na cały rok możesz wyrachować godzinę wschodu i zachodu słońca, długość dnia i nocy zgodnie do miejsca na którym mieszkasz.
Ta reguła służy tylko tym miejscom których elewacja poli jest mniejsza nad gradusów 66. i pół. Gdzie bowiem jest większa jako to w krajach bliższych pułnocy, wyrektyfikowawszy sferę według tej elewacyj, odrachuj liczbę gradusów ekliptyki tych, które są nad Choryzontem. Ile będzie tych gradusów i których znaków Zodiaku, tyle dni ustawicznych słońca, gdy w tych znakach zostaje, rachuje przerzeczone miejsce. Siła zaś gradusów Ekliptyki pod choryzontem i których znaków, tyle nocy ustawicznej i tych miesięcy korespondujących znakom zodiacznym, toż miejsce rachuje. REGUŁA IX. Determinuje która
ná cáły rok możesz wyrachowáć godzinę wschodu y zachodu słońca, długość dnia y nocy zgodnie do mieysca ná ktorym mieszkasz.
Tá regułá służy tylko tym mieyscom ktorych elewacya poli iest mnieysza nád gradusow 66. y puł. Gdzie bowiem iest większa iáko to w kraiach bliższych pułnocy, wyrektyfikowawszy sferę według tey elewacyi, odrachuy liczbę gradusow ekliptyki tych, ktore są nad Choryzontem. Ile będzie tych gradusow y ktorych znakow Zodyaku, tyle dni ustawicznych słońca, gdy w tych znakach zostaie, rachuie przerzeczone mieysce. Siła zaś gradusow Ekliptyki pod choryzontem y ktorych znakow, tyle nocy ustawiczney y tych miesięcy korresponduiących znakom zodyacznym, toż mieysce rachuie. REGUŁA IX. Determinuie ktora
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: M
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
66. i pół. Gdzie bowiem jest większa jako to w krajach bliższych pułnocy, wyrektyfikowawszy sferę według tej elewacyj, odrachuj liczbę gradusów ekliptyki tych, które są nad Choryzontem. Ile będzie tych gradusów i których znaków Zodiaku, tyle dni ustawicznych słońca, gdy w tych znakach zostaje, rachuje przerzeczone miejsce. Siła zaś gradusów Ekliptyki pod choryzontem i których znaków, tyle nocy ustawicznej i tych miesięcy korespondujących znakom zodiacznym, toż miejsce rachuje. REGUŁA IX. Determinuje która jest godzina w którymkolwiek cudzym kraju.
Niech naprzykład względem twego miejsca będzi czyli to według słonecznego kompasu czyli regularnego zegarka godzina 10. poranna, chcesz wiedzieć która w jakim kraju na
66. y puł. Gdzie bowiem iest większa iáko to w kraiach bliższych pułnocy, wyrektyfikowawszy sferę według tey elewacyi, odrachuy liczbę gradusow ekliptyki tych, ktore są nad Choryzontem. Ile będzie tych gradusow y ktorych znakow Zodyaku, tyle dni ustawicznych słońca, gdy w tych znakach zostaie, rachuie przerzeczone mieysce. Siła zaś gradusow Ekliptyki pod choryzontem y ktorych znakow, tyle nocy ustawiczney y tych miesięcy korresponduiących znakom zodyacznym, toż mieysce rachuie. REGUŁA IX. Determinuie ktora iest godzina w ktorymkolwiek cudzym kraiu.
Niech naprzykład względem twego mieysca będzi czyli to według słonecznego kompássu czyli regularnego zegarka godzina 10. poranna, chcesz wiedzieć ktora w iákim kraiu ná
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: M
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE.
Kolury są także wielkie dwa Cyrkuły, które przechodząc przez pole świata, Ekliptykę czyli linią zaćmienia przecinają na cztery części równe. Kolur pokazujący porównanie dnia z nocą wyrażony jest literami i. k. przerzyna on Ekliptykę i Zodiak na początku znaku Barana, i Wagi: te dwa punkta Ekliptyki i Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porównania dnia z nocą, jedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, które około około 23. Września przypada. Drugi Kolur jest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, i na pierwszym gradusie znaku
. ROZDZIAŁ I. NAUKA O SFERZE.
Kolury są także wielkie dwa Cyrkuły, ktore przechodząc przez pole świata, Ekliptykę czyli linią zaćmienia przecinaią na cztery części rowne. Kolur pokazuiący porownanie dnia z nocą wyrażony iest literami i. k. przerzyna on Ekliptykę y Zodiak na początku znaku Barana, y Wagi: te dwa punkta Ekliptyki y Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porownania dnia z nocą, iedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, ktore około około 23. Września przypada. Drugi Kolur iest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, y na pierwszym gradusie znaku
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 256
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
to jednym terminem Greckim Perygeum: przeciwnym sposo- ROZDZIAŁ III. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ III.
bem, gdy w największym jest od ziemi oddaleniu się, wyraża się jednym terminem Apogeum: Te punkta złączenia się, według różności planet rozmaicie zachodzą, i odmieniają się. Obrót Planet jest od Zachodu do Wschodu niewychodząc z Ekliptyki krążą formując Cyrkuły równoodległe Equatorowi, a postępując co raz wyżej lbo niżej po Ekliptyce, swoim biegiem rocznym od Zachodu do Wschodu kurs swój sprawuje w czasie dni 365, i godzin prawie 6, z których co cztery lata przyrasta jeden dzień: a zatym każdy czwarty rok zamyka w sobie dni 366 i nazywa się przybyszowym.
to iednym terminem Greckim Perigeum: przeciwnym sposo- ROZDZIAŁ III. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ III.
bem, gdy w naywiększym iest od ziemi oddaleniu się, wyraża się iednym terminem Apogeum: Te punkta złączenia się, według rożności planet rozmaicie zachodzą, y odmieniaią się. Obrot Planet iest od Zachodu do Wschodu niewychodząc z Ekliptyki krążą formuiąc Cyrkuły rownoodległe Equatorowi, a postępuiąc co raz wyżey lbo niżey po Ekliptyce, swoim biegiem rocznym od Zachodu do Wschodu kurs swoy sprawuie w czasie dni 365, y godzin prawie 6, z ktorych co cztery lata przyrasta ieden dzień: a zatym każdy czwarty rok zamyka w sobie dni 366 y nazywa się przybyszowym.
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 269
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
, i już na kwadrans czyli na 90 zbliży się gradusów: mowiemy że wtedy jest ostania Kwadra. P. Co to są zaćmienia ? O. Wszystkich Planet ciemnistych bywają zaćmienia, najwidoczniejsze są jednak Księżyca i Słońca, które wolnym okiem możemy obserwować. Księżyca w tedy przypada zaćmienie, kiedy na przeciwko Słońca w Cyrkule Ekliptyki stanie: na ten czas bowiem trafia się, iż ziemia między temi dwiema Planetami wprost trzymająca sytuacją, bywa na przeszkodzie, zasłaniając swoim korpusem miesiąc od światła Słonecznego, że to tylko, jak zwyczajnie na pełni, miesiąc nie oświeca się, ale się umbrą ziemi zaciemnia. Zaćmienie miesiąca czasem bywa całe, a czasem nie
, i iuż na quadrans czyli na 90 zbliży się gradusow: mowiemy że wtedy iest ostania Quadra. P. Co to są zaćmienia ? O. Wszystkich Planet ciemnistych bywaią zaćmienia, naywidocznieysze są iednak Xiężyca y Słońca, ktore wolnym okiem możemy obserwować. Xiężyca w tedy przypada zaćmienie, kiedy na przeciwko Słońca w Cyrkule Ekliptyki stanie: na ten czas bowiem trafia się, iż ziemia między temi dwiema Planetami wprost trzymaiąca sytuacyą, bywa na przeszkodzie, zasłaniaiąc swoim korpusem miesiąc od światła Słonecznego, że to tylko, iak zwyczaynie na pełni, miesiąc nie oświeca się, ale się umbrą ziemi zaciemnia. Zaćmienie miesiąca czasem bywa całe, a czasem nie
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 273
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
się nakształt gwiazdy mglistej, lecz przez teleskopium widziana głowę miała podobną do gwiazdy szóstej wielkości otoczoną światłem nakształt włosów. Ogona zaś niemiała gdyż była niemal naprzeciw słońca.
O 10 o: 40. od skopa oddalona była 9 znakami, 6 gradusami, 20 min: 30".
Szerokość zaś albo oddalenie od Ekliptyki ku pułnocy 26.° 36',
29 Czer: o 10 o god: 30 długość jej była 9. zn: 8.° 38’ 30”
Szerokość zaś północna. 35° 42’. 52".
Światłość otaczająca głowę pomnożyła się, i ogon malutki rozciągał się ku południowi. Głowa zaś równała się gwiazdom
się nakształt gwiazdy mglistey, lecz przez teleskopium widziana głowę miała podobną do gwiazdy szostey wielkości otoczoną światłem nakształt włosow. Ogona zaś niemiała gdyż była niemal naprzeciw słońca.
O 10 o: 40. od skopa oddalona była 9 znakami, 6 gradusami, 20 min: 30".
Szerokość zaś albo oddalenie od Ekliptyki ku pułnocy 26.° 36',
29 Czer: o 10 o god: 30 długość iey była 9. zn: 8.° 38’ 30”
Szerokość zaś połnocna. 35° 42’. 52".
Światłość otaczająca głowę pomnożyła się, y ogon malutki rozciągał się ku południowi. Głowa zaś rownała się gwiazdom
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 249
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
. 17. k.31. Ł Łączenie się Planet z Słońcem niższe, wyższe. l.7. k.9. M. Mars. patrz Planeta. Merkuriusz patrz Planeta. Moc pędząca około słońca, i utrzymująca, Planety. l. 16. k. 29. N Nachylenie się dróg Planet do Ekliptyki. l. 12. k. 18. Niebo czemu okrągłe? czemu przy ziemi spłaszczone? czemu równa jego część widoma jest miszkającym w tejże połowicy ziemi? czemu wszystkie Planety zdają się biegać w jednej nieba powierzchności. Jak się rzeczy nad głową leżące na nim wydają? l. 1, 2, 3,
. 17. k.31. Ł Łączenie się Planet z Słońcem niższe, wyższe. l.7. k.9. M. Mars. patrz Planeta. Merkuriusz patrz Planeta. Moc pędząca około słońca, y utrzymuiąca, Planety. l. 16. k. 29. N Nachylenie się drog Planet do Ekliptyki. l. 12. k. 18. Niebo czemu okrągłe? czemu przy ziemi spłaszczone? czemu rowna iego część widoma iest miszkaiącym w teyże połowicy ziemi? czemu wszystkie Planety zdaią się biegać w iedney nieba powierzchności. Jak się rzeczy nad głową leżące na nim wydaią? l. 1, 2, 3,
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 263
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
, iż P. Lubieniecki częstokroć tęż samę kometę kilka razy liczy, jako sam na wielu miejscach wyznaje.
Po Części I. po której położone też być mają dwie karty z figurami.
1769 Czas prawdziwy, którego obserwowana.
Długość, albo oddalenie się od Konstelacyj skopa. i szerokość Komety, albo oddalenie się jej od Ekliptyki.
Sierpień dzień. god: ms.
Długść obserwowana.
Długość wyrachowana.
Różnica tych długości.
Szerokość obserwo wana w południowej stronie.
Szerokość wyrachowana.
Różnica tych sze- rokości.
14 13 45
iz 9° 58’ 48”
Iz 9° 45’ 26”
13’ 28”
3° 9’ 96”
2° 45’
, iż P. Lubieniecki częstokroć tęż samę kometę kilka razy liczy, iako sam na wielu mieyscach wyznaie.
Po Części I. po ktorey położone też być mają dwie karty z figurami.
1769 Czas prawdziwy, ktorego obserwowana.
Długość, albo oddalenie się od Konstellacyi skopa. y szerokośc Komety, albo oddalenie się iey od Ekliptyki.
Sierpień dzień. god: ms.
Długść obserwowana.
Długość wyrachowana.
Rożnica tych długości.
Szerokość obserwo wana w południowey stronie.
Szerokość wyrachowana.
Rożnica tych sze- rokości.
14 13 45
iz 9° 58’ 48”
Iz 9° 45’ 26”
13’ 28”
3° 9’ 96”
2° 45’
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 274
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
lubo na karcie 139. ostrzega, iż malutkie błędy w obserwacyj popełnione mogą uczynić próżną pracę długą, i uprzykrzoną w rachowaniu.
2 Bieg własny komet odmienny jest: obracają się one w prawdzie jak planety w cyrkule wielkim, albo ElIjpsie około słońca; lecz część ich drogi nam widzialna nierównie bardziej jak innych planet drogi do Ekliptyki to jest drogi słońca zbliżona, i nakłoniona jest. To zaś zbliżenie się albo nakłonienie się ich drogi do słońca w jednej, i tejże samej komecie wielą gradusami odmienia się, jako doświadczył Hevelius. Cometóg: p. III. 747. Patrz wykład słów i rzeczy pod liczbą 12.
3 Miejsce, w którym
lubo na karcie 139. ostrzega, iż malutkie błędy w obserwacyi popełnione mogą uczynić prożną pracę długą, y uprzykrzoną w rachowaniu.
2 Bieg własny komet odmienny iest: obracaią się one w prawdzie iak planety w cyrkule wielkim, albo ElIipsie około słońca; lecz część ich drogi nam widzialna nierownie bardziey iak innych planet drogi do Ekliptyki to iest drogi słońca zbliżona, y nakłoniona iest. To zaś zbliżenie się albo nakłonienie się ich drogi do słońca w iedney, y teyże samey komecie wielą gradusami odmienia się, iako doświadczył Hevelius. Cometog: p. III. 747. Patrz wykład słow y rzeczy pod liczbą 12.
3 Mieysce, w którym
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 27
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
. W tym bowiem miejscu kometa znajduje się na niebie. Te obserwacje czyniąc przez dni kilka dojdziesz jaki jest bieg, i droga komety.
1 Przyłożywszy do punktów znaczących miejsca komety kwadrans cyrkułu wielkiego, prowadź przez nie linią ołówkiem: ta ci wyrazi drogę komety.
2 Przeciągniona taż linia aż do ekwatora, i do Ekliptyki, ukaże miejsca, w którym droga komety przecina Ekwatora, i drogę słońca.
3 Na osi tej części sfery, w której się kometa znajduje, zawiesiwszy kwadrans cyrkułu tak, aby przechodził przez miejsca, w których kometa widziana była, licz na nim gradusy, które się znajdują między miejscem komety, i Ekliptyką: te
. W tym bowiem mieyscu kometa znayduie się na niebie. Te obserwacye czyniąc przez dni kilka doydziesz iaki iest bieg, y droga komety.
1 Przyłożywszy do punktów znaczących mieysca komety kwadrans cyrkułu wielkiego, prowadź przez nie linią ołowkiem: ta ci wyrazi drogę komety.
2 Przeciągniona taż linia aż do ekwatora, y do Ekliptyki, ukaże mieysca, w którym droga komety przecina Ekwatora, y drogę słońca.
3 Na osi tey części sfery, w ktorey się kometa znayduie, zawiesiwszy kwadrans cyrkułu tak, aby przechodził przez mieysca, w ktorych kometa widziana była, licz na nim gradusy, które się znayduią między mieyscem komety, y Ekliptyką: te
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 121
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
