więc przepije zdrowie/ czesne i wieczne; a coby mógł względem wieku swego jeszcze dłużej Żyć: to on przed czasem żywota sobie ukrócić/ oźralstwa i opilstwa swego śmiercią przypłacić musi. VI.
Przeciw szóstemu przykazaniu Bożemu występują takież Pijacy. Bo Diabeł nie jednego/ co nie tylko pismo/ ale i każdodzienna oświadcza eksperiencja/ przez opilstwo do cudzołóstwa/ wszeteczeństwa i nierządu przywodził i jeszcze przywodzi. Przetoż je Apostoł Z. kładzie miedzy Uczynki ciała; jakoć podobno stąd urosło ono przysłowie; Boni Zechi, magni Moechi: Dobrzy Pijacy wielcy Cudzołożnicy (wszetecznicy.) Galat. 5. v. 19. Genes. 19. v
więc przepije zdrowie/ czesne y wieczne; á coby mogł względem wieku swego jescze dłużey zyć: to on przed czásem żywotá sobie ukroćić/ oźrálstwá y opilstwá swego śmierćią przypłáćić muśi. VI.
Przećiw szostemu przykazániu Bożemu występują tákież Pijacy. Bo Dyjabeł nie jednego/ co nie tylko pismo/ ále y káżdodźienna oświadcza experiencya/ przez opilstwo do cudzołostwá/ wszeteczeństwá y nierządu przywodźił y jescze przywodźi. Przetoż je Apostoł S. kłádźie miedzy Uczynki ćiáłá; jákoć podobno ztąd urosło ono przysłowie; Boni Zechi, magni Moechi: Dobrzy Pijacy wielcy Cudzołożnicy (wszetecznicy.) Galat. 5. v. 19. Genes. 19. v
Skrót tekstu: GdacKon
Strona: 19.
Tytuł:
Dyszkursu o pijaństwie kontynuacja
Autor:
Adam Gdacjusz
Drukarnia:
Jan Krzysztof Jakub
Miejsce wydania:
Brzeg
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
nieustanną alternatą rodzą chmury, deszcze, i inne meteora. Tak dla tejże ustawicznej alternaty generacyj i korupcyj rzeczy ziemnych, w swojej porze utrzymuje się ziemia.
XV. Po miedzy piecami podziemnemi ognistemi, jedne w równi, drugie wyżej są kanały wód podziemnych, jednych do morza płynących, drugich z morza wypadających. Czego eksperiencja uczy; ponieważ to w Zupach, to w innych sodynach górnicy kopiąc głęboko minerały, wody i rzek obszernych się dokopują. I za kruszcami pod same wody głębiej się podkopują. Same rzeki biorąc w początkach swoich, gdy albo z bagnów, albo ze skał, mają swego duktu inceptę, być musi, że podziemnemi nurtami
nieustanną álternátą rodzą chmury, deszcze, y inne meteorá. Ták dlá teyże ustáwiczney álternáty generácyi y korrupcyi rzeczy ziemnych, w swoiey porze utrzymuie się ziemia.
XV. Po miedzy piecami podziemnemi ognistemi, iedne w rowni, drugie wyżey są kánáły wod podziemnych, iednych do morżá płynących, drugich z morza wypádáiących. Czego experyencyá uczy; ponieważ to w Zupach, to w innych sodynách gornicy kopiąc głęboko minerały, wody y rzek obszernych się dokopuią. Y zá kruszcámi pod sáme wody głębiey się podkopuią. Sáme rzeki biorąc w początkách swoich, gdy álbo z bágnow, álbo ze skáł, máią swego duktu inceptę, być musi, że podziemnemi nurtámi
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: B3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
nad głową ma w Grudniu, dzień najdłuższy; lato jedno, reszta czasu jesienna wiosienna i zimowa pora.
XXIV. Jest niektórych, jaka była i Arystotelesa Meteo. c. 1. perswazja, jakoby podsłoneczne kraje, osobliwie bliższe ekwatora, dla wielkich i ustawicznych upałów słonecznych, nieużyteczne, nieurodzaine, samopiaszczyste były. Atoli eksperiencja uczy, jako wywodzi Acosta lib. 2. cap. 9. Iż obfitują w ludzi, zwierzęta, ptastwo różnego rodzaju, łąki, frukta, i wszelkie ziemi urodzaje, miejscami daleko wyborniejsze; niż w Europie. A co dziwniejsza: ze im słońce bliższe którego kraju posłonecznego na ten czas aura chłodniejsza, więcej gradów
nád głową má w Grudniu, dzień naydłuszszy; láto iedno, resztá czasu iesienná wiosienná y zimowa pora.
XXIV. Iest niektorych, iáká byłá y Arystotelesa Meteo. c. 1. perswazya, iákoby podsłoneczne kraie, osobliwie bliszsze ekwatora, dlá wielkich y ustawicznych upałow słonecznych, nieużyteczne, nieurodzaine, sámopiaszczyste były. Atoli experyencya uczy, iako wywodzi Acosta lib. 2. cap. 9. Iż obfituią w ludzi, zwierzęta, ptastwo rożnego rodzaiu, łąki, frukta, y wszelkie ziemi urodzaie, mieyscami daleko wybornieysze; niż w Europie. A co dziwnieysza: ze im słońce bliszsze ktorego kráiu posłonecznego ná ten czas aura chłodnieysza, więcey gradow
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
drogą postępując, którą się dotąd szło, przekładając i to przytym. że to jest ku pokojowi ojczyzny i ku zatrzymaniu sławy starożytnej z postrachem nieprzyjaciół. Więc te pobory wprzód tak umoderować, żeby nie beły i tak ciężkie i aby się nie zdały być nieznośne. O szafarstwie skarbów mówić nie trzeba, bo już jest eksperiencja i potrzeba tu sama nauczy.
Zaś co się tycze prędkości w radach, trudniejsza w tym naprawa, bo to dotąd miejsca mieć nie może, póki jest multitudinis confusio na sejmach i póki taka colluvies w senacie. Confusio aby nie beła, izba poselska naprzód trzeba, aby beła zniesiona, bo ta jest retardacją wszytkich rad
drogą postępując, którą się dotąd szło, przekładając i to przytym. że to jest ku pokojowi ojczyzny i ku zatrzymaniu sławy starożytnej z postrachem nieprzyjaciół. Więc te pobory wprzód tak umoderować, żeby nie beły i tak ciężkie i aby się nie zdały być nieznośne. O szafarstwie skarbów mówić nie trzeba, bo już jest eksperyencya i potrzeba tu sama nauczy.
Zaś co się tycze prędkości w radach, trudniejsza w tym naprawa, bo to dotąd miejsca mieć nie może, póki jest multitudinis confusio na sejmach i póki taka colluvies w senacie. Confusio aby nie beła, izba poselska naprzód trzeba, aby beła zniesiona, bo ta jest retardacyą wszytkich rad
Skrót tekstu: CompNaprCz_III
Strona: 183
Tytuł:
Compendium naprawy Rzpltej
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1606 a 1608
Data wydania (nie wcześniej niż):
1606
Data wydania (nie później niż):
1608
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego 1606-1608
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1918
że król sobie kreatury czyni? Jako prawdziwie kochający Ojczyzny synowie, powinni być bardziej przywiązani do cnot królewskich, niż do jego donatyw; tak i królowie przywiązanie poddanych powinni bardziej szacować, którego sobie nie okupią przez interes, ale na które zasłużą sobie przez cnoty i sprawiedliwe według praw naszych Panowanie; a co większa, codzienna eksperiencja uczi, jaka tych dóbr królewskich, dystrybuta; a czyź nie największa część ich w posesji żon per jura communicativa; albo dzieci którym Ródzić ustępuje; trafi się kto zasłużony, któremu by dać należało, nie otrzyma nic, jeżeli w konkurencyj znajdzie aemulum dworskiego faworyta, który będzie miał zapewne nad nim preferencją; Trafi się
źe krol sobie kreatury czyni? Iako prawdźiwie kochaiący Oyczyzny synowie, powinni bydź bardźiey przywiązani do cnot krolewskich, niź do iego donatyw; tak y krolowie przywiązanie poddanych powinni bardziey szacować, ktorego sobie nie okupią przez interes, ale na ktore zasłuźą sobie przez cnoty y sprawiedliwe według praw naszych Panowanie; a co większa, codźienna experyencya ucźy, iaka tych dobr krolewskich, dystrybuta; a czyź nie naywiększa część ich w possessyi źon per jura communicativa; albo dźieći ktorym Rodźić ustępuie; trafi się kto zasłuźony, ktoremu by dać naleźało, nie otrzyma nic, ieźeli w konkurrencyi znaydzie aemulum dworskiego faworyta, ktory będźie miał zapewne nad nim preferencyą; Trafi się
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 32
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
defectu potestatis Ministrów; albo nie mając tyle władzi ile potrzeba, albo jej zle zaziwając; albo nie mając requisita merita do tak wielkich funkcyj; Bo Król, jakom to wyżej wyraził, po niewoli rozdając urzędy; czy upatrujeź in subjectis capacitatem? czi obiera do Buławy takie, w którymby było Męstwo, i eksperiencja doświadczona? do skarbu wierność intaminata, i ekonimiczna in commertio industria? do pieczęci cognitio wszystkich Państw interesów, do espedycyj i negocjacyj potrzebna? do laski activitas i pilność, do zachowania wszędzie porządku? obviabitur temu wszystkiemu, jeżeli moja rada będzie przyjęta, ani się obawiać potrzeba utwierdzić, jak najlepszą tę jurysdykcją, byle z
defectu potestatis Ministrow; albo nie maiąc tyle władźy ile potrzeba, albo iey zle zaźywaiąc; albo nie maiąc requisita merita do tak wielkich funkcyi; Bo Krol, iakom to wyźey wyraźił, po niewoli rozdaiąc urzędy; czy upatruieź in subjectis capacitatem? cźy obiera do Buławy takie, w ktorymby było Męstwo, y experyencya doświadczona? do skarbu wierność intaminata, y ekonimiczna in commertio industrya? do pieczęći cognitio wszystkich Państw interessow, do espedycyi y negocyacyi potrzebna? do laski activitas y pilność, do zachowania wszędźie porządku? obviabitur temu wszystkiemu, ieźeli moia rada będźie przyięta, ani śię obawiać potrzeba utwierdźić, iak naylepszą tę jurisdikcyą, byle z
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 40
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
in numero suffragiorum obserwowana była proporcja; naprzykład, żeby Poseł dał jeden calculum, Senator dwa, a król dziesięć w nadgrodę straconego prawa nominacyj, które miał sam, pro libitu creare Ministeria. Zdałaby mi się także rzecz słuszna, żeby nie insi byli Kandydaci ad Ministeria statûs, tylko sami Senatorowie, których sama eksperiencja, in tractandis publicis negotiis do tej godności promovet; A przytym wszystkich honorów promocje, powinny gradatim postępować, i czynić tę zacną emulacją, która do zasług zachęca; i tak szlachcic powinien się sposobić do Senatu; Senator zaś ad Ministerium; ta nadzieja dojść tej godności którejkolwiek kadencyj, sprawowałaby że Senator w swojej
in numero suffragiorum obserwowana była proporcya; naprzykład, źeby Poseł dał ieden calculum, Senator dwa, a krol dźieśięć w nadgrodę straconego prawa nominacyi, ktore miał sam, pro libitu creare Ministeria. Zdałaby mi śię takźe rzecz słuszna, źeby nie inśi byli Kandydaći ad Ministeria statûs, tylko sami Senatorowie, ktorych sama experyencya, in tractandis publicis negotiis do tey godnośći promovet; A przytym wszystkich honorow promocye, powinny gradatim postępować, y czynić tę zacną emulacyą, ktora do zasług zachęca; i tak szlachćic powinien śię sposobić do Senatu; Senator zaś ad Ministerium; ta nadźieia doyść tey godnośći ktoreykolwiek kadencyi, sprawowałaby źe Senator w swoiey
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 43
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
sejmie, jako stanowił na nim zarówno z drugiemi prawa, tak żeby przyszły do egzekucyj, należałoby, żeby Wojewoda stał się w swoim Województwie, jako Minister Plenipotentiarius Rzeczypospolitej wysłany ad observandum rigorem juxta praescriptionem legis, aliàs jego wszystka prerogatywa, że jest tylko primus inter pares co za pożytek przynieść może Dobru pospolitemu?
Codzienna eksperiencja dowodem, jakich sposobów najżarliwszy Senator, interes publiczny popierający zaziwać musi a pospolicie nadaremnie, do przełomania w jednych zaciętość uporu, w drugich płonne, owszem i niesłusźnie in sensu prewencje, w inszych na interesie prywatnym sadzące się opinie; Pierwszych największą submissyą nie zdewinkuje; drugich najpozorniejszemi racjami nie przedysputuje, a trzecich żadną donatywą nie
seymie, iako stanowił na nim zarowno z drugiemi prawa, tak źeby przyszły do exekucyi, nalezałoby, źeby Woiewoda stał śię w swoim Woiewodztwie, iako Minister Plenipotentiarius Rzeczypospolitey wysłany ad observandum rigorem juxta praescriptionem legis, aliàs iego wszystka prerogatywa, źe iest tylko primus inter pares co za poźytek przyńieść moźe Dobru pospolitemu?
Codźienna experyencya dowodem, iakich sposobow nayźarliwszy Senator, interes publiczny popieraiący záźywać muśi a pospolićie nadaremnie, do przełomania w iednych zaćiętość uporu, w drugich płonne, owszem y niesłusźnie in sensu prewencye, w inszych na interesie prywatnym sadzące śię opinie; Pierwszych naywiększą submissyą nie zdewinkuie; drugich naypozornieyszemi racyami nie przedysputuie, a trzećich źadną donatywą nie
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 49
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
żołnierskie; co może być sprawiedliwsżego, jako doziwić tego, który zicie swoje sakryfikował, i co może więksżej dodać ochoty Źołnierzowi do słuźby wojennej, jako to, gdy będzie pewien przy starości, albo kalectwie do śmierci poziwienia.
Przy erekcyj takiego Wojska, jużem zalecił indispensabiliter necessitatem Fortec, to tylko przydaję, co sama eksperiencja demonstrat, ze w jaki kraj nieprzyjaciel wtargnie już ten jest prawie zawojowany, to jest jeżeli ma superioritatem armorum, bo chcąc go wypędzić, dezolacyj przyczyniam krajowi, i tandem pokojem sromotnym muszę zakończić wojnę, uchodząc ostatniej zguby; mając zaś Fortece musi się nieprzijaciel albo o nie oprzeć i sił swoich nadweręzić, albo jeżeli nie
źołnierskie; co moźe bydź sprawiedliwsźego, iako doźywić tego, ktory źyćie swoie sakryfikował, y co moźe więksźey dodác ochoty Źołnierźowi do słuźby woienney, iako to, gdy będźie pewien przy stárośći, albo kalectwie do śmierći poźywienia.
Przy erekcyi takiego Woyska, iuźem zalećił indispensabiliter necessitatem Fortec, to tylko przydáię, co sama experyencya demonstrat, ze w iaki kray nieprzyiaćiel wtárgnie iuź ten iest prawie zawoiowany, to iest ieźeli ma superioritatem armorum, bo chcąc go wypędźić, dezolacyi przyczyniam kráiowi, y tandem pokoiem sromotnym muszę zakońcźyć woynę, uchodząc ostátniey zguby; máiąc záś Fortece muśi się nieprźyiaćiel albo o nie oprźeć y śił swoich nadweręźyć, albo ieźeli nie
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 115
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
mi się godzi materią wojskową traktując, powstać przeciwko nie należitemu zwyczajowi, że partykularnym wolno trzymać na swoim żołdzie pod imieniem gwardyj nadwornej, ludzi wojskowych; naprzód jest to contra omnen decentiam et respectum Majestatu, gdyż to samym Królom należy ta dystynkcja, mieć gwardye; a potym: Jakie pochodzą z tego inkonweniencje, częsta je eksperiencja demonstrat. Wszyscy zijąc in aequalitate urodzenia, a nie wszyscy fortuny i substancyj, chcą się aequiparare z najdostatniejszemi, i tak jeden widząc u drugiego ludzi nadwornych, miałby sobie za dyshonor non aemulari z równym sobie, przez co Familie się nadaremnie rujnują, gdyż to nad siły partykularnego ludzi wojskowych sustenować; Jeżeli każdy luxus
mi się godźi materyą woyskową traktuiąc, powstáć przećiwko nie naleźytemu zwyczáiowi, źe partykularnym wolno trzymáć na swoim źołdźie pod imieniem gwardyi nadworney, ludźi woyskowych; naprzod iest to contra omnen decentiam et respectum Majestatu, gdyź to samym Krolom naleźy ta dystynkcya, mieć gwardye; á potym: Iakie pochodzą z tego inkonweniencye, częsta ie experyencya demonstrat. Wszyscy źyiąc in aequalitate urodzenia, á nie wszyscy fortuny y substancyi, chcą się aequiparare z naydostátnieyszemi, y tak ieden widząc u drugiego ludźi nadwornych, miałby sobie za dyshonor non aemulari z rownym sobie, przez co Familie się nadaremnie ruynuią, gdyź to nad siły partykularnego ludźi woyskowych sustenowáć; Ieźeli kaźdy luxus
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 117
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
