. Jako otwarcie cyrkla względem Kamieńca i Gdańska, zabiera gradusów pułdziewiąta. IV. Ponieważ jeden gradus wynosi mil niemieckich 15. Toć multyplikując mil 15. przez pułdziewięta gradusa, summa która wychodzi to jest 127. jest liczba mil dystancyj Gdańska od Kamieńca. REGUŁA VI. Z sfery Geograficznej wynaiduje którego dnia w którym Znaku i gradusie zostaje słońce.
Na cyrkule choryzontalnym obwiedzionym czyli to około sfery Geograficznej ziemnej czyli Niebieskiej, znajdują się wypisane dwie pryncypalniejsze części cyrkułu. Z których pierwsza wydzielona na 360. części równych, wyznaczających 360. gradusów Zodiaku. A te same 360. gradusów wydzielone innym przyległym cyrkułem na 12. Znaków Zodiaku, każdemu z nich
. Jáko otwarcie cyrklá względem Kámieńca y Gdańska, zábiera gradusow pułdziewiąta. IV. Ponieważ ieden gradus wynosi mil niemieckich 15. Toć multyplikuiąc mil 15. przez pułdziewięta gradusa, summa ktora wychodzi to iest 127. iest liczba mil dystancyi Gdańska od Kamieńca. REGUŁA VI. Z sfery Geograficzney wynaiduie ktorego dnia w ktorym Znaku y gradusie zostaie słońce.
Ná cyrkule choryzontalnym obwiedzionym czyli to około sfery Geograficzney ziemney czyli Niebieskiey, znayduią się wypisane dwie pryncypalnieysze części cyrkułu. Z ktorych pierwsza wydzielona ná 360. części rownych, wyznaczaiących 360. gradusow Zodiaku. A te same 360. gradusow wydzielone innym przyległym cyrkułem ná 12. Znakow Zodyaku, káżdemu z nich
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: L4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Obacz na Choryzoncie Miesiąc i dzień, na przykład 4. dzień Grudnia, dla którego chcesz wiedzieć miejsce słońca. II. Na tymże Choryzoncie obacz który znak, i który jego gradus koresponduje 4. dniowi Grudnia. Znajdziesz znak Strzelca, gradus 12 Zaczym wniesiesz iż 4. dnia Grudnia słońce jest w znaku Strzelca w gradusie dwunastym.
Jeżeli ten rok jest Przybyszowy, w którym szukasz słońca według tej reguły: tedy jako miesiąc Luty ma dni 29. jednym dniem więcej nad liczbę dni na choryzoncie wypisanych: tak jednym gradusem przyczynić trzeba liczby gradusów znalezionych, Aby miejsce słońca blisko prawdziwe oznaczyć się mogło. Uwazyć to trzeba na cyrkule choryzontalnym sfery,
Obacz ná Choryzoncie Miesiąc y dzień, ná przykład 4. dzień Grudnia, dla ktorego chcesz wiedzieć mieysce słońca. II. Ná tymże Choryzoncie obacz ktory znak, y ktory iego gradus korresponduie 4. dniowi Grudnia. Znaydziesz znak Strzelcá, gradus 12 Zaczym wniesiesz iż 4. dnia Grudnia słońce iest w znáku Strzelca w gradusie dwanastym.
Ieżeli ten rok iest Przybyszowy, w ktorym szukasz słońcá według tey reguły: tedy iako miesiąc Luty má dni 29. iednym dniem więcey nád liczbę dni ná choryzoncie wypisanych: tak iednym gradusem przyczynić trzebá liczby gradusow znalezionych, Aby mieysce słońca blisko prawdziwe oznaczyć się mogło. Uwazyć to trzeba ná cyrkule choryzontalnym sfery,
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: L4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
miejscem, do którego rektyfikowana sfera: powioniony proporzec skaże w przeciwnej stronie wiatr jego nazwisko, i te kraje, z kąd zawiewa REGUŁA VIII. Determinuje godzinę wschodu i zachodu słońca; długość dnia i nocy.
I. Na sferze akomodowanej do twego miejsca według I. Szukaj według reguły VI. słońca na którym znaku i gradusie tego dnia zostaje. II. Na Ekliptyce albo zodiacznym cyrkule na samej sferze odrysowanym znaleś tenże znak i jego gradus, i podsuń go pod cyrkuł południowy uniwersalny. A indeks przy polum osadzony postaw na godzinie 12. południowej. III. Powoli poty obracaj miejsce słońca znalezione na ekliptyce, naprzód ku wschodowi, póki
mieyscem, do ktorego rektyfikowana sfera: powioniony proporzec skaże w przeciwney stronie wiatr iego nazwisko, y te kraie, z kąd zawiewa REGUŁA VIII. Determinuie godzinę wschodu y zachodu słońca; długość dnia y nocy.
I. Na sferze akkommodowaney do twego mieysca według I. Szukay według reguły VI. słońca ná ktorym znaku y gradusie tego dniá zostaie. II. Ná Ekliptyce álbo zodyacznym cyrkule ná sámey sferze odrysowanym ználeś tenże znak y iego gradus, y podsuń go pod cyrkuł południowy uniwersalny. A index przy polum osadzony postáw ná godzinie 12. południowey. III. Powoli poty obracáy mieysce słońca znalezione na ekliptyce, naprzod ku wschodowi, poki
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: L4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
przed południem, i po pierwszej z południa. Około 21. dnia maja, i 22. Lipca, około godziny 9. porannej, i około kwatery, po trzeciej z południa. Czego cię tablica następująca dokładniej nauczy. o Wymierzaniu Wysokości.
Tablica pokazująca, którego Miesiąca, Dnia, i Godziny, Słońce stawa na gradusie 45. swojej Wysokości nad Horyzontem: około którego czasu, wysokości równają się swoim cieniom.
Miesiące.
Dni.
Godziny przed Południem.
Kwatery.
Godziny po Południu.
Kwatery.
Kwiecień.
1 11 21
12 11 10
0 2 2
0 12 1
0 2 2
Maj.
1 11 21
9 9 9
2 1
przed południem, y po pierwszey z południá. Około 21. dniá máiá, y 22. Lipcá, około godźiny 9. poránney, y około kwátery, po trzećiey z południá. Czego ćię tablicá następuiąca dokłádniey náuczy. o Wymierzániu Wysokośći.
Tablicá pokazuiąca, ktorego Mieśiącá, Dniá, y Godźiny, Słońce stawa ná graduśie 45. swoiey Wysokośći nad Horizontem: około ktorego czásu, wysokośći rownaią się swoim ćieniom.
Mieśiące.
Dni.
Godźiny przed Południem.
Kwátery.
Godźiny po Południu.
Kwátery.
Kwiećień.
1 11 21
12 11 10
0 2 2
0 12 1
0 2 2
May.
1 11 21
9 9 9
2 1
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 41
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
regułach Optyki funduje. Wystaw sobie naprzykład, kulę wydrążoną, albo banię szklaną, na którejby Królestwa, Prowincje, linie, i cyrkuły ( jak zwyczajnie na Globach Ziemskich Geograficznych widziemy ) Wyrysowane były. Dajmy to iż na boku tej szklanej bani, na linii która się nazywa Equatorem, jest dziureczka przy liczbie czyli gradusie 90 albo 270 patrz pilno przez tę dziurkę, a wprzód stronę bani od oka papierem okryj: zobaczysz drugą stronę podobiusieńką do jednej wyrysowanej połowy świata, to jest, do Hemisferium A. B. P. Możnali z innej strony te dwa Hemisferia okrąg Ziemi pokazujące zrysować? O. Można: to jest w posrzodku
regułach Optyki funduie. Wystaw sobie naprzykład, kulę wydrążoną, albo banię szklaną, na ktoreyby Krolestwa, Prowincye, linie, y cyrkuły ( jak zwyczaynie na Globach Ziemskich Geograficznych widziemy ) Wyrysowane były. Daymy to iż na boku tey szklaney bani, na linii ktora się nazywa Aequatorem, iest dziureczka przy liczbie czyli gradusie 90 albo 270 patrz pilno przez tę dziurkę, a wprzod stronę bani od oka papierem okryi: zobaczysz drugą stronę podobiusieńką do iedney wyrysowaney połowy świata, to iest, do Hemispherium A. B. P. Możnali z inney strony te dwa Hemispheria okrąg Ziemi pokazuiące zrysować? O. Można: to iest w posrzodku
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 4
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Barana, i Wagi: te dwa punkta Ekliptyki i Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porównania dnia z nocą, jedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, które około około 23. Września przypada. Drugi Kolur jest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, i na pierwszym gradusie znaku Koziorożca, i te dwa miejsca czyli punkta przecinających się Cyrkulów znaczą przesilenie dnia z nocą: w ten czas Słońce albo wygurowawszy względem nas, zdaje się zastanwiać nie co, dla swego biegu bardzo nieznacznego, albo zniżywszy się (mówiąc według nas) cafa się w górę:
Barana, y Wagi: te dwa punkta Ekliptyki y Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porownania dnia z nocą, iedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, ktore około około 23. Września przypada. Drugi Kolur iest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, y na pierwszym gradusie znaku Koziorożca, y te dwa mieysca czyli punkta przecinaiących się Cyrkulow znaczą przesilenie dnia z nocą: w ten czas Słońce albo wygurowawszy względem nas, zdaie się zastanwiać nie co, dla swego biegu bardzo nieznacznego, albo zniżywszy się (mowiąc według nas) cafa się w gorę:
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 256
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
punkta Ekliptyki i Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porównania dnia z nocą, jedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, które około około 23. Września przypada. Drugi Kolur jest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, i na pierwszym gradusie znaku Koziorożca, i te dwa miejsca czyli punkta przecinających się Cyrkulów znaczą przesilenie dnia z nocą: w ten czas Słońce albo wygurowawszy względem nas, zdaje się zastanwiać nie co, dla swego biegu bardzo nieznacznego, albo zniżywszy się (mówiąc według nas) cafa się w górę: dwa razy to na rok przypada,
punkta Ekliptyki y Ekwatora przecięte Kolurem, znaczą porownania dnia z nocą, iedno na Wiosnę, w znaku Barana, około 21. Marca; drugie w Jesieni, w znaku Wagi, ktore około około 23. Września przypada. Drugi Kolur iest l. m. przechodzi Ekliptykę na pierwszym gradusie znaku Raka, y na pierwszym gradusie znaku Koziorożca, y te dwa mieysca czyli punkta przecinaiących się Cyrkulow znaczą przesilenie dnia z nocą: w ten czas Słońce albo wygurowawszy względem nas, zdaie się zastanwiać nie co, dla swego biegu bardzo nieznacznego, albo zniżywszy się (mowiąc według nas) cafa się w gorę: dwa razy to na rok przypada,
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 256
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
błędnemi, przeto iż ich obrót, między niemiż samemi, nie jest tak jednostajny, jak między gwiazdami miejscowemi: raz się do siebie zbliżają, drugi raz się oddalają, już się wydają złączone, już rozłączone, i na przeciwko siebie unoszące się. Złączenie Planet mówi się w tedy, gdy obydwa w jednymże gradusie Zodiaku zostają. Rozłączenie Planet, czyli ich przeciwsobność w tedy jest, gdy na przeciwko siebie, z jednej i drugiej strony w gradusach Zodiaku zostają. Planety są to machiny w sobie grube i zaciemiające, podbne do ziemi, oprócz jednego Słońca, które jest ogniste, jasne, i oświecające wszystkie inne Planety: te bowiem
błędnemi, przeto iż ich obrot, między niemiż samemi, nie iest tak iednostayny, iak między gwiazdami mieyscowemi: raz się do siebie zbliżaią, drugi raz się oddalaią, iuż się wydaią złączone, iuż rozłączone, y na przeciwko siebie unoszące się. Złączenie Planet mowi się w tedy, gdy obydwa w iednymże gradusie Zodiaku zostaią. Rozłączenie Planet, czyli ich przeciwsobność w tedy iest, gdy na przeciwko siebie, z iedney y drugiey strony w gradusach Zodiaku zostaią. Planety są to machiny w sobie grube y zaciemiaiące, podbne do ziemi, oprocz iednego Słońca, ktore iest ogniste, iasne, y oświecaiące wszystkie inne Planety: te bowiem
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 268
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Słońce. Lunacje czyli odmiany miesiąca jako to: Nów, pierwsza Kwadra, Pełnia, i ostatnia Kwadra tak się rozumieć mają. Księżyc jest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba i zaciemiająca: Połowę jego zawsze Słońce oświeca i objaśnia. Gdy więc Księżyc zejdzie się z Słońcem, to jest gdy obydwa na jednymże gradusie Zodiaku znajdować się będą, my na ten czas strony objaśnionej miesiąca nie widziemy, ale tę tylko, którą promienia słoneczne bynajmniej nie oświecają: nazywamy to więc Nowiem. W kilka dni potym, jak tylko cokolwiek Księżyc pomknie się, oddalając się od Słońca, tak zaraz poscegamy objaśnionej jednej strony miesięcznej cząstkę, co mowiemy pospolicie
Słońce. Lunacye czyli odmiany miesiąca iako to: Now, pierwsza Quadra, Pełnia, y ostatnia Quadra tak się rozumieć maią. Xiężyc iest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba y zaciemiaiąca: Połowę iego zawsze Słońce oświeca y obiaśnia. Gdy więc Xiężyc zeydzie się z Słońcem, to iest gdy obydwa na iednymże gradusie Zodiaku znaydować się będą, my na ten czas strony obiaśnioney miesiąca nie widziemy, ale tę tylko, ktorą promienia słoneczne bynaymniey nie oświecaią: nazywamy to więc Nowiem. W kilka dni potym, iak tylko cokolwiek Xiężyc pomknie się, oddalaiąc się od Słońca, tak zaraz postzegamy obiaśnioney iedney strony miesięczney cząstkę, co mowiemy pospolicie
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 272
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
jakem pierwej powiedział, będziesz uważał jaka liczba na Equatorze mosiężnemu Merydianowi koressponduje.
ODLEGŁOŚĆ miejsca od miejsca tak znajdziesz: Weź cyrkel, otwórz go tak aby jedna jego nożka stała na jednym, a druga na drugim miejscu, którego odległości szu- kasz: tak otworzony Cyrkiel, przenieś do Equatora postawiwszy jedną nogę Cyrkla na pierwszym gradusie Equatora, druga skaże liczbę gradusów pewną tam gdzie stanie na Equatorze, i ta będzie prawdziwą odległością miejsca od miejsca. Chcę naprzykład wiedzieć jak Amszterdam od Stambułu jest odległy, biorę Glób i Cyrkiel stawiam jednę nożkę Cyrkla na Amszterdamie, drugą na Stambule: przenoszę tak otwarty Cyrkiel na linią Equatora, zmierzam, i widzę
iakem pierwey powiedział, będziesz uważał iaka liczba na Equatorze mosiężnemu Merydianowi koressponduie.
ODLEGŁOŚĆ mieysca od mieysca tak znaydziesz: Weź cyrkel, otworz go tak aby iedna jego nożka stała na iednym, a druga na drugim mieyscu, ktorego odległości szu- kasz: tak otworzony Cyrkiel, przenieś do Equatora postawiwszy iedną nogę Cyrkla na pierwszym gradusie Equatora, druga skaże liczbę gradusow pewną tam gdzie stanie na Equatorze, y ta będzie prawdziwą odległością mieysca od mieysca. Chcę naprzykład wiedzieć iak Amszterdam od Stambułu iest odległy, biorę Glob y Cyrkiel stawiam iednę nożkę Cyrkla na Amszterdamie, drugą na Stambule: przenoszę tak otwarty Cyrkiel na linią Equatora, zmierzam, y widzę
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 280
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
