podlega Elementowi powietrza, jest kompleksyj krwistej, najlepsza u Wirgiliusza in Georgicis. Do tej sierści należą z niej złożone: Jasnogniada, a jeszcze podpalana, nie bardzo laudatur: Z wiszniowa gniada, skaragniada, kasztanowata, jabłkowitogniada, a te dwie najśmielsze. Druga szersć Biała albo siwa ma koneksyą z elementem wody, i jest flegmistej kompleksyj: Białe konie Cesarże i Króle mają in deliciis, zażywają na wielkich publikach, pokazując się być in candore serca, i szczerości dla wszytkich poddanych. Ale z naturalnej konstytucyj iż z śniegiem sympatyzuje ta sierść, jest zimnego przyrodzenia, zaczym nie ma być O Ekonomice, mianowicie o Stadach, Koniach.
in praedicamento.
podlega Elementowi powietrza, iest komplexyi krwistey, naylepsza u Wirgiliusza in Georgicis. Do tey szerści należą z niey złożone: Iasnogniada, á ieszcze podpalana, nie bardzo laudatur: Z wiszniowa gniada, skaragniada, kasztanowata, iabłkowitogniada, á te dwie nayśmielsze. Druga szersć Biała albo siwa ma konnexyą z elementem wody, y iest flegmistey komplexyi: Białe konie Cesarże y Krole maią in deliciis, zażywaią na wielkich publikach, pokazuiąc się bydź in candore serca, y szczerości dla wszytkich poddanych. Ale z naturalney konstytucyi iż z sniegiem sympatyzuie ta szerść, iest zimnego przyrodzenia, zaczym nie ma bydź O Ekonomice, mianowicie o Stadach, Koniach.
in praedicamento.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 474
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
między żebrami zostających. Notha zaś, (to jest nieprawdziwa Pleura) jest zapalenie powierzchnych Muszkułów, należy też do tego zapalenie błony, dzielącej płuca, (która nazywa się Mediastinum, ) także i płuc do żeber przyrośnienie. Peripneumonia, jest zapalenie płuc, ze krwie cholerycznej, która nazywa się Erusipelatosum zaś ze krwie flegmistej słonej spochodzące (nazywa się Oedematosum. Znaki Pleury, Naprzód ból w boku lewym albo w prawym z kłociem, z parciem, gorączka wielka ustawiczna, oddech ciężki, puls twardy, i gęsty, kaszel uprzykrzony, przez który pod czas krew odchodzi. Nieprawdziwa Pleura, tym się różni od prawdziwej, że gdy się chory
między żebrámi zostáiących. Notha záś, (to iest nieprawdźiwa Pleurá) iest zápalenie powierzchnych Muszkułow, należy też do tego zápalenie błony, dzielącey płucá, (ktora názywa się Mediastinum, ) tákże y płuc do żeber przyrośnienie. Peripneumonia, iest zápalenie płuc, ze krwie choleryczney, ktora názywa sie Erusipelatosum záś ze krwie flegmistey słoney spochodzące (názywa się Oedematosum. Znáki Pleury, Naprzod bol w boku lewym álbo w práwym z kłoćiem, z párciem, gorączka wielka ustáwiczna, oddech cięszki, puls twárdy, y gęsty, kászel uprzykrzony, przez ktory pod czás krew odchodźi. Nieprawdziwa Pleurá, tym się rożni od prawdziwey, że gdy się chory
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 160
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, plwociny bywają krwawe, żył pełność, osobliwie na skroniach, i na czele, twarzy zapalenie, puls pełny, uryna czerwona, i gruba. Jeżeli ze krwie cholerycznej; plwociny bywają żółte, gorączka większa, puls prędszy ból cięższy, niespanie, w ustach gorżkość, uryna cienka, i żółtawa. Jeżeli ze krwie flegmistej, plwociny bywają białe, gęste, pieniste, słodkawe, gorączka wolniejsza, pragnienie mniejsze, ból nie tak dokuczający puls mały, uryna blada, i g[...] ze krwie melancholicznej, plwociny[...] sine, twarde, z trudnością czerwona, mętna, kaszel suchy, język oczerniały, konstypacja. ZNAKI Peripneumonij, mało się nie zgadzają z
, plwociny bywáią krwáwe, żył pełność, osobliwie ná skroniách, y ná czele, twarzy zápalenie, puls pełny, uryná czerwoná, y gruba. Ieżeli ze krwie choleryczney; plwoćiny bywáią żołte, gorączká większa, puls prętszy bol cięższy, niespánie, w ustách gorżkość, uryná ćienka, y żołtáwa. Ieżeli ze krwie flegmistey, plwoćiny bywáią białe, gęste, pieniste, słodkáwe, gorączká wolnieysza, prágnienie mnieysze, bol nie ták dokuczáiący puls máły, uryná bláda, y g[...] ze krwie meláncholiczney, plwociny[...] śine, twárde, z trudnośćią czerwona, mętna, kászel suchy, ięzyk oczerniáły, konstypácya. ZNAKI Peripneumonij, máło się nie zgadzáią z
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 160
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
/ pod nosem ustawicznie trzymając. Pamięć.
Pamięć posila. Oparzonym i opalonym.
Oparzonym/ albo opalonym ogniem/ ukropem/ olejem/ albo jaką inną tłustością/ jest znacznym ratunkiem/ tak olejek/ jako Korzeń/ kopany pod Saturnem wschodzącym i wstępującym/ a słońcu w Kozorożcu albo w Rybach będącemu. Spadki/ z wilgotności flegmistej/ i choroby z nich pochodzące/ zawściąga/ gdyby albo Korzeń był kopany/ albo Olejek z niego czyniony/ w ten czas kiedyby Mars wstępował/ a słońce we Lwie albo w Raku było. Spadkom. To ziele ma przeciwne skutki w sobie
Ma też to Ziele przeciwne skutki/ biorąc go/ albo kopając pod
/ pod nosem vstáwicznie trzymáiąc. Pámięć.
Pámięć pośila. Opárzonjm y opalonym.
Opárzonym/ álbo opalonym ogniem/ vkropem/ oleiem/ álbo iáką iną tłustośćią/ iest znácznym rátunkiem/ ták oleiek/ iáko Korzeń/ kopány pod Sáturnem wschodzącym y wstępuiącym/ á słońcu w Kozorożcu álbo w Rybách będącemu. Spádki/ z wilgotnośći flegmistey/ y choroby z nich pochodzące/ záwśćiąga/ gdyby álbo Korzeń był kopány/ álbo Oleiek z niego czyniony/ w ten czás kiedyby Mars wstępował/ á słońce we Lwie álbo w Ráku było. Spadkom. To źiele ma przećiwne skutki w sobie
Ma też to Ziele przećiwne skutki/ biorąc go/ álbo kopáiąc pod
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 153
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Soku z kaparów. (Mesue.) Podagrze
Także Podagrze. Chiragrze
Chyragrze/ które w gruczoły poszło/ jest użyteczny/ biorąc go w Pigułach/ albo w trunku. Gruczoły
Gruczoły i Bolączki
Bolączki twarde odmiękcza/ plastując je nim. Żyłom piętym.
Żyły pięte. Wątrobę. Nyrki. Pęcherz. Wychędaża z ślamowatości flegmistej/ z zamulenia piaszczystego/ z którego pospolicie się kamień w ciele mnoży. Także też. Wątrobę Nyrkom. Pęcherzu. Mózgu.
Głowę albo Mózg/ z wilgotności kliowatych/ wychędaża/ bądź w trunku albo w Pigułach używany. Kamień
Kamień krzy w Nyrkach/ i Pęcherz z winem go pijąc. (Alpons) (Atabar
Soku z kápárow. (Mesue.) Podágrze
Tákże Podágrze. Chirágrze
Chyrágrze/ ktore w gruczoły poszło/ iest vżyteczny/ biorąc go w Pigułách/ álbo w trunku. Gruczoły
Gruczoły y Bolączki
Bolączki twárde odmiękcza/ plastuiąc ie nim. Zyłom piętym.
Zyły pięte. Wątrobę. Nyrki. Pęchyrz. Wychędaża z ślámowátośći flágmistey/ z zámulenia piaszczystego/ z ktorego pospolićie się kámień w ćiele mnoży. Tákże też. Wątrobę Nyrkom. Pęchyrzu. Mozgu.
Głowę álbo Mozg/ z wilgotnośći kliowátych/ wychędaża/ bądź w trunku álbo w Pigułách vżywány. Kámień
Kámień krzy w Nyrkách/ y Pęchyrz z winem go piiąc. (Alpons) (Atabar
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 103
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: niedostat.
Macicznym niedostatkom zimnym są użyteczne. Miesięczną chorobę Białogłowską/ nad przyrodzenie zastanowioną wzbudza/ i wywodzi. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Miesięcznej . Pil: Faetide.
Drugie Piguły/ które Faetide zowią. Te nie de Serapino/ ale od przykrego zapachu Faetide/ to jest/ śmierdzące zowią. Te służą. Flegmistej szlamowatości/ które z głowy i z żołądka wywodzi. i przeto Artetyce. Podagrze. Krzyżom bolejącym. Pacierzowi w grzbiecie. Kolice. Scjatyce. Flegmę z głowy z żołądka wy. Artetice. Podagrze Krzyżóm. Pacierzowi Kolice. Scjatyce. Ustom zak.
Ustom zakrzywionym. Ślinogo.
Wrzód w garle mającym/ z surowej
: niedostát.
Máćicznym niedostátkom źimnym są vżyteczne. Mieśięczną chorobę Białogłowską/ nád przyrodzenie zástánowioną wzbudza/ y wywodźi. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Mieśięczney . Pil: Faetide.
Drugie Piguły/ ktore Faetide zowią. Te nie de Serapino/ ále od przykrego zapáchu Faetide/ to iest/ śmierdzące zowią. Te służą. Flágmistey szlámowátośći/ ktore z głowy y z żołądká wywodźi. y przeto Artetyce. Podagrze. Krzyżom boleiącym. Páćierzowi w grzbiećie. Kolice. Scyatyce. Flágmę z głowy z żołądká wy. Artetice. Podágrze Krzyżóm. Paćierzowi Kolice. Scyátyce. Vstom zák.
Vstom zákrzywionym. Slinogo.
Wrzod w gárle máiącym/ z surowey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 205
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
gdyby zbytnie rozwiozły i rozprzestroniony był/ Euforbium roztworzeniem swym/ i namazaniem/ tak scieśnia i stula/ że żadnym sposobem płód z żywota wycisnąć się nie będzie mógł. (Alcann.) Piguły. Piguły. Francowatym.
Bywają z tego Soku w Aptekach Piguły czynione/ które łupaniu w kościach/ i w stawach z France flegmistej/ są użyteczne. Flegmę wywodzi.
Flegmę z Nerwów/ i z ciała wszystkiego wywodzą. Puchline
Puchlinę z wody żółtawej/ albo kolerycznej wyciągają. Scjatyce
Scjatyce/ i w biodrach boleniu/ są osobliwym lekarstwem/ z wilgotności zimnych. Podagrze
Podagrykom/ i Artetykom/ Genagrykom/ także z flegmy pochodzące/ są wielkim ratunkiem.
gdyby zbytnie rozwiozły y rosprzestroniony był/ Euforbium rostworzeniem swym/ y námázániem/ ták zćieśnia y stula/ że żadnym sposobem płod z żywotá wycisnąć sie nie będźie mogł. (Alcann.) Piguły. Piguły. Fráncowátym.
Bywáią z tego Soku w Aptekách Piguły czynione/ ktore łupániu w kośćiách/ y w stáwách z Fránce flegmistey/ są vżyteczne. Flágmę wywodźi.
Flágmę z Nerwow/ y z ćiáłá wszystkiego wywodzą. Puchline
Puchlinę z wody żołtáwey/ álbo koleryczney wyćiągáią. Scyátyce
Scyátyce/ y w biodrách boleniu/ są osobliwym lekárstwem/ z wilgotnośći źimnych. Podágrze
Podágrykom/ y Artetykom/ Genágrykom/ tákze z flágmy pochodzące/ są wielkim rátunkiem.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 208
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i do nauki sposobny/ a im więcej się przezeń włosu białego miece/ tym rozumian ma być za lepszego/ podobien cnotą z gniada pleśniwemu/ na pojźrzeniu piękniejszy i żartszy bywa/ lecz trwałością z nim porównać nie może. O siwych. Rozd: 7. Księgi
SIerść siwa jako się pierwej mianowało/ wilgości flegmistej podlega. lecz im ciemniejsza/ tym więcej krwie przymieszanej miewa/ a przez to doskonalszą dobroć. Tej tedy sześciorakie się konie najdują. Jedne bywają brudno siwe jabłkowite: drugie białe prawie/ a jasnością śniegowi podobne/ Łacinnicy Candidos zową. Trzecie siwe gorczyczkowate/ lecz i te różne/ jedne czarnej gorczyczki/ drugie czerwonawej.
/ y do náuki sposobny/ á im więcey się przezeń włosu białego miece/ tym rozumian ma być zá lepszego/ podobien cnotą z gniádá pleśniwemu/ ná poyźrzeniu pięknieyszy y żártszy bywa/ lecz trwáłośćią z nim porownáć nie może. O śiwych. Rozd: 7. Kśięgi
SIerść śiwa iáko się pierwey miánowáło/ wilgośći flegmistey podlega. lecz im ćięmnieysza/ tym więcey krwie przymieszáney miewa/ á przez to doskonálszą dobroć. Tey tedy sześćiorákie się konie náyduią. Iedne bywáią brudno śiwe iábłkowite: drugie białe práwie/ á iásnośćią śniegowi podobne/ Láćinnicy Candidos zową. Trzećie śiwe gorczyczkowáte/ lecz y te rożne/ iedne czarney gorczyczki/ drugie czerwonáwey.
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Bv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
wspaniały/ to dobry: ale iż się rzadki taki najduje/ próżno sieła o nich pisać. Bo któregom jednokolwiek takowego widział/ nigdym złego nie uznał/ Hiszpani zową Cauezza di Moro, głową Murzyńską. Inaksze mrozowate mrozowi w istności podobne/ na które gdy słońce uderzy/ nie mieszkając ginie. Czwarty prawie biały/ flegmistej wilgości/ pojźrzenia dziwnie pięknego/ a będąc szczerej flegmy/ ślicznej też jest sierści/ w której nawięcej się Monarchowie wielcy/ Cesarzowie/ Królowie kochają/ a takowych koni najczęściej na wszelakich głównych zieździech używają/ słusznie to pokazując/ iż jako ku śniegowi białością podobny bez żadnej jest zmazy/ tak też każdy Król i Książę czystego
wspániáły/ to dobry: ále iż się rzadki táki náyduie/ prożno śiełá o nich pisáć. Bo ktoregom iednokolwiek tákowego widźiał/ nigdym złego nie vznał/ Hiszpani zową Cauezza di Moro, głową Murzyńską. Ináksze mrozowáte mrozowi w istnośći podobne/ ná ktore gdy słońce vderzy/ nie mieszkáiąc ginie. Czwarty práwie biały/ flegmistey wilgośći/ poyźrzenia dźiwnie pięknego/ á będąc szczerey flegmy/ śliczney też iest śierśći/ w ktorey nawięcey się Monárchowie wielcy/ Cesárzowie/ Krolowie kocháią/ á tákowych koni nayczęśćiey ná wszelákich głownych zieźdźiech vżywáią/ słusznie to pokázuiąc/ iż iáko ku śniegowi białośćią podobny bez żadney iest zmázy/ ták też káżdy Krol y Kśiążę czystego
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Bv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
