w Człowieku. Idź z kretką do gęby/ Zrachujesz tam trzydzieści nad to i dwa zęby. A żył zgadni jak w jednym człowieku jest wiele: Trzysta sześćdziesiąt i pięć/ kto spyta rzeć śmiele. SZKOŁY SALERNITANSIEJ Część Trzecia.
O Czterech humorach w ciele ludzkim. CZtery w ciele człowieczym Humory panują/ Melancholią/ Flegmą i krwią je mianują. Przy nich czwarta cholera. Ta ogniu podobna/ Melancholią z ziemią porównać sposobna. Powietrze z kompleksią krwawą swój kształt zgódzi/ Woda Flegmatykowi wilgotna wygodzi.
O Kompleksji krwawej lubo Powietrznej. Z przyrodzenia w kim krew wre/ powietrze panuje/ Rad nowin często słucha/ rad i pożartuje. Wenus wespół
w Człowieku. Idź z kretką do gęby/ Zráchuiesz tám trzydźieśći nád to y dwá zęby. A żył zgádni iák w iednym człowieku iest wiele: Trzystá sześćdźieśiąt y pięc/ kto spyta rzeć śmiele. SZKOŁY SALERNITANSIEY Część Trzećia.
O Czterech humorách w ćiele ludzkim. CZtery w ćiele człowieczym Humory pánuią/ Melánkolią/ Phlegmą y krwią ie miánuią. Przy nich czwarta cholerá. Tá ogniu podobna/ Melánkolią z źiemią porownáć sposobna. Powietrze z komplexią krwáwą swoy kształt zgódźi/ Wodá Phlegmatykowi wilgotna wygodzi.
O Komplexyey krwawey lubo Powietrzney. Z przyrodzeniá w kim krew wre/ powietrze pánuie/ Rad nowin często słucha/ rad y pożártuie. Wenus wespoł
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: D4v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
rozumu Polkom jako i innym Bóg w niwczym nie umknął/ gdyż jeśli Francuski Niemki śmiały o tym księgi pisać/ dla czego i nie wy/ byleście nauk pilnować chciały/ ale niż wam do tego przyjdzie o potopie wody brzemiennej to czytajcie. Jaśnie urodzona z Zurowa Damiłowiczowna/ Starościna Kaźmierska/ umiarkowania z flegmą krewnego/ chodząc pierwszym poroniątkiem/ za którym jako mi małżonek jej sam powiedział/ ale aż po wyjęciu płodu trzeciego/ że przy wypaściu na świat pierwszego/ wody tak wiele wyszło/ żeby ją nie tylko konwią/ ale i czym większym mógł był mierzyć/ którą obfitość wodną babki za rzecz powinną być powiedziały/ i tak
rozumu Polkom iáko y innym Bog w niwczym nie vmknął/ gdyż ieśli Francuski Niemki śmiáły o tym kśięgi pisáć/ dla czego y nie wy/ byleśćie náuk pilnowáć chćiáły/ ále niż wam do tego przyidźie o potopie wody brzemienney to czytayćie. Iáśnie vrodzona z Zurowá Dámiłowiczowná/ Stárośćina Káźmierska/ vmiárkowánia z phlegmą krewnego/ chodząc pierwszym poroniątkiem/ zá ktorym iáko mi małżonek iey sam powiedźiał/ ále aż po wyięćiu płodu trzećiego/ że przy wypáśćiu ná świát pierwszego/ wody ták wiele wyszło/ żeby ią nie tylko konwią/ ále y czym większym mogł był mierzyć/ ktorą obfitość wodną bábki zá rzecz powinną być powiedźiáły/ y ták
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Fv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
do zapalenia się sposobną materią, i węgiel strawiony samby tylko po sobie zostawił popiół. Toż samo dzieje się z niedoskonałemi kruszcami, które nie mogą nigdy przez się obrócić się w popiół w zamkniętych naczyniach, lecz obracają się w niego natychmiast, gdy się je pali w otwartych.
Tłustość wychodząca pod czas dystylacyj oraz z flegmą, zawiera w sobie wiele do zapalenia się sposobnej materyj, i węgiel bez wątpienia dłużyby się mógł palić, gdyby ją w nim zatrzymać było można. Pokazuje się oczywiście że tłustość także pachnąca ma w sobie do zapalenia się sposobna materią nie tylko stąd że ta materia wysuszona pali się, lecz nad to, że można
do zapalenia się sposobną materyą, i węgiel strawiony samby tylko po sobie zostawił popioł. Toż samo dzieie się z niedoskonałemi kruszcami, ktore nie mogą nigdy przez się obroćić się w popioł w zamkniętych naczyniach, lecz obracaią się w niego natychmiast, gdy sie ie pali w otwartych.
Tłustość wychodząca pod czas dystyllacyi oraz z flegmą, zawiera w sobie wiele do zapalenia się sposobney materyi, i węgiel bez wątpienia dłużyby się mogł palić, gdyby ią w nim zatrzymać było można. Pokazuie się oczywiscie że tłustość także pachnąca ma w sobie do zapalenia się sposobna materyą nie tylko ztąd że ta materya wysuszona pali się, lecz nad to, że mozna
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 7
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
kto nie mając pragnienia wnidzie do wanny/ wychodzac miewa pragnienie/ i wielkie; wspomina jakom namienił Galenus to pytanie na dwu miejscach/ jedno w jednej księdze/ która o suchotach albo raczej uschnieniu/ (gdyż suchoty właśnie po Polsku mają być nazwane/ kiedy kto płuca ma owrzedziałe/ i ustawicznie pluje/ z którą flegmą i ropą wszystkie prawie istność ciała wypluwa/) ale uschnienie jest z jakimsi oziembieniem/ jako więc widziemy albo drzewa/ albo ludzie od starości schnać. Wtej tedy ksiedze Galenus/ jedno ab effectu dowodzi tego i zsmysłów/ że to tak się zstaje widziemy powiada oczyma/ i dowodów na to nie trzeba/ gdy ci którzy
kto nie máiąc pragnienia wnidzie do wanny/ wychodzac miewa pragnienie/ y wielkie; wspomina iakom namienił Galenus to pytanie ná dwu mieyscach/ iedno w iedney księdze/ ktora o suchotach álbo racżey vschnieniu/ (gdyż suchoty własnie po Polsku maią bydź nazwane/ kiedy kto płucá ma owrzedźiáłe/ y vstawicżnie pluie/ z ktorą phlegmą y ropą wszystkie prawie istność ćiáłá wypluwa/) ale vschnienie iest z iákiemśi oziembieniem/ iako więc widźiemy álbo drzewá/ álbo ludzie od stárości schnać. Wtey tedy kśiedze Gálenus/ iedno ab effectu dowodzi tego y zsmysłow/ że to tak się zstaie widziemy powiada ocżyma/ y dowodow ná to nie trzebá/ gdy ći ktorzy
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 46.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
na kształt Szkła rozpuszczonego/ jako więc w kolkach bywa/ gdy w jelitach takie rozpieranie nachodzi/ nie inaczej jakoby pal jaki abo klin zabijał/ i jednę rzecz od drugiej rozdzierał i rozbijał: takowym bolom/ ta woda bądź to przez krysterę/ jako też i przez usta barzo może być pomocna. Jeśli kto ma żywot flegmą zbytnią nadęty/ i już opuchlina się zacznie/ abo też już w poły się zaweźmie: tedy błotem tej wody/ abo kąpaniem się w tej wodzie/ może prędko zabieżeć; w przód jednak zażywszy tych lekarstw które Medyk będzie rozumiał/ być potrzebne do wykorzenienia opuchliny. Nerki też zranione i flegmą zatkane; tak że poraniony
ná kształt Skłá rospuszcżonego/ iáko więc w kolkách bywa/ gdy w ielitách tákie rospieránie náchodźi/ nie inácżey iákoby pal iáki ábo klin zábiiał/ y iednę rzecż od drugiey rozdźierał y rozbiiał: tákowym bolom/ tá wodá bądź to przez krysterę/ iáko też y przez vstá bárzo może bydź pomocna. Iesli kto ma żywot phlegmą zbytnią nádęty/ y iuż opuchliná się zácżnie/ ábo też iuż w poły się záweźmie: tedy błotem tey wody/ ábo kąpaniem się w tey wodźie/ może prędko zábieżeć; w przod iednák záżywszy tych lekarstw ktore Medyk będźie rozumiał/ bydź potrzebne do wykorzenienia opuchliny. Nerki też zránione y phlegmą zátkáne; ták że porániony
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 144.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
. Jeśli kto ma żywot flegmą zbytnią nadęty/ i już opuchlina się zacznie/ abo też już w poły się zaweźmie: tedy błotem tej wody/ abo kąpaniem się w tej wodzie/ może prędko zabieżeć; w przód jednak zażywszy tych lekarstw które Medyk będzie rozumiał/ być potrzebne do wykorzenienia opuchliny. Nerki też zranione i flegmą zatkane; tak że poraniony męcherz/ ba i pendent: ta woda tak doskonale leczy/ że żadna rzecz nad nią inna lepiej. I czego ani salsą/ ani drzewem/ ani też innemi lekarstwy wysuszającemi nie możemy więc w nerkach i w męcherzu/ także i w pendencie uleczyć: tedy szczęśliwie i z wielkim podziwieniem/
. Iesli kto ma żywot phlegmą zbytnią nádęty/ y iuż opuchliná się zácżnie/ ábo też iuż w poły się záweźmie: tedy błotem tey wody/ ábo kąpaniem się w tey wodźie/ może prędko zábieżeć; w przod iednák záżywszy tych lekarstw ktore Medyk będźie rozumiał/ bydź potrzebne do wykorzenienia opuchliny. Nerki też zránione y phlegmą zátkáne; ták że porániony męcherz/ bá y pendent: tá wodá ták doskonale lecży/ że żadna rzecż nad nię inna lepiey. Y cżego áni sálsą/ áni drzewem/ áni też innemi lekárstwy wysuszáiącemi nie możemy więć w nerkách y w męcherzu/ tákże y w pendenćie vlecżyć: tedy szcżęśliwie y z wielkim podźiwieniem/
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 144.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
. Jeżeli przez kaszel odchodzi krew pianista, czerwona, czysta, przez żadnego bólu w piersiach, znak jest że z płuc pochodzi. Item. Jeżeli krew czarna i spiekła przez kaszel odchodzi z bólem w piersiach, znak jest że z piersi pochodzi. Item. Jeżeli przez kaszel odchodzi krew czarna, spiekła, pomieszana z flegmą, albo z cholerą[...] zytym i Nausea, znak jest że z żołądka. Uważyć też potrzeba, jeżeli krew przedtym chodziła z nosa, z tamtąd albowiem często odwraca się do ust, do płuc, do żołądka, kędy się spieka. Przyczyny powierzchne, i wnętrzne. Naprzód zbytnie picie trunków gorących, a osobliwie gorzałki,
. Ieżeli przez kászel odchodzi krew piánista, czerwona, czysta, przez żadnego bolu w piersiách, znák iest że z płuc pochodźi. Item. Ieżeli krew czarna y spiekła przez kászel odchodźi z bolem w pierśiách, znak iest że z pierśi pochodźi. Item. Ieżeli przez kászel odchodźi krew czarna, spiekła, pomięszána z flegmą, álbo z cholerą[...] zytym y Náusea, znák iest że z żołądká. Uważyć też potrzebá, ieżeli krew przedtym chodziłá z nosa, z támtąd álbowiem często odwraca się do ust, do płuc, do żołądká, kędy się zpieka. Przyczyny powierzchne, y wnętrzne. Naprzod zbytnie picie trunkow gorących, á osobliwie gorzałki,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 153
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
conformatio, że nie do kiszek, ale do żołądka zlewa się złość, skąd tacy ustawicznie womity cierpią, bywają także w kolicznych afekcjach, w iliace kamień cierpiącym. Item. W glistach, także gdy się wrzód jaki wewnątrz rozpuknie, etc. Womity w gwałtownej gorączce niezwyczajne, złym bywają znakiem. Item Womit z flegmą i cholerą zmieszany, rzadki, dobry jest w długiej biegunce, gdy womit dobrowolnie przypqdnie, uwalnia od niej. Item Womit z różnemi kolorami, niebezpieczny jest. Item. Womit zielony, siwy, rdzawy, czarny, śmierdzący, śmierci znakiem pospolicie, bywa. Item. Womity bez żadnego koloru i pomieszania huorów w gorączkach
conformatio, że nie do kiszek, ále do żołądká zlewa się złość, zkąd tácy ustáwicznie womity ćierpią, bywáią tákże w kolicznych áffekcyách, w iliáce kámień cierpiącym. Item. W glistách, tákże gdy się wrzod iáki wewnątrz rozpuknie, etc. Womity w gwałtowney gorączce niezwyczayne, złym bywáią znákiem. Item Womit z flegmą y cholerą zmieszány, rzadki, dobry iest w długiey biegunce, gdy womit dobrowolnie przypqdnie, uwalnia od niey. Item Womit z rożnemi kolorámi, niebespieczny iest. Item. Womit źielony, śiwy, rdzáwy, czarny, śmierdzący, śmierći znákiem pospolicie, bywa. Item. Womity bez żadnego koloru y pomięszánia huorow w gorączkách
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 188
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
morselki różne żoładkowe. Elixir. vitriol Myns. Eiix vitae math Spir. venersal Abstothij, Chamom. Centaurei rad. Aaron et Zedoaria etc. O Chorobach Żołądka. Ośma Choroba Żołądki jest zapalenie, z jątrzenie, albo wrzód.
ZApalenie żołądka jest nabrzmiałość ze krwi, lubo samej, lubo z Mleancholią, cholerą, albo Flegmą ostrą pomieszanej, pochodzącej per Ramis venae Portae, która rozchodząc się po substancji żołądka, według ostrości swojej sprawuje, albo samo zapalenie, albo zqpalenie z nabrzmiałością twardą, albo z wrzodem twardym, te zqpalenia nazywają się Erisipelatosum, AEdemathosum. Scyrrhosum. Trafia się też eksulceracja żołądka z Merkuriusza danego, albo na Salwacje, albo
morselki rożne żoładkowe. Elixir. vitriol Myns. Eiix vitae math Spir. venersal Abstothij, Chamom. Centaurei rad. Aaron et Zedoaria etc. O Chorobách Zołądká. Osma Chorobá Zołądki iest zápalenie, z iątrzenie, álbo wrzod.
ZApalenie żołądka iest nábrzmiáłość ze krwi, lubo samey, lubo z Mleáncholią, cholerą, álbo Flegmą ostrą pomięszáney, pochodzącey per Ramis venae Portae, ktora rozchodząc się po substáncyey żołądká, według ostrośći swoiey spráwuie, álbo samo zápalenie, álbo zqpalenie z nábrzmiáłośćią twárdą, álbo z wrzodem twárdym, te zqpalenia názywáią się Erisipelatosum, AEdemathosum. Scyrrhosum. Trafia się też exulcerácya żołądká z Merkuryuszá dánego, álbo ná Sálwácye, álbo
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 195
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Kościół Chrystusów przez Sakramenta jest złączony/ i niejako jedno jest z Chrystusem/ z nim od niego wszytkie członki bywają ożywione/ i rządzone. Tego Ciała Oczyma są Prorocy/ którzy przyszłe rzeczy opowiedają; są i Apostołowie/ z błędów do światła prawdy lud przywodzący. Uszyma są posłuszni/ Nozdrzami są którzy dar rozeznania mają. Flegmą są Heretycy/ którzy przez rozsądek Wyznawców bywają z tego Ciała wyrzuceni. Ustami są Doktorowie. Zębom przyrównywają się tłumacze Pisma Z. Rękom Obrońcy Kościoła. Nogom Lud pracowity. Wyrzutkami wnętrzności są źli/ i nieczyści: którzy z Żywota tego/ przez śmierć wyrzuceni/ wieprzom piekielnym pokarmem zostają. Trudności Teologicznych. Objaśnienie Trudności Teologicznych
Kośćioł Chrystusow przez Sákrámentá iest złączony/ y nieiáko iedno iest z Chrystusem/ z nim od niego wszytkie członki bywáią ożywione/ y rządzone. Tego Ciáłá Oczymá są Prorocy/ ktorzy przyszłe rzeczy opowiedáią; są y Apostołowie/ z błędow do świátłá prawdy lud przywodzący. Vszymá są posłuszni/ Nozdrzámi są ktorzy dar rozeznánia máią. Flegmą są Haeretycy/ ktorzy przez rozsądek Wyznawcow bywáią z tego Ciáłá wyrzuceni. Vstámi są Doktorowie. Zębom przyrownywáią się tłumácze Pismá S. Rękom Obrońcy Kośćiołá. Nogom Lud prácowity. Wyrzutkámi wnętrznośći są źli/ y nieczyśći: ktorzy z Zywotá tego/ przez śmierć wyrzuceni/ wieprzom piekielnym pokármem zostáią. Trudnośći Theologicznych. Obiáśnienie Trudnośći Theologicznych
Skrót tekstu: AnzObjWaś
Strona: 38
Tytuł:
Objaśnienie trudności teologicznych zebrane z doktorów św. od Anzelma świętego
Autor:
Wojciech Waśniowski
Drukarnia:
Łukasz Kupisz
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
dialogi
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1651
Data wydania (nie wcześniej niż):
1651
Data wydania (nie później niż):
1651
