/ i z wodkami serdecznemi. Potrzecie gdy już brzemienna dziewiątego Księżyca dni kilka zarwie/ wszytkie ściszkające śrzodki/ tak zwierzchnie jako i do wnętrza ma opuścić/ jako są lekwarze i plastry/ a miasto tych wanny zażyje z ziół/ ślazu/ i z korzeniem wielkiego ślazu/ rumnu/ nostrzyku/ kopru prostego/ każdego po garzci/ lawendy pułtory garzci/ nasienia lnianego/ faenugraeci po dwu łotach w dostatku wodzie po pół godziny niech na każdy dzień siedzi/ a gdy ciało oschnie/ smarowania zażyje żywota od spodu do góry. Weź olejku migdałów słodkich/ białej liliej po trzy łoty/ sadła kokoszego łot 1. śliskości nasienia ślazu wysokiego pół łota/
/ y z wodkámi serdecznemi. Potrzećie gdy iuż brzemienna dźiewiątego Kśiężycá dni kilká zárwie/ wszytkie śćiszkáiące śrzodki/ ták zwierzchnie iáko y do wnętrza ma opuśćić/ iáko są lekwarze y plastry/ á miásto tych wánny záżyie z źioł/ ślazu/ y z korzeniem wielkiego ślazu/ rumnu/ nostrzyku/ kopru prostego/ káżdego po garźći/ láwendy pułtory garzći/ náśienia lniánego/ faenugraeci po dwu łotách w dostátku wodźie po puł godźiny niech ná káżdy dźień śiedźi/ á gdy ćiáło oschnie/ smárowánia záżyie żywotá od spodu do gory. Weź oleyku migdałow słodkich/ białey liliey po trzy łoty/ sádłá kokoszego łot 1. śliskośći náśienia ślazu wysokiego puł łotá/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: I
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
stać/ dobrze nakrywszy. Tak będziesz miał kosztowny Balsam do ran w płucach wychędożenia i zagojenia. Którego do wszelakich ran sztychowych na którymkolwiek miejscu będących/ używać możesz. Księgi Pierwsze. Syrop. Górącce suchotnej
Suchotnej Górącce/ jest lekarstwem tym sposobem: wziąć dwie garzci świeżego liścia tego ziela/ Języczków psich/ Jęczmieniu ochrostałego po garzci/ Żywice Tragantowej łot/ to wespół warz po połtoru kwarty wody/ aż trzecia część wywre: Potym przecedziwszy/ przydać Cukru Kanaru białego funt/ znowu warzyć do zgęszczenia Syropu/ którego choremu dawać po dobrej łyżce we trzy a we trzy godziny z wodką tegoż ziela/ albo z juchą jego. Czerwonce.
Czerwoną niemoc
stać/ dobrze nákrywszy. Ták będźiesz miał kosztowny Bálsam do ran w płucách wychędożenia y zágoienia. Ktorego do wszelákich ran sztychowych ná ktorymkolwiek mieyscu będących/ vżywáć możesz. Kśięgi Pierwsze. Syrop. Gorącce suchotney
Suchotney Gorącce/ iest lekárstwem tym sposobem: wźiąć dwie garzci świeżego liśćia tego źiela/ Ięzyczkow pśich/ Ięczmieniu ochrostáłego po garzći/ Zywice Trágántowey łot/ to wespoł warz po połtoru kwarty wody/ áż trzećia część wywre: Potym przecedźiwszy/ przydáć Cukru Kánáru białego funt/ znowu wárzyć do zgęsczenia Syropu/ ktorego choremu dawáć po dobrey łyszce we trzy á we trzy godźiny z wodką tegoż źiela/ álbo z iuchą iego. Czerwonce.
Czerwoną niemoc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 83
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Przebitym/ bądź mieczem abo spiszem/ bądź z Rusznice przestrzelonym/ gdzieby tylko wnętrzności/ zwłaszcza płuc/ serca/ albo kiszek nie naruszono/ doświadczony trunek: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego i polnego po połtory garzci/ Koziej stopki/ którą Podagrariam Łacinnicy zowią: my też Podagrycznikem/ Lubczykowego liścia i z kłączym/ Zanklu po garzci/ Żywokostu/ Głowienek ziela/ Orliku który też Cynowodem zowiemy/ Głowienek żółtych ziela/ Przywrotu/ kosmaczku ziela/ abo Niedośpiałku po garzci/ Mumiej/ Lubczykowego koorzenia/ Korzenia Dzięgielowego/ Kurzego ziela korzenia po półłota: To wszystko drobno pokrajać/ w flasy Cynowej/ nalawszy na to wina z wodą studzieną napoły po kwarcie
Przebitym/ bądź mieczem ábo spiszem/ bądź z Rusznice przestrzelonym/ gdźieby tylko wnętrznośći/ zwłasczá płuc/ sercá/ álbo kiszek nie náruszono/ doświadczony trunek: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego y polnego po połtory garzći/ Koźiey stopki/ ktorą Podagrariam Láćinnicy zowią: my też Podágrycznikem/ Lubsczykowego liśćia y z kłączym/ Zánklu po garzći/ Zywokostu/ Głowienek źiela/ Orliku ktory też Cynowodem zowiemy/ Głowienek żołtych źiela/ Przywrotu/ kosmaczku źiela/ ábo Niedośpiałku po garzći/ Mumiey/ Lubsczykowego koorzenia/ Korzeniá Dźięgielowego/ Kurzego źiela korzeniá po połłotá: To wszystko drobno pokráiáć/ w flásy Cynowey/ nálawszy ná to winá z wodą studźieną nápoły po kwarćie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
naruszono/ doświadczony trunek: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego i polnego po połtory garzci/ Koziej stopki/ którą Podagrariam Łacinnicy zowią: my też Podagrycznikem/ Lubczykowego liścia i z kłączym/ Zanklu po garzci/ Żywokostu/ Głowienek ziela/ Orliku który też Cynowodem zowiemy/ Głowienek żółtych ziela/ Przywrotu/ kosmaczku ziela/ abo Niedośpiałku po garzci/ Mumiej/ Lubczykowego koorzenia/ Korzenia Dzięgielowego/ Kurzego ziela korzenia po półłota: To wszystko drobno pokrajać/ w flasy Cynowej/ nalawszy na to wina z wodą studzieną napoły po kwarcie/ zaszrobować/ i w kotle ukropu wrzącego przez godzin cztery warzyć/ a tego każdy dzień rano i na noc po sześci albo siedmi
náruszono/ doświadczony trunek: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego y polnego po połtory garzći/ Koźiey stopki/ ktorą Podagrariam Láćinnicy zowią: my też Podágrycznikem/ Lubsczykowego liśćia y z kłączym/ Zánklu po garzći/ Zywokostu/ Głowienek źiela/ Orliku ktory też Cynowodem zowiemy/ Głowienek żołtych źiela/ Przywrotu/ kosmaczku źiela/ ábo Niedośpiałku po garzći/ Mumiey/ Lubsczykowego koorzenia/ Korzeniá Dźięgielowego/ Kurzego źiela korzeniá po połłotá: To wszystko drobno pokráiáć/ w flásy Cynowey/ nálawszy ná to winá z wodą studźieną nápoły po kwarćie/ zászrobowáć/ y w kotle vkropu wrzącego przez godźin cztery wárzyć/ á tego káżdy dźień ráno y ná noc po sześći álbo śiedmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
brzytwy/ i inne rzeczy przez czary i sprawy szatańskie/ co się niemało tego trafiało/ i jeszcze przygadza/ nietylko w cudzych krainach/ ale i unas. Tedy trunek przeciwko takowymwomitom może i być uczyniony: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego/ i dzikiego/ Czartowego ziobra liścia/ Dzwonków Matki Bożej/ Barwinku po garzci/ Zanklu/ Skalnej Rzasy/ albo czerwonych włosków P. Mar. zajęczego uszka/ Bylice po pół garzci/ Cukru białego ośm łotów/ Włosków Matki Bożej żółtych abo złotych/ wody studziennej chędogiej pół garnca/ Wina dobrego kwartę: To wszystko co nadrobniej pokrajać/ i we flasy zaszrobowawszy w kotle ukropu wrzącego przez cztery godziny
brzytwy/ y ine rzeczy przez czáry y spráwy szátáńskie/ co sie niemáło te^o^ tráfiáło/ y iescze przygadza/ nietylko w cudzych kráinách/ ále y vnas. Tedy trunek przećiwko tákowymwomitom może y być vczyniony: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego/ y dźikieg^o^/ Czártowego źiobrá liśćia/ Dzwonkow Mátki Bożey/ Bárwinku po garzći/ Zánklu/ Skálney Rzásy/ álbo czerwonych włoskow P. Már. záięczego vszká/ Bylice po poł garzći/ Cukru białeg^o^ ośm łotow/ Włoskow Mátki Bożey żołtych ábo złotych/ wody studźienney chędogiey poł gárnca/ Winá dobrego kwartę: To wszystko co nadrobniey pokráiáć/ y we flásy zászrobowawszy w kotle vkropu wrząceg^o^ przez cztery godźiny
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Sadzelom sprosnym/ więcej z czarów niżli ze złych wilgotności pochodzącym/ jest lekarstwem: który tym sposobem ma być czyniony: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego albo sianego świeżo zielonego dwie garzci/ Dzięgielu płonnego/ liścia/ Włosków czerwonych P Mar. Bylice/ Koziej stopki/ Wirzchołków dzwonków Matki Bożej/ Czarłowego żebra/ Barwinku/ po garzci każdego/ liścia Jemioły brzozowej/ Ruty ogródnej po garzci/ Traku albo Prosianej włoci/ Zajęczych uszek/ Lebiotki po garzci/ a te wszytko świeżo zielone/ drobno posiekane i przetłuczone/ a do przetłucenia ich/ przydać masła świeżego bez soli trzydzieści i dwa łoty/ Oliwy prawie doźrzałej słodkiej dwa funty/ Wina białego przedniego funt
.
Sadzelom sprosnym/ więcey z czárow niżli ze złych wilgotnośći pochodzącjm/ iest lekárstwem: ktory tym sposobem ma być czyniony: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego álbo śianego świeżo źieloneg^o^ dwie garzći/ Dźięgielu płonnego/ liśćia/ Włoskow czerwonych P Már. Bylice/ Koźiey stopki/ Wirzchołkow dzwonkow Mátki Bożey/ Czárłowego źiebrá/ Bárwinku/ po garzći káżdego/ liśćia Iemioły brzozowey/ Ruty ogrodney po garzći/ Tráku álbo Prośiáney włoći/ Záięczych vszek/ Lebiotki po garzći/ á te wszytko świeżo źielone/ drobno pośiekáne y przetłuczone/ á do przetłucenia ich/ przydáć másłá świeżeg^o^ bez soli trzydźieśći y dwá łoty/ Oliwy práwie doźrzáłey słodkiey dwá funty/ Winá białe^o^ przednieg^o^ funt
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wilgotności pochodzącym/ jest lekarstwem: który tym sposobem ma być czyniony: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego albo sianego świeżo zielonego dwie garzci/ Dzięgielu płonnego/ liścia/ Włosków czerwonych P Mar. Bylice/ Koziej stopki/ Wirzchołków dzwonków Matki Bożej/ Czarłowego żebra/ Barwinku/ po garzci każdego/ liścia Jemioły brzozowej/ Ruty ogródnej po garzci/ Traku albo Prosianej włoci/ Zajęczych uszek/ Lebiotki po garzci/ a te wszytko świeżo zielone/ drobno posiekane i przetłuczone/ a do przetłucenia ich/ przydać masła świeżego bez soli trzydzieści i dwa łoty/ Oliwy prawie doźrzałej słodkiej dwa funty/ Wina białego przedniego funt. To wszytko wespół w garncu glinianym/ przez dwie
wilgotnośći pochodzącjm/ iest lekárstwem: ktory tym sposobem ma być czyniony: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego álbo śianego świeżo źieloneg^o^ dwie garzći/ Dźięgielu płonnego/ liśćia/ Włoskow czerwonych P Már. Bylice/ Koźiey stopki/ Wirzchołkow dzwonkow Mátki Bożey/ Czárłowego źiebrá/ Bárwinku/ po garzći káżdego/ liśćia Iemioły brzozowey/ Ruty ogrodney po garzći/ Tráku álbo Prośiáney włoći/ Záięczych vszek/ Lebiotki po garzći/ á te wszytko świeżo źielone/ drobno pośiekáne y przetłuczone/ á do przetłucenia ich/ przydáć másłá świeżeg^o^ bez soli trzydźieśći y dwá łoty/ Oliwy práwie doźrzáłey słodkiey dwá funty/ Winá białe^o^ przednieg^o^ funt. To wszytko wespoł w gárncu gliniánym/ przez dwie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: Wziąć liścia Dzięgielu ogródnego albo sianego świeżo zielonego dwie garzci/ Dzięgielu płonnego/ liścia/ Włosków czerwonych P Mar. Bylice/ Koziej stopki/ Wirzchołków dzwonków Matki Bożej/ Czarłowego żebra/ Barwinku/ po garzci każdego/ liścia Jemioły brzozowej/ Ruty ogródnej po garzci/ Traku albo Prosianej włoci/ Zajęczych uszek/ Lebiotki po garzci/ a te wszytko świeżo zielone/ drobno posiekane i przetłuczone/ a do przetłucenia ich/ przydać masła świeżego bez soli trzydzieści i dwa łoty/ Oliwy prawie doźrzałej słodkiej dwa funty/ Wina białego przedniego funt. To wszytko wespół w garncu glinianym/ przez dwie Niedzieli na jarkim słońcu moczyć/ potym w kotle wody wrzącej tak
: Wźiąć liśćia Dźięgielu ogrodnego álbo śianego świeżo źieloneg^o^ dwie garzći/ Dźięgielu płonnego/ liśćia/ Włoskow czerwonych P Már. Bylice/ Koźiey stopki/ Wirzchołkow dzwonkow Mátki Bożey/ Czárłowego źiebrá/ Bárwinku/ po garzći káżdego/ liśćia Iemioły brzozowey/ Ruty ogrodney po garzći/ Tráku álbo Prośiáney włoći/ Záięczych vszek/ Lebiotki po garzći/ á te wszytko świeżo źielone/ drobno pośiekáne y przetłuczone/ á do przetłucenia ich/ przydáć másłá świeżeg^o^ bez soli trzydźieśći y dwá łoty/ Oliwy práwie doźrzáłey słodkiey dwá funty/ Winá białe^o^ przednieg^o^ funt. To wszytko wespoł w gárncu gliniánym/ przez dwie Niedźieli ná iárkim słońcu moczyć/ potym w kotle wody wrzącey ták
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
połowice/ a wyżąwszy co nalepiej/ przecedzić/ i lać mu tej polewki ciepłej w garło/ po trzy kwaterki/ albo po kwarcie na raz/ czyniąc to przez cały tydzień każdego dnia raz/ a to Zimie/ abo w Jesieni. Lecie kiedy snadnie o świeżo zielony/ może go nasiekać drobno/ i dawać po garzci abo po dwu/ z obrokiem to czyniąc przez kilka dni. Tak się Koń przepurguje/ i do jedzenia chętliwszy będzie. Item.
Drudzy tłuką to ziele na proch/ i z ciepłą wodą zmieszawszy/ leją mu w gębę przez kilka dni. Co i tak bywa dobrze. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę Paniom zastanowioną w sześci
połowice/ á wyżąwszy co nalepiey/ przecedźić/ y lać mu tey polewki ćiepłey w gárło/ po trzy kwáterki/ álbo po kwarćie ná raz/ czyniąc to przez cáły tydźień káżdeg^o^ dniá raz/ á to Zimie/ ábo w Ieśieni. Lećie kiedy snádnie o świeżo źielony/ może go náśiekáć drobno/ y dawáć po garzći ábo po dwu/ z obrokiem to czyniąc przez kilká dni. Ták sie Koń przepurguie/ y do iedzenia chętliwszy będźie. Item.
Drudzy tłuką to źiele ná proch/ y z ćiepłą wodą zmieszawszy/ leią mu w gębę przez kilká dni. Co y ták bywa dobrze. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę Pániom zástánowioną w sześći
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 199
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
uwierciawszy go społecznie z korzeniem jego/ a z juchą warzonego pijąc. Jeszcze lepiej z Babką/ a z korzenim Kostywałowym w Czyrwonym winie warząc dawać pić. (Tab.) Upławom.
Upławy zbytnie białogłowskie zawściąga: wziąwszy tego obrotu Słonecznego/ Kurzego ziela korzenia/ Wężownikowego liścia i z wierzchołkami/ Jeżyn/ Niedośpiałku/ po garzci każdego/ Bylice połgarzci/ To wszystko pokrajawszy/ w winie czerwonym warząc/ a po trunku ciepło na czczo i na noc pijąc. (Tabe.) W uścich w siedzeniu/ na członkach wstydliwych ranj leczy:
Rany/ i zawrzedziałości/ tak w uściech/ jako w stolcu/ i na członkach wstydliwych goi/ warząc
vwierćiawszy go społecznie z korzeniem iego/ á z iuchą wárzonego piiąc. Iescze lepiey z Bábką/ á z korzenim Kostywałowym w Czyrwonym winie wárząc dawáć pić. (Tab.) Vpłáwom.
Vpłáwy zbytnie białogłowskie záwśćiąga: wźiąwszy tego obrotu Słonecznego/ Kurzego źiela korzeniá/ Wężownikowego liśćia y z wierzchołkámi/ Ieżyn/ Niedośpiałku/ po garzći káżdego/ Bylice połgarzći/ To wszystko pokráiawszy/ w winie czerwonym wárząc/ á po trunku ćiepło ná czczo y ná noc piiąc. (Tabe.) W vśćich w śiedzeniu/ ná członkách wstydliwych ránj leczy:
Rány/ y záwrzedźiáłośći/ ták w vśćiech/ iáko w stolcu/ y ná członkách wstydliwych goi/ wárząc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 237
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
