. 3. Błogosławiony człowiek, który znalazł mądrość, i obfituje w roztropność. Lepsze jej nabycie niż kupczenie srebrem i złotem. Droższa jest nad bogactwa. Wszystkie dostatki pójść z nią nie mogą w komparacją. Gdyż za umiejętnością honor i fortuna idzie. A bez umiejętności honor i fortuna za nic. Zeznał to z własnej eksperiencyj tenże mędrzec. Sap. 7. Wszystkie dobra oraz mi przyszły z umiejętnością, i niezliczona uczciwość przez ręce jej. Mądry między ludźmi dziedziczyć będzi honor, i imię jego żyć będzie na wieki. Eccl. 37. Obróciłem się do uwagi mądrości: coby był człowiek, aby mógł pójść za Królem Stwórcą
. 3. Błogosławiony człowiek, ktory znalazł mądrość, y obfituie w rostropność. Lepsze iey nabycie niż kupczenie srebrem y złotem. Droszsza iest nad bogactwa. Wszystkie dostatki poiść z nią nie mogą w komparacyą. Gdyż zá umieiętnością honor y fortuna idzie. A bez umieiętności honor y fortuna zá nic. Zeznał to z własney experyencyi tenże mędrzec. Sap. 7. Wszystkie dobra oraz mi przyszły z umieiętnością, y niezliczona uczciwość przez ręce iey. Mądry między ludzmi dziedziczyć będzi honor, y imię iego żyć będzie ná wieki. Eccl. 37. Obrociłem się do uwagi mądrości: coby był człowiek, áby mogł poiść za Krolem Stworcą
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Aa3v
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Transylwania Królowi Ferdynandowi odjęta/ Karol V. Cesarz Filipowi Synowi swemu dawszy Cesarstwo pod władzą/ sam do Klasztoru wchodzi: nastąpiła także Wojna między Pawłem IV. Najwyższym Pasterzem Rzymskim/ i Filipem Królem Hispańskim.
Dwudziesta piąta. Roku 1558 Kometa przyciemny/ Karolowi V. w Hiszpaniej w Klasztorze śmierć przynosi.
Jest tak wiele inszych Eksperiencyj i Historyj/ które przypominają Komety/ i straszne ich Efekty: lecz tu te tylko położone sa/ które mają jakąkolwiek koneksyą z Kometą Roku 1680. i 81.
Co do Astrologicznego Prognostyku. Naprzód/ wielkość Komety i promieni jego/ długość znaczy wielkość Efektów w przedniejszych rzeczach potocznych. Druga/ że Natury Saturnowej rozmnozą się
Tránsylwánia Krolowi Ferdinándowi odięta/ Károl V. Cesarz Filipowi Synowi swemu dawszy Cesárstwo pod władzą/ sam do Klasztoru wchodźi: nástąpiłá takze Woyná między Páwłem IV. Naywyższym Pásterzem Rzymskim/ y Filipem Krolem Hispáńskim.
Dwudźiesta piąta. Roku 1558 Kometá przyćiemny/ Károlowi V. w Hiszpániey w Klasztorze śmierć przynośi.
Iest ták wiele inszych Experyencyi y Historyi/ ktore przypomináią Komety/ y strászne ich Effekty: lecz tu te tylko położone sa/ ktore máią iákąkolwiek konnexyą z Kometą Roku 1680. y 81.
Co do Astrologicznego Prognostyku. Naprzod/ wielkość Komety y promieni iego/ długość znáczy wielkość Effektow w przednieyszych rzeczách potocznych. Druga/ że Nátury Sáturnowey rozmnozą się
Skrót tekstu: CiekAbryz
Strona: B3
Tytuł:
Abryz komety z astronomicznej i astrologicznej uwagi
Autor:
Kasper Ciekanowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astrologia, astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
sobie wydrzeć komendy nad wojskiem, lubo salus Ojczyzny, przez to periclitatur; co za inszy sposób, tylko ten, żeby go czas sam prawem determinatus à Ministerio oddalił.
Mógłby tu kto zarzucić qwestyą pozorną, i w samej rzeczy refleksyj godną, ta jest, kiedy Minister się trafi, wieliemi talentami dotatus, wielkiej eksperiencyj przytym nabywszy, i wielkie commoda Ojczyźnie przynioźszy przez czas funkcyj swojej naznaczony; czi nie byłoźby znacźne detrimentum, takiego z miejsca ruszać, nie mogąc się spodziewać równego w tym, który po nim nastąpi? solwuję tę qwestyą, że in tali eventu, za coź nie ma być wolno Rzeczypospolitej prolongować czas in favorem takiego
sobie wydrzeć komendy nad woyskiem, lubo salus Oyczyzny, przez to periclitatur; co za inszy sposob, tylko ten, źeby go czas sam prawem determinatus à Ministerio oddalił.
Mogłby tu kto zarzućić qwestyą pozorną, y w samey rźeczy reflexyi godną, ta iest, kiedy Minister śię trafi, wieliemi talentami dotatus, wielkiey experyencyi przytym nabywszy, y wielkie commoda Oyczyznie przynioźszy przez czas funkcyi swoiey naznaczony; cźy nie byłoźby znacźne detrimentum, takiego z mieysca ruszać, nie mogąc śię spodziewać rownego w tym, ktory po nim nastąpi? solwuię tę qwestyą, źe in tali eventu, za coź nie ma bydź wolno Rzeczypospolitey prolongować czas in favorem takiego
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 42
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
zdrowej rady, trzeba koniecznie nie tylko mieć, cognitionem perfectam praw Ojczystych, ale i interesów postronnych, według których miarkować się trzeba żeby o swoich dobrze radzić; o co mniej dbamy, jakby cały świat się zawierał w samych granicach naszych; co jeżeli godno uwagi, trzebaby się zawcżasu każdemu sposobić, do tej dwojakiej eksperiencyj, nim wnidzie do Senatu; a osobliwie nie należałoby młodych, jako passim się dzieje do niego przypuszczać; Senat ma swoję etymologią à senio, potrebuje subiekta dojzrzałego wieku, żeby co mówią, mówili tanquam ex Cathedra; miasto czego wchodzą do Senatu jak do szkoły, ucząc się dopiero, czegoby nas uczyć doskonale
zdrowey rady, trzeba koniecznie nie tylko mieć, cognitionem perfectam praw Oyczystych, ale y interessow postronnych, wedlug ktorych miarkować śię trzeba źeby o swoich dobrze radźić; o co mńiey dbamy, iakby cały swiat śię zawierał w samych granicach naszych; co ieźeli godno uwagi, trzebaby śię zawcźasu kaźdemu sposobić, do tey dwoiakiey experyencyi, nim wnidźie do Senatu; a osobliwie nie naleźałoby młodych, iako passim śię dźieie do niego przypuszczać; Senat ma swoię etymologią à senio, potrebuie subiekta doyzrźałego wieku, źeby co mowią, mowili tanquam ex Cathedra; miasto czego wchodzą do Senatu iak do szkoły, ucząc śię dopiero, czegoby nas uczyć doskonale
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 48
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
prywatne in publica integritate; Ta zaś że od nas zawisła, obaczimy jako najlepiej możemy do tego cooperari. Rozumiem że principaliter reflektować się należy nad zwycżajnym ziciem, które prowadziemy; ledwo co pierwsżą młodość przebywszi, czi staramy się te nasze talenta impendere w rozmaitych naukach, i czi aplikujemy się do nabycia in tractandis negotiis, eksperiencyj? Tłumiemy owsżem w sobie najlepsże do wszystkiego dyspozycje, Paulùm distat sepultae inertiae celata virtus; najlepszy bowiem sźcżep zaniedbany, odrodzi się i zdzicżeje, dobrych owoców, nie mogąc producere sine cultura; albo i kamień najdroźszy, niepolerowany, prostym zostanie głazem.
Racja tego. Primo. Źe jedni mając tę activitatem z dzieciństwa,
prywatne in publica integritate; Ta zaś źe od nas zawisła, obacźymy iako naylepiey moźemy do tego cooperari. Rozumiem źe principaliter reflektować się naleźy nad zwycźaynym źyćiem, ktore prowadziemy; ledwo co pierwsźą młodość przebywsźy, cźy staramy się te nasze talenta impendere w rozmaitych naukach, y cźy applikuiemy się do nabyćia in tractandis negotiis, experyencyi? Tłumiemy owsźem w sobie naylepsźe do wszystkiego dyspozycye, Paulùm distat sepultae inertiae celata virtus; naylepszy bowiem sźcźep zańiedbany, odrodźi śię y zdźicźeie, dobrych owocow, nie mogąc producere sine cultura; albo y kamień naydroźszy, niepolerowany, prostym zostanie głazem.
Racya tego. Primo. Źe iedńi maiąc tę activitatem z dźiećiństwa,
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 56
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
Słuźbie wojennej być zaraz Pułkownikiem, mieć komendę, nienauczywszy, się wprzód być komendzie posłuszym; a wszędzie tak w radach, jako i w wojsku cum spiritu dominandi, imbuti tą nieszczęśliwą prewencją, że każda subordynacja repugnat wolności, i że do dostąpienia wszystkich in statu godności, nie trzeba ani zasług, umiejętności, ani eksperiencyj, dosyć jest urodzić się szlachcicem, żeby mieć generalem infusam Scientiam.
W każdego Państwa rządzie, są dwie profesye: jedna Polityczna ad Civilia obligująca; druga Wojskowa, na słuźbę wojenną poświęcona: U nas tej dystynkcyj nie masz, obudwu się chwytamy, lubo rzadko się może trafić do obydwóch sposobność, owszem trudno obojgom wydołać
Słuźbie woienney bydź zaraz Pułkownikiem, mieć kommendę, nienauczywszy, śię wprzod bydź kommendźie posłuszym; a wszędźie tak w radach, iako y w woysku cum spiritu dominandi, imbuti tą nieszczęśliwą prewencyą, źe kaźda subordynacya repugnat wolnośći, y źe do dostąpieńia wszystkich in statu godnośći, nie trzeba ani zasług, umieiętnośći, ani experyencyi, dosyć iest urodźić się szlachćicem, źeby mieć generalem infusam Scientiam.
W kaźdego Państwa rządźie, są dwie professye: iedna Polityczna ad Civilia obliguiąca; druga Woyskowa, na słuźbę woienną poświęcona: U nas tey dystinkcyi nie masz, obudwu śię chwytamy, lubo rzadko śię moźe trafić do obudwuch sposobność, owszem trudno oboygom wydołać
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 57
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
I toć to jest najwięksże in statu nostro nieszczęście, że wolność niepomiarkowana generat pospolity in gubernio nierząd; ten zaś daje co moment okazje ad excessum wolności, jest to circulus vitiosus w którym do końca trafić niemożemy przy najdoskonalszych naszych przymiotach, i najlepszych nawet intencjach. Bo, dajmy że Poseł na sejmie veteranus, eksperiencyj wielkiej, statum perfectè znający, Ojczyźnie dobrze ziczący, zechce za samym instinktem poczciwości promovere co najlepszego; niedokaże niczego przy tak wielkim zamieszaniu; nieporządek w traktowaniu materyj nie dopuści felicem eventum jego rady; musi torrente sequi i takim się stać jako drudzy: dum spectant laesos oculi, laeduntur et ipsi; niech także
I toć to iest naywięksźe in statu nostro nieszczęśćie, źe wolność niepomiarkowana generat pospolity in gubernio nierząd; ten zaś daie co moment okazye ad excessum wolnośći, iest to circulus vitiosus w ktorym do końca trafić niemoźemy przy naydoskonalszych naszych przymiotach, y naylepszych nawet intencyach. Bo, daymy źe Poseł na seymie veteranus, experyencyi wielkiey, statum perfectè znaiący, Oyczyźnie dobrze źyczący, zechce za samym instinktem poczćiwośći promovere co naylepszego; niedokaźe niczego przy tak wielkim zamieszaniu; nieporządek w traktowaniu materyi nie dopuśći felicem eventum iego rady; muśi torrente sequi y takim się stać iako drudzy: dum spectant laesos oculi, laeduntur et ipsi; niech takźe
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 60
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
futuri mens hominum fati.
Nie są i przez to Rady nasże skutecźne, że są rozmaite species consulentium; jedni, którzy ductu sumnienia, i Dobra pospolitego, dobrze radzą; insi opak, którzy nie mając tych motiva, gubią Ojczyznę, insi, którzy przez frantowską Politykę złe intencje zdobią, insi, którzy bez eksperiencyj, et per ignorantiam nie mniej szkodzą, insi, których sama prywata in sensu dirigit; jakże tantam varietatem opinij combinare, żeby Consilium nie było consultori pessimum? Jak pogodzić cnotę i prawdę z fałszem; incapacitatem cum recto judicio, prywatę z publicznym interesem, uwagę z popędliwością, modestyą z pasją, miłość powszechcną z zawziętością
futuri mens hominum fati.
Nie są y przez to Rady nasźe skutecźne, źe są rozmaite species consulentium; iedni, ktorzy ductu sumńieńia, y Dobra pospolitego, dobrze radzą; inśi opak, ktorzy nie maiąc tych motiva, gubią Oyczyznę, inśi, ktorzy przez frantowską Politykę złe intencye zdobią, inśi, ktorzy bez experyencyi, et per ignorantiam nie mniey szkodzą, inśi, ktorych sama prywata in sensu dirigit; iakźe tantam varietatem opinij combinare, źeby Consilium nie było consultori pessimum? Iak pogodźić cnotę y prawdę z fałszem; incapacitatem cum recto judicio, prywatę z publicznym interessem, uwagę z popędliwośćią, modestyą z passyą, miłość powszechcną z zawziętośćią
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 68
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
nasze, kończą się, albo bez decyzyj, albo decyzja nie ma żadnego skutku.
Obviando tak wielkim inkonweniencjom, należałoby od sejmików zacząć, na których pierwsże desideria populorum formantur, a oraz na nich pierwszy fervor młodości nasżej wybucha; równość urodzenia dając nam jednakową z drugiemi activitatem, rozumiemy że nas aequiparat w zasługach i eksperiencyj najstarszych weteranów, których owszem ostroźność w Radzie, zda nam się być nikczemną bojaźnią, i ich moderacja słabością; Rozumiemy że im ziwsże nasże rady, tym są lepsże, i im śmielsże tym bezpieczniejsże.
Rzeczpospolita Rzymska nieprzypusźcżała do obrad swoich, tylko tych, którzy wprzód w wojsku do lat zamierzonych słuzili: Co do
nasze, kończą się, albo bez decyzyi, albo decyzya nie ma źadnego skutku.
Obviando tak wielkim inkonweniencyom, naleźałoby od seymikow zacząć, na ktorych pierwsźe desideria populorum formantur, á oraz na nich pierwszy fervor młodośći nasźey wybucha; rowność urodzenia daiąc nam iednakową z drugiemi activitatem, rozumiemy źe nas aequiparat w zasługach y experyencyi naystarszych weteranow, ktorych owszem ostroźność w Radźie, zda nam się bydź nikczemną boiaźńią, y ich moderacya słabośćią; Rozumiemy źe im źywsźe nasźe rady, tym są lepsźe, y im śmielsźe tym bespiecznieysźe.
Rzeczpospolita Rzymska nieprzypusźcźała do obrad swoich, tylko tych, ktorzy wprzod w woysku do lat zamierzonych słuźyli: Co do
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 68
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
albowiem rzecz dziwu go- dna, że młodzieź która w domowych interesach nie może się rządzić sobą, ani się obejść bez opiekuna, chce się opiekiwać publicznemi? Prawo pospolite ubezpieczając prywatną fortunę młodego, przydaje mu opiekuna; i czy możeź ten się stać opiekunem fortuny Rzeczypospolitej? A zatym expedit dać czas młodziezi, nabyć nauki i eksperiencyj in publicis negotiis, póki in maturitate lat, maturè nie będzie je mogła traktować.
Z okazji tej materyj, powtarzam com wyżej namienił o dystynkcyj, którąm ziczył, żeby zachować, inter statum civilem, et militarem, wywiódłszy inkonweniencje, gdyby wojskowi wchodzili w Rady, jako i ci, którzy są competentes do Rady
albowiem rzecz dźiwu go- dna, źe młodźieź ktora w domowych interessach nie moźe się rządźić sobą, ańi się obeyść bez opiekuna, chce się opiekiwać publicznemi? Prawo pospolite ubespieczaiąc prywatną fortunę młodego, przydaie mu opiekuna; i czy moźeź ten się stać opiekunem fortuny Rzeczypospolitey? A zatym expedit dać cźas młodźieźy, nabydź nauki y experyencyi in publicis negotiis, poki in maturitate lat, maturè nie będzie ie mogła traktować.
Z okazyi tey materyi, powtarzam com wyźey namieńił o dystynkcyi, ktorąm źyczył, źeby zachować, inter statum civilem, et militarem, wywiodszy inkonweniencye, gdyby woyskowi wchodźili w Rady, iako y ći, ktorzy są competentes do Rady
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 69
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
