prywilegiach tejże Akademii we wtórym duscursie waszym mówić będzie gdzie się nauczycie/ że i szkoły do Kościelnego forum/ i Akademie osobliwie do stolice Apostołskiej zawzdy należały/ i należą. Teraz i trochę poborgujcie/ a odpowiedzi na drugi wasz argument posłychajcię. Rozdział. Pierwszy Rozdział Pierwszy Rozdział Rozdział WTÓRY Drugi argument Plebański/ naprzeciwko szkołom Jezuickim jest/ że Jezuici drogo uczą/ chociaj ludziom oczy mydlą jakby gratis/ albo darmo uczyli: i droga ta ich nauka bardzo/ z wielkim Rzeczypospolitej oszukaniem. toć tedy szkół swych w Krakowie mieć nie mają. Dowodzi tego Pleban bo Jezuici wielkie mają majętności/ dobra ich onera Reipublice nie ponoszą; nie przyjmują Kolegia
priuilegiách teyże Akademiey we wtorym duscurśie waszym mowić będźie gdźie się náuczyćie/ że y szkoły do Kośćielnego forum/ y Akademie osobliwie do stolice Apostolskiey záwzdy nalezáły/ y należą. Teráz i trochę poborguyćie/ á odpowiedźi ná drugi wasz árgument posłychayćię. Rozdział. Pierwszy Rozdział Pierwszy Rozdział ROZDZIAL WTORY Drugi árgument Plebáński/ náprzećiwko szkołom Iezuickim iest/ że Iezuici drogo vczą/ choćiay ludźiom oczy mydlą iakby gratis/ álbo dármo vczyli: y droga tá ich náuka bárdzo/ z wielkim Rzeczypospolitey oszukániem. toć tedy szkoł swych w Krákowie mieć nie máią. Dowodzi tego Pleban bo Iezuici wielkie máią máiętnośći/ dobrá ich onera Reipublicae nie ponoszą; nie przyimuią Collegia
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 6
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
zachowując swe Reguły/ nnie tylo zbawienie/ ale i doskonałość wielka dostąpiona w nich być może) nie Jezuitom ludziom bacznym/ i którzy wiedzą co to jest zakonów potwierdzenie od Apostołskiej stolice/ ale ladaco bez rozmysłu i sumnienia na drugich mówiącemu komu innemu własna. Rozdział Trzeci Rozdział Rozdział CZWARTY. Trzeci argument Plebański na przeciw szkołom Jezuickim w Krakowie jest/ że się mu sposób naucza- nia Czwarty. nia ludzi młodych/ który Jezuici we swych szkołach zachowywają/ niepodoba/ bo Gramatykę porożdzielali/ reguł trudnych bez potrzeby wniej naczynili; dług onąż młodź zabawiają.
NA to się jemu krótko ale węzłowato odpowiada/ że jeśli źle Jezuici uczą/ to
záchowuiąc swe Reguły/ nnie tylo zbáwienie/ ále y doskonáłość wielka dostąpiona w nich bydź może) nie Iezuitom ludźiom bácżnym/ y ktorzy wiedzą co to iest zakonow potwierdzenie od Apostolskiey stolice/ ále ládáco bez rozmysłu y sumnienia ná drugich mowiącemu komu innemu własná. Rozdział Trzeci Rozdział ROZDZIAL CZWARTY. Trzeći árgument Plebański ná przećiw szkołom Iezuickim w Krákowie iest/ że się mu sposob náuczá- nia Czwarty. nia ludźi młodych/ ktory Iezuići we swych szkołách záchowywáią/ niepodoba/ bo Grámatykę porożdźieláli/ reguł trudnych bez potrzeby wniey nácżynili; dług onąż młodź zábawiaią.
NA to sie iemu krotko ále węzłowáto odpowiáda/ że ieśli źle Iezuići vcżą/ to
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 24
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
.
Summa Reguły Jezuickiej prawdziwie ta jest/ ale nie zupełna. Bo acz ten jest naprzedniejszy cel zakonu tego/ wiarę świętą szczepić gdzie jej nie masz/ i onej bronić gdzie jest przesladowana; ale też prócz tego zostawił Z. Fundator w tejże regule/ insze obowiązki zakonowi temu. przetoż stej summy przeciw szkołom Jezuickim nic się konkludować nie może. Ślubują Jezuici iść do nauczenia wiary Pogan/ i do nawracania Heretyków toć innych dobrych uczynków miedzy Katolikami/ dla pożytku Kościoła Bożego/ czynić niemają. Zły Logik P. Pleban/ zapomniał Dialektyki; bawiąc się nowinamiSam Micanus inaczej argumentować uczy. I gdy bymu były mgłą niechęci przeciwko Jezuitom/
.
Summa Reguły Iezuickiey prawdźiwie tá iest/ ále nie zupełna. Bo ácż ten iest naprzednieyszy cel zakonu tego/ wiárę świętą szcżepić gdźie iey nie mász/ y oney bronić gdźie iest przesládowána; ále tesz procz tego zostáwił S. Fundator w teyże regule/ insze obowiązki zakonowi temu. przetosz ztey summy przećiw szkołom Iezuickim nic sie konkludowáć nie może. Slubuią Iezuići iść do náuczenia wiáry Pogan/ y do náwracánia Heretykow toć innych dobrych vcżynkow miedzy Kátholikámi/ dla pożytku Kośćioła Bożego/ czynić niemáią. Zły Logik P. Pleban/ zápomniał Dyálektyki; báwiąc się nowinámiSam Micánus inácżey árgumentowáć vcży. I gdy bymu były mgłą niechęći przećiwko Iezuitom/
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 29
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
na potym nè, maledicendo illis, quibus Dominus benedixit (jako mówi in simili Z. Bonauentura) benedictionem perdatis coelitus repromissam, et maledictionem incirratis aeternam; Czego was P. Boże uchowaj. VALETE. Rozdział Dwunasty Rozdział PRZYWILEJ PLEBAŃSKI
Prawdą Deklarowany. Przez JOSEFA PIEKNORZECKIEGO. To jest Respons na wtóry dyskurs Plebański PRZYWILEJ NAZWANY Przeciw Jezuickim Szkołom Krakowskim. Podany do Druku za wiadomością i wyraźnym dozwoleniem urzędu Duchownego. WPOZNANIV. Roku Pańskiego/ 1647.
RESPONS NA WTÓRY DySKURS PLEBAŃSKI Przywilej Nazwany.
PIęć rzeczy ma ten dobry człowiek przez maszkarę Plebańską gadający wtym dyskursie swym wtórym. Naprzód triumfuje/ że we swym Gratysie pokazał (jako powiada) gruntownie i wywodnie/
ná potym nè, maledicendo illis, quibus Dominus benedixit (iáko mowi in simili S. Bonauentura) benedictionem perdatis coelitus repromissam, et maledictionem incirratis aeternam; Czego was P. Boże vchoway. VALETE. Rozdział Dwánasty Rozdział PRZYWILEY PLEBANSKI
Prawdą Deklarowany. Przez IOSEPHA PIEKNORZECKIEGO. To iest Respons ná wtory dyskurs Plebáński PRZYWILEY NAZWANY Przećiw Iezuickim Szkołom Krákowskim. Podany do Druku zá wiadomośćią y wyraźnym dozwoleniem vrzędu Duchownego. WPOZNANIV. Roku Páńskiego/ 1647.
RESPONS NA WTORY DISKVRS PLEBANSKI Przywiley Názwány.
PIęć rzecży ma ten dobry człowiek przez mászkárę Plebanską gadaiący wtym dyskurśie swym wtorym. Naprzod tryumfuie/ że we swym Gratyśie pokazał (iáko powiáda) gruntownie y wywodnie/
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 66
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
Fundatory; i że Król Jagiełło na to onę fundował/ aby Królestwo to ozdobił ludźmi uczonemy aby była jako perła jaka nauk wszytkich; aby była studnica nauk zktórychby czerpali wszyscy i że nic nie wątpił że ta sprawa poddanym jego pożytek przynieść miała. Wszytko to dobrze P. Plebanie/ ale tu nie masz nic przeciwko szkołom Jezuickim: którzy to przyznawają że ta Akademia od wielkiego monarchy Jagiella Króla/ i od świątobliwego żywota Królowej zonej jego jest fundowana: i życzą aby ta perła/ nigdy glancu swego nie odmieniała; i wiednejże zawzdy cenie/ jako i dawno była; i aby ta studnica nie tylko nie oschła/ ale żeby wniej zdrojów wód
Fundatory; y że Krol Iágiełłó ná to onę fundował/ áby Krolestwo to ozdobił ludźmi vczonemy áby byłá iáko perłá iáká náuk wszytkich; áby była studnicá náuk zktorychby czerpáli wszyscy y że nic nie wątpił że tá spráwá poddánym iego pożytek przynieść miáłá. Wszytko to dobrze P. Plebanie/ ále tu nie masz nic przećiwko szkołom Iezuickim: ktorzy to przyznawaią że ta Akádemia od wielkiego monarchy Iágiella Krola/ y od świątobliwego żywota Krolowey zoney iego iest fundowana: y życzą áby ta perłá/ nigdy gláncu swego nie odmieniáłá; y wiedneyże záwzdy cenie/ iáko y dawno byłá; y áby tá studnicá nie tylko nie oschłá/ ále żeby wniey zdroiow wod
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 72
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
są takąż intencją fundowane/ Tak Kościoły i tym miejsca podobne dla tychże przyczyn słusznie się Koronnemi zwać mają/ gdyż prawdziwie takimi są a przecię jednak wolno inne takież budować i zakładać; gdyż także dla pożytku pospolitego Koronnego/ jako i dawniejsze zakładane bywają. Przetoż ten dowód Plebański nic nie waży przeciw szkołom Jezuickim w Krakowie. Baczyłci to dobrze sam P. Pleban/ i przetoż drugiego kawałka tegoż przywileju dobywa/ wktórym Król Jagiełło postanawia/ aby wszyscy studenci i żacy do Krakowa przyjeżdżający i tam się uczący swego Rektora mieli/ któryby miał nad nimi jurysdykciją: któryby ich wrzeczach miejskich sądził: któregoby
są tákąż intencyą fundowáne/ Ták Kośćioły y tym mieyscá podobne dla tychże przyczyn słusznie się Koronnemi zwáć máią/ gdyż prawdźiwie tákimi są á przećię iednak wolno inne takiesz budowáć y zákładáć; gdysz tákże dla pozytku pospolitego Koronnego/ iáko y dawnieysze zakłádane bywáią. Przetosz ten dowod Plebáński nic nie waży przećiw szkołom Iezuickim w Krákowie. Baczyłći to dobrze sam P. Pleban/ y przetosz drugiego káwałka tegosz przywileiu dobywa/ wktorym Krol Iágełło postánawia/ áby wszyscy studenci y żacy do Krákowá przyieżdżáiący y tám się vczący swego Rektorá mieli/ ktoryby miał nád nimi iurisdykciyą: ktoryby ich wrzeczách mieyskich sądźił: ktoregoby
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 73
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
bardzo dobrze/ i świątobliwie/ Król ten mądry postanowił; i przyznawają to Jezuici że tak jest bo któż kiedy fundował jakie zgromadzenie nowe ludzi/ bądź duchownych/ bądź świeckich/ przełożonego onym nie dawszy? Studenci bez Rektora/ jako ciało beż głowy/ abo trzoda bez pasterza być nie mogli. ale to co przeciw szkołom Jezuickim? Mówi P. Pleban przeciw; I bardzo/ bo gdzieby szkoły Jezuickie w Krakowie trwać miały/ toby dwaj Rektorowie/ a nie jeden bbyli; zaczym karność i dobry rząd miedzy studenty żadną miarą zachować by się nie mógł/ czego chciał Jagieł i dla tego onym Rektora naznaczył. Odpowiadam. Mówił Król Jagiełło
bárdzo dobrze/ y świątobliwie/ Krol tęn mądry postánowił; y przyznawáią to Iezuići że ták iest bo ktosz kiedy fundował iákie zgromadzenie nowe ludźi/ bądź duchownych/ bądź świeckich/ przełożonego onym nie dawszy? Studenći bez Rektorá/ iáko ćiáło beż głowy/ ábo trzodá bez pásterzá być nie mogli. ále to co przećiw szkołom Iezuickim? Mowi P. Pleban przećiw; I bárdzo/ bo gdźieby szkoły Iezuickie w Krákowie trwáć miáły/ toby dwáy Rektorowie/ á nie ieden bbyli; záczym kárność y dobry rząd miedzy studenty żadną miárą záchowáć by się nie mogł/ czego chćiał Iágieł y dla tego onym Rektorá naznáczył. Odpowiadam. Mowił Krol Iágiełło
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 74
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
Z. Piotra uczącym/ wtym nie przeczyła/ a w świętej zgodzie/ jako i tamta tak wielka i zacna/ znimi żyła; pomagając sobie robić około dobra pospolitego. Widzieć tedy każdy może ztego/ co się na przywilej Jagiełłów odpowiedziało:/ jak słaby fundament mają Panowie Akademicy zniego/ do kontradykowania szkołom Jezuickim Krakowskim. Ze zaś od stolice Apostołskiej żadnego takiego przywileju Panowie Akademicy nie mają/ ab ysie owym tylko samym a niekomu innemu uczyć młodź wKrakowie godziło/ bardzo szę dobrze wyjawilo gdy wtymze Roku 1626. otosz Panowie Akademicy suplikowali Ojcu świętemu/ aby im dał mandat/ de manu tenendo in possessione legendi priuatiue ad Patres
S. Piotrá vczącym/ wtym nie przeczyłá/ á w świętey zgodźie/ iáko y támtá ták wielka y zacná/ znimi żyłá; pomagaiąc sobie robić około dobrá pospolitego. Widźieć tedy káżdy może ztego/ co sie ná przywiley Iágiełłow odpowiedźiało:/ iák słáby fundáment máią Pánowie Akádemicy zniego/ do kontrádykowánia szkołom Iezuickim Krákowskim. Ze záś od stolice Apostolskiey żadnego tákiego przywileiu Pánowie Akádemicy nie máią/ áb ysie owym tylko sámym á niekomu innemu vczyć młodź wKrákowie godźiło/ bárdzo szę dobrze wyiáwilo gdy wtymze Roku 1626. otosz Pánowie Akádemicy supplikowáli Oycu świętemu/ áby im dał mandat/ de manu tenendo in possessione legendi priuatiue ad Patres
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 78
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
/ dobru pospolitemu nie mniej jako i oni dawni życzą. Lecz iż widzą/ że bez ich pensyj Mistrzów w Krakowie/ napożytek pospolity przybędzie/ za otworzeniem szkół Jezuickich/ i Akademią ta pożyteczną emulacją sama się reformować będzie: dla tego/ a nie dla połowu faworów/ z pensjami się nie ozywają/ i szkołom Jezuickim w Krakowie nie kontradykują. Gdy P. Pleban dla zdrowia corporis humani powie u chorego swą sentencją o przyczynach choroby jego Dyskurując/ i o zdrowiu radząc/ darmo nie odyidzie; i tu słuszna/ gdy de periculo corporis Academiae totius, nobilioris multo corporibus priuatorum, radzi/ i swą sentencją periculorum Academiae inter causas alias milczenie
/ dobru pospolitemu nie mniey iáko y oni dawni życzą. Lecz iż widzą/ że bez ich pensyi Mistrzow w Krákowie/ nápożytek pospolity przybędzie/ zá otworzęniem szkoł Iezuickich/ y Akádemią tá pożytecżną emulácyą sámá się reformowáć będźie: dla tego/ á nie dla połowu faworow/ z pensyámi sie nie ozywáią/ y szkołom Iezuickim w Krákowie nie kontradykuią. Gdy P. Pleban dla zdrowia corporis humani powie v chorego swą sentencyą o przycżynách choroby iego dyszkuruiąc/ y o zdrowiu rádząc/ dármo nie odyidźie; y tu słuszna/ gdy de periculo corporis Academiae totius, nobilioris multo corporibus priuatorum, rádzi/ y swą sentencyą periculorum Academiae inter causas alias milczęnie
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 117
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
że sławy Jezuickiej nasiękanej zgotowanego/ dla lepszego smaku/ sławy dobrej Prałata tego/ nakrązać wtenże usiłuje. Lecz eksystymacjej dobrej człowieka tak wielkiego/ którego wysoki rozsądek/ i zacne przymioty/ wszytkym są znajome/ pisma takie u ludzi bacznych i wiadomych rzeczy namniej naruszyć nie mogą. Nie dla tego ten zacny Biskup nie przeczy szkołom Jezuickim wKrakowie/ żeby się nie miał we swej powinności żarliwie poczuwać/ bo przez szpary patrzyć/ gdyby widział one Akademii/ abo wolnościom Koronnym być szkodliwe/ ale że jako ten/ który się tak Teologiej jako i prawa dobrze uczył/ wie dobrze władza stolice Apostołskiej nad szkołami/ i że jej w Akademiach świata wszytkiego/
że sławy Iezuickiey násiękáney zgotowánego/ dla lepszego smáku/ sławy dobrey Práłatá tego/ nákrązáć wtenże vśiłuie. Lecz exystymácyey dobrey człowieká ták wielkiego/ ktorego wysoki rozsądek/ y zacne przymioty/ wszytkym są znáiome/ pismá tákie v ludźi bácznych y wiádomych rzecży namniey náruszyć nie mogą. Nie dla tego ten zacny Biskup nie przecży szkołom Iezuickim wKrákowie/ żeby się nie miał we swey powinnośći żárliwie poczuwáć/ bo przez spáry pátrzyć/ gdyby widźiał one Akádemiey/ ábo wolnośćiom Koronnym bydź szkodliwe/ ále że iáko ten/ ktory się ták Theologiey iáko y práwá dobrze vczył/ wie dobrze władza stolice Apostolskiey nád szkołámi/ y że iey w Akádemiách świátá wszytkiego/
Skrót tekstu: SzemGrat
Strona: 118
Tytuł:
Gratis plebański
Autor:
Fryderyk Szembek
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1627
Data wydania (nie wcześniej niż):
1627
Data wydania (nie później niż):
1627
