z olejkiem zmieszana/ a używana/ z których zamulenie wychędaża/ i mdłe posila. Kamieniu N. P.
Kamień/ tak z Nerek/ jako z Pęcherza krzy/ i wywodzi/ dając jej połkwinty z wodką z tegoż ziela korzenia dystylowaną/ trzy kroć każdego dnia. To przez cały Księżyc czyniąc. Sorboch albo Gnilec.
Szorbok/ abo gnilec/ leczy w uściech/ a Dziąsłom znowu dobrym i zdrowym ciałem narosłym/ pirwszy rumieniec przywraca. Zębom
Zęby osłabiałe i chwierocące utwierdza/ z białą gorczycą utartą/ i tym usta często wypłokując. Ocet. Acetum.
Bywa Ocet z korzeniem tego ziela barzo użyteczny/ czyniony tym sposobem: Wziąć Octu
z oleykiem zmieszána/ á vżywána/ z ktorych zámulenie wychędaża/ y mdłe pośila. Kámieniu N. P.
Kámień/ ták z Nyrek/ iáko z Pęchyrzá krzy/ y wywodźi/ dáiąc iey połkwinty z wodką z tegoż źiela korzeniá dystyllowáną/ trzy kroć káżdego dniá. To przez cáły Kśiężyc czyniąc. Sorboch álbo Gnilec.
Szorbok/ ábo gnilec/ leczy w vśćiech/ á Dźiąsłom znowu dobrym y zdrowym ćiáłem nárosłym/ pirwszy rumieniec przywráca. Zębom
Zęby osłábiáłe y chwierocące vtwierdza/ z białą gorczycą vtártą/ y tym vstá często wypłokuiąc. Ocet. Acetum.
Bywa Ocet z korzeniem tego źiela bárzo vżyteczny/ czyniony tym sposobem: Wźiąć Octu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 156
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Wrzody/ Takowe w uściech leczy.
Liście warząc/ a tą wodą ciepło/ i często wymywając/ abo sokiem jego. Głowy boleniu.
Item, Sok z octen/ a z olejkiem rożanym zmieszany/ toż czyni ciepło płocząc/ głowy bolenie uśmierza tymże sokiem abo juchą liścia warzonego gargaryzm czyniąc. Gnilcu/ Kile.
Gnilec w uściech/ Kiłę/ Wrzodom ciało wyjadającym.
Wrzody złe ciało roziadające/ tak na miejscach skrytych i wstydliwych obojej płci/ goi/ często juchą tego ziela wymywając. Wnętrznościom zawrzedziałym i zranionym.
Wnętrznościom zawrzedziałym i zranionym. Urazom.
Urażonym/ Potłuczonym/
Potłuczonym w krzyżach/ Przerwanym/
Przerwanym w grzbiecie/ Pogniecionym.
Pogniecionym
Wrzody/ Tákowe w vśćiech leczy.
Liśćie wárząc/ á tą wodą ćiepło/ y często wymywáiąc/ ábo sokiem iego. Głowy boleniu.
Item, Sok z octen/ á z oleykiem rożánym zmieszány/ toż czyni ćiepło płocząc/ głowy bolenie vśmierza tymże sokiem ábo iuchą liśćia wárzonego gárgáryzm czyniąc. Gnilcu/ Kile.
Gnilec w vśćiech/ Kiłę/ Wrzodom ćiáło wyiádáiącym.
Wrzody złe ćiáło roziádáiące/ ták ná mieyscách skrytych y wstydliwych oboiey płći/ goi/ często iuchą tego źiela wymywáiąc. Wnętrznościom záwrzedźiáłym y zránionym.
Wnętrznośćiom záwrzedźiáłym y zránionym. Vrazom.
Vráżonym/ Potłuczonym/
Potłuczonym w krzyżách/ Przerwánym/
Przerwánym w grzbiećie/ Pogniećionym.
Pogniećionym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 261
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i szkodliwe rany wychędaża/ i do gojenia sposobne czyni/ warząc go ze wszystkim w winie abo w wodzie/ i tą wodą ciepło a często wymywać/ a prochem z liścia i z korzenia jego zasypując. Księgi Pierwsze. Gnilcu w uściech.
W uściech rany i dziury w gardle. Rany i dziury w gardle.
Gnilec także z france leczy korzenie z liściem warzone/ w winie napoły z wodą/ a przecedziwszy do kwarty tej juchy miodku Rożanego z ośm łotów abo łyżek przylać/ i tym gargaryzmj sobie ciepło czynyć. Pleurze/ Bokom bolejącym.
Pleurze jest wielkim ratunkiem. Także boleniu serca/ smażąc korzenie i liście Kuklikowe abo Benedyktowe
y szkodliwe rány wychędaża/ y do goienia sposobne czyni/ wárząc go ze wszystkim w winie ábo w wodźie/ y tą wodą ćiepło á często wymywáć/ á prochem z liśćia y z korzeniá iego zásypuiąc. Kśięgi Pierwsze. Gnilcu w vśćiech.
W vśćiech rány y dźiury w gárdle. Rány y dźiury w gárdle.
Gnilec tákze z fráńce leczy korzenie z liśćiem wárzone/ w winie nápoły z wodą/ á przecedźiwszy do kwarty tey iuchy miodku Rożánego z ośm łotow ábo łyżek przylać/ y tym gárgáryzmj sobie ćiepło czjnyć. Pleurze/ Bokom boleiącym.
Pleurze iest wielkim rátunkiem. Tákże boleniu sercá/ smáżąc korzenie y liśćie Kuklikowe ábo Benediktowe
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 271
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zamnażać.
Kamieniu broni się w nich zamoc po cztery abo piąci łotach/ rano i na noc ciepło pijąc. Ranom.
Rany nią wymywając do gojenia czyni sposobne. Także samej/ abo z winem mieszanej w trunku używając. Dziury w uściech i w gardle.
W uściech i w gardle rany i dziury leczy. Gnilec.
Także/ Gnilec i opadania dziąsł/ często nią usta ciepło płocząc/ i charkanie czyniąc. Kyły i wrzody francowate.
Kiły/ i wrzody Francowate na wstydliwych członkach/ obojej płci/ goi/ wychędażając i wymywając je nią ciepło/ abo chustki i flejtuszki maczając na nią kładąc/ rychło goi. Syrop Sadców. Syropus
zámnáżáć.
Kámieniu broni się w nich zámoc po cztery ábo piąći łotách/ ráno y ná noc ćiepło pijąc. Ránom.
Rány nią wymywáiąc do goienia czyni sposobne. Także sámey/ ábo z winem mieszáney w trunku vżywáiąc. Dźiury w vśćiech y w gárdle.
W vśćiech y w gárdle rány y dźiury leczy. Gnilec.
Tákże/ Gnilec y opadánia dźiąsł/ często nią vstá ćiepło płocząc/ y chárkánie czyniąc. Kyły y wrzody fráncowáte.
Kiły/ y wrzody Fráncowáte ná wstydliwych członkách/ oboiey płći/ goi/ wychędażáiąc y wymywáiąc ie nią ćiepło/ ábo chustki y fleytuszki maczáiąc ná nię kłádąc/ rychło goi. Syrop Sadcow. Syropus
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 284
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
słońcu jarym wylutrować. Wątrobie Ślezionę Nyrki/ Lędźwie/ Przechody Moczu/ Pęcherz zatkaną otwiera pijąc jej każdy dzień rano i na noc po pięci abo sześci łyżkach. Wątrobie Ślezionie. Nyrkom. Lędźwiom Przechodom Pęcherzom Moczu.
Mocz zatrzymany pędzi. Kamieniu i Mul.
Kamień w nyrkach krszy i moczem wywodzi. Także muł piaszczysty. Gnilec.
Gnilec/ i zawrzedziałości ust. Rany.
Rany. Dziury w gardle. Dzięgnie/
Dzięgnę/ i inne szkody w uściech goi/ przymieszawszy miodku Rożanego trochę/ i tym często wymywać/ wycierać/ płokać/ i charkanie czynić. Rąk drzeniu.
Drzenie trzęsienie rąk odpędza/ umywając się nią/ abo nią nacierając/
słońcu iárym wylutrowáć. Wątrobie Sleźionę Nyrki/ Lędźwie/ Przechody Moczu/ Pęcherz zátkáną otwiera piiąc iey każdy dźień ráno y ná noc po pięći ábo sześći łyszkách. Wątrobie Sleźionie. Nyrkom. Lędźwiom Przechodom Pęchyrzom Moczu.
Mocz zátrzymány pędźi. Kámieniu y Mul.
Kámień w nyrkách krszy y moczem wywodźi. Tákże muł piasczysty. Gnilec.
Gnilec/ y záwrzedźiáłośći vst. Rány.
Rány. Dźiury w gárdle. Dźięgnie/
Dźięgnę/ y ine szkody w vśćiech goi/ przymieszawszy miodku Rożánego trochę/ y tym często wymywáć/ wyćieráć/ płokáć/ y chárkánie czynić. Rąk drzeniu.
Drzenie trzęśienie rąk odpądza/ vmywáiąc się nią/ ábo nią náćieráiąc/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 300
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
być ma z obyczajem i z roztropnością/ a z pilnym obaczeniem czasu kiedy to czynić/ aby po tym ogień ten zwierzchni/ zimnością tej wodki/ wewnątrz nie był wpędzony. Ranom. bolączkom.
Ranom/ wrzodom/ bolączkom/ z przymiotem potrzebna. Wrzedzienicom czarnym.
Wrzedzienicom czarnym służy/ chustę maczając/ a przykładając. Gnilec w uściech. Dzięgnie.
Gnilec i Dzięgnę leczy/ pilno nią usta wymywając. Rozsądek.
Są tego rodzaju drugie Sporysze/ trzy/ miedzy które górny czwarty poczytamy. Te/ że tychże własności/ tegoż przyrodzenia i skutków/ są z tym pierwszym/ niezdało mi się co więcej o nich pisać. Gdyż
bydź ma z obyczáiem y z rostropnośćią/ á z pilnym obaczeniem czásu kiedy to czynić/ áby po tym ogień ten zwierzchni/ źimnośćią tey wodki/ wewnątrz nie był wpędzony. Ránom. bolączkom.
Ránom/ wrzodom/ bolączkom/ z przymiotem potrzebna. Wrzedźienicom czarnym.
Wrzedźienicom czarnym służy/ chustę maczáiąc/ á przykłádáiąc. Gnilec w vśćiech. Dzięgnie.
Gnilec y Dźięgnę leczy/ pilno nią vstá wymywáiąc. Rozsądek.
Są tego rodzáiu drugie Sporysze/ trzy/ miedzy ktore gorny czwarty poczytamy. Te/ że tychże własnośći/ tegoż przyrodzenia y skutkow/ są z tym pierwszym/ niezdáło mi się co więcey o nich pisáć. Gdyż
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 324
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
france/ bądź skąd inąd/ płokanie barzo osobliwe z niego bywa/ wziąwszy garść tego ziela/ miodku Rożanego cztery łoty/ na to wody studziennej nalać kwartę/ i warzyć we flaszy cynowej zaszrubowanej/ w panwi ukropu wrzącego przez dwie godzinie/ a tym często usta płokać ciepło/ i charkanie czynić. Gnilcu.
Toż Gnilec/ i Dzięgnie.
Dzięgnę leczy ciepło/ często płocząc i wycierając. Piersiom białogłoskim zbytnie wielkim.
Piersiom Białogłowskim zbytnie wielkim i rozwiezłym/ odwisłym/ i osłabiałym/ jest osobliwą pomocą: wziąć go z garść ze trzy/ a w wodzie dżdżowej do połowice wywrzenia warzyć/ i w tej wodzie ciepłej płaty maczać/ a w
fránce/ bądź zkąd inąd/ płokánie bárzo osobliwe z niego bywa/ wźiąwszy garść tego źiela/ miodku Rożánego cztery łoty/ ná to wody studźienney nálać kwártę/ y wárzyć we flászy cynowey zászrubowáney/ w panwi vkropu wrząceg^o^ przez dwie godźinie/ á tym często vstá płokáć ćiepło/ y chárkánie czynić. Gnilcu.
Toż Gnilec/ y Dźięgnie.
Dźięgnę leczy ćiepło/ często płocząc y wyćieráiąc. Pierśiom białogłoskim zbytnie wielkim.
Pierśiom Biáłogłowskim zbytnie wielkim y rozwiezłym/ odwisłym/ y osłábiáłym/ iest osobliwą pomocą: wźiąć go z garść ze trzy/ á w wodźie dżdżowey do połowice wywrzenia wárzyć/ y w tey wodźie ćiepłey płáty maczáć/ á w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 328
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Co że z gorąca i ognia wielkiego pochodzi/ Woda Lęckowska mam za to/ iż póki w głąb w tę chorobę kto nie wnidzie pomoc mu wielce może. W nim żarcie brzucha Ból zębów i dziąsł. Nóg słabość. Trzy przymioty krwie dobrej. O Wodach Śledziona matka Szkorbutu. Skutki zapsowane, Szkorbot Gingipedium abo Gnilec. Woda Lęckowska na Szkorbot dobra. w Drużbaku i Lęckowej ROZDZIAŁ IX. Jeśli potrzebna jest, niżeli kto przystąpi do używania Wody, wprzód ciało przeczyścić i purgować? Nie tylko wody, alej tych rzeczy które się znajdują przy wodzie zażywamy.
WOdy naturę i przyrodzenie/ i na choroby pomoc abo szkodę roztrzązszy/ na drugą
. Co że z gorącá y ogniá wielkiego pochodźi/ Wodá Lęckowska mam zá to/ iż poki w głąb w tę chorobę kto nie wnidźie pomoc mu wielce może. W nim żarćie brzuchá Bol zębow y dźiąsł. Nog słábość. Trzy przymioty krwie dobrey. O Wodách Sledźiona mátka Szkorbutu. Skutki zápsowáne, Szkorbot Gingipedium ábo Gnilec. Wodá Lęckowska ná Szkorbot dobra. w Drużbáku y Lęckowey ROZDZIAŁ IX. Iesli potrzebna iest, niżeli kto przystąpi do vżywánia Wody, wprzod ćiáło przeczyśćić y purgowáć? Nie tylko wody, áley tych rzeczy ktore się znáyduią przy wodźie zażywamy.
WOdy náturę y przyrodzenie/ y ná choroby pomoc ábo szkodę rostrzązszy/ ná drugą
Skrót tekstu: PetrJWod
Strona: 25
Tytuł:
O wodach w Drużbaku i Łęckowej
Autor:
Jan Innocenty Petrycy
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1635
Data wydania (nie wcześniej niż):
1635
Data wydania (nie później niż):
1635
