oko i cel wystawiała postrzałom nieprzyjacielskim. Drugiej tej, iż podsunąwszy się nieprzyjaciel pod tak wysokie mury, już był bezpieczny, pod ich zasłoną i wolny do psowania murów, przystawiania drabin, i szturmem dobywania. Którym dwiema defektom teraźniejszej mody fortyfikacje zabiegły, tak dysponując wały, na nich kosze, naróżnie beluardy, iż zakryty forteczny żołnierz zewsząd widzieć, i sam bezpieczny, czyli działami czyli ręczną strzelbą odstrzeliwać może natarczywego Nieprzyjaciela.
V. Więc że utrzymanie całości państw, ochrona tak pospolitego jako i prywatnego dobra wiele należy i tym gruntowniej się osadza, im doskonalsze są fortece. Nauka Architektury wojennej to poważne przed się bierze objectum: jako najlepiej oneż
oko y cel wystawiała postrzałom nieprzyiacielskim. Drugiey tey, iż podsunąwszy się nieprzyiaciel pod ták wysokie mury, iuż był bezpieczny, pod ich zasłoną y wolny do psowania murow, przystawiánia drabin, y szturmem dobywania. Ktorym dwiema defektom teraznieyszey mody fortyfikácye zábiegły, ták dysponuiąc wały, ná nich kosze, narożnie beluardy, iż zakryty forteczny żołnierz zewsząd widzieć, y sam bezpieczny, czyli działami czyli ręczną strzelbą odstrzeliwać może natárczywego Nieprzyiaciela.
V. Więc że utrzymánie cáłości państw, ochrona ták pospolitego iáko y prywatnego dobra wiele należy y tym gruntowniey się osadza, im doskonalsze są fortece. Nauka Architektury woienney to poważne przed się bierze objectum: iáko naylepiey oneż
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: F3
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
trzy lata zaś/ na przypadającym Deputackim Sejmiku/ co raz inszego Szlachcica osiadłego/ i rzeczy świadomego/ obierać będą (albo dwóch/ gdy dwie fortece) za fortecznego który fortece będzie miał w zawiadowaniu/ jaką Dzierżawę Czterotysiącznej Intraty z dóbr Królewskich/ onego Województwa/ dla postanowienia wodnych prochowni/ do tego urzędu naznaczywszy. Ten forteczny obrany/ zaraz na Sejmiku / w ręku Sejmikowego Marszałka przysięże/ że się o obranie nie starał/ Iż żadnego praesidum, ex absoluto arbitrio kogokolwiek ( tylko coby z uchwały Sejmy) było do fortecy nie puści/ Na wierność przytym dochodów/ i na pilność; Trzecią część Intraty sobie biorąc/ a ze dwóch
trzy látá zaś/ ná przypadáiącym Deputáckim Seymiku/ co raz inszego Szláchćicá ośiádłego/ y rzeczy świádomego/ obieráć będą (álbo dwoch/ gdy dwie fortece) zá fortecznego ktory fortece będźie miał w záwiádowániu/ iáką Dźierżáwę Czterotyśiączney Intraty z dobr Krolewskich/ onego Woiewodztwá/ dla postánowieniá wodnych prochowni/ do tego vrzędu náznáczywszy. Ten forteczny obrány/ záraz ná Seymiku / w ręku Seymikowego Márszáłká przyśięże/ że się o obránie nie stárał/ Iż żadnego praesidum, ex absoluto arbitrio kogokolwiek ( tylko coby z vchwáły Seymy) było do fortecy nie puśći/ Ná wierność przytym dochodow/ y ná pilność; Trzećią część Intraty sobie biorąc/ á ze dwoch
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 55
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
i na pilność; Trzecią część Intraty sobie biorąc/ a ze dwóch części/ prochów/ Ołowiu/ Rynsztunku/ do Fortecy zawsze przyczyniając. Gdzie na każdym Deputackim Sejmiku (mogąc Sejmik/ po obraniu jednak wprzód Deputata/ na drugi dzień dla tego przewlec) rachunek doroczni/ na piśmie podawszy/ a koła będzie tenże Forteczny/ ustępował/ aby in absentiá, liberius rozmówili się Bracia/ jeśli dosyć czyni urzędowi/ jeżeli go też przed czasem odmienić trzeba/ jako niedbalca/ plurálitáte votorum, w tym concludente. Z każdego tedy Deputackiego Sejmiku/ Czterech Szlachty/ Rewisorowie/ albo Superyntendenci, naznaczeni będą/ dla opatrzenia Cekauzu i Fortece/ i samej
y ná pilność; Trzećią część Intraty sobie biorąc/ á ze dwoch częśći/ prochow/ Ołowiu/ Rynsztunku/ do Fortecy záwsze przyczyniáiąc. Gdźie ná káżdym Deputáckim Seymiku (mogąc Seymik/ po obrániu iednák wprzod Deputatá/ ná drugi dźień dla tego przewlec) ráchunek doroczni/ ná pismie podawszy/ á kołá będźie tenże Forteczny/ vstępowáł/ áby in absentiá, liberius rozmowili się Bráćiá/ ieśli dosyć czyni vrzędowi/ ieżeli go tesz przed czásem odmienić trzeba/ iáko niedbálcá/ plurálitáte votorum, w tym concludente. Z káżdego tedy Deputáckiego Seymiku/ Czterech Szláchty/ Rewisorowie/ álbo Superintendenci, náznáczeni będą/ dla opatrzenia Cekauzu y Fortece/ y samey
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 55
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
/ aby z tąd relatya na Sejmiku/ słuszniejsza być mogła/ i dla napomnienia fortecznego/ jeśli czego trzeba/ Szarwarki Obywatelów Miejskich/ w Fortecy będących/ począwszy od Przewodniej Niedziele/ aż do Z. Mikołaja (chyba żeby mrozy vięły) w każdym tygodnieu pułdnia jedne po południu/ odprawować się będą/ który dzień Pan Forteczny wedle pogody naznaczy/ lubo z Rydlami/ albo Siekierami/ lubo takami (od każdego domu jeden) będą wychodzili/ dla naprawy dróg i wałów; Laskę ziemie/ siedm łokci wzdłuż/ i siedm wszerz/ na wał wyrabiając. Abo gdy z wozem potrzeba/ trzy Niedziele Szarwarku/ możniejszym Mieszczanom/ za wóz jeden/
/ áby z tąd relátya ná Seymiku/ słusznieysza być mogłá/ y dla nápomnienia fortecznego/ ieśli czego trzebá/ Szárwárki Obywátelow Mieyskich/ w Fortecy będących/ począwszy od Przewodniey Niedźiele/ áż do S. Mikołáiá (chybá żeby mrozy vięły) w káżdym tygodnieu pułdniá iedne po południu/ odpráwowáć się będą/ ktory dźień Pan Forteczny wedle pogody náznáczy/ lubo z Rydlámi/ álbo Siekierámi/ lubo tákámi (od káżdego domu ieden) będą wychodźili/ dla napráwy drog y wáłow; Laskę źiemie/ śiedm łokći wzdłuż/ y śiedm wszerz/ ná wał wyrabiáiąc. Abo gdy z wozem potrzebá/ trzy Niedźiele Szárwárku/ możnieyszym Mieszczánom/ zá woz ieden/
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 56
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
Mieszczanom/ za wóz jeden/ (na dwie tylko mile jazdy po drzewo/ aby się jednym dniem wrócić wcześnie można) wytraciwszy; Lasy zaś Królewskich dóbr którychkolwiek/ tej Fortece pobliższe/ wolne będą/ dla wycięcia drzewa/ czego bronić Dierzawca nie powinien/ (pod sądem/ jako gdyby niebył na popisie) aby Forteczny na przedaż/ albo na prywatne pożytki/ drzew nie psował/ pod wolnym pozwaniem od kogokolwiek na Trybunał. Skażdej zaś Wsi onego Powiatu (a gdy Powiat wielki/ na dwie części/ i dwie Fortece/ przy dwóch także Fortecznych/ wszytkie Wsi podzieliwszy) co Rok na Z. Marcin/ Panu Fortecznemu do Fortece oddawać
Mieszczánom/ zá woz ieden/ (ná dwie tylko mile iazdy po drzewo/ áby się iednym dniem wroćić wcześnie można) wytráćiwszy; Lásy záś Krolewskich dobr ktorychkolwiek/ tey Fortece pobliższe/ wolne będą/ dla wyćięćia drzewá/ czego bronić Dierzawcá nie powinien/ (pod sądem/ iáko gdyby niebył ná popiśie) áby Forteczny ná przedaż/ álbo ná prywatne pożytki/ drzew nie psował/ pod wolnym pozwániem od kogokolwiek ná Trybunał. Zkáżdey zaś Wśi onego Powiátu (á gdy Powiát wielki/ ná dwie częśći/ y dwie Fortece/ przy dwoch także Fortecznych/ wszytkie Wśi podźieliwszy) co Rok ná S. Marćin/ Panu Fortecznemu do Fortece oddawać
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 56
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
. Marcin/ Panu Fortecznemu do Fortece oddawać będą za kwitem onegoż/ z każdego łanu/ lontów sążni dwadzieścia/ albo tak wiele czystego tłocza/ co dwadzieścia sążni lontów zaważy/ i pięć groszy na ukręcenie/ funt przytym Ołowiu/ i pułfunta dobrego prochu/ nie dając za niego nic pieniędzy/ chociaż by Pan Forteczny tak chciał/ także miarkę zboża/ dla żywności żolnierza w przypadku oblężenia. Przytym dwie żerdzi pułszostałokciowe proste/ jodłowe albo sosnowe/ wysuszone/ z których Rohatyny/ albo drzewca/ wystrugane być mogły. Groty zaś/ i insze Rynsztunki/ tudzież Rydle/ Siekiery/ Taki/ z intraty onej Dzierżawy/ będzie Forteczny obmyślał
. Marćin/ Panu Fortecznemu do Fortece oddawać będá zá kwitem onegoż/ z káżdego łánu/ lontow sążni dwádźieśćia/ álbo ták wiele czystego tłocza/ co dwádźieśćia sążni lontow záważy/ y pięć groszy ná vkręcenie/ funt przytym Ołowiu/ y pułfuntá dobrego prochu/ nie dáiąc zá niego nic pieniędzy/ choćiász by Pan Forteczny ták chćiał/ także miarkę zboża/ dla żywnośći żolnierzá w przypadku oblężenia. Przytym dwie żerdźi pułszostáłokćiowe proste/ iodłowe álbo sosnowe/ wysuszone/ z ktorych Rohátyny/ álbo drzewcá/ wystrugáne być mogły. Groty zaś/ y insze Rynsztunki/ tudźiesz Rydle/ Siekiery/ Táki/ z intraty oney Dźierżáwy/ będźie Forteczny obmyślał
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 56
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
Pan Forteczny tak chciał/ także miarkę zboża/ dla żywności żolnierza w przypadku oblężenia. Przytym dwie żerdzi pułszostałokciowe proste/ jodłowe albo sosnowe/ wysuszone/ z których Rohatyny/ albo drzewca/ wystrugane być mogły. Groty zaś/ i insze Rynsztunki/ tudzież Rydle/ Siekiery/ Taki/ z intraty onej Dzierżawy/ będzie Forteczny obmyślał/ i Cekauz opatrując/ upatrzywszy jakie w onej Fortecy sposobne/ i osobne od ognia miejsce/ lubo w Ratuszu/ lubi w Baszcie której/ albo też osobny jaki/ na ustroniu bydynek/ umyślnie na to postawiwszy dla chowania Rynsztunków/ i z sypania zboża. Ma tenże Forteczny/ mieć władzą karania nad Mieszczany
Pan Forteczny ták chćiał/ także miarkę zboża/ dla żywnośći żolnierzá w przypadku oblężenia. Przytym dwie żerdźi pułszostáłokćiowe proste/ iodłowe álbo sosnowe/ wysuszone/ z ktorych Rohátyny/ álbo drzewcá/ wystrugáne być mogły. Groty zaś/ y insze Rynsztunki/ tudźiesz Rydle/ Siekiery/ Táki/ z intraty oney Dźierżáwy/ będźie Forteczny obmyślał/ y Cekauz opátruiąc/ vpátrzywszy iákie w oney Fortecy sposobne/ y osobne od ogniá mieysce/ lubo w Ratuszu/ lubi w Baszćie ktorey/ álbo też osobny iáki/ ná vstroniu bydynek/ vmyślnie ná to postáwiwszy dla chowániá Rynsztunkow/ y z sypánia zboża. Ma tenże Forteczny/ mieć władzą karaniá nád Mieszczany
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 56
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
z intraty onej Dzierżawy/ będzie Forteczny obmyślał/ i Cekauz opatrując/ upatrzywszy jakie w onej Fortecy sposobne/ i osobne od ognia miejsce/ lubo w Ratuszu/ lubi w Baszcie której/ albo też osobny jaki/ na ustroniu bydynek/ umyślnie na to postawiwszy dla chowania Rynsztunków/ i z sypania zboża. Ma tenże Forteczny/ mieć władzą karania nad Mieszczany/ (cuiuscunque sint iurisdictionis) i nad Przedmieszczany/ i nad Żydami/ przybrawszy do siebie sześciu starych Mieszczan/ dla sądu/ pluralitate vocum sądząc/ w tym tylko jednak/ co do obrony należy/ w czym ni od kogo/ praepedytia być może/ luboby którego nie posłusznego Gospodarza
z intraty oney Dźierżáwy/ będźie Forteczny obmyślał/ y Cekauz opátruiąc/ vpátrzywszy iákie w oney Fortecy sposobne/ y osobne od ogniá mieysce/ lubo w Ratuszu/ lubi w Baszćie ktorey/ álbo też osobny iáki/ ná vstroniu bydynek/ vmyślnie ná to postáwiwszy dla chowániá Rynsztunkow/ y z sypánia zboża. Ma tenże Forteczny/ mieć władzą karaniá nád Mieszczany/ (cuiuscunque sint iurisdictionis) y nád Przedmieszczány/ y nád Zydámi/ przybrawszy do śiebie sześćiu stárych Mieszczan/ dla sądu/ pluralitate vocum sądząc/ w tym tylko iednák/ co do obrony należy/ w czym ni od kogo/ praepeditia być może/ luboby ktorego nie posłusznego Gospodarzá
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 57
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
Klucze zaś od Cekauzu/ także od wszytkich bram/ i najmniejszego wyścia/ nie tylko przy Fortecznym/ ale przy trzech Mieszczanach/ od Miasta na to obranych (co Rok to inszych) zostawać będą/ aby się i Miasta przyuczyli/ wiedzieć o tym porządku/ nie spuszczając się na samę Szlachtę. Przestrzegać przytym będzie Forteczny / aby żaden/ cuiuscunq; status prywatny budynek/ nie przyłączał się do wału/ ab intra vel extra, i owszem przyłączone/ obalać będzie/ dla snadniejszego obejścia/ i opatrzenia publicznej obrony/ i prowadzenia Armaty/ żeby tak in publica potestate, wały zostawały/ non in priuatorum arbitrio, z tąd wielkie pochodzą inconuenientia
Klucze záś od Cekauzu/ tákże od wszytkich bram/ y naymnieyszego wyśćiá/ nie tylko przy Fortecznym/ ále przy trzech Mieszczánách/ od Miástá ná to obránych (co Rok to inszych) zostáwáć będą/ áby się y Miástá przyuczyli/ wiedźieć o tym porządku/ nie spuszczáiąc się ná samę Szláchtę. Przestrzegáć przytym będźie Forteczny / áby żaden/ cuiuscunq; status prywátny budynek/ nie przyłączał się do wáłu/ ab intra vel extra, y owszem przyłączone/ obáláć będźie/ dla snádnieyszego obeyśćiá/ y opatrzenia publiczney obrony/ y prowádzenia Armaty/ żeby ták in publica potestate, wáły zostáwáły/ non in priuatorum arbitrio, z tąd wielkie pochodzą inconuenientia
Skrót tekstu: FredKon
Strona: 57
Tytuł:
Potrzebne konsyderacje około porządku wojennego
Autor:
Andrzej Maksymilian Fredro
Drukarnia:
Franciszek Glinka
Miejsce wydania:
Słuck
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
