był we wszytkim równy nos nosowi I tak właśnie podobny jako jaje jaju, Takich dwóch nosów w żadnym nie pokażesz kraju. Jeden jest właśnie kształtny, bo sama natura Odlała go; drugi zaś barziej do pazura Niż do nosa podobny, mały, zakrzywiony; Inszy trochę przysporszy wisi pochylony I zagląda do gęby, gdzie jak indeks jaki Ukazuje godziny. Drugi zasię taki Jako największy kilof; ten więc przyrównują To do kotwic, którymi okręty hamują, To do haków, którymi nawy też spajają, To do osęk, którymi ognie rozrywają. Najdziesz drugi z dziurami tak rozdwojonymi, Żeby w kościele świece mógł zagaszać nimi. Inszy, jako u sojki czubek
był we wszytkim rowny nos nosowi I tak właśnie podobny jako jaje jaju, Takich dwoch nosow w żadnym nie pokażesz kraju. Jeden jest właśnie kształtny, bo sama natura Odlała go; drugi zaś barziej do pazura Niż do nosa podobny, mały, zakrzywiony; Inszy trochę przysporszy wisi pochylony I zagląda do gęby, gdzie jak indeks jaki Ukazuje godziny. Drugi zasię taki Jako największy kilof; ten więc przyrownują To do kotwic, ktorymi okręty hamują, To do hakow, ktorymi nawy też spajają, To do osęk, ktorymi ognie rozrywają. Najdziesz drugi z dziurami tak rozdwojonymi, Żeby w kościele świece mogł zagaszać nimi. Inszy, jako u sojki czubek
Skrót tekstu: MorszZWierszeWir_I
Strona: 386
Tytuł:
Wiersze
Autor:
Zbigniew Morsztyn
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1675
Data wydania (nie wcześniej niż):
1675
Data wydania (nie później niż):
1675
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Wirydarz poetycki
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Aleksander Brückner
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Lwów
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1910
do wydziału jej przez wszystkie cyrkuły, kraje, i części ziemi; co do długości szerokości, i wszelkich własności, służąca oku i imaginatywie ludzkiej do widzenia, wyrozumienia zupełnej jej pozycyj. A zatym I. Ma styl przez srodek sfery, który reprezentuje oś ziemną, i dwa punkta polarne. Na jednym z nich jest indeks, to jest na punkcie pół nocnym. Około niego cyrkuł mosię[...] z wypisanemi 24. godzinami w koło. II. Ma cyrkuł ekwinokcjalny dzielący samę sferę na część północą i południową wydzielona na 360. gradusów. Ma dwa cyrkuły Solsytycjonalne. Dwa pomniejsze polarne. Cyrkuły merydyonalne od polum do polum przez cyrkuł ekwinokcjonalny co 10.
do wydziału iey przez wszystkie cyrkuły, kráie, y części ziemi; co do długości szerokości, y wszelkich własności, służąca oku y imaginátywie ludzkiey do widzenia, wyrozumienia zupełney iey pozycyi. A zátym I. Ma styl przez srodek sfery, ktory reprezentuie oś ziemną, y dwa punkta polarne. Ná iednym z nich iest index, to iest ná punkcie puł nocnym. Około niego cyrkuł mosię[...] z wypisanemi 24. godzinami w koło. II. Ma cyrkuł ekwinokcyalny dzielący samę sferę ná część pułnocną y południową wydzielona ná 360. gradusow. Ma dwa cyrkuły Solsytycyonalne. Dwa pomnieysze polarne. Cyrkuły merydyonalne od polum do polum przez cyrkuł ekwinokcyonalny co 10.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: L2
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Niech naprzykład względem twego miejsca Lublina będzie godzina poranna 10. Chcesz wiedzieć w których krajach na ten czas jest południe, w których pułnoc, albo w których pomyślna godzina: tak postąp. I. Twoje miejsce Lublin podsuń pod cyrkuł południowy, i indeks według godziny 10. ustaw. II. Obróć sferę tak aby indeks stanął na godzinie 12. południowej. Wszystkie tedy kraje położone na sferze podległe semicyrkułowi nad choryzontem południowemu, mają na ten czas południe. Wszystkie podległe semicyrkułowi drugiemu południowemu pod Choryzontem, mają na ten czas pułnoc. III. Obróciwszy sferę i podsunąwszy inne kraje cyrkułowi południowemu, tę godzinę mieć będą na tez czas, którą skaże
Niech naprzykład względem twego mieysca Lublina będzie godzina poránna 10. Chcesz wiedzieć w ktorych kraiach ná ten czas iest południe, w ktorych pułnoc, álbo w ktorych pomyślná godziná: ták postąp. I. Twoie mieysce Lublin podsuń pod cyrkuł południowy, y index według godziny 10. ustaw. II. Obroć sferę tak áby index stanął ná godzinie 12. południowey. Wszystkie tedy kraie położone ná sferze podległe semicyrkułowi nad choryzontem południowemu, maią ná ten czas południe. Wszystkie podległe semicyrkułowi drugiemu południowemu pod Choryzontem, maią na ten czas pułnoc. III. Obrociwszy sferę y podsunąwszy inne kraie cyrkułowi południowemu, tę godzinę mieć będą na tez czas, ktorą skaże
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Mv
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
mocną sam przemierzłe ptastwo/ co wybiera święte słowo i pogróżki twoje/ boć jeśli ona tu nie będzie/ próżne zamysły nasze/ jakośmy oczywiście przez te kilkadziesiąt lat uznali. Czas już żebym przyszedł do biegu Komety i do znaków niebieskich na których się pokazał. Mnie się tak widzi/ że jako na zegarze indeks godzinę pokazuje/ tak palec Boży w tym Komecie na znakach niebieskich pokazuje nam cośmy Panu winni/ i czego się obawiać potrzeba. Powiedają jedno że trudno wiedzieć kędy się pokazał naprzód/ i jepodobno w którie stronie nieba/ przy którym znaku/ dla tego/ że za czasu pierwszego pokazania jego mieliśmy niebo obłoczyste/
mocną sam przemierzłe ptástwo/ co wybiera święté słowo y pogrożki twoie/ boć iesli oná tu nie będźie/ prozne zamysły násze/ iákosmy oczywiśćie przez te kilkádźieśiąt lat vználi. Czas iuż żebym przyszedł do biegu Komety y do znakow niebieskich na ktorych się pokazał. Mnie się ták widźi/ że iáko ná zegárze index godźinę pokázuie/ ták pálec Boży w tym Komecie ná znákách niebieskich pokázuie nam cosmy Pánu winni/ y czego się obáwiáć potrzebá. Powiedáią iedno że trudno wiedźieć kędy się pokazał naprzod/ y iepodobno w ktorye stronie niebá/ przy ktorym znáku/ dla tego/ że zá czásu pierwszego pokazánia iego mielismy niebo obłoczyste/
Skrót tekstu: NajmProg
Strona: D
Tytuł:
Prognostyk duchowny na kometę
Autor:
Jakub Najmanowicz
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
astrologia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1619
Data wydania (nie wcześniej niż):
1619
Data wydania (nie później niż):
1619
Krakowskiego: tak iż trzy stopy czynią dwa łokcie krakowskieg. Gdyż zgodnie u wszytkich zawiera cztery Dłoni; z których każda liczy palców cztery: a palce jako się rzekło wpierwszym punkcie wystarczy calowi jednemu, jakich 24 łokieć składają. Skiba też zagonowa nie bywa mniejsza, którą Rolnicy równają stopie. Tej sę trzymać radzę. Indeks Statutu Koronnego Polskiego titulo Łan, temu nie przeczy kiedy wŁanie Polskim jednym, iczy Wstaju łokci 84: a wdrugim łanie, który kmiecznym nazywa, rachuje stop wstaju: 50. zktórych dwoch staj, gdyby były równe, musiałaby stopa być tylko calów 13, i 33 części ze 75. Lecz
Krákowskiego: ták iż trzy stopy czynią dwá łokćie krákowskieg. Gdyż zgodnie v wszytkich záwiera cztery Dłoni; z ktorych káżda liczy pálcow cztery: á pálce iáko się rzekło wpierwszym punktćie wystárczy calowi iednemu, iákich 24 łokieć skłádáią. Skibá też zagonowa nie bywa mnieysza, ktorą Rolnicy rownáią stopie. Tey sę trzymáć rádzę. Index Státutu Koronnego Polskiego titulo Łan, temu nie przeczy kiedy wŁanie Polskim iednym, iczy Wstáiu łokći 84: á ẃdrugim łanie, ktory kmiecznym nażywa, ráchuie stop wstáiu: 50. zktorych dẃoch stay, gdyby były rowne, muśiáłáby stopá bydź tylko calow 13, y 33 częśći ze 75. Lecz
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 145
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
zaś x. i. Polarys Antarcticus. P. Co to za Cyrkuł maleńki c. na samym Polu Arcticus nazwanym, leżący na wierzchu Merydiana widziemy? O. Jest to Cyrkuł godzinny, podzielony na 24 godzin; 12 godzin ku Wschodowi począwszy od Południa aż do Północy, a 12 gdzin od Północy do Południa. Indeks na samej osi Świata na tej obrączce tak jest osadzony, iż na każdą stronę może się łatwo pomknąć i w koło obrócić, samej osi nic nie poruszając: ale gdy oś, albo świat z osią poruszysz, i indeks na tej osi zatknięty obracać się musi. Indeks ten z swoim maleńkim Cyrkułem służy do znalezienia i
zaś x. y. Polaris Antarcticus. P. Co to za Cyrkuł maleńki c. na samym Polu Arcticus nazwanym, leżący na wierzchu Merydiana widziemy? O. Iest to Cyrkuł godzinny, podzielony na 24 godzin; 12 godzin ku Wschodowi począwszy od Południa aż do Połnocy, a 12 gdzin od Połnocy do Południa. Index na samey osi Swiata na tey obrączce tak iest osadzony, iż na każdą stronę może się łatwo pomknąć y w koło obrocić, samey osi nic nie poruszaiąc: ale gdy oś, albo świat z osią poruszysz, y index na tey osi zatknięty obracać się musi. Index ten z swoim maleńkim Cyrkułem służy do znalezienia i
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 260
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
godzin ku Wschodowi począwszy od Południa aż do Północy, a 12 gdzin od Północy do Południa. Indeks na samej osi Świata na tej obrączce tak jest osadzony, iż na każdą stronę może się łatwo pomknąć i w koło obrócić, samej osi nic nie poruszając: ale gdy oś, albo świat z osią poruszysz, i indeks na tej osi zatknięty obracać się musi. Indeks ten z swoim maleńkim Cyrkułem służy do znalezienia i zgadywania godziny w każdej krainie i stronie świata. P. Czyli wszystkie te pomienione Cyrkuły powinny być na kuli ziemnej zrysowane? O. Wyjąwszy dwa Kolury, które mniej potrzebe są na Kuli ziemnej, wszystkie inne powinny się wyrażać
godzin ku Wschodowi począwszy od Południa aż do Połnocy, a 12 gdzin od Połnocy do Południa. Index na samey osi Swiata na tey obrączce tak iest osadzony, iż na każdą stronę może się łatwo pomknąć y w koło obrocić, samey osi nic nie poruszaiąc: ale gdy oś, albo świat z osią poruszysz, y index na tey osi zatknięty obracać się musi. Index ten z swoim maleńkim Cyrkułem służy do znalezienia i zgadywania godziny w każdey krainie i stronie świata. P. Czyli wszystkie te pomienione Cyrkuły powinny bydź na kuli ziemney zrysowane? O. Wyiąwszy dwa Kolury, ktore mniey potrzebe są na Kuli ziemney, wszystkie inne powinny się wyrażać
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 260
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
, a 12 gdzin od Północy do Południa. Indeks na samej osi Świata na tej obrączce tak jest osadzony, iż na każdą stronę może się łatwo pomknąć i w koło obrócić, samej osi nic nie poruszając: ale gdy oś, albo świat z osią poruszysz, i indeks na tej osi zatknięty obracać się musi. Indeks ten z swoim maleńkim Cyrkułem służy do znalezienia i zgadywania godziny w każdej krainie i stronie świata. P. Czyli wszystkie te pomienione Cyrkuły powinny być na kuli ziemnej zrysowane? O. Wyjąwszy dwa Kolury, które mniej potrzebe są na Kuli ziemnej, wszystkie inne powinny się wyrażać, jako i w samej rzeczy wyrażają się,
, a 12 gdzin od Połnocy do Południa. Index na samey osi Swiata na tey obrączce tak iest osadzony, iż na każdą stronę może się łatwo pomknąć y w koło obrocić, samey osi nic nie poruszaiąc: ale gdy oś, albo świat z osią poruszysz, y index na tey osi zatknięty obracać się musi. Index ten z swoim maleńkim Cyrkułem służy do znalezienia i zgadywania godziny w każdey krainie i stronie świata. P. Czyli wszystkie te pomienione Cyrkuły powinny bydź na kuli ziemney zrysowane? O. Wyiąwszy dwa Kolury, ktore mniey potrzebe są na Kuli ziemney, wszystkie inne powinny się wyrażać, iako y w samey rzeczy wyrażaią się,
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 260
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
ustanawiam na 12stej południowej godzinie: to zrobiwszy, obracam glób ku Wschodowi poty, póki znaleziony gradus Słoneczny nie zjidzie się Horyzontem Paryskim: w tedy więc indeks pokaże na kompasie globowym godzinę 3 i minutę 58, i ta a nie insza będzie Wschodu Słońca godzina w Paryżu 1 lipca. A jeżeli ku Zachodowi obrócisz glób: indeks skazować będzie 8 godzinę i minut 2, co będzie znaczyło godzinę zachodu Słońca w Paryżu 1 Lipcu. Doszedłszy tym sposobem Wschodu i Zachodu Słońca, łatwo zgadnąć można przeciąg dnia i nocy na każdym miejscu każdego czasu. Jako też można wiedzieć tymże samym kształtem, wiele godzin jest najdłuższy dzień w jakimkolwiek Kraju. Krótszy sposób
ustanawiam na 12stey południowey godzinie: to zrobiwszy, obracam glob ku Wschodowi poty, poki znaleziony gradus Słoneczny nie zyidzie się Horyzontem Paryskim: w tedy więc index pokaże na kompasie globowym godzinę 3 y minutę 58, y ta a nie insza będzie Wschodu Słońca godzina w Paryżu 1 lipca. A ieżeli ku Zachodowi obrocisz glob: index skazować będzie 8 godzinę y minut 2, co będzie znaczyło godzinę zachodu Słońca w Paryżu 1 Lipcu. Doszedłszy tym sposobem Wschodu i Zachodu Słońca, łatwo zgadnąć można przeciąg dnia y nocy na każdym mieyscu każdego czasu. Jako też można wiedzieć tymże samym kształtem, wiele godzin iest naydłuższy dzień w iakimkolwiek Kraiu. Krotszy sposob
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 282
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
iż godnej, będącym w Lyonie forystierom, do widzenia, która ma wiele różnych curiositates piórem do wyrażenia niepodobnych, jednak, quae sunt quasi principaliora et faciliora ad exprimendum, namieniam.
Primo, jeden circulus na kształt zegara z indeksem, który in circulo ma pisane różne natury; za dotknieniem tedy indeksu palcem, zaraz ów indeks idzie et sistit in eo loco, kędy jest descriptio jego kompozycji natury, przez co łacno każdy pozna jaką ma praevalentem naturae compositionem.
Zegarów różnych inwencji konceptem niepojętych, niemało. Miedzy innymi, co w miskę wody nalawszy, żabkę robioną z jakiejś materii na wodę wpuści, a na brzegu owej miski liczba do dwunastu zegarowa
iż godnej, będącym w Lyonie forystierom, do widzenia, która ma wiele różnych curiositates piórem do wyrażenia niepodobnych, jednak, quae sunt quasi principaliora et faciliora ad exprimendum, namieniam.
Primo, jeden circulus na kształt zegara z indeksem, który in circulo ma pisane różne natury; za dotknieniem tedy indeksu palcem, zaraz ów indeks idzie et sistit in eo loco, kędy jest descriptio jego kompozycjej natury, przez co łacno kożdy pozna jaką ma praevalentem naturae compositionem.
Zegarów różnych inwencji konceptem niepojętych, niemało. Miedzy innymi, co w miskę wody nalawszy, żabkę robioną z jakiejś materii na wodę wpuści, a na brzegu owej miski liczba do dwunastu zegarowa
Skrót tekstu: BillTDiar
Strona: 282
Tytuł:
Diariusz peregrynacji po Europie
Autor:
Teodor Billewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy podróży, pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1677 a 1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1678
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Marek Kunicki-Goldfinger
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Biblioteka Narodowa
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
2004
