dziesiąta część wywrzała/ do tego Arsenicum sublimatum przydać/ a z tego kołaczki na wielkość Talera poczynić/ i Ambrą je potrząść/ a w Bawełnę obwinąć/ i w Cyndelin/ albo w Tawtę cienką zawiązać na szyj nosić. Za doświadczoną rzecz i lekarstwo udają/ nietylko przeciwko morowego powietrzu/ ale przeciwko wszelakim zaraźliwym i jadowitymsmrodom/ być ratunkiem. A nie dziwować się tego/ ponieważ sam Arszenik swą jadowitością wszystkie inne jady zatłumia/ i odbija. Francowatym chorobom.
Francowatą chorobą złożonym/ tenże Sok z Dzięgielu/ kopanego pod Marsem z Kozorożcem wstępującym w znak Skopu niebieskiego/ a cum. Mercurio sublimato zaczyniony/ i tak że w Kołaczki
dźieśiąta część wywrzáłá/ do tego Arsenicum sublimatum przydáć/ á z tego kołaczki ná wielkość Talerá poczynić/ y Ambrą ie potrząść/ á w Báwełnę obwinąć/ y w Cyndelin/ álbo w Táwtę ćienką záwiązáć ná szyi nośić. Zá doświadczoną rzecz y lekárstwo vdáią/ nietylko przećiwko morowe^o^ powietrzu/ ále przećiwko wszelákim záráźliwym y iádowitymsmrodom/ być rátunkiem. A nie dźiwowáć sie te^o^/ ponieważ sam Arszenik swą iádowitośćią wszystkie ine iády zátłumia/ y odbiia. Fráncowátym chorobom.
Fráncowatą chorobą złożonym/ tenże Sok z Dźięgielu/ kopánego pod Marsem z Kozorożcem wstępuiącym w znák Skopu niebieskiego/ á cum. Mercurio sublimato záczyniony/ y ták że w Kołaczki
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 97
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Polejem podkurzenie czyniąc. Ranom wnętrznem.
Wchodzi barzo użytecznie do tych lekarstw/ które rany wnętrzne leczą. Żołądkowi zimu:
Korzeń z winem starym ćwierć łota pić dając/ wszelakim niedostatkom żołądkowym z zimnych przyczyn/ jest wielkim ratunkiem. Wrzodom ciało psujacym.
Wchodzi też użytecznie do tych lekarstw/ które bywają czynione przeciwko wrzodom złym/ jadowitym /a ciało roziadającym i psującym. Francy.
Bywa z drzewem Indyjskim warzony korzeń/ przeciwko Dworskiej niemocy/ którą Francą zowią/ a przez czterdzieści dni z wielkim ratunkiem i pomocą używany. Kule Strzały Trzaski Tarnie Gwoździe Skło Kości i inne rzeczy w cieli tkwiące spiesznie wyciąga/ korzeń z Maśleską/ którą też złotogłowem mianujemy/
Poleiem podkurzenie czyniąc. Ránom wnętrznem.
Wchodźi bárzo vżytecznie do tych lekarstw/ ktore rány wnętrzne leczą. Zołądkowi źimu:
Korzeń z winem stárym ćwierć łotá pić dáiąc/ wszelákim niedostátkom żołądkowym z źimnych przyczyn/ iest wielkim rátunkiem. Wrzodom ćiało psuiacym.
Wchodźi też vżytecznie do tych lekarstw/ ktore bywáią czynione przećiwko wrzodom złym/ iádowitym /á ćiáło roziadáiącym y psuiącym. Fráncy.
Bywa z drzewem Indyiskim wárzony korzeń/ przećiwko Dworskiey niemocy/ ktorą Fráncą zowią/ á przez czterdźieśći dni z wielkim rátunkiem y pomocą vżywány. Kule Strzały Trzaski Tarnie Gwoźdźie Skło Kośći y ine rzeczy w ćieli tkwiące spiesznie wyćiąga/ korzeń z Másleską/ ktorą też złotogłowem miánuiemy/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 107
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
używany/ ciało z wilgotności zbytnich wychędaża. Truciznie i jadu.
Korzeń jadom i Truciznom się sprzeciwia/ używajac go/ abo z winem pijąc. Ustom zapach daje
Tymże go sposobem używając/ zapach z ust wdzięczny daje/ abo z solą używany/ abo fałszę z niego czyniąc. (Dios.) Postrzałom.
Postrzałom jadowitym. Ukąszeni: jadowitemu od be:
Ukąszeni od jadowitych bestii sok z winem pijąc/ i na rany jadowite kładąc/ jest lekarstwem. Sok. Succus. Ogniste przymio: wznieca i pryszczy.
Sok ma w sobie ostrość rozpalającą którą ciało różnieca/ i przymioty ogniste w nim wzbudza. (Dios.) Wzroku.
Wzrok
vżywány/ ciáło z wilgotnośći zbytnich wychędaża. Trućiznie y iádu.
Korzeń iádom y Trućiznom sie sprzećiwia/ vżywáiac go/ ábo z winem piiąc. Vstom zapách dáie
Tymże g^o^ sposobem vżywáiąc/ zápách z vst wdźięczny dáie/ ábo z solą vżywány/ ábo fálszę z niego czyniąc. (Dios.) Postrzałom.
Postrzałom iádowitym. Vkąszeni: iádowitemu od be:
Vkąszeni od iádowitych bestiy sok z winem piiąc/ y ná rány iádowite kłádąc/ iest lekárstwem. Sok. Succus. Ogniste przymio: wznieca y prysczy.
Sok ma w sobie ostrość rospaláiącą ktorą ćiáło roznieca/ y przymioty ogniste w nim wzbudza. (Dios.) Wzroku.
Wzrok
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 189
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
złe wrzody/ bolączki/ sadzele/ przystojnie czynionych/ Armoniak ma być słusznie przymieszany. Abowiem niedopuszcza złemu mięsu dziwemu w nich narastać/ a narosłe trawi/ i ciałem zdrowym je wypełnia. Też wrzody ciało psujące/ i roziadające zawściąga i hamuje: zaplugawione wychędaża i ściąga. Ciało roziadającemwrzodom. Ranom.
Ranom złym jadowitym. Bolączki
Bolączkom. Urzodom
Wrzodom ciało psującym/ i do gojenia trudnym/ plastr barzo użyteczny/ i korztowny: Wziąć Armoniaku trzy łoty/ Bdelium półtora łota/ Gałbanu/ Opoponaku po trzy kwinty/ albo trzy ćwierci łota. To wszystko w winie rozpuścić/ potym na wolnym ogniu do zgęszczenia statecznego warzyć/ i przykładać.
złe wrzody/ bolączki/ sádzele/ przystoynie czynionych/ Armoniak ma być słusznie przymieszány. Abowiem niedopuscza złemu mięsu dźiwemu w nich nárastáć/ á nárosłe trawi/ y ćiáłem zdrowym ie wypełnia. Też wrzody ćiáło psuiące/ y roziádáiące záwśćiąga y hámuie: záplugáwione wychędaża y śćiąga. Ciáło roziádáiącemwrzodom. Ránom.
Ránom złym iadowitym. Bolączki
Bolączkom. Vrzodom
Wrzodom ćiáło psuiącym/ y do goienia trudnym/ plastr bárzo vżyteczny/ y korztowny: Wźiąć Armoniáku trzy łoty/ Bdelium połtorá łotá/ Gáłbanu/ Opoponaku po trzy kwinty/ álbo trzy czwierći łotá. To wszystko w winie rospuśćić/ potym ná wolnym ogniu do zgęsczenia státecznego wárzyć/ y przykłádáć.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 222
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
także ze dwie kropce do łoty Rumienkowego/ albo Kopru swojskiego olejku/ i w nie go puszczając. Glistom.
Glisty w żywocie małym Dziatkom morzy i wywodzi/ dwie albo trzy kropie do łoty Piołynkowego olejku przydany/ a w Pępuszek ich puszczany/ albo nacierany.
Do maści/ które wrzodom złym francowatym służą/ i inym jadowitym sadzelom/ ciało psującym/ z wielkim użytkiem bywa przymieszany. Abowiem wilgotności w nich wysusza: Mięso dziwe trawi/ a dobrym je wyrownywa. Szkodzi.
Białegłowy brzemienne mają się go wystrzegać/ przez usta brać. Abowiem Płód z żywota wyciąga. O Sarkokoli/ Rozdział 64.
Sarcocolla. SArkokola jest Żywica z drzewa niejakiego w
tákże ze dwie kropce do łoty Rumienkowego/ álbo Kopru swoyskiego oleyku/ y w nie go pusczáiąc. Glistom.
Glisty w żywoćie máłym Dźiatkom morzy y wywodźi/ dwie álbo trzy kropie do łoty Piołynkowego oleyku przydány/ á w Pępuszek ich pusczány/ álbo náćierány.
Do máśći/ ktore wrzodom złym fráncowátym służą/ y inym iádowitym sádzelom/ ćiáło psuiącym/ z wielkim vżytkiem bywa przymieszány. Abowiem wilgotnośći w nich wysusza: Mięso dźiwe trawi/ á dobrym ie wyrownywa. Szkodźi.
Białegłowy brzemienne máią śię go wystrzegáć/ przez vstá bráć. Abowiem Płod z żywotá wyćiąga. O Sárkokoli/ Rozdział 64.
Sarcocolla. SArkokola iest Zywicá z drzewá nieiákiego w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 223
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wierzchu plastrować. (Dios. Krostom.
Krosty strupiate z ciała spądza. Czerwonce.
Czerwoną ciekączkę. Także i Ciekączkom innym.
Inne biegunki zastanawia proch korzenia tego ziela z czerwonym winem po kwincie go na raz biorąc. Abo w tymże winie warzone/ naczczo i na noc po miernym trunku używając. Dios. Wrzodom jadowitym francowatym.
Wrzody złe/ jadowite/ francowate/ usta i twarz roziadające i psujące/ korzenie ich warząc do trzeciej części wywrzenia/ leczy często ciepło tą wodą wymywając/ i charkanie czyniąc. (Dios. Fistułom wszelakim
Fistuły/ i wszelakie Wrzody ciekące.
Wrzody ciekące wychędaża/ zawiera i goi/ liście tłukąc z miodem a
wierzchu plástrowáć. (Dios. Krostom.
Krosty strupiáte z ćiáłá spądza. Czerwonce.
Czerwoną ćiekączkę. Tákże y Ciekączkom innym.
Ine biegunki zástánawia proch korzenia tego ziela z czerwonym winem po kwinćie go ná raz biorąc. Abo w tymże winie wárzone/ náczczo y ná noc po miernym trunku vżywáiąc. Dios. Wrzodom iádowitym fráncowátym.
Wrzody złe/ iádowite/ fráncowáte/ vstá y twarz roziádáiące y psuiące/ korzenie ich wárząc do trzećiey częśći wywrzenia/ leczy często ćiepło tą wodą wymywáiąc/ y chárkánie czyniąc. (Dios. Fistułom wszelákim
Fistuły/ y wszelákie Wrzody ćiekące.
Wrzody ćiekące wychędaża/ záwiera y goi/ liśćie tłukąc z miodem á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 299
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
bez bólu. Wziąć prochu tego korzenia łot/ Kosztywału/ Rapontyku/ abo Jasieńcu który też Rheubarbarum Pontskie i Moskiewskie zowią/ Sarcokole po pół łota. To wszystko co na mielej utłuc/ a tym ranę zasypować/ zwierzchu toż samo ziele z korzeniem plastrując/ doświadczony to zalaft. Zielnik D. Simona Syreniusa/ Wrzodom jadowitym
Wrzody jadowite/ ciało roziadanim swym psujące i Kancerowate/ wymywając je często wodą warzonego korzenia/ a prochem tegoż zasypując/ o czym się też wyższej trochę przypomniało/ goi. Ale jednak rany i wrzody wnętrzne potężniej leczy/ jako w płucach/ w kiszkach/ w prochu go z polewką jakąkolwiek przynależącą/ abo tego ziela
bez bolu. Wźiąć prochu tego korzenia łot/ Kosztywału/ Rápontyku/ ábo Iaśieńcu ktory też Rheubarbarum Pontskie y Moskiewskie zowią/ Sárcokole po puł łotá. To wszystko co na mieley vtłuc/ á tym ránę zásypowáć/ zwierzchu toż sámo źiele z korzeniem plastruiąc/ doświádczony to záláft. Zielnik D. Simona Syreniusá/ Wrzodom iádowitym
Wrzody iádowite/ ćiáło roziádánim swym psuiące y Káncerowáte/ wymywáiąc ie często wodą wárzonego korzenia/ á prochem tegoż zásypuiąc/ o czym się też wysszey trochę przypomniáło/ goi. Ale iednák rány y wrzody wnętrzne potężniey leczy/ iáko w płucách/ w kiszkách/ w prochu go z polewką iákąkolwiek przynależącą/ ábo tego źiela
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 314
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
od Boga, i cale Dotąd są zachowane Pańską w swej ozdobie Opatrznością, a same nie mają sił w sobie. Drudzy zaś ogień czcili; także Elementa Insze, i obchodzili w dni pewne ich święta. Ani się czcić Kreatur niezmyślnych wstydzili Ludzie, którzy rozumem obdarzeni byli. Niektórzy pokłon Boski niezmyślnym bydlętom, I wężom jadowitym, i dzikim zwierzętom Wyrządzali. Stąd, będąc ludźmi rozumnemi, Stawali się nad same bydlęta głupszemi. Insi obrazy ludzi sprosnych malowali, I wzgardzonych u świata, których mianowali Bogami obojej płci; których brzydkie złości Do potomnej podały Światu wiadomości. Bo jedni mężobójstwem, drudzy cudzołóstwem, Drudzy zazdrością, inni inszych grzechów mnóstwem Zle
od Bogá, y cále Dotąd są záchowáne Páńską w swey ozdobie Opátrznośćią, á sáme nie máią śił w sobie. Drudzy záś ogień czćili; tákże Elementá Insze, y obchodźili w dni pewne ich świętá. Ani się czcic Kreátur niezmyślnych wstydźili Ludźie, ktorzy rozumem obdárzeni byli. Niektorzy pokłon Boski niezmyślnym bydlętom, Y wężom iádowitym, y dźikim zwierzętom Wyrządzáli. Ztąd, będąc ludźmi rozumnemi, Stawáli się nád same bydlętá głupszemi. Inśi obrázy ludźi sprosnych málowáli, Y wzgardzonych v świátá, ktorych miánowáli Bogámi oboiey płći; ktorych brzydkie złośći Do potomney podáły Swiátu wiádomośći. Bo iedni męzoboystwem, drudzy cudzołostwem, Drudzy zazdrośćią, inni inszych grzechow mnostwem Zle
Skrót tekstu: DamKuligKról
Strona: 44
Tytuł:
Królewic indyjski
Autor:
Jan Damasceński
Tłumacz:
Mateusz Ignacy Kuligowski
Drukarnia:
Mikołaj Aleksander Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
żywoty świętych
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
