Morowki leczy Kozłek/ z korzeniem i z nacią/ drobno pokrajany/ utłuc/ i przywijać. Abowiem umarza Karbunkuł/ i morowy jad wyciąga z ciała. Ranom ciętym/ sztychowym.
Rany cięte/ sztychowe/ i postrzały/ w którychby żelesca/ albo kule tkwiały/ wyciąga i leczy/ maczając w soku tego ziela Flajtuch/ i w rany kładąc/ a utłukszy korzeń/ miasto plastru zwierzchu przykładać. Albo też wziąć naci świeżego Kozłku ze czterdzieści łótów/ Zanklu świeżego zielonego funt/ wieprzowego sadła świeżego/ łoju Jeleniego/ po trzydziestu i po dwu łotów: Zioła drobno pokrajać/ i utłuc/ a z tłustościami pomienionemi na wolnym ogniu węglistym
Morowki leczy Kozłek/ z korzeniem y z naćią/ drobno pokráiány/ vtłuc/ y przywiiáć. Abowiem vmarza Kárbunkuł/ y morowy iad wyćiąga z ćiáłá. Ránom ćiętym/ sztychowym.
Rány ćięte/ sztychowe/ y postrzáły/ w ktorychby żelescá/ álbo kule tkwiáły/ wyćiąga y leczy/ maczáiąc w soku tego źiela Fláytuch/ y w rány kłádąc/ á vtłukszy korzeń/ miásto plástru zwiérzchu przykłádáć. Albo też wźiąć naći świéżego Kozłku ze czterdźieśći łótow/ Zánklu świéżeg^o^ źieloneg^o^ funt/ wieprzowé^o^ sádłá świéżeg^o^/ łoiu Ieleniego/ po trzydźiestu y po dwu łotow: Ziołá drobno pokráiáć/ y vtłuc/ á z tłustośćiámi pomienionemi ná wolnym ogniu węglistym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Też
Wrzodom Francowatym/ ciało psującym/ barzo kosztowna jest/ przymieszawszy do niej Magisterium veneris, które zowią Flegma vitrioli, a potym wespół je zmieszawszy/ tym je nacierać i plastrować. Ranom w głowie Parchom
Rany niebezpieczne w głowie. Także
Parchy/ Sok z korzenia tego ziela/ leczy/ wymywając je nim/ albo Flajtuch w nim maczając/ kłaść na nie.
Toż Olejek z tego ziela czyni/ pomazując nim. Także Wodka z korzenia jego/ wymywając je nią. (Turn.) Przepukłym.
Przepukłym/ Korzenie Dzięgielowe tłuc/ a ile świeże: i przykładać na miejsce naruszone. Mocz wywodzi.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany wywodzi/
. Też
Wrzodom Fráncowátym/ ćiáło psuiącym/ bárzo kosztowna iest/ przymieszawszy do niey Magisterium veneris, ktore zowią Flegma vitrioli, á potym wespoł ie zmieszawszy/ tym ie náćieráć y plástrowáć. Ránom w głowie Párchom
Rány niebespieczne w głowie. Tákże
Párchy/ Sok z korzenia tego źiela/ leczy/ wymywáiąc ie nim/ álbo Fláytuch w nim maczáiąc/ kłáść ná nie.
Toż Oleiek z tego źiela czyni/ pomázuiąc nim. Tákże Wodká z korzenia iego/ wymywáiąc ie nią. (Turn.) Przepukłym.
Przepukłym/ Korzenie Dźięgielowe tłuc/ á ile świeże: y przykłádáć ná mieysce náruszone. Mocz wywodźi.
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány wywodźi/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 65
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wodką z Przerwipępu/ wiązanie bindami i przystojnie czyniąc przepuklinie i z pokojem leżąc: a płaczu i krzyku się strzec.
Kamień leczy i wywodzi/ a przytym broni mu się mnożyć więcej tymże przerzeczonym sposobem używany. (Turn.) Członkom połamanym.
Członkom połamanym jest użyteczny mażąc i nacierając tym Ekstraktem/ albo też Flajtuch w nim maczać i przykładać. Bole układa.
Boleści w nich uśmierza/ i układa/ nimi także namazując. Przymiotom ognistym.
Od przymiotów ognistych członki zachowywa i broni. Także od innych przypadków złych. Ranom i sadzelom
Rany i sadzele zaplugawione wychędaża. Kolice i morzysku
Gryzawki i morzyska/ także kolkę w żywocie układa/
wodką z Przerwipępu/ wiązánie bindámi y przystoynie czyniąc przepuklinie y z pokoiem leżąc: á płáczu y krzyku sie strzedz.
Kamień leczy y wywodźi/ á przytym broni mu sie mnożyć więcey tymże przerzeczonym sposobem vżywány. (Turn.) Członkom połámánym.
Członkom połamánym iest vżyteczny máżąc y nácieráiąc tym Extráktem/ álbo też Fláytuch w nim maczáć y przykłádáć. Bole vkłáda.
Boleśći w nich vśmierza/ y vkłáda/ nimi także námázuiąc. Przymiotom ognistym.
Od przymiotow ognistych członki záchowywa y broni. Tákże od innych przypadkow złych. Ránom y sadzelom
Rány y sadzele záplugáwione wychędaża. Kolice y morzysku
Gryzawki y morzyská/ tákże kolkę w żywoćie vkłáda/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 80
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Przeto Puchlinie
Puchlinie jest lekarstwem. Żółtaczce.
Żółtą chorobę z przeziębienia leczy. Zimnicom
Zimnicom wszelakim jest osobliwym ratunkiem/ warząc a pijąc. Sok albo wodnistość wyżęta/ z surowego korzenia. Dziwemu miesu.
Sok albo wodnistość ze świeżego miarzowego korzenia wyżęta/ trawi dziwe mięso w ranach i w sadzelach/ zakrapiając je nim/ albo flajtuch w nim maczając/ a przykładając. Wodka z korzenia Miarzowego. Aquastillat.
Ta bywa w Lipcu z korzenia dystylowana z Balneum maris, kiedy się nalepiej kwiat rozwija/ biorąc go z liściem/ z kłączem/ z kwiatem świeżo. Potym do tej pierwszej wodki znowu nakłaść tegoż ziela/ i przelutrować/ a to dla
Przeto Puchlinie
Puchlinie iest lekárstwem. Zołtácce.
Zołtą chorobę z przeźiębienia leczy. Zimnicom
Zimnicom wszelákim iest osobliwym rátunkiem/ wárząc á piiąc. Sok álbo wodnistość wyżęta/ z surowego korzeniá. Dźiwemu miesu.
Sok álbo wodnistość ze świeżeg^o^ miarzowego korzeniá wyżęta/ trawi dźiwe mięso w ránách y w sádzelách/ zákrapiáiąc ie nim/ álbo fláytuch w nim maczáiąc/ á przykłádáiąc. Wodká z korzeniá Miarzowe^o^. Aquastillat.
Tá bywa w Lipcu z korzeniá distyllowána z Balneum maris, kiedy sie nalepiey kwiát rozwiia/ biorąc go z liśćiem/ z kłączem/ z kwiátem świeżo. Potym do tey pierwszey wodki znowu nákłáść teg^o^ż źiela/ y przelutrowáć/ á to dla
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 119
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Wrzodom
Wrzody. Krosty. Rany. Ślinogorz. w uściech/ w garle goi ciepło nią często usta płocząc/ i gargaryzując/ goi. (Taber.) Krostom. Ranom. Ślinóg. Kile.
Kile/ i Szyszkom
Szyski w siedzeniu. Starciu albo przczosu
Starcie i osadnienie w siedzeniu leczy/ cipeło wymywając/ a flajtuch w niej maczając/ na sadzele przykładać. Głowie.
Głowie napuchłej. Twarzy nabrzmiałej.
Twarzy nabrzmiałej/ chusty w niej maczając/ a ciepło przykładając. Abowiem wyciąga znich puchlinę. Pleurze.
Pleurze z zawrzedziałości/ jest ratunkiem/ poranu na czczo pijać. (Tur.) Omienieniu.
Omienieniu i ochrapieniu. (
Wrzodom
Wrzody. Krosty. Rány. Slinogorz. w vśćiech/ w gárle goi ćiepło nią często vstá płocząc/ y gárgáryzuiąc/ goi. (Taber.) Krostom. Ránom. Slinog. Kile.
Kile/ y Szyszkom
Szyski w śiedzeniu. Stárćiu álbo przczosu
Stárćie y osádnienie w śiedzeniu leczy/ ćipeło wymywáiąc/ á fláytuch w niey maczáiąc/ ná sádzele przykłádáć. Głowie.
Głowie nápuchłey. Twarzy nábrzmiáłey.
Twarzy nábrzmiáłey/ chusty w niey maczáiąc/ á ćiepło przykłádáiąc. Abowiem wyćiąga znich puchlinę. Pleurze.
Pleurze z záwrzedźiáłośći/ iest rátunkiem/ poránu ná czczo piiac. (Tur.) Omienieniu.
Omienieniu y ochrapieniu. (
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 243
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
pierwszej tąż wodą z warzonego. Mięso w garncu zrasta.
Sztuki mięsa w garncu spaja/ i zrosłe czyni/ włożywszy miedzy nie. Bo tychże jest skutków/ których Żywokost. Szyszkom i złym krostom w kroku.
Szyszki i Krosty złe w siedzeniu/ Sok tego ziela goi/ często je tym namazując: albo flajtuch z chusty w nim maczając/ a na te tam miejsca przykładając. Item.
Toż też na puchnienie/ z przymiotem ognistym złączone/ jest dobre/ a ile tam w tym skrytym miejscu. Item.
Także Rany i dziury w kroku z zapsowania z france/ przerzeczony Sok z Zanklu ziela goi: tak płci męskiej
pierwszey tąż wodą z wárzonego. Mięso w gárncu zrasta.
Sztuki mięsá w gárncu spaia/ y zrosłe czyni/ włożywszy miedzy nie. Bo tychże iest skutkow/ ktorych Zywokost. Szyszkom y złym krostom w kroku.
Szyszki y Krosty złe w śiedzeniu/ Sok tego źiela goi/ często ie tym námázuiąc: álbo flájtuch z chusty w nim maczáiąc/ á ná te tám mieyscá przykłádáiąc. Item.
Toż też ná puchnienie/ z przymiotem ognistym złączone/ iest dobre/ á ile tám w tym skrytym mieyscu. Item.
Tákże Rány y dźiury w kroku z zápsowánia z fránce/ przerzeczony Sok z Zánklu źiela goi: ták płći męskiey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
