że nogach, i trzeciej lasce chodzącego.
Z tej racyj GADKI nazywam SFINGIEM, a ich zgadnieniem EDYPEM.
U łacinników i figuralnej mistycznej Nauki biegłych Enigma, jest jakaś trudna mowa, w podobieństwa i własności uwiniona, ledwie, albo nigdy nie zgadniona, jako owa przy Bramie Bonońskiej w Włoszech: AElia Laelia, Cri- o Enigmatach, albo Zagodkach
spis nec Vir, nec Mulier, nec Androina, nec Puella, nec Iuvenis, nec anus, nec Casta, nec meretrix, nec pudica, sed omnia. etc. Którego tot saeculis nikt zgadnąc nie może. ENIGMATA ALBO GADKI NiektórE ŁACIŃSKIE.
Dimidium Sphaerae, Sphaeram cum Principe Romae, A te
że nogach, y trzeciey lasce chodzącego.
Z tey racyi GADKI nazywam SPHINGIEM, a ich zgadnieniem EDYPEM.
U łácinnikow y figuralney mistyczney Nauki biegłych AEnigma, iest iakaś trudna mowa, w podobieństwa y własności uwiniona, ledwie, álbo nigdy nie zgadniona, iako owa przy Bramie Bonońskiey w Włoszech: AElia Laelia, Cri- o Enigmatach, albo Zagodkach
spis nec Vir, nec Mulier, nec Androina, nec Puella, nec Iuvenis, nec anus, nec Casta, nec meretrix, nec pudica, sed omnia. etc. Ktorego tot saeculis nikt zgadnąc nie może. AENIGMATA ALBO GADKI NIEKTORE ŁACINSKIE.
Dimidium Sphaerae, Sphaeram cum Principe Romae, A te
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1198
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, Nutrix ipsa sui, semper alumna sibi.
Jakub Maseniusz, è Societate IESU takie aenigma formuje na te słowa łacińskie: MUS, MUSCA, MUSCATUM, i MUSIUM (Wino)
Sume caput, curret; ventrem superadde volabit; Adde pedem, comedes: et sine ventre bibes.
Inne aenigma z tegoż Autora O Enigmatach albo Zagadkach
Furfurem edit Pannum. Panem quoq; Sustineamus.
Tojest że Furfurem, alias Otręby pojada sus; Pannum, alias Sukno gryzie mol; Panem, tojest Chleb zjada mysz.
Diomedes takie enigma uformował Lód wyrażając, który się zwody rodzi, i znowu rozpływa ciepłem w wodę.
Quam Mater genuit, generavit Filia Matrem
, Nutrix ipsa sui, semper alumna sibi.
Iakub Maseniusz, è Societate IESU takie aenigma formuie na te słowa łacińskie: MUS, MUSCA, MUSCATUM, y MUSIUM (Wino)
Sume caput, curret; ventrem superadde volabit; Adde pedem, comedes: et sine ventre bibes.
Inne aenigma z tegoż Autorá O Enigmatach albo Zagadkach
Furfurem edit Pannum. Panem quoq; Sustineamus.
Toiest że Furfurem, alias Otręby poiada sus; Pannum, alias Sukno gryzie mol; Panem, toiest Chleb ziada mysz.
Diomedes takie aenigma uformował Lod wyrażaiąc, ktory się zwody rodzi, y znowu rozpływa ciepłem w wodę.
Quam Mater genuit, generavit Filia Matrem
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1199
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, nec quid sit Litera novi : In Libris vixi, nec sum studiosior inde
Co tak wy kładam.
Wylągłem się w papierach, zawsze pismem żyję, A nie znam i Litery, choć mi utni szyję.
Stare Enigma o ROZY od Autora poprawione, która ROZA przed grzechem Adamowym bez kolców rodzila się. O Enigmatach, albo Zagadkach
Zawsze się wstydzę, sama nie wiem czego. A wonność moja, przeraza każdego. Nie kłołam przed tym, dziś po grzechu kolę, Ozdabiam głowy, i bywam na stole. TREPKA Zakonna, opisana enigmatice.
W Lesie rosło, liście miało, Teraz nosi Duszę Ciało
O Złodzieju obieszonym Gadka,
Pan
, nec quid sit Litera novi : In Libris vixi, nec sum studiosior inde
Co tak wy kłádam.
Wylągłem się w papierach, zawsze pismem żyię, A nie znam y Litery, choć mi utni szyię.
Stare AEnigma o ROZY od Autora poprawione, ktora ROZA przed grzechem Adamowym bez kolcow rodzila się. O Enigmatach, albo Zagadkach
Zawsze się wstydzę, sama nie wiem czego. A wonność moia, przeraza każdego. Nie kłołam przed tym, dziś po grzechu kolę, Ozdabiam głowy, y bywam na stole. TREPKA Zákonna, opisana aenigmaticè.
W Lesie rosło, liście miało, Teraz nosi Duszę Ciało
O Złodzieiu obieszonym Gadka,
Pan
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1200
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Syn mi moja Mowa.* Syn*Boski jest Verbum Patris.
Ta Zagadka znaczy BOGA Chrześcijańskiego prawdziwego.
Druga Zagadka.
Lutniom jest, którą Żydzi dobrze wystroili, Przy muje Adam Abraham w górę podskoczyli. Znaczy Chrystusa Pana od Żydów Ukrzyżowanego.
Trzecia Zagadka,
Nad Kwiat jestem, zawsze kwitnę, Frukta moje dziwnie świtnę, O Enigmatach albo Zagadkach
Jestem Koncha, z rosy rodzę, Po Kryształach od tchu brodze, Jest Najświętsza Panna Niepokalanie poczęta BOGA Rodzica.
Jest Najświętsza Panna Niepokalanie poczęta BOGA Rodzica. Czwarta Zagadko.
Jak Człek, ma oczy, gebę, nie widzi, nie gada, Inny jest, co za niego skutkiem odpowiada. Znaczy się Obraz
Syn mi moia Mowa.* Syn*Boski iest Verbum Patris.
Ta Zagadka znaczy BOGA Chrześciańskiego prawdziwego.
Druga Zagadka.
Lutniom iest, ktorą Zydzi dobrze wystroili, Przy muie Adam Abraham w gorę podskoczyli. Znaczy Chrystusa Paná od Zydow Ukrzyżowanego.
Trzecia Zagadka,
Nad Kwiat iestem, zawsze kwitnę, Frukta moie dziwnie switnę, O Enigmatach albo Zagadkach
Iestem Koncha, z rosy rodzę, Po Krzyształach od tchu brodze, Iest Nayswiętsza Panna Niepokalanie poczęta BOGA Rodzica.
Iest Nayswiętsza Panna Niepokalanie poczęta BOGA Rodzica. Czwarta Zagadko.
Iak Człek, ma oczy, gebę, nie widzi, nie gada, Inny iest, co za niego skutkiem odpowiada. Znaczy się Obraz
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1201
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
sto lat dają. Łzy czasem wyprowadzam, od chorób wyzwalam, Jedna mię rzecz nie lubi; bo ją zbytnie walam.
Znaczy się Tabaka u wszystkich in usu, Jama chustka jej nie lubi. Dziewiąta Zagadka
Trzepam się ustawicznie, a nie jestem letkim, Czasem jestem jako stał, a czasem też wietkim. O Enigmatach, albo Zagadkach.
Jak długo ja żyw jestem, żyje Pan mój poty, Czuję ból i wesołość, czuję i kłopoty.
Znaczy się Serce, które u Filozofów primum vivens, ultimum moriens. Dziesiąta Zagadka.
Jestem z lasu, mam Duszę, ale ta nie żywa, Głos mój zwykł chwalić Stwórcę i na godach
sto lat daią. Łzy czásem wyprowadzam, od chorob wyzwalam, Iedna mię rzecz nie lubi; bo ią zbytnie walam.
Znaczy się Tabaka u wszystkich in usu, Iama chustka iey nie lubi. Dziewiąta Zagadka
Trzepam się ustawicznie, a nie iestem letkim, Czasem iestem iako stał, a czasem też wietkim. O Enigmatach, albo Zagadkach.
Iak długo ia żyw iestem, żyie Pán moy poty, Czuię bol y wesołość, czuię y kłopoty.
Znaczy się Serce, ktore u Filozofow primum vivens, ultimum moriens. Dziesiąta Zagadka.
Iestem z lasu, mám Duszę, ale ta nie żywa, Głos moy zwykł chwalić Stworcę y na godach
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1202
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
ciemną, mam rogi, nie bodzę, Niszczeję, i powstaję, wszysłkie czasy rodzę. Jest to Księżyc co raz się odnawiający, z którego czasy wszystkie;
Piętnasta Zagadka,
Nie mam Ojca ni Matki, żyję i umieram, Wraz kolebkę i pogrzeb, sam sobie obieram. Znaczy Ptaka Feniksa, albo Jedwabniczka. O Enigmatach albo Zagadkach
Szesnasta Zagadka,
Dążę w górę mam jasność, ciepło się mieć lubię, Nie mam Wojsk, ani miecza, wszystko przecięż gubię. Światu jestem potrzebny, nie wiem nigdy hody, Zginę wlot bez pokarmu, albo też od wody.
Jest to Ogień, który nunquam dicit: sussicit. Siedmnasta Zagadka
Jeść
ciemną, mam rogi, nie bodzę, Niszczeię, y powstaię, wszysłkie czasy rodzę. Iest to Xiężyc co raz się odnawiaiący, z ktorego czasy wszystkie;
Piętnasta Zagadka,
Nie mam Oyca ni Matki, żyię y umieram, Wraz kolebkę y pogrzeb, sam sobie obieram. Znaczy Ptaka Fenixa, albo Iedwabniczka. O Enigmatach albo Zagadkach
Szesnasta Zagadka,
Dążę w gorę mam iasnośc, ciepło się mieć lubię, Nie mam Woysk, ani miecza, wszystko przecięż gubię. Swiatu iestem potrzebny, nie wiem nigdy hody, Zginę wlot bez pokarmu, albo też od wody.
Iest to Ogien, ktory nunquam dicit: sussicit. Siedmnasta Zagadka
Ieść
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1203
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, od którego Kalisz Miasto zowie się. Dwudziesta trzecia Zagadka. *Sierp jest Miesiąc na Nowiu:koło, Miesiąc w Pełni,
Widzi nasza Kraina, i strona podziemna Ze mając oczu tysiąc, jestem ślepa, ciemna. Z Sierpem, lub z *kołem Światu do usług przybywam. Ródzę wszem odpoczynek, Złodziejów pokrywam. O Enigmatach albo Zegadkach
Jest to Noc opisana, w której Miesiąc, i gwiazd mnóstwo świeci.
Dwudziesta czwarta Zagadka.
Nicem nie winien, wiszę; gdzie drugich zwoływam, Choć mię tam ciągną sznurem, tam nigdy nie bywam. Serce się tłucze we mnie: a to mię nie boli, Puls mój burze poczuwszy,
, od ktorego Kalisz Miasto zowie się. Dwudziesta trzecia Zagadka. *Sierp iest Miesiąc na Nowiu:koło, Miesiąc w Pełni,
Widzi nasza Kraina, y strona podziemna Ze maiąc oczu tysiąc, iestem ślepa, ciemna. Z Sierpem, lub z *kołem Swiatu do usług przybywam. Rodzę wszem odpoczynek, Złodzieiow pokrywam. O Enigmatach albo Zegadkach
Iest to Noc opisana, w ktorey Miesiąc, y gwiazd mnostwo świeci.
Dwudziesta czwarta Zagadka.
Nicem nie winien, wiszę; gdzie drugich zwoływam, Choć mię tam ciągną sznurem, tam nigdy nie bywam. Serce się tłucze we mnie: a to mię nie boli, Puls moy burze poczuwszy,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1204
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, za swych wrogów głównych, Bo zawsze nas ścigają; obcy na nas wsiądzie, Cieżary na nas wali, gdzie zechce, tam będzie. Znaczy się W oz o czterech kołach, wożący Ludzi wszędzie.
Trzydziesta Zagadka
Ktoś bujał, wyskakiwał, dany mu hamulec Unoszony w bystrości, jak w ręku krogulec. O Enigmatach albo Zagadkach
Dany mu jest Inspektór co go uczy, rządzi, Biczem, nahajem chłosta, jeśli w czym pobłądzi:
Znaczy się, Koń ochełznany, ujeżdzony od Jezdca.
Trzydziesta pierwsza Zagadka.
Jem nad miarę i piję, mam codzień Zapusty, W ten czas mię śmierć zaskoczy, gdy zbyt będę tłusty. Zagadka
, za swych wrogow głownych, Bo zawsze nas ścigaią; obcy na nás wsiędzie, Cieżary na nas wali, gdzie zechce, tam będzie. Znaczy się W oz o czterech kołach, wożący Ludzi wszędzie.
Trzydziesta Zagadka
Ktoś buiał, wyskakiwał, dany mu hamulec Unoszony w bystrości, iak w ręku krogulec. O Enigmatach albo Zagadkach
Dany mu iest Inspektor co go uczy, rządzi, Biczem, nahaiem chłosta, ieśli w czym pobłądzi:
Znaczy się, Koń ochełznany, uieżdzony od Iezdca.
Trzydziesta pierwsza Zagadka.
Iem nad miarę y piię, mam codzień Zapusty, W ten czas mię śmierć zaskoczy, gdy zbyt będę tłusty. Zagadka
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1205
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Mam oczy jak talerze, czasem jak tablice, Ślepy jestem, jeno Świat swej umknie źrzenice.
Tojest Dom choć z oknami przecięż bez Słońca ciemny. Trzydziesta Siódma Zagadka
Styczeń Miesiąc mi Ojcem, Grudzień ostry śmiercią. Trzy kroć Księżyc ujzrzawszy, Świat mi grozi ćwiercią. Członków dwanaście większych liczę, mniejszych trzysta, O Enigmatach, albo Zagadkach
Sześćdziesiąt i pięć w sobie, ta ma treść wieczysta.
Rok zaczyna się a Januario, kończy in Decembri, składa się z Miesięcy 12 kwartałów 4 Dni 365. Trzydziesta Ośma Zagadka
Własne Dzieci pożeram, długa mi jest broda, Letniejszym niż Matuzal, pamiętam Nemroda.
Tojest czas najstarszy na świecie z brodą
Mam oczy iak talerze, czasem iak tablice, Slepy iestem, ieno Swiat swey umknie źrzenice.
Toiest Dom choć z oknami przecięż bez Słońca ciemny. Trzydziesta Siodma Zagadka
Styczeń Miesiąc mi Oycem, Grudzień ostry śmiercią. Trzy kroć Xiężyć uyzrzawszy, Swiat mi grozi ćwiercią. Członkow dwanaście większych liczę, mnieyszych trzysta, O Enigmatach, albo Zagadkach
Sześćdziesiąt y pięć w sobie, ta ma treść wieczysta.
Rok zaczyna się à Ianuario, kończy in Decembri, składa sie z Miesięcy 12 kwartałow 4 Dni 365. Trzydziesta Osma Zagadka
Własne Dzieci pożeram, długa mi iest broda, Letnieyszym niż Matuzal, pamiętam Nemroda.
Toiest czás naystarszy na swiecie z brodą
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1206
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
niemi strżelam, codziennie do Nieba. Te postrzały miłe są Panu Ziemi, Nieba.
Tojest Różaniec, Koronka, Decymka. etc. Czterdziesta piąta Zagadka.
Żelazo, kije ciężkie niewinnie ponoszę, Po tym wszystkim zjedzą mię, lub dadzą za grosze.
Jestto Chleb, na który orzą, młocą mielą, pieką. O Enigmatach albo Zagadkach
Czterdziesta szósta Zagadka
Nie bydlem a mam cztery sobie dane nogi, Nie kozłem, ani Wołem jestem, a mam rogi.
Każdego dnia u Panów, biorę barwę białą, Srebra, Potraw, i trunków, mam kwotę nie małą.
Jest Stół Pański srebrem, Potrawami, Trunkami zastawiony. Czterdziesta siódma Zagadka
Bywam
niemi strżelam, codziennie do Nieba. Te postrzały miłe są Panu Ziemi, Nieba.
Toiest Rożaniec, Koronka, Decymka. etc. Czterdziesta piąta Zagadka.
Zelazo, kiie cięszkie niewinnie ponoszę, Po tym wszystkim ziedzą mię, lub dadzą za grosze.
Iestto Chleb, na ktory orzą, młocą mielą, pieką. O Enigmatach albo Zagadkach
Czterdziesta szosta Zagadka
Nie bydlem a mam cztery sobie dane nogi, Nie kozłem, ani Wołem iestem, a mam rogi.
Każdego dnia u Panow, biorę barwę białą, Srebra, Potraw, y trunkow, mam kwotę nie małą.
Iest Stoł Pański srebrem, Potrawámi, Trunkami zastawiony. Czterdziesta siodma Zagadka
Bywam
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1207
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
