pole wymunderować/ na drugi jest tak wiele strzelby/Pik/ Zbroi/ żeby mógł do Boju pod 17000. Ludzi wyprawić. Idąc nazad obaczysz/ wjednym Gmachu albo Budynku/ pod 600. Dział wielkich/ na łożach i kołach pogotowiu leżących/ przytym jeden Mortaro, albo Mozdyrz/ który kule o 600. Funtach rzuca. Wedle tego jest Drugi gmach/ gdzie leży gotowy strzelby/ i kul na 200. Galei. Tamże na 36. Galeacz/ gotowych Dział/ i kul/ na każdą po 48. Dział. Trochę dalej jest Dom/ w którym 300. Dział Turkowi w potrzebie Roku 1571. Odjętych/ także i
pole wymunderowáć/ ná drugi iest ták wiele strzelby/Pik/ Zbroi/ żeby mogł do Boiu pod 17000. Ludźi wypráwić. Idąc názad obaczysz/ wiednym Gmáchu álbo Budynku/ pod 600. Dźiáł wielkich/ ná łożách y kołách pogotowiu leżących/ przytym ieden Mortaro, álbo Mozdirz/ ktory kule o 600. Funtách rzuca. Wedle tego iest Drugi gmách/ gdźie leży gotowy strzelby/ y kul ná 200. Gálei. Támże ná 36. Gáleacz/ gotowych Dźiał/ y kul/ ná káżdą po 48. Dźiał. Trochę dáley iest Dom/ w ktorym 300. Dźiał Turkowi w potrzebie Roku 1571. Odiętych/ tákże y
Skrót tekstu: DelicWłos
Strona: 5
Tytuł:
Delicje ziemie włoskiej
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1665
Data wydania (nie wcześniej niż):
1665
Data wydania (nie później niż):
1665
ale Species dział; i z tąd się zachęcił uczyć fundamentalnie Artyleryj, jeżeli chce być prochem wojennym, nie Domowym przykurzonym.
DZIAŁ przedtym srodze wielkich zażywano długich na stop 22. Mahomet II. Cesarz Turecki dobywając Konstantynopola Roku 1453. miał tak wielkie dwie działa ulane pod murami przez Węgrzyna Ludwisarza, że kulami kamiennemi o 200 funtach nabijano. Tych z miejsca ruszyć trudno było. W Mieście Hiszpańskim Malaga, była Serpentina, która hukiem swoim, brzemiennym Paniom bardzo szkodziła, dlatego do Miasta Kartageny zaprowadzona. OBSERVANDA w RYCHTOWANIU DZIAŁ
I.
TRzeba mieć w tym Magnam Scientiam et praxim, w Strychowaniu. albo mierzeniu: potrzeba wiedzieć moc prochu, i mieć
ale Species dział; y z tąd się zachęcił uczyć fundamentalnie Artilleryi, ieżeli chce bydź prochem woiennym, nie Domowym przykurzonym.
DZIAŁ przedtym srodze wielkich zażywano długich na stop 22. Machomet II. Cesarz Turecki dobywaiąc Konstantynopola Roku 1453. miał tak wielkie dwie działa ulane pod murami przez Węgrzyna Ludwisarza, że kulami kamiennemi o 200 funtach nabiiano. Tych z mieysca ruszyć trudno było. W Mieście Hiszpańskim Malaga, była Serpentina, ktora hukiem swoim, brzemiennym Paniom bardzo szkodziła, dlatego do Miasta Kartageny záprowadzona. OBSERVANDA w RYCHTOWANIU DZIAŁ
I.
TRzeba mieć w tym Magnam Scientiam et praxim, w Strychowaniu. albo mierzeniu: potrzeba wiedzieć moc prochu, y mieć
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 239
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Dunaju rzek, jest Arcybiskupie, Primatu Hungariae gaudens. Tu się Z. Stefan Król tutejszy urodził. BUDA, Budzyn Miasto Stołeczne całych Węgier zwane od Budy Brata Atyli, teraz Ofen nad Dunajem, Rezydencja przedtym Królów. Odebrali go Cesarscy Turkom: zastali Armat Wielkich 400. Cztery armaty z Ewangelistami biorących kułe o 150 funtach. Znalezione w Zamku osobliwe Manuskrypta, i Księgi do Wiednia odesłane. Dunaj pod tym Miastem szerzy się na Ćwierć mile, nanim Most złożony złodzi. Blisko tego Miasta pokazują rudera dawnej Sikambrii wystawionej od pułku Sikambrów tu stojących, ex mandato Walentyna Cesarza, od Atyli zrujnowane. Sikambrów zaś Nacyj Sedes była koło Renu.
Dunaiu rzek, iest Arcybiskupie, Primatu Hungariae gaudens. Tu się S. Stefan Krol tuteyszy urodził. BUDA, Budzyn Miasto Stołeczne całych Węgier zwane od Budy Brata Attyli, teraz Offen nad Dunaiem, Rezydencya przedtym Krolow. Odebrali go Cesarscy Turkom: zastali Armat Wielkich 400. Cztery armaty z Ewangelistami biorących kułe o 150 funtach. Znalezione w Zamku osobliwe Manuskrypta, y Księgi do Wiednia odesłane. Dunay pod tym Miastem szerzy się na cwierć mile, nanim Most złożony złodzi. Blisko tego Miasta pokázuią rudera dawney Sikambrii wystawioney od pułku Sikambrow tu stoiących, ex mandato Walentyna Cesarza, od Attyli zruynowane. Sikambrow zaś Nacyi Sedes była koło Renu.
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 284
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
dwa razy/ to jest Namieniacza/ 30 będziesz multiplikował/ jako tu widzisz:
i tak będziesz miał do złotego sforną liczbę łamaną/ to jest 35/60 co się rozumie iż złoty na 60 części musi być rozdzielony/ od których części bierze się 15/ aby 7 ½ gr. uczyniło/ także i o funtach/ kamieniach rozumiej według tego/ Część Druga
czyni 7/64 łb.
czyni 27/128 funta. Piąty, Będzie i to czasem w rachunku/ iż trzeba łamaną liczbę już od złamanej pozostałą napisać/ jako to 2/5 od ¾ a iż to jedym nazwiskiem/ abo w jednej Sorcie trzeba napisać/ przeto
dwá rázy/ to iest Námięniáczá/ 30 będźiesz multiplikował/ iako tu widźisz:
y ták będźiesz miał do złotego zforną liczbę łamáną/ to iest 35/60 co się rozumie iż złoty ná 60 częśći muśi bydź rozdźielony/ od ktorych częśći bierze się 15/ áby 7 ½ gr. vczyniło/ tákże y o funtách/ kámieniách rozumiey według tego/ Część Druga
czyni 7/64 łb.
czyni 27/128 funtá. Piąty, Będźie y to czásem w ráchunku/ iż trzebá łamáną liczbę iuż od złamáney pozostáłą nápisáć/ iáko to 2/5 od ¾ á iż to iedym názwiskiem/ ábo w iedney Sorćie trzebá nápisáć/ przeto
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 52
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/5 to jest 2 od 5 części/ bo te 15 zł. miały być podzielone na 5 części/ z których on ma wziąć 2 części/ więc na jednę część przyjdzie 3 zł. tak tedy 2 części uczynią w monecie 6 zł. dla tegoż w łamanej tak będzie 6/20 co i o funtach rozumiej. Szósty, A jeślić się znowu trafi/ iż będzie trzeba wynaleźć trzecią część/ abo czwartą już od złamanej/ jako to od 8/19 połowica/ abo od 8/19 czwartą część/ abo ¾ ośmą część/ wiele będzie? W tym tedy razie masz tak postępować sobie/ jeżeli tylko połowicę
/5 to iest 2 od 5 częśći/ bo te 15 zł. miáły bydź podźielone ná 5 częśći/ z ktorych on ma wźiąć 2 częśći/ więc ná iednę część przyidźie 3 zł. ták tedy 2 częśći vczynią w monećie 6 zł. dla tegoż w łamáney ták będźie 6/20 co y o funtách rozumiey. Szosty, A ieślić się znowu tráfi/ iż będźie trzebá wynáleść trzećią część/ ábo czwartą iuż od złamáney/ iáko to od 8/19 połowicá/ ábo od 8/19 czwartą część/ ábo ¾ osmą część/ wiele będźie? W tym tedy ráźie masz ták postępowáć sobie/ ieżeli tylko połowicę
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 53
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
licznika/ który potym produkt diuiduj/ przez namieniacza tego/ jako tu widzisz/ ¾ także 2/3 o łamanej Liczbie. Część Druga
gr.
gr. Czyni tedy ¾ zł. 22 ½ gr. Także 2/3 20 gr. Także 2/5 kamienia/ czyni 10 funtów/ rachując kamień po 26 funtach/ a iż zostaje 2/5 te znowu na łoty przemienić/ których jest 32 w funcie/ i będziesz miał łotów 12 4/5 Także 1/3 Czerwonego złotego/ czyni 2 złote/ gdy Czerwony złoty rachują po zł. 6. Także gdy będzie 2/5 libry papieru/ czyni 10 arkuszy/
liczniká/ ktory potym produkt diuiduy/ przez námięniacza tego/ iako tu widźisz/ ¾ tákże 2/3 o łamáney Liczbie. Część Druga
gr.
gr. Czyni tedy ¾ zł. 22 ½ gr. Tákże 2/3 20 gr. Tákże 2/5 kámieniá/ czyni 10 funtow/ ráchuiąc kámień po 26 funtách/ á iż zostáie 2/5 te znowu ná łoty przemienić/ ktorych iest 32 w funćie/ y będźiesz miał łotow 12 4/5 Tákże 1/3 Czerwonego złotego/ czyni 2 złote/ gdy Czerwony złoty ráchuią po zł. 6. Tákże gdy będźie 2/5 libry pápieru/ czyni 10 árkuszy/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 54
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
byś miał multiplikować/ to ty możesz z pamięci według biegłości swojej oraz napisać/ jako naprzykład każe mi kto zrachować/ kupiłem 1 kamień za zł. 3 i gr. 20/ za co mi przyjdzie jeden funt. W tym przykładzie reflektuję się do pamięci/ według geniusza swego/ usłyszawszy iż jest o funtach pytanie to zaraz ten kamień na funty resolwuję w pamięci/ także i złote na grosze/ co uczyni groszów 110 a kamień funt 26 kiedy w Krakowie/ (jeśli we Lwowie to więcej/) i nie pisąc w regułę diuiduję tę 110 gr. przez funty/ uczyni tedy za jeden funt 4 3/13 gr
byś miał multiplikowáć/ to ty możesz z pámięći według biegłośći swoiey oraz nápisać/ iáko náprzykład każe mi kto zráchowáć/ kupiłem 1 kámień żá zł. 3 y gr. 20/ zá co mi przyidźie ieden funt. W tym przykłádźie reflektuię się do pámięći/ według geniuszá swego/ vsłyszawszy iż iest o funtách pytánie to zaraz ten kámień ná funty resolwuię w pámięći/ tákże y złote ná grosze/ co vczyni groszow 110 á kámień funt 26 kiedy w Krakowie/ (ieśli we Lwowie to więcey/) y nie pisąc w regułę diuiduię tę 110 gr. przez funty/ vczyni tedy zá ieden funt 4 3/13 gr
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 99
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
188 ½ zło. Cztery wory Pieprzu: Pierwszy N^o^ 1 waży 2 Cetnary/ 4 kam: 16 łb N^o^ 2 Cetnarów 3/ kam: 3 ½/ i 6 łb. N^o^ 3 Cetnarów 2/ bez 4 funtów. N^o^ 4 waży 2 Cetnary/ ½ kam: i 2 łb. Rachując kamień po 24 funtach/ po 3 zł. 23/ wiele uczyni? Facit 1238 zł. 5 gr. Item/ 18 Lasztów/ i 4 beczki Śledzi/ Laszt po 350 zł. Facit 6416 zł. 20 gr. Tuzin Liżek srebrnych ważą 4 Grzywny/ i 2 łoty/ wiele czyni kiedy łot po 30 groszy? Facit 66
188 ½ zło. Cztery wory Pieprzu: Pierwszy N^o^ 1 waży 2 Cetnary/ 4 kám: 16 łb N^o^ 2 Cetnarow 3/ kám: 3 ½/ y 6 łb. N^o^ 3 Cetnarow 2/ bez 4 funtow. N^o^ 4 waży 2 Cetnary/ ½ kám: y 2 łb. Ráchuiąc kámień po 24 funtách/ po 3 zł. 23/ wiele vczyni? Facit 1238 zł. 5 gr. Item/ 18 Lásztow/ y 4 beczki Sledźi/ Lászt po 350 zł. Facit 6416 zł. 20 gr. Tuźin Lyżek srebrnych ważą 4 Grzywny/ y 2 łoty/ wiele czyni kiedy łot po 30 groszy? Facit 66
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 103
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
inter Miracula numerandus, na dwie mili Włoskich mający cyrkumferencyj, aliàs na 2000. kroków: w którym Sal 44 gdzie Okrętów, Galer innumerus numerus. Tam Rzemieślników na dwa tysiące, samych starych białygłów żagle reparujących bywa po kilka set.
Armat tu regestrują więcej niżęłi 2500. Możdzierz tak wielki, że kulę o 600. funtach rzuca. Działo jedno srebrne w skrzyni deponowane, którą, gdy kto nie umiejętny otwiera, ze czterech pistoletów, tam ukrytych artificiosè, postrzelony bywa. Inne Działa są, z których raz nabitych, może kilka razy wystrzelić.
Jest tu Gmach wielki o dwóch kondygnacjach, jedynie na złożenie wojennych destynowany Rynsztunków; których tam jest
inter Miracula numerandus, ná dwie mili Włoskich maiący circumferencyi, aliàs ná 2000. krokow: w ktorym Sal 44 gdźie Okrętow, Galer innumerus numerus. Tam Rzemieślnikow ná dwá tysiące, samych starych białygłow żagle reparuiących bywá po kilka set.
Armat tu regestruią więcey niżęłi 2500. Możdźierz ták wielki, że kulę o 600. funtach rzuca. Dźiało iedno srebrne w skrzyni deponowáne, ktorą, gdy kto nie umieiętny otwierá, ze czterech pistoletow, tam ukrytych artificiosè, postrzelony bywá. Inne Dźiała są, z ktorych ráz nábitych, może kilka razy wystrzelić.
Iest tu Gmach wielki o dwoch kontygnácyach, iedynie ná złożenie woiennych destynowány Rynsztunkow; ktorych tam iest
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 186
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
wielką Fortecę, Zamkiem Czarnych Wież nazwaną, żadnej od Carogrodzanów, lub domyślających się poniekąd nie mając in hoc opere prepedycyj, aby Wojsku wspomnianemu maszerującemu z Azyj, łatwy był uczynił przechód, a Chrześcijańskim spodziewanym z Czarnego Morza zawarł szlaki. Ulane Działa ekstraodrynaryjnej wielkości pod samym Konstantynopolem przez Węgrzyna Ludwisarza, rzucające kulę o 200. funtach. Konstantyn Cesarz Konstantynopolitański Wojska tylko miał 9. tysięcy na obronę Miasta pod Komendą Jana Justyniana Luzytańczyka: na Morzu Okrętów 6. Galer 7. i Łancuch w Porcie: Mnichów ordynowano na zaprawowanie dziur. Gdy do ataku przyszło, Mahomet kazał 14. Bateryj pilno wysypać, we wszytkich kwaterach, z których do muru pierwszego
wielką Fortecę, Zámkiem Czarnych Wież názwáną, żadney od Carogrodzanow, lub domyślaiących się poniekąd nie máiąc in hoc opere prepedycyi, áby Woysku wspomnianemu maszeruiącemu z Azyi, łatwy był uczynił przechod, á Chrześciańskim spodźiewánym z Czarnego Morza záwarł szláki. Uláne Dźiała extráordynaryiney wielkości pod samym Konstantynopolem przez Węgrzyná Ludwisarzá, rzucaiące kulę o 200. funtach. Konstantyn Cesarz Konstantynopolitański Woyska tylko miał 9. tysięcy ná obronę Miasta pod Kommendą Ianá Iustynianá Luzytańczyka: ná Morzu Okrętow 6. Galer 7. y Łancuch w Porcie: Mnichow ordynowáno ná zapráwowánie dźiur. Gdy do attáku przyszło, Máchomet kazał 14. Batterii pilno wysypać, we wszytkich kwáterach, z ktorych do muru pierwszego
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 470
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
