Będziesz, jakoby ów pies na zielonym sienie, Sobie kłopot, a inszym dający zgorszenie. 85 (F). DO JEGOMOŚCI PANA ABRAMA JARZYNY CHORĄŻEGO RAWSKIEGO, TRZECIEJ ŻONY, NAPRZÓD JARZYNIANKI, PO NIEJ DĘBIŃSKIEJ, A TERAZ LIPSKIEJ, BEZDZIECKIEGO MAŁŻONKA
Pięćdziesiąt lat, mój zacny Abrahamie, jużem Gospodarzem, a jeszcze jarzyny z tak dużem Nie widziałem korzeniem; lecz któż go obaczy, Kiedy ziemią przykryty? Z nacią, rzekę, raczej. Wielki byl korzonek ma, bulwa pod nim; lichy Garść naci chrzan, jako drąg korzeń na trzy sztychy.
Ale diabełże po nim: choć będzie dorodny, Wykopawszy, wyrzucić precz,
Będziesz, jakoby ów pies na zielonym sienie, Sobie kłopot, a inszym dający zgorszenie. 85 (F). DO JEGOMOŚCI PANA ABRAMA JARZYNY CHORĄŻEGO RAWSKIEGO, TRZECIEJ ŻONY, NAPRZÓD JARZYNIANKI, PO NIEJ DĘBIŃSKIEJ, A TERAZ LIPSKIEJ, BEZDZIECKIEGO MAŁŻONKA
Pięćdziesiąt lat, mój zacny Abrahamie, jużem Gospodarzem, a jeszcze jarzyny z tak dużem Nie widziałem korzeniem; lecz któż go obaczy, Kiedy ziemią przykryty? Z nacią, rzekę, raczej. Wielki byl korzonek ma, bulwa pod nim; lichy Garść naci chrzan, jako drąg korzeń na trzy sztychy.
Ale diabołże po nim: choć będzie dorodny, Wykopawszy, wyrzucić precz,
Skrót tekstu: PotFrasz1Kuk_II
Strona: 44
Tytuł:
Ogród nie plewiony
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
się zowie stare Miasto, murów tych tylko rudera teraz, w którym Kupcy, a Jan Król most dał nad rzeką Tamesis, Rynków samych mięsnych jest 16. na których wołów 1000 biją co tydzień innych rynków jest 23. jako to Rynek rybny, Rynek konny, Rynek bydlęcy, Rynek zboża, rynek siana, rynek jarzyny, rynek owiec, rynek skor, drzewa, rynek węglów kamiennych, których do Londyna po 7210000 worów z kent Królestwa vulgo Prowincyj, jako też z Blackehat, i z Neucastle miasta Nortumbrii Prowincyj Angielskiej prowadzą, skąd po 50. Okrętów węglów tych wywożą. Służą te węgle do kuchni, pieców, kuźni etc etc Dają
się zowie stáre Miasto, murow tych tylko rudera teraz, w ktorym Kupcy, a Ian Krol most dał nad rzeką Tamesis, Rynkow samych mięsnych iest 16. na ktorych wołow 1000 biią co tydzień innych rynkow iest 23. iako to Rynek rybny, Rynek konny, Rynek bydlęcy, Rynek zboża, rynek siana, rynek iarzyny, rynek owiec, rynek skor, drzewa, rynek węglow kamiennych, ktorych do Londyna po 7210000 worow z kent Krolestwá vulgo Prowincyi, iako też z Blackehath, y z Neucastle miasta Nortumbrii Prowincyi Angielskiey prowadzą, zkąd po 50. Okrętow węglow tych wywożą. Służą te węgle do kuchni, piecow, kuźni etc etc Daią
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 404
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
włochacin co nalepiej ochędożony/ i na słońcu dla wilgotności swej suszony/ liście jego barzo małego jest użytku. Moc i skutki. Do lekarstw wchodzi.
Korzeń tego ziela tylko do lekarstw bywa od nas używany/ a nie do potraw/ jako Tatarowie dla cielesnej żądze/ którzy nietylko surowego z chlebem/ ale też miasto jarzyny warzonego używają. Wątrobie.
Wątrobę zaziębioną osobliwie rozgrzewa/ warząc korzenie w wodzie/ do wywarzenia trzeciej części/ a te wodę rano i na noc przez kilka dni pijać. Bokom boleniu.
Bolenie boków zrospierania zwietrzności/ wewnątrz zawartymi. Także Morzysku.
Gryzieniu i morzysku w żywocie/ z wilgotności albo z wietrzności zimnych/
włocháćin co nalepiey ochędożony/ y ná słoncu dla wilgotnośći swey suszony/ liśćie iego bárzo máłego iest vżytku. Moc i skutki. Do lekarstw wchodźi.
Korzeń tego źiela tylko do lekarstw bywa od nas vżywány/ á nie do potraw/ iáko Tátárowie dla ćielesney żądze/ ktorzy nietylko surowego z chlebem/ ále też miásto iárzyny wárzonego vżywáią. Wątrobie.
Wątrobę záźiębioną osobliwie rozgrzewa/ wárząc korzenie w wodźie/ do wywárzenia trzećiey częśći/ á te wodę ráno y ná noc przez kilká dni piiáć. Bokom boleniu.
Bolenie bokow zrospieránia zwietrznośći/ wewnątrz záwártymi. Tákże Morzysku.
Gryźieniu y morzysku w żywoćie/ z wilgotnośći álbo z wietrznośći źimnych/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 20
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
będzie wychędażało/ a drugie spajało i goiło. Suchotom
Suchotnym chorobom jest pokarmem barzo użytecznym/ liścia wziąwszy drobno posiekanego dobrą garść/ a łyżkę chędogiej mąki owsianej/ to w polewce mięśnej warzyć/ a każdego poranku tego używać. Takowa polewka abo potrawa nietylko suchotnego posila/ ale i zawrzedziałość Płuc goi. Toż miasto jarzyny warząc/ abo jakimkolwiek sposobem przyprawiona a używana czyni. (Tabe.) Płucom zranionem i napsowanym.
Także w lekarstwie jakimkolwiek obyczajem używana/ Płuca zranione i zawrzedziałe goi/ i od suchot broni dziwnym sposobem (tenże)
Zranienia wszelakie we wnętrznóściach goi/ a zwłaszcza w kiszkach i w przechodach ich/ wyższej pomienionym obyczajem
będźie wychędażáło/ á drugie spaiáło y goiło. Suchotom
Suchotnym chorobom iest pokármem bárzo vżytecznym/ liśćia wźiąwszy drobno pośiekánego dobrą gárść/ á łyszkę chędogiey mąki owśiáney/ to w polewce mięśney wárzyć/ á káżdego poránku tego vżywáć. Tákowa polewká ábo potráwá nietylko suchotnego pośilá/ ále y záwrzedźiáłość Płuc goi. Toż miásto iárzyny wárząc/ ábo iákimkolwiek sposobem przypráwiona á vżywána czyni. (Tabe.) Płucom zránionem y nápsowánym.
Także w lekárstwie iákimkolwiek obyczáiem vżywána/ Płucá zránione y záwrzedźiáłe goi/ y od suchot broni dźiwnym sposobem (tenże)
Zránieniá wszelákie we wnętrznóśćiách goi/ á zwłasczá w kiszkách y w przechodách ich/ wysszey pomienionym obyczáiem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 82
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wody dżdżowej/ aż trzecia część wywre: a tej juchy daj po piąci łyżek pełnych choremu rano i na noc/ ze trzema łyżkami Syropu z suchej Roży. Biegunkom zarażliwem/ czasu morowego powietrza.
W biegunkach/ czasu morowego powietrza/ jest barzo użytecznym lekarstwem/ używając tego ziela jakimkolwiek sposobem/ według upodobania/ bądź miasto jarzyny/ bądź w polewce/ wyższej pomienionym obyczajem. Także w trunkach/ w lekarstwach. Dobrze też dziateczki małe zwyczajać do używania tego/ abowiem ich zachowuje od takowych szkodliwych biegunek.
Czasu morowego powietrza/ używać go dobrze/ tak wielkiej/ jako mniejszej Sowiej strzały/ jakimkolwiek sposobem pomienionym. Przeciw morowemu powietrzu.
Przeciwko powietrzu morowemu
wody dżdżowey/ áż trzećia część wywre: á tey iuchy day po piąći łyżek pełnych choremu ráno y ná noc/ ze trzemá łyszkámi Syropu z suchey Roży. Biegunkom zárazliwem/ czasu morowego powietrza.
W biegunkách/ czásu morowego powietrza/ iest bárzo vżytecznym lekárstwem/ vżywáiąc tego źiela iákimkolwiek sposobem/ według vpodobánia/ bądź miásto iárzyny/ bądź w polewce/ wyższey pomienionym obyczáiem. Tákże w trunkách/ w lekárstwách. Dobrze też dźiateczki máłe zwyczáiáć do vżywánia tego/ ábowiem ich záchowuie od tákowych szkodliwych biegunek.
Czásu morowego powietrza/ vżywáć go dobrze/ ták wielkiey/ iáko mnieyszey Sowiey strzały/ iákimkolwiek sposobem pomienionym. Przećiw morowemu powietrzu.
Przećiwko powietrzu morowemu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 83
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nazywają. Jednak w rozgrzewaniu cieplejszy/ niżli Opich/ a słabszy niżli Pietruszka. Owa rozgrzewa i wysusza w trzecim stopniu/ scieńca/ rozpędza/ otwiera/ wywodzi: Także nasienie jego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc i skutki. Potrawą używany Żywot zatwirdza.
Ziela albo naci/ niekiedy używają miasto jarzyny za potrawę jako i Giru/ Ale ta potrawa żywot zatwirdza: Także nasienie jego w trunku używane. (Plin.) Przysmak
Liście też jego niegdzie kwaszą/ jako kopru Włoskiego/ do przysmaków stołowych. (Dios.) Od gadziny ukąszonym.
Od Gadziny uszczknionym jest ratunkiem/ Korzeń jego z winem pijąc/ Tenże
názywáią. Iednák w rozgrzewániu ćiepleyszy/ niżli Opich/ á słábszy niżli Pietruszká. Owa rozgrzewá y wysusza w trzećim stopniu/ zćieńca/ rospądza/ otwiera/ wywodźi: Tákże naśienie iego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc y skutki. Potráwą vżywány Zywot zátwirdza.
Ziela álbo náći/ niekiedy vżywáią miásto iárzyny zá potráwę iáko y Giru/ Ale tá potráwá żywot zátwirdza: Tákże naśienie ie^o^ w trunku vżywáne. (Plin.) Przysmák
Liśćie też iego niegdźie kwászą/ iáko kopru Włoskieg^o^/ do przysmákow stołowych. (Dios.) Od gádźiny vkąszonym.
Od Gádźiny vsczknionym iest rátunkiem/ Korzeń iego z winem piiąc/ Tenże
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
bywa warzona/ jako rzepa/ abo jarzyna ina. Z liścia polewki czynią: jako u nas z Barszczu/ a nawięcej we Frankoniej nad Renem. Korzeń rozmaicie do jedzenia przyprawują. Jedni pokrajawszy go w skibki/ w maśle naprzód smażą/ potym w polewce mięśnej warzą/ aż zmięknieje/ a potrząsnąwszy go pieprzem/ miasto jarzyny używają. Drudzy w Cieście jajcy rozczynionym/ w skibki go także pokrajawszy/ w oliwie albo w maśle/ jako pasternak smażą. Owa jako go przygotuje/ tak nietylko jest smaku przyjemnego/ ale i ciału użyteczna/ zdrowa/ tucząca/ i krew dobrą mnożąca. Czasu powietr: morowego używany.
Czasu powietrza morowego/
bywa wárzona/ iáko rzepá/ ábo iárzyná ina. Z liśćia polewki czynią: iáko v nás z Barsczu/ á nawięcey we Fránkoniey nád Renem. Korzeń rozmáićie do iedzenia przypráwuią. Iedni pokráiawszy go w skibki/ w másle naprzod smáżą/ potym w polewce mięśney wárzą/ áż zmięknieie/ á potrząsnąwszy go pieprzem/ miásto iárzyny vżywáią. Drudzy w Cieśćie iáycy rozczynionym/ w skibki go tákże pokráiawszy/ w oliwie álbo w másle/ iáko pásternák smáżą. Owa iáko go przygotuie/ ták nietylko iest smáku przyiemneg^o^/ ále y ćiáłu vżyteczna/ zdrowa/ tucząca/ y krew dobrą mnożąca. Czásu powietr: morowego vżywány.
Czásu powietrza morowego/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 130
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Cieście jajcy rozczynionym/ w skibki go także pokrajawszy/ w oliwie albo w maśle/ jako pasternak smażą. Owa jako go przygotuje/ tak nietylko jest smaku przyjemnego/ ale i ciału użyteczna/ zdrowa/ tucząca/ i krew dobrą mnożąca. Czasu powietr: morowego używany.
Czasu powietrza morowego/ dobrze jej często miasto jarzyny jakimkolwiek sposobem nagotowanej używać: ponieważ się wszelakiemu jadu/ truciznie/ i zarazie sprzeciwia: o czym Dioscorydes tymi słowy pisze: To lekarstwo ludzie od Jeleni wzięli/ którzy/ w paszy od gadziny obrażeni będąc/ tym się zielim leczą. Przeto od jadowitych wężów ukąszonym/ nasienie jego z białym winem pić dobrze. (Dios
Cieśćie iáycy rozczynionym/ w skibki go tákże pokráiawszy/ w oliwie álbo w másle/ iáko pásternák smáżą. Owa iáko go przygotuie/ ták nietylko iest smáku przyiemneg^o^/ ále y ćiáłu vżyteczna/ zdrowa/ tucząca/ y krew dobrą mnożąca. Czásu powietr: morowego vżywány.
Czásu powietrza morowego/ dobrze iey często miásto iárzyny iákimkolwiek sposobem nágotowáney vżywáć: ponieważ sie wszelákiemu iádu/ trućiznie/ y záráźie sprzećiwia: o czym Dioscorides tymi słowy pisze: To lekárstwo ludźie od Ieleni wźięli/ ktorzy/ w paszy od gádźiny obráżeni będąc/ tym sie źielim leczą. Przeto od iádowitych wężow vkąszonym/ naśienie iego z białym winem pić dobrze. (Dios
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 130
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ ziele z korzeniem tłukąc/ i przykładając/ rozgania. Wyrośliny.
Wyrośliny na ciele zgładza/ ziele z korzeniem smażone/ a ciepło przykładane Macicy stąpionej
Macicy z swego miejsca zstąpić broni/ tak wzgórę/ jako na dół/ toż czyniąc. Moczu.
Z Sałatą/ albo i sam miasto sałaty surowy. Także warzony miasto jarzyny bywa używany: zaczym Mocz wywodzi. (Dios.) Wietrzn.
Wietrzności z żołądka wywodzi górą Kaszlu.
Kaszel uśmierza/ W wątrobie/ W Ślezienie/ W Nyrkach/ Flegmę siecze i wywodzi. Wątrób. Zlezienie Nyrkom. Wzrok ostrzy.
Nasienie z winem pijąc/ wzrok ostrzy. Sześćniedziałkom.
Położnicom ciężkie boleści po porodzeniu
/ źiele z korzeniem tłukąc/ y przykłádáiąc/ rozgania. Wyrośliny.
Wyrośliny ná ćiele zgładza/ źiele z korzeniem smáżone/ á ćiepło przykłádáne Máćicy stąpionej
Máćicy z swego mieyscá zstąpić broni/ ták wzgorę/ iáko ná doł/ toż czyniąc. Moczu.
Z Sáłatą/ álbo y sam miásto sáłaty surowy. Tákże wárzony miásto iárzyny bywa vżywány: zácżym Mocz wywodźi. (Dios.) Wietrzn.
Wietrznośći z żołądká wywodźi gorą Kászlu.
Kászel vśmierza/ W wątrobie/ W Sleźienie/ W Nyrkách/ Flágmę śiecze y wywodźi. Wątrob. Zleźienie Nyrkom. Wzrok ostrzy.
Naśienie z winem piiąc/ wzrok ostrzy. Sześćniedźiałkom.
Położnicom ćiężkie boleśći po porodzeniu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 155
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w wtórym stopniu. Nasienie także jest wysuszające/ Smaku ostrego. Korzeń także rozraża/ rozprawuje/ rozsiekuje/ i otwiera. Moc i skutki. Potrawa.
Niedźwiedzia Lapa/ albo Wodny Barszcz/ nietylko do lekarstw/ ale i do stołowych potraw przychodzi/ zwłaszcza na wiosnę gdy się z ziemie puszcza/ warząc go miasto jarzyny/ z ynymi ziółmi/ jako z chmielem miodym/ z Jaskrem/ albo z Zabincem słodkim/ z pokrzywami młodymi/ albo z Szparagami/ które Gromowym korzeniem zowiemy Jednak/ mniej go zawsze go używania brać niżli innych/ boby stolcem zbytnie purgował. Purguje flegmę i Kolerę.
Wziąć tego ziela drobno usiekanego garść/ Mąki
w wtorym stopniu. Naśienie tákże iest wysuszáiące/ Smáku ostrego. Korzeń tákże rozraża/ rospráwuie/ rozśiekuie/ y otwiera. Moc y skutki. Potráwá.
Niedźwiedźia Lápá/ álbo Wodny Barscz/ nietylko do lekarstw/ ále y do stołowych potraw przychodźi/ zwłasczá ná wiosnę gdy sie z źiemie puscza/ wárząc go miásto iárzyny/ z ynymi źiołmi/ iáko z chmielem miodym/ z Iáskrem/ álbo z Zábincem słodkim/ z pokrzywámi młodymi/ álbo z Szpáragámi/ ktore Gromowym korzeniem zowiemy Iednák/ mniey go záwsze go vżywánia bráć niżli inych/ boby stolcem zbytnie purgował. Purguie flágmę y Kolerę.
Wźiąć tego źiela drobno vśiekánego garść/ Mąki
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 173
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
