li krety. 5. Aurypigmentu. 6. Umbry/ i nieco Blejgielu/ także innych potrosze jeżeli będzie trzeba. Farby te dobrze na kamieniu utarszy/ mieć będziesz zieloną troistą. Nad to żółtą/ białą/ błękitną. Których ci najwięcej i prawie samych tylko trzeba. Pierwszą zieloną abyś miał. Nalej octu na gryszpan, i tak rozprawionym maluj. Drugą/ w sok ruciany włóż gryszpanu nie mało/ niech postoi trochę. Upadnie gryszpan na dol/ sokiem tym rucianym malować możesz. Zamąciszli i poruszysz w nim gryszpan tym samym nieco inną farbę zieloną mieć będziesz. Trzecią zaś do blejgelu przykładając Indychu/ trzy i oboje z sobą/
li krety. 5. Auripigmentu. 6. Vmbry/ i nieco Bleygielu/ także innych potrosze ieżeli będzie trzebá. Fárby te dobrze na kámieniu utarszy/ mieć będziesz zieloną troistą. Nad to żołtą/ białą/ błekitną. Ktorych ći naywięcey i práwie sámych tylko trzebá. Pierwszą zieloną ábyś miał. Naley octu ná gryszpan, i ták rozpráwionym maluy. Drugą/ w sok rućiany włoż gryszpanu nie máło/ niech postoi trochę. Vpádnie gryszpan na dol/ sokiem tym rućiánym málować możesz. Zámąciszli i poruszysz w nim gryszpan tym samym nieco inną farbę źieloną mieć będźiesz. Trzećią zaś do bleygelu przykładaiąc Indychu/ trzy i oboie z sobą/
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 87
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
białą/ błękitną. Których ci najwięcej i prawie samych tylko trzeba. Pierwszą zieloną abyś miał. Nalej octu na gryszpan, i tak rozprawionym maluj. Drugą/ w sok ruciany włóż gryszpanu nie mało/ niech postoi trochę. Upadnie gryszpan na dol/ sokiem tym rucianym malować możesz. Zamąciszli i poruszysz w nim gryszpan tym samym nieco inną farbę zieloną mieć będziesz. Trzecią zaś do blejgelu przykładając Indychu/ trzy i oboje z sobą/ mało jednak Indychu/ żeby pięknie jasno zielona była. A tę rozprawisz lentrychem. Bo pierwsze dwie/ octem tylko rozprawiać się mają. Na żółtą utrzyj Aurypigment/ rozpraw go lentrychem. A wiedz do niego
białą/ błekitną. Ktorych ći naywięcey i práwie sámych tylko trzebá. Pierwszą zieloną ábyś miał. Naley octu ná gryszpan, i ták rozpráwionym maluy. Drugą/ w sok rućiany włoż gryszpanu nie máło/ niech postoi trochę. Vpádnie gryszpan na dol/ sokiem tym rućiánym málować możesz. Zámąciszli i poruszysz w nim gryszpan tym samym nieco inną farbę źieloną mieć będźiesz. Trzećią zaś do bleygelu przykładaiąc Indychu/ trzy i oboie z sobą/ mało iednak Indychu/ żeby pięknie iásno źielona była. A tę rozpráwisz lentrychem. Bo pierwsze dwie/ octem tylko rosprawiáć się máią. Ná żołtą utrzyi Auripigment/ rozpraw go lentrychem. A wiedz do niego
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 88
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
toż uczynisz i drugi raz. Potym pumeksem zrownaj. Potym Vernisem albo pokostem tym co niżej nanieś raz/ i gdy uschnie drugi raz. Pokost tak zrobisz. Weś oleju lnianego samego/ gdy już wezwre/ dopiero materie we wrzący olej (dobrze wprzód utarszy) wsyp te. To jest/ glejtę/ minią/ gryszpan/ blejwas/ szkło tarte/ bursztyn/ wszytkiego potrosze/ a nie wiele. Gdy z temi wezwre/ toż dopiero weś żywicy sosnowej i onę na wolnym ogniu rozpuść/ nie paląc jej/ i woszem raczej wpół róz- puść tylko/ i wlej w olej/ odstawiwszy/ znowu drugi raz żywice wpuścisz/ a tak
toż uczynisz i drugi raz. Potym pumexem zrownáy. Potym Vernisem álbo pokostem tym co niżey nánieś ráz/ i gdy uschnie drugi ráz. Pokost ták zrobisz. Weś oleiu lniánego sámego/ gdy iuz wezwre/ dopiero máterye we wrzący oley (dobrze wprzod utarszy) wsyp te. To iest/ gleytę/ minią/ gryszpan/ bleywás/ śkło tárte/ bursztyn/ wszytkiego potrosze/ á nie wiele. Gdy z temi wezwre/ toż dopiero weś żywicy sosnowey i onę ná wolnym ogniu rozpuść/ nie páląc iey/ i woszem ráczey wpoł roz- puść tylko/ i wley w oley/ odstáwiwszy/ znowu drugi ráz żywice wpuśćisz/ á ták
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 233
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
, wszystkiego po ćwierci Łota, psiego łajna, wierzchołków Sawiny, obojga po pół ćwierci łota. Kwiatu Z. Jana ziela, Rozmarynu, Ruty, Babki, Szałwiej, Poleju, wszystkiego po pułgarści, wszystko potłukszy, i pokrajawszy, warz w kwarcie wina, żeby na palec uwrzało, przecedź, wycisni, dopiero wsyp Gryszpan tarty, maczaj w tym chusteczkę dotykaj wrzoda często, a zawsze ciepłą dekokcyją. Służy ta dekokcja na wiele innych chorób, to jest, różne wrzody zgniłe, trudne do leczenia, na owrzedzenie podniebienia, języczka, na Szkorbot. Gojące zaś rzeczy są te. Weś Mirry, Kadzidła, po pułtory ćwierci łota,
, wszystkiego po ćwierći Łotá, pśiego łayná, wierzchołkow Sáwiny, oboygá po puł ćwierći łotá. Kwiátu S. Ianá źiela, Rozmárynu, Ruty, Babki, Szałwiey, Poleiu, wszystkiego po pułgárśći, wszystko potłukszy, y pokráiáwszy, warz w kwarcie winá, żeby ná pálec uwrzáło, przecedź, wyćisni, dopiero wsyp Gryszpan tárty, maczay w tym chusteczkę dotykay wrzodá często, á záwsze ćiepłą dekokcyją. Służy tá dekokcya ná wiele innych chorob, to iest, rożne wrzody zgniłe, trudne do leczenia, ná owrzedzenie podniebienia, ięzyczká, ná Szkorbot. Goiące záś rzeczy są te. Weś Mirrhy, Kádźidłá, po pułtory ćwierći łotá,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 58
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
łoty/ Góryczki/ Kizu kamienia po pułtora łota/ Aloes/ Uliczniku od pszczół Propolis Łacinnicy zowią/ po dwu łotu/ Kokornaku okrągłego/ Dyptanu Kreteńskiego po pułtrzecia łota/ wosku sześć łotów i ćwierć/ Glejtę w oliwie tak długo warzyć/ że się oboje dobrze złący i spoi/ ustawnie mieszając/ a łuskę Miedzianą i Gryszpan wsypawszy/ dać niemałą chwilę temu wrzeć/ potym ziąwszy z ognia/ przydać do onych rzeczy wrzących/ smołę żółtą/ Gałban/ i Amoniak w occie rozpuszczony/ tak to wespół mieszać/ aż przestydnie. Potym inne rzeczy miałko utarte/ pierwej wosk i z spaloną miedzią włożywszy/ znowu warzyć/ dotąd aż się ręku nie
łoty/ Goryczki/ Kizu kámieniá po pułtorá łotá/ Aloes/ Vliczniku od psczoł Propolis Láćinnicy zowią/ po dwu łotu/ Kokornaku okrągłego/ Dyptanu Kreteńskiego po pułtrzećia łotá/ wosku sześć łotow y czwierć/ Gleytę w oliwie ták dlugo wárzyć/ że sie oboie dobrze złączy y spoi/ vstáwnie mieszáiąc/ á łuskę Miedźiáną y Gryszpan wsypawszy/ dáć niemáłą chwilę temu wrzeć/ potym ziąwszy z ogniá/ przydáć do onych rzeczy wrzących/ smołę żołtą/ Gáłban/ y Amoniak w ocćie rospusczony/ ták to wespoł mieszáć/ áż przestydnie. Potym ine rzeczy miáłko vtárte/ pierwey wosk y z spaloną miedźią włożywszy/ znowu wárzyć/ dotąd áż sie ręku nie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 110
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
służy na bolenie piersi, pochodzące z przeziąbienia smarujac nią, na bolenie boków, na śledziony i wątroby twardości, na żołądek odęty, na twardość żył, i na inne różne nabrzmiałości i twardości. Maść trawiąca dziwe mięso, i rany czyszcząca.
WEźmi Gryszpanu zwyczajnego pięć ćwierci łota, octu Winnego mocnego dwa łoty, namocz Gryszpan przetłuczony w occie, aż się rozpuści, przydaj miodu patoki pół czwarta łota, zmieszaj, smaż na rynce, aż zgęstnieje, i czerwona będzie.
Służy na trawienie dziwego mięsa, rany zagniłe i smordliwe czyści i goi. Maść Płosnkowa.
WEźmi kwiecia konopnego ile chcesz, rozwierć w donicy, zmieszaj z przetapianym masłem ciepłym
służy ná bolenie pierśi, pochodzące z przeziąbienia smáruiac nią, ná bolenie bokow, ná sledźiony y wątroby twárdośći, ná zołądek odęty, ná twárdość żył, y ná inne rożne nábrzmiałośći y twárdośći. Máść tráwiąca dziwe mięso, y rány czyszcząca.
WEźmi Gryszpanu zwyczáynego pięć ćwierći łotá, octu Winnego mocnego dwá łoty, námocz Gryszpan przetłuczony w octćie, ász się rospuśći, przyday miodu pátoki puł czwarta łotá, zmieszay, smaż ná rynce, ász zgęstnieye, y czerwoná będźie.
Służy ná tráwienie dźiwego mięsa, rány zagniłe y smordliwe czyśći y goi. Máść Płosnkowa.
WEźmi kwiećia konopnego ile chcesz, rozwierć w donicy, zmieszay z przetapianym másłem ćiepłym
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 210
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Służy na wszelkie defekta śledziony, przykładać go, to jest na bolenie i parcie w lewym boku, na nabrzmiałość onegoż, na zatwardksenie śledziony etc. Plaster Pruski.
WEźmi Oliwy półkwarty, Glejty utartej łotów dziesięć, Gryszpanu w occie rozpuszczonego łot, usmaż pierwy Oliwę z Glejtą do gęsto- ści, ku koncowi włóż Gryszpan, smaż do konsistencyj. różnych plastów.
Służy na wszelkie rany zastarzałe, czyszcząc je i gojąc, dziwe mięso trawiąc. Plaster na Febry.
WEźmi Terpentyny rzadkiej łotów trzy, rozpuść nad wolnym ogniem, zdejmi, włóż do niej Pająków żywych dwadzieścia, mieszaj pistlikiem tak długo, aż ich znać nie będzie, potym znowu
Służy ná wszelkie defektá śledźiony, przykłádáć go, to iest ná bolenie y párćie w lewym boku, ná nábrzmiałość onegoż, ná zatwárdxenie śledźiony etc. Plaster Pruski.
WEźmi Oliwy pułkwárty, Gleyty utártey łotow dźieśięć, Gryszpanu w octćie rospuszczonego łot, usmaż pierwy Oliwę z Gleytą do gęsto- śći, ku koncowi włoż Gryszpan, smaż do consistencyi. roźnych plastow.
Służy ná wszelkie rány zástárzałe, czyszcząc ie y goiąc, dźiwe mięso tráwiąc. Plaster ná Febry.
WEźmi Terpentyny rzadkiey łotow trzy, rospuść nád wolnym ogniem, zdeymi, włoż do niey Páiąkow żywych dwádźieśćia, mieszay pistlikiem ták długo, ász ich znáć nie będźie, potym znowu
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 215
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
