skąd cholerę subtelniejszą odbierają: Jeżeli zaś grubsze zranione są, nie jest tak wielkie niebezpieczeństwo. Item. Którzy miewają ustawiczne operacje krwawe, a przytym i nudność, pot zimny, niespanie, i pragnienie, womity, sczkawkę, wychodzenie glist przez usta, w wielkim niebezpieństwie zostają, do tego jeżeli jest ból żołądka, frebra, apetyt utracony, petoci, jeżeli chory od rozumu dochodzi, (co znakiem jest maligny) i jeżeli bole, i morzyska nagle ustaną (co znak jest gangreny) także gdy się wydadzą wrzody, albo krosty w wargach; także jeżeli Enemy dane zaraz wychodzą, także Carunculae pokazują się w ekskrementach (co znaczy ex
zkąd cholerę subtelnieyszą odbieráią: Ieżeli zaś grubsze zránione są, nie iest ták wielkie niebespieczeństwo. Item. Ktorzy miewáią ustáwicżne operácye krwáwe, á przytym i nudność, pot zimny, niespánie, y prágnienie, womity, sczkawkę, wychodzenie glist przez ustá, w wielkim niebiespieństwie zostáią, do tego ieżeli iest bol żołądká, frebrá, ápetyt utracony, petoći, ieżeli chory od rozumu dochodzi, (co znákiem iest máligny) y ieżeli bole, y morzyská nagle ustáną (co znák iest gángreny) tákże gdy się wydádzą wrzody, álbo krosty w wárgách; tákże ieżeli Enemy dáne záraz wychodzą, tákże Carunculae pokázuią się w exkrementach (co znaczy ex
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 230
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
zabić: a zabicie co? śmierć: śmierć zaś co jest? nic innego, jeno rozstanie duszy z ciałem. Ipsaque mors nihil, velocis spatii meta novissima. A sama śmierć nic także, jeno prędkiego wieku kres ostateczny: i powszystkim. Wszystkie te miecze, strzały, armaty, tyle dokażą, co jedna frebra, co szpilka, co robak wzgardzony: ale podobno, boleśniej umierać trzeba, kiedy śmierć gwałtowna? owszem lżej, i prędzej niżeli na łóżku z choroby. Siquidem morbus ille, quem praeoptas, totô annô et pluribûs hominem saepe torquet, ictu hic, et momento transigitur. Albowiem choroba, którą barziej obierasz, rok
zabić: á zabicie co? śmierć: śmierć zaś co iest? nic innego, ieno rozstanie duszy z ciałem. Ipsaque mors nihil, velocis spatii meta novissima. A sama śmierć nic także, ieno prętkiego wieku kres ostateczny: i powszystkim. Wszystkie te miecze, strzały, armaty, tyle dokażą, co iedna frebra, co szpilka, co robak wzgardzony: ale podobno, boleśniey umierać trzeba, kiedy śmierć gwałtowna? owszem lżey, i prędzey niżeli na łóżku z choroby. Siquidem morbus ille, quem praeoptas, totô annô et pluribûs hominem saepe torquet, ictu hic, et momento transigitur. Albowiem choroba, którą barziey obierasz, rok
Skrót tekstu: KryszStat
Strona: 206
Tytuł:
Stateczność umysłu
Autor:
Andrzej Kazimierz Kryszpin Kirszensztein
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kolegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
dialogi
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
lepiej sobie poradzisz; niż siłu (których się nie mało znajduje) Pseudo – Doktorów, raczy zyciobójców. Co się tycze Polszczyzny, nie patrz na słowa, lub drukarskie błędy, rzecz zwazać proszę. Pisałem po prostu: pokładłem według używania wielorakich w Koronie Polskiej Prowincyj wielorako jedno słowo, naprzykład Febra, Frebra, Frebr, Febr; Gozdziki, Gwoździki; (ile jedni tak, drudzy sak chcą) i tak niektóre inne; a to nie dla tego, żebym nie wiedział, jak się w czystej Polszczyznie mówić lub pisać ma; lecz, żebym każdemu czy to Godnością dystyngwowanemu, czy prostakowi w wyrozumieniu słów dogodził
lepiey sobie poradzisz; niż siłu (ktorych się nie mało znayduie) Pseudo – Doktorow, raczy zycioboycow. Co się tycze Polszczyzny, nie patrz na słowa, lub drukarskie błędy, rzecz zwazać proszę. Pisałem po prostu: pokładłem według używania wielorakich w Koronie Polskiej Prowincyi wielorako iedno słowo, naprzykład Febra, Frebra, Frebr, Febr; Gozdziki, Gwozdziki; (ile iedny tak, drudzy sak chcą) y tak niektore inne; a to nie dla tego, żebym nie wiedźiał, iak się w czystey Polszczyznie mowic lub pisać ma; lecz, żebym każdemu czy to Godnośćią dystyngwowanemu, czy prostakowi w wyrozumieniu słow dogodził
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 13
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
frebry niebez mocnej racyj dzieł Doktorskich początek zabieram: ponieważ tak pospolite są, iż bez wątpienia ledwie się takiej kondycyj człowiek znajdzie, któremu by dokliwa frebry natarczywość nie dokuczyła. Nad to każdy, gdy go choroba słabością zwarli, zimnym trzęsieniem wzruszy, gorączka dopieczę, sądzi zaraz, iż nie innego nie jest, tylko frebra; lubo jeszcze przed wiadomościa jego natura zataiła, czy to maligna, czy ordynaryjne zimne; dopiero po upłynieniu kilku godzin lub jednego dnia, doświadczeniem się nauczy, jakiego wdomu swoim żywi nieprzyjaciela zdrowia. Lecz ten znak jeszcze nie dosyć jasny i dowodny, gruntowniejszych trzeba; więc je masz.
1. Wszelkie Frebra,
frebry niebez mocney racyi dzieł Doktorskich poczatek zabieram: ponieważ tak pospolite są, iż bez watpienia ledwie się takiey kondycyi człowiek znaydzie, ktoremu by dokliwa frebry natarczywość nie dokuczyła. Nad to każdy, gdy go choroba słabością zwarli, zimnym trzęsieniem wzruszy, gorączka dopieczę, sądzi zaraz, iż nie innego nie iest, tylko frebra; lubo ieszcze przed wiadomośćia iego natura zataiła, czy to maligna, czy ordynaryine źimne; dopiero po upłynieniu kilku godzin lub iednego dńia, doswiadczeniem się nauczy, iakiego wdomu swoim zywi nieprzyiaciela zdrowia. Lecz ten znak ieszcze nie dosyc iasny y dowodny, gruntownieyszych trzeba; więc ie masz.
1. Wszelkie Frebra,
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 1
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
tylko frebra; lubo jeszcze przed wiadomościa jego natura zataiła, czy to maligna, czy ordynaryjne zimne; dopiero po upłynieniu kilku godzin lub jednego dnia, doświadczeniem się nauczy, jakiego wdomu swoim żywi nieprzyjaciela zdrowia. Lecz ten znak jeszcze nie dosyć jasny i dowodny, gruntowniejszych trzeba; więc je masz.
1. Wszelkie Frebra, któregokolwiek rodzaju nic innego nie jest, jak zbawienna ( ze tak rzękę) usilność natury, a żeby przez większą Cyrkulacją krwi, wycisnienie potu, stolce, urynę, cieczenie krwi ciało od następującego większego niebezpieczeństwa chorób uwolnila i dla tego według teraźniejszego opisania wszelkie frebry, wistocie, swojej niczym się nieróżnią.
2
tylko frebra; lubo ieszcze przed wiadomośćia iego natura zataiła, czy to maligna, czy ordynaryine źimne; dopiero po upłynieniu kilku godzin lub iednego dńia, doswiadczeniem się nauczy, iakiego wdomu swoim zywi nieprzyiaciela zdrowia. Lecz ten znak ieszcze nie dosyc iasny y dowodny, gruntownieyszych trzeba; więc ie masz.
1. Wszelkie Frebra, ktoregokolwiek rodzaiu nic innego nie iest, iak zbawienna ( ze tak rzękę) usilność natury, a żeby przez większą Cyrkulacyą krwi, wyćisnienie potu, stolce, urynę, cieczenie krwi ćiało od następuiącego większego niebezpieczenstwa chorob uwolnila y dla tego według teraznieyszego opisania wszelkie frebry, wistocie, swoiey niczym się nieroznią.
2
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 2
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
takowemu niebezpieczeństwu się opiera, albo zwielu innych przyczyn których tu wyliczaniem bawić, zdami się rzecz mniej pożyteczna, ile je nieżej opiszemy. Raczej przystąpmi do Freber względem pierwszej konsideracyj, te są inne katarowe; inne exanchematicæ, które się na wierszach ciała wyrzucają; jako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, której zbitnia zołc matką bywa Po tej Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich i innych sreber najpryncypalniejsza przyczyna albo jadowita materia, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania należy frebra codzienna, trzeciaczka i czwartaczka, albo Kwartanna. Te zaś dla tego przez kilka godzin; jeden albo dwa dni folgują
takowemu niebezpieczenstwu się opiera, albo zwielu innych przyczyn ktorych tu wyliczaniém bawic, zdami się rzecz mniey pozyteczna, ile ie nieźey opiszemy. Raczey przystąpmi do Freber względem pierwszey konsideracyi, te są inne katharowe; inne exanchematicæ, ktore się na wierszach ćiała wyrzucają; iako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, ktorey zbitnia zołc matką bywa Po tey Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich y innych sreber naypryncypalnieysza przyczyna albo iadowita materya, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania nalezy frebra codzienna, trzeciaczka y czwartaczka, albo Kwartanna. Te zas dla tego przez kilka godzin; ieden albo dwa dni folguią
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 3
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
; inne exanchematicæ, które się na wierszach ciała wyrzucają; jako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, której zbitnia zołc matką bywa Po tej Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich i innych sreber najpryncypalniejsza przyczyna albo jadowita materia, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania należy frebra codzienna, trzeciaczka i czwartaczka, albo Kwartanna. Te zaś dla tego przez kilka godzin; jeden albo dwa dni folgują, i odmiennemi przeto nazywają się, że natura w nich tak szkodliwej matery nieznajduje, dla tego nie jako sobie spoczywa, gdy ustawicznym uporem ostrości, i natarczywości humorów się nieprzeciwia, ani z
; inne exanchematicæ, ktore się na wierszach ćiała wyrzucają; iako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, ktorey zbitnia zołc matką bywa Po tey Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich y innych sreber naypryncypalnieysza przyczyna albo iadowita materya, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania nalezy frebra codzienna, trzeciaczka y czwartaczka, albo Kwartanna. Te zas dla tego przez kilka godzin; ieden albo dwa dni folguią, y odmiennemi przeto nazywaią się, że natura w nich tak szkodliwey materi nieznayduie, dla tego nie iako sobie spoczywa, gdy ustawicznym uporem ostrośći, y natarczywośći chumorow się nieprzeciwia, ani z
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 3
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
ostrości, i natarczywości humorów się nieprzeciwia, ani zniemi walczy. Przeciwnym sposobem jeżeli ta frebryczna materia wielce jest zarazli- wa, albo raczej jadowita w sobie, to ustawicznego oporu natury wyciąga: i nazywami takie frebry malignami, albo chorobą łożną. I takie frebry są albo ustawiczne; albo ustające, to jest kiedy frebra zswej nieco okrutnej surowości spuści; Lub też w równym stopniu gorączki od początku trwa aż do końca.
Mógłbym tu jeszcze i trzeci gatunek Frebry opisać, której łoze i siedlisko nazywamy Phrenitis, kiedy w błonkach w mózgu krew się zatamuje i inflamacją czyni. Równym sposobem kiedy materia w plucach zostaje, i inflamacją rodzi
ostrośći, y natarczywośći chumorow się nieprzeciwia, ani zniemi walczy. Przeciwnym sposobem ieżeli ta frebryczna materya wielce iest zarazli- wa, albo raczey iadowita w sobie, to ustawicznego oporu natury wyciąga: y nazywami takie frebry malignami, albo chorobą łożną. I takie frebry są albo ustawiczne; albo ustające, to iest kiedy frebra zswey nieco okrutney surowośći spuśći; Lub też w rownym stopniu gorączki od początku trwa aż do końca.
Mogłbym tu ieszcze y trzeci gatunek Frebry opisac, ktorey łoze y siedlisko nazywamy Phrenitis, kiedy w błonkach w mozgu krew się zatamuie y inflammacyą czyni. Rownym sposobem kiedy materya w plucach zostaie, y inflammacyą rodzi
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 4
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
której łoze i siedlisko nazywamy Phrenitis, kiedy w błonkach w mózgu krew się zatamuje i inflamacją czyni. Równym sposobem kiedy materia w plucach zostaje, i inflamacją rodzi, nazywa się Peripnevmonia. Kiedy zaś w nerkach materia zaległa, nazywa się Nephrytis. W wątrobie hepatitis.
3. Jakom z początku wZmiankę uczynił: Żadna frebra bez wyrzutu jakiejkolwiek materyj szkodliwej nigdy nie ustaje, czyli to przez Womity, czyli przez stolec, czy poty, Zbytnią uryną, cieczenie krwi z nosa, czyli przez dobrowolną salwacją natury, lub przez wyrzucenie jadowitej matertyj sKrostami na ciało; W malignach zaś to osobliwie wazac trzeba, ze takowe wyrzuty tylko na pewnych dniach
ktorey łoze y siedlisko nazywamy Phrenitis, kiedy w błonkach w mozgu krew się zatamuie y inflammacyą czyni. Rownym sposobem kiedy materya w plucach zostaie, y inflammacyą rodzi, nazywa się Peripnevmonia. Kiedy zas w nerkach materya zaległa, nazywa się Nephrytis. W wątrobie hepatitis.
3. Jakom z początku wZmiankę uczynił: Żadna frebra bez wyrzutu iakieykolwiek materyi szkodliwey nigdy nie ustaie, czyli to przez Womity, czyli przez stolec, czy poty, Zbytnią uryną, cieczenie krwi z nosa, czyli przez dobrowolną salwacyą natury, lub przez wyrzucenie iadowitey matertyi zKrostami na ciało; W malignach zas to osobliwie wazac trzeba, ze takowe wyrzuty tylko na pewnych dniach
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 4
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
takowe wyrzuty tylko na pewnych dniach zawisły, jako to na 4. lub: 7. i 14. dniu od początku choroby; takowe dni Doktorowie medycyny nazywają dies criticos: dni Krytyczne, które osobliwie na wielkiej mięc trzeba baczności.
4. W każdej frebrze przymioty, skutki, i okoliczności glęboko zwazyć należy: ponieważ frebra nic innego nie jest (jako się już rzekło) tylko usilność natury, a żeby sprymnożenia Cyrkulacyj krwi szkodliwą materią z ciała wyprowadziła, więc to inaczej stać się nie może, tylko ta usilność natury z wiela przeciwnemi sobie przymiotami koniecznie walczyc musi, i bez utarczki z niemi tak być nie może, jak ciało bez umbry
takowe wyrzuty tylko na pewnych dniach zawisły, iako to na 4. lub: 7. y 14. dniu od początku choroby; takowe dni Doktorowie medycyny nazywaią dies criticos: dni Krytyczne, ktore osobliwie na wielkiey mięc trzeba bacznośći.
4. W każdey frebrze przymioty, skutki, y okolicznośći glęboko zwazyć należy: ponieważ frebra nic innego nie iest (iako się iuz rzekło) tylko usilność natury, a żeby zprymnożenia Cyrkulacyi krwi szkodliwą materyą z ćiała wyprowadziła, więc to inaczey stac się nie może, tylko ta usilność natury z wiela przeciwnemi sobie przymiotami koniecznie walczyc musi, y bez utarczki z niemi tak byc nie może, iak ciało bez umbry
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 5
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
