, bywszy na niebie królową, Choć nazbyt te boginie swej wierzyły cerze, Nie da metu Junonie, Palladzie, Wenerze. Kwitnijże, mój Narcyzie, a twoich cnót woni Ani wicher, ani mróz zazdrościwy spłoni. Jakoś kwitnął w obozach, tak kwitnij i w Sączu, Ale nam trzeba wydać nowy kwiatek w kłączu. MNEMOSYNA
Panny! Wesoła wiosna, rzeki w bystrym szumie Zbiegają. Dzisia, która co może, co umie, Zaśpiewaj! Dziś piękny maj, świata delicyje! Dziś — nasze, panny! Jutro — Pan Bóg to wie, czyje.
Bieżą rzeki do morza, bieżą ludzkie lata, Dnia wczorajszego wiecznie niewrócona strata
, bywszy na niebie królową, Choć nazbyt te boginie swej wierzyły cerze, Nie da metu Junonie, Palladzie, Wenerze. Kwitnijże, mój Narcyzie, a twoich cnót woni Ani wicher, ani mróz zazdrościwy spłoni. Jakoś kwitnął w obozach, tak kwitnij i w Sączu, Ale nam trzeba wydać nowy kwiatek w kłączu. MNEMOSYNA
Panny! Wesoła wiosna, rzeki w bystrym szumie Zbiegają. Dzisia, która co może, co umie, Zaśpiewaj! Dziś piękny maj, świata delicyje! Dziś — nasze, panny! Jutro — Pan Bóg to wie, czyje.
Bieżą rzeki do morza, bieżą ludzkie lata, Dnia wczorajszego wiecznie niewrócona strata
Skrót tekstu: PotSielKuk_I
Strona: 112
Tytuł:
Sielanka
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
sielanki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1676
Data wydania (nie wcześniej niż):
1676
Data wydania (nie później niż):
1676
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
a Merkuriusz w Pannie Nasienie w Wrześniu dnia dziesiątego/ jedenastego/ dwunastego: gdy Miesiąc będzie we Lwie/ w domu dziesiątym. 3.
Trzeci Dzięgiel polny/ albo wodny: także we wszystkim wielkiemu jest podobny/ okrom tęgi że podczas żółto/ podczas biało kwitnie: a ktemu w każdej rzeczy/ w Liściu/ w Kłączu/ w Korzeniu mniejszy. Liścia jasno ziołowego/ nie jako ogródny/ ciemnozielonego. Korzeń też bielszy/ niżli w wielkim. Także smaku i zapachu wolniejszego od pierwszego. Miejsce.
ROście rad w paciepnych i w cienistych miejscach przy wodach/ i miejscach wilgotnych pod drzewy: w sadach i w ogrodach/ także na łąkach trawistych
á Merkuryusz w Pánnie Naśienie w Wrześniu dniá dźieśiątego/ iedenastego/ dwunastego: gdy Mieśiąc będźie we Lwie/ w domu dźieśiątym. 3.
Trzeći Dźięgiel polny/ álbo wodny: tákże we wszystkim wielkiemu iest podobny/ okrom tęgi że podczás żołto/ podczás biało kwitnie: á ktemu w káżdey rzeczy/ w Liśćiu/ w Kłączu/ w Korzeniu mnieyszy. Liśćia iásno źiołowego/ nie iáko ogrodny/ ćiemnoźielonego. Korzeń też bielszy/ niżli w wielkim. Tákże smáku y zapáchu wolnieyszego od pierwszego. Mieysce.
ROśćie rad w paćiepnych y w ćienistych mieyscách przy wodách/ y mieyscách wilgotnych pod drzewy: w sadách y w ogrodách/ tákże ná łąkách trawistych
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 86
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po ziemi się rozkładającego. Od spodku szarobłękitne/ jako liście Cynowodu/ albo Orlikowe: a na Wiosnę z ziemię pokazuje się rumianawe. Kłącza miąższego/ czczego/ kolankowatego/ jako trzcina/ wzwyż na trzy łokcie/ rumienne: wiele także odnóg i gałązek/ jako i pierwszy z siebie wydając. I Na tych jako na kłączu samym/ oganiste okołki sowite/ kwiecia żółtego/ niekiedy białego/ z których potym nasienie płaskoszerokie/ cienkie: jednak mięższejsze niżli Dzięgielu ogródnego/ i okrąglejsze. Korzeń zapachu słabego/ wszakże więtszego aniż liście i kłacze/ które żadnego/ albo barzo nieznacznego są. Liście. Kłącze. Księgi Pierwsze. Kwiat. Nasienie. Korzeń
po źiemi sie roskłádáiącego. Od spodku szárobłękitne/ iáko liśćie Cynowodu/ álbo Orlikowe: á ná Wiosnę z źiemię pokázuie sie rumiánáwe. Kłącza miąższego/ czczego/ kolankowátego/ iáko trzćiná/ wzwysz ná trzy łokcie/ rumienne: wiele tákże odnog y gáłązek/ iáko y pierwszy z śiebie wydáiąc. Y Ná tych iáko ná kłączu sámym/ ogániste okołki sowite/ kwiećia żołtego/ niekiedy białego/ z ktorych potym naśienie płáskoszerokie/ ćienkie: iednák mięższeysze niżli Dźięgielu ogrodnego/ y okrągleysze. Korzeń zapáchu słábego/ wszákże więtszego ániż liśćie y kłacze/ ktore żádnego/ álbo bárzo nieznácznego są. Liśćie. Kłącze. Kśięgi Pierwsze. Kwiát. Naśienie. Korzeń
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 99
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Co się snadnie z opisania każdego z osobna baczyć może. Przewłoka/ Rozdział 25. Kłącze.
PRzewłoka jest ziele mając kłącze stryfiaste/ mocne/ odnożyste/ i gałęziste. Liście które z korzenia pochodzi/ miesszejsze od własnego Dzięgielu/ na jednej stopce po pięci podługowate/ rozdzielne listeczki/ około ząbkowate: ale co na kłączu okrągłe jest/ przez których środek pręt przechodzi/ jak w Pępowniku baczymy/ ząbkowania żadnego około krajów nie mają. Pod tymisz listeczkami pręt kolankowaty/ mając na wierzchu oganiste okołki/ jako u Kopru Włoskiego/ z tych kwiatki białe wykwitają/ z których potym nasienie obłe i kończaste/ smaku ostrego/ i trochę gorzkiego. Tego
. Co sie snádnie z opisánia káżdego z osobná baczyć może. Przewłoká/ Rozdźiał 25. Kłącze.
PRzewłoká iest źiele máiąc kłącze stryfiáste/ mocne/ odnożyste/ y gáłęźiste. Liśćie ktore z korzeniá pochodźi/ miesszeysze od własnego Dźięgielu/ ná iedney stopce po pięći podługowate/ rozdźielne listeczki/ około ząbkowáte: ále co ná kłączu okrągłe iest/ przez ktorych środek pręt przechodźi/ iák w Pępowniku baczymy/ ząbkowánia żadnego około kráiow nie máią. Pod tymisz listeczkámi pręt kolankowáty/ máiąc ná wierzchu ogániste okołki/ iáko v Kopru Włoskiego/ z tych kwiatki białe wykwitáią/ z ktorych potym naśienie obłe y kończáste/ smáku ostrego/ y trochę gorzkiego. Tego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 101
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
popielaty: we wnątrz blado zielonawy: Soku żółtego jako Zołc: Smaku ostro korzennego i gorzkiego/ w usta i w język szczypiacy/ pachniący. Piszą niektórzy/ iż w Księżycu Sierpniu/ gdy Słońce w znaku niebieskim Pannie pierwszych dziesięć stopni wznidzie. Liście/ Kłącze/ i z swymi gałązkami/ także drzeń który w kłączu jest/ ma obfitość w sobie Soku lipkiego/ i jako kadzidło kramne pachniącego. I przeto niektórzy z uczonych (ale omylnie i źle) rozumieli go być. Leczy wrzodem Herkulesowym albo Herkuleą. O czym się szyrzej przypomni Soku jego. Miejsce.
ROście pospolicie na górach wysokich/ i nad potokami z gór spadającymi/ jednak
.
popieláty: we wnątrz bládo źielonáwy: Soku żołtego iáko Zołc: Smáku ostro korzennego y gorzkiego/ w vstá y w ięzyk sczypiacy/ pachniący. Piszą niektorzy/ iż w Kśiężycu Sierpniu/ gdy Słońce w znáku niebieskim Pánnie pierwszych dźieśięć stopni wznidźie. Liśćie/ Kłącze/ y z swymi gáłąskámi/ tákże drzeń ktory w kłączu iest/ ma obfitość w sobie Soku lipkiego/ y iáko kádźidło kramne pachniącego. Y przeto niektorzy z vczonych (ále omylnie y źle) rozumieli go być. Lecży wrzodem Herkulesowym álbo Herkuleą. O czym sie szyrzey przypomni Soku iego. Mieysce.
ROśćie pospolićie ná gorách wysokich/ y nád potokámi z gor spadáiącymi/ iednák
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 114
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
To jest/ w dziewiątym/ trzynastym/ i siedmnastym/ w domu dwudziestym i ośmym. Kwiat i Nasienie zbierane ma być gdy Słońce i Miesiąc w Wagę Niebieską wstąpią. Przyrodzenie.
NAsienie Zapaliczki/ jest przyrodzenia rozgrzewającego i scieńszającego/ ma i cierpkość w sobie/ same jąderka póki jeszcze świeże/ także i Drżeń w Kłączu. Liście i z Kłączem żadnego użytku nie dają. Korzenia a Soku z niego nawięcej używamy/ który rozgrzewa/ rozprawuje i cieńczy/ rozwodnia/ rozsiekuje/ rozpędza/ przenikając purguje/ i wyciąga z głębokości rzeczy tkwiące w ciele. Moc i skutki.
Kłącze tego ziela i z okołkami swemi/ niżliby przeźrzało i do
To iest/ w dźiewiątym/ trzynastym/ y śiedmnastym/ w domu dwudźiestym y osmym. Kwiát y Naśienie zbieráne ma być gdy Słońce y Mieśiąc w Wagę Niebieską wstąpią. Przyrodzenie.
NAśienie Zapaliczki/ iest przyrodzenia rozgrzewáiącego y zćieńszáiącego/ ma y ćierpkość w sobie/ sáme iąderká poki iescze świeże/ tákże y Drżeń w Kłączu. Liście y z Kłączem żadnego vżytku nie dáią. Korzeniá á Soku z niego nawięcey vżywamy/ ktory rozgrzewa/ rospráwuie y ćieńczy/ rozwodnia/ rozśiekuie/ rospądza/ przenikáiąc purguie/ y wyćiąga z głębokośći rzeczy tkwiące w ćiele. Moc y skutki.
Kłącze tego źiela y z okołkámi swemi/ niżliby przeźrzáło y do
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 179
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
próg łona/ i w krok co nacieplej przykładając czyni. (Plat) Miesięczną zbudza
Miesięczną chorobę Paniam zastanowioną/ z przyczyny zimnej/ wywodzi/ naparzając się w tym zielu w winie warzonym. Sok z Górzyszu/ albo Żywica z Wieprzyńca. Sok dwój.
Dwojaki Sok z tego ziela bywa. Jeden który się tak na kłączu/ jako na korzeniu jego skrzepły znajduje/ jako Żywica jaką. A ten potężniejszy daleko jest w swych skutkach/ i trwalszy niżli drugi/ który bądź z ziela jego samego/ bądź z korzenia bywa wyżęty. Nauka używania
Ten w trunku ma być/ albo z Migdałami gorzkimi/ albo z Rutą/ albo z ciepłym chlebem
prog łoná/ y w krok co naćiepley przykłádáiąc czyni. (Plat) Mieśięczną zbudza
Mieśięczną chorobę Pániam zástánowioną/ z przyczyny źimney/ wywodźi/ náparzáiąc sie w tym zielu w winie wárzonym. Sok z Gorzyszu/ álbo Zywicá z Wieprzyńcá. Sok dwoy.
Dwoiáki Sok z tego źiela bywa. Ieden ktory sie ták ná kłączu/ iáko ná korzeniu iego skrzepły znáyduie/ iáko Zywicá iáką. A ten potężnieyszy dáleko iest w swych skutkách/ y trwálszy niżli drugi/ ktory bądź z źiela iego sámego/ bądź z korzeniá bywa wyżęty. Náuká vzywánia
Ten w trunku ma być/ álbo z Migdałámi gorzkimi/ álbo z Rutą/ álbo z ćiepłym chlebem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 199
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
stopniu Byka/ albo w piątym Wagi/ albo w ośmym Niedzwiadka. Wybór.
BIały korzeń/ przodek ma przed czarnym/ a ten który Soku pełny jest/ czerstwy nie pomarszczony. Suchy też jest dobry/ który czyrwiem nie jest stoczony/ smaku korzennego/ usta i język rozpalającego/ zapachu wdzięcznego. Owoc na średnim kłączu ma do używania przystojny. A który po odnogach i gałązkach bywa niesposobny. Między sokmi przodek ten trzyma/ który jest nagorzkniejszy/ we wnątrz biały/ zwierzchu listowaty/ abo żółtawy/ lekki/ gładki/ tłusty/ kruchy/ do rozpuszczenia snadny/ zapachu mocnego i przykrego. Ten Sok dwojaki bywa/ z korzenia i
stopniu Byká/ álbo w piątym Wagi/ álbo w osmym Niedzwiadká. Wybor.
BIały korzeń/ przodek ma przed czarnym/ á ten ktory Soku pełny iest/ czerstwy nie pomarsczony. Suchy też iest dobry/ ktory czyrwiem nie iest stoczony/ smáku korzennego/ vstá y ięzyk rospaláiącego/ zapáchu wdźięcznego. Owoc ná średnim kłączu ma do vżywánia przystoyny. A ktory po odnogách y gáłąskách bywa niesposobny. Między sokmi przodek ten trzyma/ ktory iest nagorzknieyszy/ we wnątrz biały/ zwierzchu listowáty/ ábo żołtáwy/ lekki/ głádki/ tłusty/ kruchy/ do rospusczenia snádny/ zapáchu mocnego y przykrego. Ten Sok dwoiáki bywa/ z korzeniá y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 227
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tak Ziołopisów/ jako Lekarzów i Aptekarzów mniemania/ którzy go z Zielem Lakotynym mieszają. To tedy Ziele ma korzenie niemałe/ rozdzielne/ i odnogate/ i na palec wzmiąsz/ podczas mięższejsze. Rózgi obłej/ miąższej/ na dwa/ podczas na trzy łokcie wysokiej/ we wnątrz czczej/ podobnej Dzięgielowemu/ albo Kopru Włoskiego Kłączu/ odnogi z siebie puszczające. Liścia Pietruszczanemu/ albo Opichowemu podobnego/ tylko więtszego/ szerszego/ głębiej wykrojonego/ a zieloności jaśniejszej. Na wierzchu okołki niemałe. w Lipcu Kwiatem żółtym/ jako Kopr Włoski/ albo i swojski kwitnące/ z których potym Nasienie bywa lekkie/ szerokie/ podobne Dzięgielowemu nasieniu/ tak że jedno
ták Ziołopisow/ iáko Lekárzow y Aptekárzow mniemánia/ ktorzy g^o^ z Zielem Lákotynym mieszáią. To tedy Ziele ma korzenie niemáłe/ rozdźielne/ y odnogáte/ y ná pálec wzmiąsz/ podczás mięższeysze. Rozgi obłey/ miąższey/ ná dwá/ podczás ná trzy łokćie wysokiey/ we wnątrz czczey/ podobney Dźięgielowemu/ álbo Kopru Włoskiego Kłączu/ odnogi z śiebie pusczáiące. Liśćia Pietrusczánemu/ álbo Opichowemu podobnego/ tylko więtszego/ szerszego/ głębiey wykroionego/ á źielonośći iáśnieyszey. Ná wierzchu okołki niemáłe. w Lipcu Kwiátem żołtym/ iáko Kopr Włoski/ álbo y swoyski kwitnące/ z ktorych potym Naśienie bywa lekkie/ szerokie/ podobne Dźięgielowemu naśieniu/ ták że iedno
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 240
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jaglaste/ albo krupiate/ i pomykające się/ a ciało szpecące/ spądza i goi wodą/ albo juchą z tego wszystkiego ziela warzonego/ obmywając po Pełni księżyca na schodzie/ to jest: na trzeciej kwadrze. Ślinóg:
Ślinogorz/ albo wrzód w garle leczy/ Ocet pijąc/ któryby w Trzcinie/ albo w Kłączu Lubczykowym/ przez cztery a dwadzieścia godzin/ był zachowany. Maść. Ranom wszelakim ziadowiczonym.
Rany zadowiczone/ tak cięte/ sztychowe/ jako z postrzałów jadem napuszczonych/ dziwnym sposobem leczy: osobliwie palenie zbytnie w ranach uśmierza/ kwiecie świeże Lubczykowe/ z olejem Terpentynowym/ na Marmorze tak utarte/ że będzie własne jako maść
iagláste/ álbo krupiáte/ y pomykáiące sie/ á ciáło szpecące/ spądza y goi wodą/ álbo iuchą z tego wszystkiego źiela wárzonego/ obmywáiąc po Pełni kśiężycá ná schodźie/ to iest: ná trzećiey kwadrze. Slinog:
Slinogorz/ álbo wrzod w gárle leczy/ Ocet piiąc/ ktoryby w Trzćinie/ álbo w Kłączu Lubsczykowym/ przez cztyry á dwádźieśćiá godźin/ był záchowány. Máść. Ránom wszelákim ziádowiczonym.
Rány zádowiczone/ ták ćięte/ sztychowe/ iáko z postrzałow iádem nápuszczonych/ dźiwnym sposobem leczy: osobliwie palenie zbytnie w ránách vśmierza/ kwiećie świeże Lubsczykowe/ z oleiem Terpentynowym/ ná Mármorze ták vtárte/ że będźie własne iáko máść
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 244
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
