gdźie się tedy przećinaią te dwa Cirkuły, iáko to w punkćie E y w punkćie F. nazywáią się te intersekcye węzłámi, iż iákoby wiążą się z sobą wzáiemnie
Skrót tekstu: DuńKal
Strona: K2v
Tytuł:
Kalendarz polski i ruski na rok pański 1741
Autor:
Stanisław Duńczewski
Drukarnia:
Paweł Józef Golczewski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1741
Data wydania (nie wcześniej niż):
1741
Data wydania (nie później niż):
1741
przechodzi cyrkuł południowy jakiego choryzontu; już jutro gdy taż gwiazda przyjdzie do tegoż cyrkułu, Księżyc daleko pozad zostanie: tak, że 47. minut wynidzie, niżeli do tego cyrkułu przyjdzie Księżyc. Tego spiralnego obrotu ostatnie dwa cyrkuły, które co miesiąc formuje Księżyc, jeden ku pułnocy, drugi ku południowi, nad ekliptykę to jest ostatnie cyrkuły słoneczne, szerzej się rozciągają prawie na 5. gradusów. A zatym szerokość obrotu Księżyca lubo zawsze zostaje pod Zodiakiem, nie zawsze jednak pod ekliptyką. Bo by w każdej pełni być musiało zaćmienie Księżyca, dla interpozycyj ziemi między słońcem i Księżycem. J na każdym nowiu zaćmienie słońca dla interpozycyj Księżyca między
przechodzi cyrkuł południowy iákiego choryzontu; iuż iutro gdy taż gwiazda przyidzie do tegoż cyrkułu, Xiężyc dáleko pozad zostánie: ták, że 47. minut wynidzie, niżeli do tego cyrkułu przyidzie Xiężyc. Tego spiralnego obrotu ostátnie dwa cyrkuły, ktore co miesiąc formuie Xiężyc, ieden ku pułnocy, drugi ku południowi, nad ekliptykę to iest ostátnie cyrkuły słoneczne, szerzey się rozciągaią prawie ná 5. gradusow. A zatym szerokość obrotu Xiężyca lubo záwsze zostáie pod Zodyakiem, nie zawsze iednak pod ekliptyką. Bo by w każdey pełni być musiało zaćmienie Xiężyca, dla interpozycyi ziemi między słońcem y Xiężycem. J ná każdym nowiu zaćmienie słońca dla interpozycyi Xiężyca między
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: K4
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
: wszystkie przecinają na krzyż jędrzejowy Ekwatora, to jest: cyrkuł dzielący Niebo widzialne, nakształt sfery wydające się, na dwa sobie równe półsferza, albo na dwie równe części jednę północną, drugą południową.
Powtóre: iż płaszczyzny droga Planet imaginacją aż do firmamentu, po którym biegać zdają się, przeciągnione, przecinają Ekliptykę na krzyż jędrzejowy, to jest: po przecięciu nie prosto jedne w prawą, drugie w lewą stronę tak wyższą, jako i niższą częścią od Ekliptyki rozchodzą się, ale ukośnie, z nachyleniem się do niej, którego nachylenia się miarą jest angał, albo raczej część miedzy obwodem Ekliptyki, i obwodem drogi Planety zawarta,
: wszystkie przecinaią na krzyż iędrzeiowy Ekwatora, to iest: cyrkuł dzielący Niebo widzialne, nakształt sfery wydaiące się, na dwa sobie rowne półsferza, albo na dwie rowne części iednę północną, drugą południową.
Powtore: iż płaszczyzny droga Planet imaginacyą aż do firmamentu, po ktorym biegać zdaią się, przeciągnione, przecinaią Ekliptykę na krzyż iędrzeiowy, to iest: po przecięciu nie prosto iedne w prawą, drugie w lewą stronę tak wyższą, iako y niższą częścią od Ekliptyki rozchodzą się, ale ukośnie, z nachyleniem się do niey, ktorego nachylenia się miarą iest angał, albo raczey część miedzy obwodem Ekliptyki, y obwodem drogi Planety zawarta,
Skrót tekstu: BohJProg_I_Wstęp
Strona: 18
Tytuł:
Bohomolec Jan, Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770, wstęp
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
obwodem drogi Planety zawarta, cyrkułu wielkiego, to jest: z centrum nieba na powierzchności firmamentu myślą prowadzonego, i całą sferę niebieską w pół przejmującego. Przeto ten anguł nazywa się nakłonieniem albo nachyleniem się drogi Planety do Ekliptyki, a oddalenie się Planety w bok Ekliptyki, Szerokością Planety. Miejsca, w którym drogi Planet przecinają Ekliptykę nazywają się Nody albo węzły, jeden Północy, albo wstępujący, który przeszedłszy Planeta zmierza ku Pułnocy, drugi stępujący, od którego idzie ku Południowi.
Stąd łacno zrozumiesz naturę i przyczyny zaćmienia słońca, Księżyca, i innych Planet.
Zaćmienie słońca jest, gdy Kziężyc niemal prosto w jednej prawie pod słońcem linii znajduje się miedzy
obwodem drogi Planety zawarta, cyrkułu wielkiego, to iest: z centrum nieba na powierzchności firmamentu myślą prowadzonego, y całą sferę niebieską w poł przeymuiącego. Przeto ten anguł nazywa się nakłonieniem albo nachyleniem się drogi Planety do Ekliptyki, á oddalenie się Planety w bok Ekliptyki, Szerokością Planety. Mieysca, w ktorym drogi Planet przecinaią Ekliptykę nazywaią się Nodi albo węzły, ieden Pułnocny, albo wstępuiący, ktory przeszedłszy Planeta zmierza ku Pułnocy, drugi ztępuiący, od ktorego idzie ku Południowi.
Ztąd łacno zrozumiesz naturę y przyczyny zaćmienia słońca, Księżyca, y innych Planet.
Zaćmienie słońca iest, gdy Kziężyc niemal prosto w iedney prawie pod słońcem linii znayduie się miedzy
Skrót tekstu: BohJProg_I_Wstęp
Strona: 18
Tytuł:
Bohomolec Jan, Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770, wstęp
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
