gnia zrównał przyrodzeniu.
Znaki obfitującej flegmy. Flegmatyk/ usta czuje nie smaczne/ przykrości. Na wnątrzu częeste/ w gębie pełno wilgotności I ślin/ W zębach/ w żołądku/ w tył głowy bolenie/ Pulsu rzadkie/ nie rychłe nieznaczne ruszenie. Sny o wodzie/ i rzeczach rad miewa wodnistych/ Złych przymiotów uznamy flegmę oczywistych
Znaki obfitują cej Melancholii. Melancholik też swoje ma pewne przymioty/ Jak sadła w raku/ tak w nim pobaczysz ochoty. Czarnawa skora/ twady puls/ cienka uryna; Frasunek/ bojaźń smutek temu nie nowina. Sny skrasne/ o umarłych/ grobach/ kwaśne rzygi/ Tej ci i smak własności/ tejże
gniá zrownał przyrodzeniu.
Znáki obfituiącey flegmy. Flegmátyk/ vstá czuie nie smáczne/ przykrośći. Ná wnątrzu częeste/ w gębie pełno wilgotnośći Y ślin/ W zębách/ w żołądku/ w tył głowy bolenie/ Pulsu rzadkie/ nie rychłe nieznáczne ruszenie. Sny o wodzie/ y rzeczách rad miewa wodnistych/ Złych przymiotow vznamy phlegmę oczywistych
Znáki obfituią cey Melánkoliey. Melánkolik też swoie ma pewne przymioty/ Iák sádłá w ráku/ ták w nim pobaczysz ochoty. Czárnáwa skorá/ twády puls/ ćięnka vryná; Frásunek/ boiaźń smutek temu nie nowiná. Sny skrásne/ o vmárłych/ grobách/ kwáśne rzygi/ Tey ći y smák własnośći/ teyże
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: E2
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
lecie w miesiącach Styczniu albo Lutym. Na zimę ich obsyp gnojem i ich liściem, gałązki obetnij suche, zdrowe obwiąż słomą prostą nie ściskając bardzo. Gdyby drzewko te smdlało, podlej raz i drugi starym winem z wodą pomiezanym. Mogą być konserwowane długo, wybrawszy kost- O Ekonomice, mianowicie o Drzewach.
ki. Mnożą flegmę, na czczo najlepsze są, ale po nich wina napić się potrzeba woniejącego. Dostałe są zdrowe, nie dojrzałe żywot zapiekają. Bez kostek się rodzą gdy drzeń przewierciawszy u dołu drzewo, i klin w bijesz wierzbowy. Drzewko Morela śliwie poniekąd podobne: latorośli ma czerwone, ziemię lubi pulchną, nie wapnistą, ani glinę
lecie w miesiącach Styczniu albo Lutym. Na zimę ich obsyp gnoiem y ich liściem, gałąski obetniy suche, zdrowe obwiąż słomą prostą nie sciskaiąc bardzo. Gdyby drzewko te smdlało, podley raz y drugi starym winem z wodą pomiezanym. Mogą bydź konserwowane długo, wybrawszy kost- O Ekonomice, mianowicie o Drzewách.
ki. Mnożą flegmę, na czczo naylepsze są, ale po nich wina napić się potrzeba wonieiącego. Dostałe są zdrowe, nie doyrzałe żywot zapiekaią. Bez kostek się rodzą gdy drzeń przewierciawszy u dołu drzewo, y klin w biiesz wierzbowy. Drzewko Morela sliwie poniekąd podobne: latorośli ma czerwone, ziemię lubi pulchną, nie wapnistą, ani glinę
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 385
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
stole rozłoż, same się rozkwitną. Zdaje się roża nie tyl- O Ekonomice, mianowicie o Ogrodzie Włoskim.
ko dla ornamentu ogrodu, ale też do smażenia, na wodkę rozaną: wonnością swą mózg posila, żołądek utwierdza, pluca czyści, kaszel uśmierza, serce posila; sucha utarta z tabaką zmieszana mózgu jest posiłkiem, flegmę wyciąga.
Laurowe albo bobkowe drzewo zielonością swoją zdobi wirydarze, ile sadzone w pięknych wazach. Z ziarna albo rózgi szczepionej rodzi się: lubi powietrze zimne, ale bardziej ciepłe. Koło Narcyzów nie wiele potrzeba podejmować pracy, najłatwiej rodzą się z ziemi i to piaszczystej. W medycynie womity sprawują, wyprowadzają wilgoci wszelkie. Hiacynty
stole rozłoż, same się rozkwitną. Zdaie się roża nie tyl- O Ekonomice, mianowicie o Ogrodzie Włoskim.
ko dla ornamentu ogrodu, ale też do smażenia, na wodkę rozaną: wonnością swą mozg posila, żołądek utwierdza, pluca czyści, kaszel usmierza, serce posila; sucha utarta z tabaką zmieszana mozgu iest posiłkiem, flegmę wyciąga.
Laurowe albo bobkowe drzewo zielonością swoią zdobi wirydarze, ile sadzone w pięknych wazach. Z ziarna albo rozgi szczepioney rodzi się: lubi powietrze zimne, ale bardziey ciepłe. Koło Narcyzow nie wiele potrzeba podeymować pracy, nayłatwiey rodzą się z ziemi y to piaszczystey. W medycynie womity sprawuią, wyprowadzaią wilgoci wszelkie. Hyacynty
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 434
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
miodu: winnych krajach przydają bobku, betoniki, szałwii, gorzyczki, cytwaru, gałganu, omanu, koriandru: ale takie piwo głowę psuje. Chmiel w piwo mnie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szają, (w Wrzesniu go zbierając) iż krew poleruje, moc daje, gorącość wątroby chłodzi, flegmę odpędza. Koło niego tak chodź. Sadź go na pulchnej ziemi, gniazdo jego obsyp, tycz kilka wsadź, nie więcej jednak nad trzy wteż gniazdo, pierwsze wierzcholki szczypować, latorośli zbytnie obcinać, po dwoje na tyczce zostawując, bo zbytnie gęsty, sam się zagłuszy, mało wyda główek. Jest natury rozgrzewającej, płuca
miodu: winnych kraiach przydaią bobku, betoniki, szałwii, gorzyczki, cytwaru, gałganu, omanu, koryandru: ale takie piwo głowę psuie. Chmiel w piwo mie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szaią, (w Wrzesniu go zbieraiąc) iż krew poleruie, moc daie, gorącość wątroby chłodzi, flagmę odpędza. Koło niego tak chodź. Sadź go na pulchney ziemi, gniazdo iego obsyp, tycz kilka wsadź, nie więcey iednak nad trzy wteż gniazdo, pierwsże wierzcholki szczypować, latorośli zbytnie obcinać, po dwoie na tyczce zostawuiąc, bo zbytnie gęsty, sam się zagłuszy, mało wyda głowek. Iest natury rozgrzewaiącey, płuca
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 456
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
każda siarka/ abowiem jedna jest żółta/ druga bledsza; znajdzie się nie która jakoby zielonawa/ a druga też barzo popielasta. Moc tę ma siarka każda że zagrzewa/ trawi/ i rozpędza: pomocna też jest kaszlącym dychawicznym/ i gdy siarki trochę weźmie/ abo wącha/ abo się nią podkurzy/ tedy mu poruszy flegmę z ust. Gdy kto ma świerzb po wszytkim ciele/ tedy siarkę z masłem abo z wieprzowym sadłem z mieszać/ a tym się smarować/ pewna rzecz że on świerzb zginie: jednakże napominam ludzi/ aby tego bez rady Doktora nie czynili: gdyż się często o wielkie niebezpieczeństwo ludzie przyprawują. To też za pewną
káżda śiárká/ ábowiem iedná iest żołta/ druga bledsza; znaydźie się nie ktora iákoby źielonáwa/ á druga też bárzo popielásta. Moc tę ma śiárká káżda że zágrzewa/ trawi/ y rospędza: pomocna tesz iest kaszlącym dycháwicżnym/ y gdy śiárki trochę weźmie/ ábo wącha/ ábo się nią podkurzy/ tedy mu poruszy phlágmę z vst. Gdy kto ma świerzb po wszytkim ćiele/ tedy śiárkę z másłem ábo z wieprzowym sádłem z mieszáć/ á tym się smarowáć/ pewna rzecż że on świerzb zginie: iednákże nápominam ludźi/ áby tego bez rády Doktorá nie cżynili: gdyż się często o wielkie niebespiecżeństwo ludźie przypráwuią. To też zá pewną
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 117.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
sposoby na Kaszel pochodzący z spadających humorów z głowy na piersi, albo z przeziębienia, albo z inszej jakiej przyczyny powierzchniej. Naprzód purganse są potrzebne, które mają być wolne z Manny, z Senesu, etc. Jeżeliby z przyczyny żołądka, może dać bezpiecznie na womity, przytym zażywać rzeczy rozrzedzających, i poruszających flegmę grubą, i ostroą, jako są Syropu, Julepy, Konserwy, Loch, etc.[...] Syrupiu de peto. Item. Weś olej[...] owego łot jeden, przydaj Cukru[...] daj, choremu. Item. Weś Ródzen[...] wielkich, namocz je w gorzałce, jedz po[...] nemu często. Item. Sok z Rzodkwie z Cukrem
sposoby ná Kászel pochodzący z spadáiących humorow z głowy ná pierśi, álbo z przeziębienia, álbo z inszey iákiey przyczyny powierzchniey. Naprzod purgánse są potrzebne, ktore máią bydź wolne z Mánny, z Senesu, etc. Ieżeliby z przyczyny żołądká, może dáć bespiecznie ná womity, przytym záżywáć rzeczy rozrzedzáiących, y poruszáiących flegmę grubą, y ostroą, iáko są Syropu, Iulepy, Konserwy, Loch, etc.[...] Syrupiu de peto. Item. Weś oley[...] owego łot ieden, przyday Cukru[...] day, choremu. Item. Weś Rodzen[...] wielkich, námocż ie w gorzałce, iedz po[...] nemu często. Item. Sok z Rzodkwie z Cvkrem
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 149
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
sznupki Zbawiciel/ jakie podjął psoty/ Żałość wymówić nie da/ co żywo się sroży: Wrzask/ trzask/ owo ten Jezus/ owo ten Syn Boży. A dla godła łańcuchem nad karkiem brząkają: Pośpieszaj się do rady/ powrozem siepają. Beztwi się młodź wszeteczna: jedni poszjikują/ Drudzy/ w twarz przenadroższą zgniłą flegmę plują. Ten mu zastawi nogę/ ów potrąci z boku; I rozmaite zbrodnie/ niemal w każdym kroku Wywierają łotrostwo/ naród zły bezduszny/ A Pan z pokorą idzie we wszystkim posłuszny. Ach nałaskawszy Jezu/ o Jezu cierpliwy/ Niewymowna dobroci/ czemuż na te dziwy I na te wszeteczeństwa nie podniesiesz ręku;
sznupki Zbáwićiel/ iákie podiął psoty/ Záłość wymowić nie da/ co żywo się sroży: Wrzask/ trzask/ owo ten Iezus/ owo ten Syn Boży. A dla godłá łáńcuchem nád kárkiem brząkáią: Pośpieszay się do rády/ powrozem śiepáią. Bestwi się młodź wszeteczna: iedni poszyikuią/ Drudzy/ w twarz przenadroższą zgniłą flegmę pluią. Ten mu zástáwi nogę/ ow potrąći z boku; I rozmáite zbrodnie/ niemal w káżdym kroku Wywieráią łotrostwo/ narod zły bezduszny/ A Pan z pokorą idźie we wszystkim posłuszny. Ach nałáskáwszy Iezu/ o Iezu ćierpliwy/ Niewymowna dobroci/ czemusz ná te dźiwy I ná te wszeteczeństwá nie podnieśiesz ręku;
Skrót tekstu: RożAPam
Strona: 24.
Tytuł:
Pamiątka krwawej ofiary Pana Zbawiciela Naszego Jezusa Chrystusa
Autor:
Abraham Rożniatowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1610
Data wydania (nie wcześniej niż):
1610
Data wydania (nie później niż):
1610
niż się tak mocy ich dać mizernie pożyć? Sam tak raczysz/ sam tak chcesz/ dobrotliwy Panie: Dałeś policzki swoje na wyszczypowanie. Dałeś w moc niełaskawym katom swoje ciało: Ani się oblicze twe od tych odwracało/ Którzy się z niego hańbą słowną urągali: I od tych/ którzy na nie zgniłą flegmę plwali. Leuit: 21. Psal: 44. Isa: 50. Pamiątka Pan Zbawiciel do piwnice wtrącony, i żałość naświętszej Panny z niepociesznej nowiny.
Ex traditione et revelationibus Sanctorum.
Bogdajbym sercem raczej/ niżli piórem/ ciebie Naśladował/ o królu na ziemi na niebie. Bogdajbym twoję miłość i żarliwe chęci
niż się ták mocy ich dáć mizernie pożyć? Sam ták raczysz/ sam ták chcesz/ dobrotliwy Pánie: Dałeś policzki swoie na wyszczypowánie. Dałeś w moc niełaskáwym kátom swoie ćiało: Ani się oblicze twe od tych odwrácáło/ Ktorzy się z niego háńbą słowną vrągali: I od tych/ ktorzy ná nie zgniłą flegmę plwáli. Leuit: 21. Psal: 44. Isa: 50. Pámiątká Pan Zbáwiciel do piwnice wtrącony, y żáłość naświętszey Pánny z niepoćieszney nowiny.
Ex traditione et revelationibus Sanctorum.
Bogdaybym sercem ráczey/ niżli piorem/ ćiebie Náśládował/ o krolu ná źiemi ná niebie. Bogdaybym twoię miłość y żarliwe chęći
Skrót tekstu: RożAPam
Strona: 29.
Tytuł:
Pamiątka krwawej ofiary Pana Zbawiciela Naszego Jezusa Chrystusa
Autor:
Abraham Rożniatowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1610
Data wydania (nie wcześniej niż):
1610
Data wydania (nie później niż):
1610
Anyżu Korzenia i liścia Slazowego/ po garści każdego/ to wszystka z pięknym miodem odszymowanym warzyć/ aż trzecia część wywre/ przecedzic/ i tak wiele jako się wyżej powiedziało/ poranu i na noc ciepło pić. Diosc. Aben/ Mesue/ Egineta/ Mesua/ Platear. i wiele ynych zgodnie piszą.
Flegmę gęstą/ Lipką a kliowatą która się w piersiach i w płucach zastanawia i sadzi/ a z ciężkością bywa odmiatana/ te przerzeczone lekarstwa rozprawują/ sieką/ rozrzedzają/ i wolno wywodzą. Do czego też same korzenie z miodem pitym używane/ jest użyteczne. Toż jucha jego czyni. Flegmę wywodzi
Taż jucha z
Anyżu Korzenia y liścia Slazowego/ po garśći káżdego/ to wszystka z pięknym miodem odszymowánym wárzyć/ áż trzećia część wywre/ przecedźic/ y ták wiele iáko sie wyszey powiedźiáło/ poránu y ná noc ciepło pić. Diosc. Aben/ Mesue/ Egineta/ Mesua/ Platear. y wiele ynych zgodnie piszą.
Flágmę gęstą/ Lipką á kliowátą ktora sie w pierśiách y w płucách zástánawia y sádźi/ á z ćięszkośćią bywa odmiátána/ te przerzeczone lekarstwá rozpráwuią/ śieką/ rozrzedzáią/ y wolno wywodzą. Do czego też sáme korzenie z miodem pitym vżywáne/ iest vżyteczne. Toż iuchá iego czyni. Flágmę wjwodzi
Táż iuchá z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 6
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wiele ynych zgodnie piszą.
Flegmę gęstą/ Lipką a kliowatą która się w piersiach i w płucach zastanawia i sadzi/ a z ciężkością bywa odmiatana/ te przerzeczone lekarstwa rozprawują/ sieką/ rozrzedzają/ i wolno wywodzą. Do czego też same korzenie z miodem pitym używane/ jest użyteczne. Toż jucha jego czyni. Flegmę wywodzi
Taż jucha z korzenia warzonego w wodzie/ a miodem albo cukrem osłodzona/ na noc i poranu pijąc/ (oczym wyżej pomienieni Lekarze zgodnie świadczą) jest temuż kaszlowi wielkim ratunkiem. Kolerze.
Kolerę z Flegmą zmieszaną/ sok korzenia Kosacowego z Cukrem pożywany wywodzi.
Także kaszel flegmisty uśmieża. Kaszel
wiele ynych zgodnie piszą.
Flágmę gęstą/ Lipką á kliowátą ktora sie w pierśiách y w płucách zástánawia y sádźi/ á z ćięszkośćią bywa odmiátána/ te przerzeczone lekarstwá rozpráwuią/ śieką/ rozrzedzáią/ y wolno wywodzą. Do czego też sáme korzenie z miodem pitym vżywáne/ iest vżyteczne. Toż iuchá iego czyni. Flágmę wjwodzi
Táż iuchá z korzenia wárzonego w wodźie/ á miodem álbo cukrem osłodzona/ ná noc y poránu piiąc/ (oczym wyszey pomienieni Lekárze zgodnie świádczą) iest temuż kászlowi wielkim rátunkiem. Kolerze.
Kolerę z Flegmą zmieszáną/ sok korzenia Kosacowego z Cukrem pożywány wywodzi.
Tákże kaszel flágmisty vśmieża. Kászel
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 6
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
