Comedią/ naprzód go kilkakroć uderzy/ a potym ostrzem rozcina mu głowę/ i rozpryskuje jego mózg. Płatają go potym (jako u nas zwyczaj jest płatać wieprze) i pieką/ i czynią sobie uroczystą i spaniałą biesiadę. Ale wracając się do rzeczy: Przyczyniały trudności w Brasilianach/ złe przykłady/ które im dawali Chrześcijanie Europscy/ którzy jeżdżąc tam nie dla czego inszego/ tylko dla zbogacenia się/ i nie mając tam nikogo/ ktoby ich trzymał na wodzy/ puszczali się na wszelakie sprosne łakomstwa/ i na wszeteczeństwa. Nie mniejszą zadawała trudność i psowała wszytko niestateczność tamtych ludzi/ iż odmieniali często miejsce i mieszkanie: abowiem gdy Ojcowie rozumieli
Comedią/ naprzod go kilkákroć vderzy/ á potym ostrzem rozćina mu głowę/ y rozpryskuie iego mozg. Płatáią go potym (iáko v nas zwyczay iest płátáć wieprze) y pieką/ y czynią sobie vroczystą y spániáłą bieśiádę. Ale wrácáiąc się do rzeczy: Przyczyniáły trudnośći w Brásilianách/ złe przykłády/ ktore im dawáli Chrześćiánie Europscy/ ktorzy ieżdżąc tám nie dla czego inszego/ tylko dla zbogácenia się/ y nie máiąc tám nikogo/ ktoby ich trzymáł ná wodzy/ pusczáli się ná wszelákie sprosne łákomstwá/ y ná wszeteczeństwá. Nie mnieyszą zádawáłá trudność y psowáłá wszytko niestáteczność támtych ludźi/ iż odmieniáli często mieysce y mieszkánie: ábowiem gdy Oycowie rozumieli
Skrót tekstu: BotŁęczRel_V
Strona: 86
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. V
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
będą pospolite wszytkim? Nauki zaś/ które się zrodziły w Egipcie/ i w Żydowskiej ziemi/ skąd potym poszły do Grecji/ do tego czasu miedzy nami trwają: także Religia prawdziwa/ i wiara Pana naszego Jezusa Chrystusa/ nie znajduje się nigdziej szczera i prawa/ oprócz Europy/ wyjąwszy tamte kraje/ gdzie ją ludzie Europscy nowo teraz zanieśli. A cóż rzeczemy o Monarchii Kościoła Chrześcijańskiego/ izali ona nie ma swojej stolice w tej części? Lecz opuszczając te konsideracie na[...] in czas przystojniejszy/ i gdzie nam będzie łacniej; barzo rzecz[...] go jest uważenia/ iż niemasz żadnej części świata/ ani dostatecznej[...] rzeki/ ani z lepszą sposobnością morzką ku
będą pospolite wszytkim? Náuki záś/ ktore się zrodźiły w AEgypćie/ y w Zydowskiey źiemi/ zkąd potym poszły do Greciey/ do tego czásu miedzy námi trwáią: tákże Religiá prawdźiwa/ y wiárá Páná nászego Iezusá Chrystusá/ nie znayduie się nigdźiey sczera y práwa/ oprocz Europy/ wyiąwszy támte kráie/ gdźie ią ludźie Europscy nowo teraz zánieśli. A coż rzeczemy o Monárchiey Kośćiołá Chrześćiáńskiego/ izali oná nie ma swoiey stolice w tey częśći? Lecz opusczáiąc te consideráciae ná[...] in czás przystoynieyszy/ y gdźie nam będźie łácniey; bárzo rzecz[...] go iest vważenia/ iż niemász żadney częśći świátá/ áni dostáteczney[...] rzeki/ áni z lepszą sposobnośćią morzką ku
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 2
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
abo do góry władzej danej nam od Boga nad Elementami/ i nad rzeczami z nich złożonemi/ żeglarze i marynarze/ którzy dowcipem i śmiałością ucieszną rządzą wiatrami/ i przez nie przejeżdżają morze/ latają prawie od jednego polusa do drugiego/ i od wschodu na zachód. W czym my daleko przechodziemy ludzie nowego świata: a Europscy zaś insze wszystkie natie: Portugalczycy Europiany insze. Penin. pułn. Piąte księgi. Pierwszej części, Nowy świat. Penin. pułn. Piąte księgi. NORUMBERGA.
IDzie kraina Norumberga/ tan nazwana od jednego miasta leżącego nad morzem: ma powietrze dosyć pomierne/ i urodzaj śrzedni. Co pokazują pomarańcze leśne/ także i
ábo do gory władzey dáney nam od Bogá nád Elementámi/ y nád rzeczámi z nich złożonemi/ żeglarze y márinarze/ ktorzy dowćipem y smiáłośćią vćieszną rządzą wiátrámi/ y przez nie przeieżdżáią morze/ latáią práwie od iednego polusá do drugiego/ y od wschodu ná zachod. W czym my dáleko przechodźiemy ludźie nowego świátá: á Europscy záś insze wszystkie nátiae: Portogalczycy Europiány insze. Penin. pułn. Piąte kśięgi. Pierwszey częśći, Nowy świát. Penin. pułn. Piąte kśięgi. NORVMBERGA.
IDźie kráiná Norumbergá/ tán názwána od iednego miástá leżącego nád morzem: ma powietrze dosyć pomierne/ y vrodzay śrzedni. Co pokázuią pomáráńcze leśne/ tákże y
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 277
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
w Bransbergu/ a drugie w Wilnie: są insze po inszych mieściech. Są też i Bursy abo Konwikty dla ubogich studentów/ którzy się na naukach żywią jałmużnami Biskupów/ i inszych dobrodziejów. Takich jest niemało w Krakowie/ w Posnaniu/ w Pułtowsku/ w Wilnie/ w Bransbergu/ i indziej. ODSzczEPIENCY abo GrekOWIE Europscy.
NAwiętsza mądrość ludzka/ w rządach Rzeczypospolitej/ zawisła w zabieganiu początkom nierządów: abowiem złe/ gdy raz wkorzeni się/ roście w sercach ludzkich/ jako trawa po polach; abo jako bluscz po murach starych walących się/ i nabywa/ na kżtałt rzek/ mocy/ postępując: jako ono jeden powiedział: Flumina pauca
w Bransbergu/ á drugie w Wilnie: są insze po inszych mieśćiech. Są też y Bursy ábo Conuikty dla vbogich studentow/ ktorzy się ná náukách żywią iáłmużnámi Biskupow/ y inszych dobrodźieiow. Tákich iest niemáło w Krákowie/ w Posnániu/ w Pułtowsku/ w Wilnie/ w Bransbergu/ y indźiey. ODSCZEPIENCY ábo GRAEKOWIE Europscy.
NAwiętsza mądrość ludzka/ w rządách Rzeczypospolitey/ záwisłá w zábiegániu początkom nierządow: ábowiem złe/ gdy raz wkorzeni się/ rośćie w sercách ludzkich/ iáko trawá po polách; ábo iáko bluscz po murách stárych wálących się/ y nábywa/ ná kżtałt rzek/ mocy/ postępuiąc: iáko ono ieden powiedźiał: Flumina pauca
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 120
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
/ także też i potrosze Mahometanów. Czwartej Części,
Podźmy teraz do Turków/ którzy dla szerokości państwa/ prawie przechodzą insze wszystkie swoje sekty. Tych część mieszka w Asiej/ a część w Europie. Azjatyccy skłonni są barzo ku opiniej Persów/ a zwłaszcza owi co mieszkają w Natoliej/ i na granicach. Lecz Europscy nie tak się zabobonami bawią/ powszechnie o nich mówiąc/ jako Azjatyccy: i dla ustawicznego obcowania z Chrześcijany/ więcej trochę rozumieją o Chrystusie/ a niż inszy: i owszem wiele ich jest/ którzy go mają za Boga/ i za odkupiciela: i nie dawno temu/ jako ich pozabijać kazano nie mało w Konstantynopolu
/ tákże też y potrosze Máhumetanow. Czwartey Częśći,
Podźmy teraz do Turkow/ ktorzy dla szerokośći páństwá/ práwie przechodzą insze wszystkie swoie sekty. Tych część mieszka w Asiey/ á część w Europie. Asiátyccy skłonni są bárzo ku opiniey Persow/ á zwłasczá owi co mieszkáią w Nátoliey/ y ná gránicách. Lecz Europscy nie ták się zabobonámi báwią/ powszechnie o nich mowiąc/ iáko Asiátyccy: y dla vstáwicznego obcowánia z Chrześćiány/ więcey trochę rozumieią o Chrystuśie/ á niż inszy: y owszem wiele ich iest/ ktorzy go máią zá Bogá/ y zá odkupićielá: y nie dawno temu/ iáko ich pozábiiáć kázano nie máło w Constántinopolu
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 153
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
/ a niż inszy: i owszem wiele ich jest/ którzy go mają za Boga/ i za odkupiciela: i nie dawno temu/ jako ich pozabijać kazano nie mało w Konstantynopolu/ co oni statecznie wytrwali. Powiadano tez/ iż wiele i tych/ którzy są w Porcie/ także trzymają. Turcy/ a zwłaszcza Europscy/ dwojacy są: Jedni urodzeni/ a drudzy przybytni. Urodzonych zowię/ którzy rodzice mieli Turki: przybytnie owe/ którzy opuściwszy wiarę naszę świętą/ abo zakon Mojżeszów/ zostają Mahometanami: a to Chrześcijanie czynią obrzezując się/ a owi podnoszą tylo palec. A zostają Turkami Chrześcijanie/ częścią za jaką wielką swą pasją/
/ á niż inszy: y owszem wiele ich iest/ ktorzy go máią zá Bogá/ y zá odkupićielá: y nie dawno temu/ iáko ich pozábiiáć kázano nie máło w Constántinopolu/ co oni státecznie wytrwáli. Powiádano tez/ iż wiele y tych/ ktorzy są w Porćie/ tákże trzymáią. Turcy/ á zwłasczá Europscy/ dwoiácy są: Iedni vrodzeni/ á drudzy przybytni. Vrodzonych zowię/ ktorzy rodźice mieli Turki: przybytnie owe/ ktorzy opuśćiwszy wiárę nászę świętą/ ábo zakon Moyzeszow/ zostáią Máhometanámi: á to Chrześćiánie czynią obrzezuiąc się/ á owi podnoszą tylo pálec. A zostáią Turkámi Chrześćiánie/ częśćią zá iáką wielką swą pássyą/
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 153
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
/ i nazwany był Protasim. A tak gdy już nowe ono Chrześcijaństwo osławiło się przez nawrócenie Pana z Omury/ i królów de Bungo, i de Aryma/ i inszych Panów: i gdy też już było go do 140000. zdało się ojcom/ aby byli skusili tej łaski Bożej/ i wiedzieli o niej Chrześcijanie Europscy/ a zwłaszcza Papież Rzymski Vicarius Chrystusów. Trzej tedy pomienieni Panowie umyślili posłać do Rzymu posły swe/ którzyby od nich/ i od Chrześcijan Japońskich/ oddali Ojcu ś. posłuszeństwo: a wyprawili byli dwu swych powinnych bliskich/ których zwano Dominus Mantiunus: i D. Michael. Ci tedy wsiadszy w nawę pojachali
/ y názwány był Protásim. A ták gdy iuż nowe ono Chrześćiáństwo osławiło się przez náwrocenie Páná z Omury/ y krolow de Bungo, y de Arimá/ y inszych Pánow: y gdy też iuż było go do 140000. zdáło się oycom/ áby byli skuśili tey łáski Bożey/ y wiedźieli o niey Chrześćiánie Europscy/ á zwłasczá Papież Rzymski Vicárius Chrystusow. Trzey tedy pomienieni Pánowie vmyślili posłáć do Rzymu posły swe/ ktorzyby od nich/ y od Chrześćian Iápońskich/ oddáli Oycu ś. posłuszeństwo: á wypráwili byli dwu swych powinnych bliskich/ ktorych zwano Dominus Mantiunus: y D. Michael. Ci tedy wśiadszy w nawę poiácháli
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 188
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
/ malowane tą farbą jaka na Chorągwi każdego skwadronu będzie. Kiedy idą do potrzeby/ wołają co z mocy Ałłah, Ałłah, i usiłują rozerwać szytki Nieprzyjacielskie/ co jeśli się im do trzeciego razu nie uda/ zaraz na odwód ustępują. Księga Trzecia,
Spahowie z Aziej są porządniejszy w konie/ i stroje/ ale Europscy sprawniejszy i dzielniejszy/ dla ustawicznych wojen z Chrześcijany/ z których ćwiczenie biorą. Spahowie w Aziej byli przedtym nierówno mocniejszy/ niżeli teraz. Nieprzychodził żaden do Obozu/ żeby nie miał trzydzieści albo czterdzieści osób za sobą/ oprócz koni powodnych/ Namiotów/ wozów/ w co się barzo przesadzali. Ale się ten dostatek
/ málowáne tą fárbą iáka ná Chorągwi kożdego skwádronu będźie. Kiedy idą do potrzeby/ wołáią co z mocy Ałłah, Ałłah, y vśiłuią rozerwáć szytki Nieprzyiaćielskie/ co ieśli się im do trzećiego rázu nie vda/ záraz ná odwod vstępuią. Xięgá Trzećia,
Spahowie z Aziey są porządnieyszi w konie/ y stroie/ ále Ewropscy spráwnieyszi y dźielnieyszi/ dla vstáwicznych woien z Chrześćiány/ z ktorych ćwiczenie biorą. Spahowie w Aziey byli przedtym nierowno mocnieyszi/ niżeli teraz. Nieprzychodźił żaden do Obozu/ żeby nie miał trzydźieśći álbo czterdźieśći osob zá sobą/ oprocz koni powodnych/ Námiotow/ wozow/ w co się bárzo przesádzáli. Ale się ten dostátek
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 220
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
/ już to tysiąc i dwieście lat. Jest jednak ze 200 lat/ jako i China utrapiona była przez Tartary/ i była pod ich panowaniem około 90 lat. Trzymają o sobie wiele Chineńczykowie in Ciuilibus ac Politicis, którymi się pilno zabawiają. przetoż zwykli mawiać o sobie/ iż mają dwie oka; a ludzie Europscy jedno tylo/ a inszy ludzie żadnego. Mówią barzo uczciwie o nas inszych/ za znajomością/ krorą mają z Portugalczykami; bo z nimi handlują u Macao/ i indziej; i dla sławy Casztilianów/ którzy też nie daleko od nich mieszkają na Filipinach. Księgi wtóre. Siły Króla Chińskiego.
Z wielkiej liczby ludzi
/ iusz to tyśiąc y dwieśćie lat. Iest iednák ze 200 lat/ iáko y Chiná vtrapiona byłá przez Tártáry/ y byłá pod ich pánowániem około 90 lat. Trzymáią o sobie wiele Chineńczykowie in Ciuilibus ac Politicis, ktorymi się pilno zábawiáią. przetoż zwykli máwiáć o sobie/ iż máią dwie oká; á ludźie Europscy iedno tylo/ á inszy ludźie żadnego. Mowią bárzo vczćiwie o nas inszych/ zá znáiomośćią/ krorą máią z Portogálczykámi; bo z nimi hándluią v Mácáo/ y indźiey; y dla sławy Cásztilianow/ ktorzy też nie dáleko od nich mieszkáią ná Philippinách. Kśięgi wtore. Siły Krolá Chińskiego.
Z wielkiey liczby ludźi
Skrót tekstu: BotŁęczRel_III
Strona: 97
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. III
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
i w Afryke/ a niż w Europie: a przyczyn tego jest wiele: bo naprzód/ krainy są pospolicie obfitsze i dostateczniejsze w rzeczy potrzebne ku życiu ludzkiemu u ludzi południowych i wschodnich: Przestają też powiętszej części na mniejszym obroku/ a niż my: są skromni w jedzeniu/ i prostszy nad nas: bo ludzie Europscy/ jedzą i piją nie tylo dla sytości/ ale żeby się też opatrzyli przeciw zimnu: lecz tamci z potraw nic inszego mieć nie chcą/ tylko wyżywienie: Wino też które u nas jest droższe/ a niż chleb/ u nich go niemasz/ i wody są tam lepsze/ a niż nasze. Wymysły
y w Africe/ á niż w Europie: á przyczyn tego iest wiele: bo naprzod/ kráiny są pospolićie obfitsze y dostátecznieysze w rzeczy potrzebne ku żyćiu ludzkiemu v ludźi południowych y wschodnich: Przestáią też powiętszey częśći ná mnieyszym obroku/ á niż my: są skromni w iedzeniu/ y prostszy nád nas: bo ludźie Europscy/ iedzą y piią nie tylo dla sytośći/ ále żeby się też opátrzyli przećiw źimnu: lecz támći z potraw nic inszego mieć nie chcą/ tylko wyżywienie: Wino też ktore v nas iest droższe/ á niż chleb/ v nich go niemász/ y wody są tám lepsze/ á niż násze. Wymysły
Skrót tekstu: BotŁęczRel_III
Strona: 109
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. III
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
