, ganki separowane od obor i chlewków, aby nie śmierdział między ludźmi gnojem: nie siedział między gęsiami, kurami, kaczkami Polone Aquile Pullus. Nie wielka rezydencja żółwia, przecież wygodna i modna; jeszcze mniejsza ślimaka i ta nie ladajaka: bo modniejsza od niektórych szlachty rezydencyj, którzy titulo iactantur gospodarzów, a mądrej Ekonomiki nec vestigium u nich, bo wszędzie szpetnie, nie regularnie: przy wielkim ich znoju pełno gnoju, w worku tylko nie którzy porządni nie w Dworku, ale przy takim nieporządku i srebro zaśniedzieje, złoto zblednieje. Nobilis, niby jest Notabilis, żeby we wszystkich dobrze był notowany, admirowany, nie w gnojach Domu szpetnego
, ganki separowane od obor y chlewkow, aby nie śmierdział między ludzmi gnoiem: nie siedział między gęsiami, kurami, kaczkami Polonae Aquilae Pullus. Nie wielka rezydencya żołwia, przecież wygodna y modna; ieszcze mnieysza ślimaka y ta nie ladaiaka: bo modnieysza od niektorych szlachty rezydencyi, ktorzy titulo iactantur gospodarzow, a mądrey Ekonomiki nec vestigium u nich, bo wszędzie szpetnie, nie regularnie: przy wielkim ich znoiu pełno gnoiu, w worku tylko nie ktorzy porządni nie w Dworku, ale przy takim nieporządku y srebro zaśniedzieie, złoto zblednieie. Nobilis, niby iest Notabilis, żeby we wszystkich dobrze był notowany, admirowany, nie w gnoiach Domu szpetnego
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 232
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Industrią gospodarzy BÓG GO OBDARZY. GDZIE DOBRA PRAKTYKA, TAM CHLEBA PARTYKA. To jest: O Ekonomice wyborne i cudne Sścienda z wielu Autorów i eksperiencyj.
Iw tej tu materyj nie jestem ja Varro, ani Agricola, ani Wirgiliusz wierszopisz Georgica nowe, o oraczej nauce wydający Księgę; ale tylko compendium co ciekawszej wydam światu Ekonomiki; która według Arystotelesa Książęcia Filozofów jest czworaka, Regia, Satrapica, Civilis et Privata.
Kochali się w gospodarstwie wielcy ludzie: i kto był według Katona bonus Agricola, tym samym był bonus Colonus. I kto z starożytnych w czym się kochał, i koło czego skrętnie z gustem chodził, od tego brał swoje nazwisko
Industryą gospodarzy BOG GO OBDARZY. GDZIE DOBRA PRAKTYKA, TAM CHLEBA PARTYKA. To iest: O Ekonomice wyborne y cudne Sscienda z wielu Autorow y experiencyi.
Iw tey tu materyi nie iestem ia Varro, ani Agricola, ani Wirgiliusz wierszopisz Georgica nowe, o oraczey nauce wydaiący Księgę; ale tylko compendium co ciekawszey wydam swiatu Ekonomiki; ktora według Arystotelesa Xiążęcia Filozofow iest czworaka, Regia, Satrapica, Civilis et Privata.
Kochali się w gospodarstwie wielcy ludzie: y kto był według Katona bonus Agricola, tym samym był bonus Colonus. I kto z starożytnych w czym się kochał, y koło czego skrętnie z gustem chodził, od tego brał swoie nazwisko
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 349
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
bez ale zaczęte. Uczynił Panem, Ekonomem, podstarościm człeka Omnia subiiciens sub pedibus eius według Psalmisty. A zatym ten Pan doczesny, człek, powinien uti, non abuti tego wszystkiego, bo inaczej szalenie rządzącemu będą kreatury in decipulam.
Najlepszy ten gospodarz obserwujący owo cum Iove manum move: u którego BÓG Alpha i Omega Ekonomiki: który jako słonecznik na słońce, tak on na Boga obraca oczy: Oculi mei semper ad Dominum. Nie piękna to Egipcjanom przypięta łatką, że unich Aratores nunquam Caelum respiciunt. Jeśli chcesz multum chleba, nie zapominaj Nieba: Izydor Święty od pługa na głos dzwonka bieży do Kościoła, a tu, za niego
bez ale zaczęte. Uczynił Panem, Ekonomem, podstarościm człeka Omnia subiiciens sub pedibus eius według Psalmisty. A zatym ten Pan doczesny, człek, powinien uti, non abuti tego wszystkiego, bo inaczey szalenie rządzącemu będą kreatury in decipulam.
Naylepszy ten gospodarz obserwuiący owo cum Iove manum move: u ktorego BOG Alpha y Omega Ekonomiki: ktory iako słonecznik na słońce, tak on na Boga obraca oczy: Oculi mei semper ad Dominum. Nie piękna to Egypcyanom przypięta łatką, że unich Aratores nunquam Caelum respiciunt. Ieśli chcesz multum chleba, nie zapominay Nieba: Izydor Swięty od pługa na głos dzwonka bieży do Kościoła, á tu, za niego
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 350
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Bo jeżeli Łacinę zarzucają Panowie nie którzy Polacy, osobliwie iactabundi Neoterycy, zacoż Synów swoich po lat kilka lub kilkanaście w Szkołach suszą, na stancje, stoły, i Dyrektórów ekspensują się? Jepiej u Fary (z czego Księża Proboszczowie i Bakałarze będą kontenci) nauczyć ich czytać i gryzmolić, dać do Dworu, aplikować do Ekonomiki, czyniąc od ogrodów, Hortensios domesticos; albo trybem starych Polaków ćwiczyc in stylo acuto, tojest pisać żelaznym piórem, na karkach nieprzyjacielskich, abyśmy honor i sławę krwią Antenatów nabytą (w której apud exteros upadamy) w dawnej porze postawili pomniąc, qua simus Gente creati. A jeżeli się Łacina podobała jednego Cycerona,
Bo ieżeli Łacinę zarzucaią Panowie nie ktorzy Polacy, osobliwie iactabundi Neoterycy, zacoż Synow swoich po lat kilka lub kilkanaście w Szkołach suszą, na stancye, stoły, y Direktorow expensuią się? Iepiey u Fary (z czego Xięża Proboszczowie y Bakałarze będą kontenci) nauczyć ich czytać y gryzmolić, dać do Dworu, applikować do Ekonomiki, czyniąc od ogrodow, Hortensios domesticos; albo trybem starych Polakow ćwiczyc in stylo acuto, toiest pisać żelaznym piorem, ná karkach nieprzyiacielskich, ábyśmy honor y sławę krwią Antenatow nabytą (w ktorey apud exteros upádamy) w dawney porze postawili pomniąc, qua simus Gente creati. A iezeli sie Łacina podobała iednego Cycerona,
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 373
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
żebym na jednę strawę przyjął słuzbę do God a zadobrym ukontentowaniem i w dalsze niewymowił bym się czasy. Jeżeli by na Cokolwiek przygodziła by się usługa moja WMMPaniej sam się dobrowolnie z odzywąm ochotą. Po krwawej mi marsa nasyciwszy się zababawami już tez potrzebniejszą ku starości rad bym odmienił sarzą. To jest uczyć się ekonomiki przy dobrej jakiej Gospodyniej przystawszy za parobka albo jako tu zowią poganiacza WMoja Wielce MŚCia Pani jeżeli niemasz kompletu sług sobie potrzebnych a ja w kompucie zyczliwych zmieścić się mogę jeżeli moję do swojej usługi gardzic będziesz ochotę czyli akceptować racz się rekolligować o zasługach zaś w żadną niewchodzę kontrowersyją aż wprzód od WMM Paniej usłyszę jaką
zebym na iednę strawę przyjął słuzbę do God a zadobrym ukontentowaniem y w dalsze niewymowił bym się czasy. Iezeli by na Cokolwiek przygodziła by się usługa moia WMMPaniey sąm się dobrowolnie z odzywąm ochotą. Po krwawey mi marsa nasyciwszy się zababawami iuz tez potrzebnieyszą ku starosci rad bym odmięnił sarzą. To iest uczyc się aekonomiki przy dobrey iakiey Gospodyniey przystawszy za parobka albo iako tu zowią poganiacza WMoia Wielce MSCia Pani iezeli niemasz kompletu sług sobie potrzebnych a ia w kompucie zyczliwych zmiescić się mogę iezeli moię do swoiey usługi gardzic będziesz ochotę czyli akceptować racz się rekolligować o zasługach zaś w zadną niewchodzę kontrowersyią asz wprzod od WMM Paniey usłyszę iaką
Skrót tekstu: PasPam
Strona: 222v
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Jan Chryzostom Pasek
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1656 a 1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1656
Data wydania (nie później niż):
1688
Gęsi, Kapłonów, Indyków etc. A to wszystko dla snadniejszego porozumienia, i dowodu Rocznej stąd Intraty. VI: ModelUSZ. Przez jaki sposób dochodżyć z Browaru, także z Gorzalnie praeuiâ Calculatione Perceptorum, Distributorum, & Lucrorum Rocznego Prowentu i Intraty. VII. ModelV'S'Z. Wszelkich Intrat, Percept, Dystrybut, i Remanentów Ekonomiki. Jakim sposobem Ekonomowie, po uczynieniu z Urzędnikami albo Pisarzami Prowentowymi dostateoznej Calkulacji, mają Panom swoim podać. Summáriusz Relationis. VIII. ModelUSZ. W którym Summariusz Generalny, Rocznej Intraty, według IV. ModelUSZV Kalkulacji Urzędnikowej, abo Prowentowego Pisarza: przez jakie Dystynkcjej specifikacje, ma realnie deductis expensis pokazać Intratę Roczną? CZyńszów
Gęśi, Kápłonow, Indykow etc. A to wszystko dla snádnieyszego porozumienia, y dowodu Roczney ztąd Intraty. VI: MODELLVSZ. Przez iáki sposob dochodżić z Browáru, tákże z Gorzalnie praeuiâ Calculatione Perceptorum, Distributorum, & Lucrorum Rocznego Prowentu y Intraty. VII. MODELLV'S'Z. Wszelkich Intrat, Percept, Distribut, y Remánentow Oekonomiki. Iákim sposobem Oekonomowie, po vczynięniu z Vrzędnikámi álbo Pisarzámi Prowentowymi dostáteozney Calkulátiey, máią Pánom swoim podáć. Summáriusz Relationis. VIII. MODELLVSZ. W ktorym Summáriusz Generálny, Roczney Intraty, według IV. MODELLVSZV Kálkulátiey Vrzędnikowey, ábo Prowentowego Pisárzá: przez iákie Distinkcyey specifikácye, ma reálnie deductis expensis pokazáć Intratę Roczną? CZyńszow
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 12
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
i leczyć. Glisty i rupie końskie poczym znać i jak leczyć. PUNKTA PartykulARNE. Biegunkę końska jak leczyć? Zatwardze nie końskie, jak poznać i czym leczyć. Ochwatu końskiego jak uwarować? EkonomIKI ZIEMIAŃSKIEJ, XXVIII. o PUSZCZACH, BORACH, i LASACH. Jaki być ma dozór dla spustoszenia jasów.
MIędzy inszemi ekonomiki Prowentami, jest osobliwa w każdej majętności wygoda, i wielka do Intraty pomoc, kto może mieć swoje własne lasy, a w nich na budynki, na opal Browaru i Gorzalnie różnego gatunku drzewo, którego jako jakiego skarbu z ochroną na domową zaziwac potrzebę. Od postronnej zaś kradziezy pewnego i osiadłego miawszy leśniczego, w pilnym
y leczyć. Glisty y rupie końskie poczym znáć y iák leczyć. PVNKTA PARTICVLARNE. Biegunkę końska iák leczyć? Zátwárdze nie końskie, iák poznáć y czym leczyć. Ochwátu końskiego iák vwárowáć? OEKONOMIKI ZIEMIANSKIEY, XXVIII. ô PVSZCZACH, BORACH, y LASACH. Iáki być ma dozor dla spustoszenia iasow.
MIędzy inszemi oekonomiki Prowẽtámi, iest osobliwa w kázdey máiętnośći wygodá, y wielka do Intraty pomoc, kto może miec swoie własne lásy, á w nich ná budynki, ná opal Browáru y Gorzálnie rożnego gátunku drzewo, ktorego iáko iákiego skárbu z ochroną ná domową záźywác potrzebę. Od postronney záś kradźiezy pewnego y ośiádłego miawszy leśniczego, w pilnym
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 59
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
Miesiąc sposobny. Drób Folwarczny, dla mrozów, i przykrej w tym Miesiącu Zimy, do kurników sadzać, na ten czas, także gołębiom, gdy wszytko okryte zostaje śniegiem Pole, ziarno sypać, z pośladów, lub zgonin, a tego pilnować, aby ich torz jako też i Jastrząb nie psował. Na suplement Punktów Ekonomiki Partykularnych, Ta Praktyka Miesięczna dla użytku pospolitego krótko zebrana jest: w której. Informacje, Przestrogi, i Sekreta niektóre wyżej przepomniane, na swoim tu są specyfikowane miejscu: a oraz który któremu czasowi należy dozór, robota, powinność i rząd Gospodarski. PRAKTYKA MIESIĘCZNA. EkonomIKI ZIEMIAŃSKIEJ MO[...] ELLUSZE AR[...] TMETYCZNE ABO TABVŁY EkonomIKI ZIEMIAŃSKIEJ
Mieśiąc sposobny. Drob Folwárczny, dla mrozow, y przykrey w tym Mieśiącu Zimy, do kurnikow sadzáć, ná ten cżás, tákże gołębiom, gdy wszytko okryte zostáie śniegiem Pole, źiárno sypáć, z pośládow, lub zgonin, á tego pilnowáć, áby ich thorz iáko też y Iástrząb nie psował. Ná supplement Punktow Oekonomiki Pártykulárnych, Tá Práktyká Mieśięczna dla vżytku pospolitego krotko zebrána iest: w ktorey. Informácye, Przestrogi, y Sekretá niektore wyżey przepomniáne, ná swoim tu są specyfikowáne mieyscu: á oraz ktory ktoremu czásowi należy dozor, robotá, powinność y rząd Gospodárski. PRAKTYKA MIESIĘCZNA. OEKONOMIKI ZIEMIANSKIEY MO[...] ELLVSZE AR[...] THMETYCZNE ABO TABVŁY OEKONOMIKI ZIEMIANSKIEY
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 122
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
Snop. 30
Co się tycze Obrzędów około przędżywa, to jest względem czasu Siewów Lnu i Konopi, jaki wiąż być ma, przędzenia sposób, i czego się wystrzegać, czas i sposób wybierania Płoskonek, i Głowatek: Naczynia do przędżywa należącego przysposobienia: Tkaczów dożoru i Informacjej; dostateczną naukę znajdziesz w Punkcie XIII. Tej Ekonomiki gdzie się pisze O Przędziwie. Jarzyn różnych Ogródnych Specificatio.
Siana we Trzech pomienionych Folwarkach znajduje się Brogów in numero, 8. Potrawu Brogów in numero, 4. in summa Brogów nro. 12. Dystrybuta Siana na Domową wyszło potrzebę Brogów 6. Na Intratę do przedazy - - - Brogów 6. nro 12
Snop. 30
Co się tycze Obrzędow około przędżiwá, to iest względem czásu Siewow Lnu y Konopi, iáki wiąż być ma, przędzenia sposob, y czego się wystrzegáć, czás y sposob wybieránia Płoskonek, y Głowatek: Naczynia do przędżiwá należącego przysposobienia: Tkaczow dożoru y Informácyey; dostáteczną náukę znaydżiesz w Punkćie XIII. Tey Oekonomiki gdżie się pisze O Przędziwie. Iárzyn roźnych Ogrodnych Specificatio.
Siáná we Trzech pomienionych Folwárkách znáyduie się Brogow in numero, 8. Potrawu Brogow in numero, 4. in summa Brogow nro. 12. Dystrybutá Siáná ná Domową wyszło potrzebę Brogow 6. Ná Intratę do przedazy - - - Brogow 6. nro 12
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 142
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
/6/ Groszy 10. 1/3/ Jeśli od talera, od sta i od czegokolwiek może wziąwszy proporcją na część rozdzieliwszy podobnemi opisać frakcjami, według Modelu jako się wyżej specifikują. Po opisaniu Frakcjej Arytmetycznych na różne Miary, Korce, Garce Szynkarskie, Łokcie, i na summy pieniężne; że i Waga do Ekonomiki, dla Wełny, Łojów, Przędżywa etc. potrzebna, preto dla informacjej, tu się różne specifikują Dystynkcje. Cętnar jeden ma w sobie - - - - - - - - Kamieni 5. Cętnar ma w sobie - - - - - - - - - - - Funtów 130. Pół Cętnara ma w sobie
/6/ Groszy 10. 1/3/ Ieśli od talerá, od stá y od czegokolwiek może wźiąwszy proporcyą ná część rozdźieliwszy podobnemi opisáć frákcyámi, według Modellu iáko się wyżey specifikuią. Po opisániu Frákcyey Arythmetycznych ná rożne Miáry, Korce, Gárce Szynkárskie, Łokćie, y ná summy pieniężne; że y Wagá do Oekonomiki, dla Wełny, Łoiow, Przędżiwá etc. potrzebna, preto dla informácyey, tu się rożne specifikuią Distinkcye. Cętnar ieden ma w sobie - - - - - - - - Kámieni 5. Cętnar ma w sobie - - - - - - - - - - - Funtow 130. Puł Cętnará ma w sobie
Skrót tekstu: HaurEk
Strona: 160
Tytuł:
OEkonomika ziemiańska
Autor:
Jakub Kazimierz Haur
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
