i z prochy wyższymi dobrze utłuc na kaszę. Zażyć też syropu pigwowego/ mirtowego/ z ziela kurzej nogi z szczawiowego/ i inszych/ które ostrość zatłumiają/ z wodkami tychże ziół/ zaraz też trzeba żwać rebarbarum/ abo z rożą w cukrze/ abo z pigwowym konfektem przyłożywszy pierwej na pępek jabłko pieczone/ abo grzankę chlebową napojoną małmazją/ i posypaną prochy wyższemi/ i tak te leki powtarzać potrzeba/ aż płód podrośnie/ a womit ustanie. Jednakże jeśliby od tego wszytkiego nie był zahamowany/ krew z mediany bezpiecznie puścić trzeba/ gdyż ta wypuszczona wielką pomocą zawżdy bywa takiej chorej: co od wielu już nie raz jest doświadczono
y z prochy wyższymi dobrze vtłuc na kászę. Záżyć też syropu pigwowego/ mirthowego/ z źiela kurzey nogi z szczawiowego/ y inszych/ ktore ostrość zátłumiáią/ z wodkámi tychże źioł/ záraz też trzebá żwáć rhebárbárum/ ábo z rożą w cukrze/ ábo z pigwowym konfektem przyłożywszy pierwey ná pępek iábłko pieczone/ ábo grzankę chlebową napoioną máłmazyą/ y posypáną prochy wyższemi/ y ták te leki powtarzáć potrzeba/ áż płod podrośnie/ á womit vstánie. Iednákże ieśliby od tego wszytkiego nie był zahámowány/ krew z mediány bespiecznie puśćić trzebá/ gdyż tá wypuszczona wielką pomocą záwżdy bywa tákiey chorey: co od wielu iuż nie raz iest doświadczono
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
olejek Herb: z melissy/ rożany konwaliowy/ z trochą driakwie/ abo z olejkiem cynamonowym/ abo niedźwiadkowym Mathioli. Przyłożyć też trzeba na serce woreczek przeszywany/ natkany prochem koralów: rogiem Jelenim/ Dzięwieślim Spe: Diamosci, Diambrae, nasieniem dzięglu/ sandałami/ i kwieciem Borakowym/ rożanym/ fiałkowym/ miodunczanym/ abo grzankę z winem z prochy posypawszy wyższymi i tamimi coby wiatry rozbijali. P. Z. Z. B. Czyachowskiego ROZDZIAŁ VI. O kaszlu Brzemiennych.
KAszel jest wyrzucanie mocne/ którym cokolwiek i gdziekolwiek jest co nieznośnego/ przyrodzenie wygnać usiełuje. Brzemiennym niebezpieczny bywa/ abowiem głowy bolenie przynosi/ niespania/ trudny oddech/
oleiek Herb: z melissy/ rożany konwaliowy/ z trochą dryakwie/ abo z oleykiem cynámonowym/ ábo niedźwiadkowym Mathioli. Przyłożyć też trzebá ná serce woreczek przeszywány/ nátkány prochem koralow: rogiem Ielenim/ Dźięwieślim Spe: Diamosci, Diambrae, náśieniem dźięglu/ sándałámi/ y kwiećiem Borakowym/ rożánym/ fiałkowym/ miodunczánym/ ábo grzankę z winem z prochy posypawszy wyższymi y támimi coby wiátry rozbiiali. P. Z. Z. B. Cziachowskiego ROZDZIAŁ VI. O kászlu Brzemiennych.
KAszel iest wyrzucánie mocne/ ktorym cokolwiek y gdźiekolwiek iest co nieznośnego/ przyrodzenie wygnáć vśiełuie. Brzemiennym niebespieczny bywa/ ábowiem głowy boleńie przynośi/ niespánia/ trudny oddech/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C2v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
letnej wodzie siadać/ i nie tak długo: to jest/ jeśli siedział pułtory godziny/ a przypadała nań mdłość/ niechaj nie siedzi jedno godzinę/ abo trzy ćwierci godziny. Ale najdnią się takowi/ którzy jako skoro do wanny wnidą/ zaraz mdleć poczynają. takim inaczej trzeba zabiegać: to jest/ u piec grzankę w occie onę umoczywszy/ może i cynamonem posypać/ dać mu wąchać. Abo też uczynić węzełek z rożej/ z sandalów/ i z nasienia szcząwo- wego; i octem skropić/ abo w nim umaczać/ i dać mu wąchać. Dziewiąty i ostatni przypadek podczas przypada/ ostrość uryny/ która rzezanie w pendencie i
letney wodzie siadáć/ y nie ták długo: to iest/ iesli śiedźiał pułtory godźiny/ á przypadałá nań mdłość/ niechay nie śiedźi iedno godźinę/ ábo trzy cżwierći godźiny. Ale náydnią się tákowi/ ktorzy iáko skoro do wánny wnidą/ záraz mdleć pocżynáią. tákim inácżey trzebá zábiegáć: to iest/ v piec grzankę w ocćie onę vmocżywszy/ może y cynámonem posypáć/ dáć mu wącháć. Abo też vcżynić węzełek z rożey/ z sándálow/ y z naśienia szcżąwo- wego; y octem skropić/ ábo w nim vmácżáć/ y dáć mu wąchać. Dźiewiąty y ostátni przypadek podcżás przypada/ ostrość vryny/ ktora rzezánie w pendenćie y
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 167.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
w Krakowie i jadąc nazad do Wiednia, na Sole, pod Oświęcimiem utonął. Jest tego epitafium.
Z Chwytowa do Wylatowa. We Trzcielu, na Śląsku, za Babim Mostem, był piekarz, co dwa cale worki mąki w jeden chleb abo bulę wetkał; iż kiedy się upiekł, to ośnym nożem dwaj chłopi ledwie grzankę na palcu ukroili; twardy jak piernik toruński, a smaczny jak biskokt. Kupiłem go tam był jednę bulę, aż mi się kolasa pod nim złamała u Śmidla. A ze tani kilkanaście wiatraków, młynarze dziwowali się onej chlebicy i ode mnie otrzymali. Mieli go (słyszę) półszosty niedzieli z dziećmi i dwa obiady
w Krakowie i jadąc nazad do Wiednia, na Sole, pod Oświęcimiem utonął. Jest tego epitafium.
Z Chwytowa do Wylatowa. We Trzcielu, na Śląsku, za Babim Mostem, był piekarz, co dwa cale worki mąki w jeden chleb abo bulę wetkał; iż kiedy się upiekł, to ośnym nożem dwaj chłopi ledwie grzankę na palcu ukroili; twardy jak piernik toruński, a smaczny jak biskokt. Kupiłem go tam był jednę bulę, aż mi się kolasa pod nim złamała u Śmidla. A ze tani kilkanaście wiatraków, młynarze dziwowali się onej chlebicy i ode mnie otrzymali. Mieli go (słyszę) półszosty niedzieli z dziećmi i dwa obiady
Skrót tekstu: NowSakBad
Strona: 334
Tytuł:
Sakwy
Autor:
Cadasylan Nowohracki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
satyry
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
nie wcześniej niż 1649
Data wydania (nie wcześniej niż):
1649
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Polska satyra mieszczańska. Nowiny sowiźrzalskie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Karol Badecki
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Polska Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1950
. 6. Aceti rub. id: unc. s. Conf. Alber. Spetier. Diamarg. fr. aã. dr: q. M. pro Epithemate. Item. Bańki suche na Piersiach stawione, pomagają. Jeżeli choroba często infestuje, radzą, doskonali Medycy Salwacje, uważywszy wszystkie okoliczności. Item. Grzankę z rzanego chleba, zagrzyj ją u ognia, zlej Małmazją, potrząśni gałganem Cynamonem, Szafranem, przyłóż ciepło ku sercu. Ubodzy grzankę potrząsają popiołem, i przykładają, skąd bardziej przez Wiarę pomocy doznają. Item. Upiłuj złota jak najsubtelniej, zmieszaj z sokiem Cytrynowym, daj choremu, jest rzecz pewna. Item: Alchemrmes
. 6. Aceti rub. id: unc. s. Conf. Alber. Spetier. Diamarg. fr. aã. dr: q. M. pro Epithemate. Item. Bańki suche ná Piersiách stáwione, pomagáią. Ieżeli chorobá często infestuie, rádzą, doskonáli Medycy Sálwácye, uważywszy wszystkie okolicznośći. Item. Grzankę z rzánego chlebá, zágrzyi ią u ogniá, zley Máłmázyą, potrząśni gáłgánem Cynámonem, Száfránem, przyłoż ciepło ku sercu. Ubodzy grzankę potrząsaią popiołem, y przykładáią, zkąd bárdziey przez Wiárę pomocy doznáią. Item. Upiłuy złotá iák naysubtelniey, zmieszay z sokiem Cytrynowym, day choremu, iest rzecz pewna. Item: Alchemrmes
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 176
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
: q. M. pro Epithemate. Item. Bańki suche na Piersiach stawione, pomagają. Jeżeli choroba często infestuje, radzą, doskonali Medycy Salwacje, uważywszy wszystkie okoliczności. Item. Grzankę z rzanego chleba, zagrzyj ją u ognia, zlej Małmazją, potrząśni gałganem Cynamonem, Szafranem, przyłóż ciepło ku sercu. Ubodzy grzankę potrząsają popiołem, i przykładają, skąd bardziej przez Wiarę pomocy doznają. Item. Upiłuj złota jak najsubtelniej, zmieszaj z sokiem Cytrynowym, daj choremu, jest rzecz pewna. Item: Alchemrmes, i Hiacynt do zażywania bardzo służą, także serca różnych zwierząt, i ptaków służąc, i w proszku dając, znaczy skutek przynoszą
: q. M. pro Epithemate. Item. Bańki suche ná Piersiách stáwione, pomagáią. Ieżeli chorobá często infestuie, rádzą, doskonáli Medycy Sálwácye, uważywszy wszystkie okolicznośći. Item. Grzankę z rzánego chlebá, zágrzyi ią u ogniá, zley Máłmázyą, potrząśni gáłgánem Cynámonem, Száfránem, przyłoż ciepło ku sercu. Ubodzy grzankę potrząsaią popiołem, y przykładáią, zkąd bárdziey przez Wiárę pomocy doznáią. Item. Upiłuy złotá iák naysubtelniey, zmieszay z sokiem Cytrynowym, day choremu, iest rzecz pewna. Item: Alchemrmes, y Hiácynt do záżywánia bárdzo służą, tákże sercá rożnych zwierząt, y ptakow służąc, y w proszku dáiąc, znáczy skutek przynoszą
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 176
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
sem. Corian. prae. aã w. Santal: rub. Corall/ rubr. prae aã scrup/ 2/ sem. Acet. iscrup. 1. cum Miva Cyndiif. Opiat. tegp Konfektu zrana i na noc brać jak Kasztan. Item. Spir Veneris, jest dobry na żołądek. Item.Grzankę chleba zlej Winem, posyp Gwoździkami, przyłóż ciepło na żołądek. Item. Rzecz doświadczona. Weś Teriaki, albo Mitridatu, rozmąć winem, przydaj Spir. C. C. albo Sal: Arm: acidi kilka kropli daj wypić. Proszek Żołądkowy osobliwy.
R. Rad Aaron: non pr. unc: s
sem. Corian. prae. aã w. Santal: rub. Corall/ rubr. prae aã scrup/ 2/ sem. Acet. iscrup. 1. cum Miva Cyndiif. Opiat. tegp Konfektu zráná y ná noc bráć iák Kásztan. Item. Spir Veneris, iest dobry ná żołądek. Item.Grzankę chlebá zley Winem, posyp Gwozdzikámi, przyłoż ćiepło ná żołądek. Item. Rzecz doświadczona. Weś Theryáki, álbo Mitridatu, rozmąć winem, przyday Spir. C. C. álbo Sal: Arm: acidi kilká kropli day wypić. Proszek Zołądkowy osobliwy.
R. Rad Aaron: non pr. unc: s
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 179
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
suchych pułtory ćwierci łota, namocz to w winie, potym przywarz, przecedź, dawaj choremu po łyszcze. Item Weś Roży, Mięty, Piołunu po garści, pokraj drobno, przydaj Gałki, Gwoździków, Mastyksu co chcesz, włóż do worka, przeszyj, praż w winie, przykładaj na żołądek. Item Weś grzankę chleba, posypią prochem z Mięty, Gwoździków, Gałki, i Kminu kramnego, zlej ją winem, albo octem winnym, przygrzyj, przyłóż na żołądek. Item. Złoto kilkakroć rozpalając zgasić w winei, to wino dać pić, znacznie pomaga. Także Spiritus Vitrioli dulcis, a nadewszystko Liquor Stepticus cum Opio, jest
suchych pułtory ćwierći łotá, námocz to w winie, potym przywarz, przecedź, daway choremu po łyszcze. Item Weś Roży, Mięty, Piołunu po gárści, pokray drobno, przyday Gałki, Gwoździkow, Mástyxu co chcesz, włoż do worká, przeszyi, praż w winie, przykładay ná żołądek. Item Weś grzankę chleba, posypią prochem z Mięty, Gwoździkow, Gałki, y Kminu kramnego, zley ią winem, álbo octem winnym, przygrzyi, przyłoż ná żołądek. Item. Złoto kilkákroć rozpaláiąc zgáśić w winei, to wino dáć pić, znácznie pomaga. Tákże Spiritus Vitrioli dulcis, á nádewszystko Liquor Stepticus cum Opio, iest
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 190
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. maczaj/ ktemu gołego Hanyżku polnego i Kopru mieszając zawsze w obroku koniowi dawaj. Czwarte. Księgi Na uderzenie w oko.
Jeśli konia w oko palcatem zatną abo uderzą/ tedy zarazem naskrobawszy Słoniny świeżej białej nożem/ w wodzie ją wypłokać odbrze i wycisnąć/ a tak na oko obrażone przyłożyć/ a potym wziąwszy grzankę prawie suchą/ hrubego chleba ciepłą/ namoczyć ją w occie co nalepszym/ a skoro w się nabierze/ na wierzch onej słoniny przyłożyć/ żeby dobrze wszytko oko zakryła/ i tak przywiązawszy jaką chustą nie odwiązywać/ aż ku wieczorowi/ a wieczor znowu toż uczynić. Toż też czyni chleb z pieca wzięty/ gorący
. maczay/ ktemu gołego Hányżku polnego y Kopru mieszáiąc záwsze w obroku koniowi daway. Czwarte. Kśięgi Ná vderzenie w oko.
Iesli koniá w oko pálcatem zátną ábo vderzą/ tedy zárázem náskrobawszy Słoniny świeżey białey nożem/ w wodźie ią wypłokáć odbrze y wyćisnąć/ á ták ná oko obráżone przyłożyć/ á potym wźiąwszy grzankę práwie suchą/ hrubego chlebá ćiepłą/ námoczyć ią w ocćie co nalepszym/ á skoro w się nábierze/ ná wierzch oney słoniny przyłożyć/ żeby dobrze wszytko oko zákryłá/ y ták przywiązawszy iáką chustą nie odwiązywáć/ áż ku wieczorowi/ á wieczor znowu toż vczynić. Toż też czyni chleb z piecá wźięty/ gorący
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Mii
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
czyń po kilkakroć/ aż się zgoi. Podkowę jednak w tym przypadku pamiętaj odjąć/ iżeby stał miękko/ ale na suszy. Zatretowanie. Rozdział 38.
NA zatretowanie/ aby się potym kopyto nie zaropiło/ skoro ono postrzeżesz/ zarazem jako nalepiej krew wyciśni ręką/ a octem z solą przemyj/ a na noc grzankę ze rżanego chleba upiekszy przyłóż: nazajutrz zamąć pszenicznej mąki z białkiem jajowym/ a przyłożywszy/ do trzeciego dnia zaniechaj. Insze.
Weźmi owczych bobków/ oleju lnianego/ octu twardego/ Majowego masła/ utłukszy babki rozpuść w tym dobrze/ iż będzie jako maść/ rozmażże ją na chustę/ a tym nogę i zatret
czyń po kilkákroć/ áż się zgoi. Podkowę iednák w tym przypadku pámiętay odiąć/ iżeby stał miękko/ ále ná suszy. Zátretowánie. Rozdział 38.
NA zátretowánie/ áby się potym kopyto nie záropiło/ skoro ono postrzeżesz/ zárázem iáko nalepiey krew wyćiśni ręką/ á octem z solą przemyi/ á ná noc grzankę ze rżánego chlebá vpiekszy przyłoż: názáiutrz zámąć pszeniczney mąki z białkiem iáiowym/ á przyłożywszy/ do trzećiego dniá zániechay. Insze.
Weźmi owczych bobkow/ oleiu lniánego/ octu twárdego/ Máiowego másłá/ vtłukszy bábki rospuść w tym dobrze/ iż będźie iáko máść/ rozmażże ią ná chustę/ á tym nogę y zátret
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Qv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
