podlegała Książętom Austriackim, z pod których mocy w roku 1308. się wybiła. Najpierwszy Gwilhelm Tell zbuntował kanton swój Schwic albo Szwajsz, skąd Szajcarami są nazwani, i zmówiwszy się z innemi Kantonami, Austriaków wypędzili, Wojsko ich zbiwszy, i samego Książęcia Alberta zabili. I tak 13. Kantonów złączywszy się Rzeczpospolitą uformowało. Kantony albo Powiaty Szwajcarskie są te: Berna, Basilea, Friburg, Tigurum, Soludurum, Szweic, Zugh, Underwald, Ury, Glarys, Schafhaufen, Apenzell, Lucerna. Do konfederatów prżystąpiło Opactwo Z. Galla, i inne miasta. Nadto Prowincja Vallesia, Retia, albo Grizones, Vallis Tellina, i inne miasta częścią
podlegałá Xiążętom Austryackim, z pod ktorych mocy w roku 1308. się wybiłá. Naypierwszy Gwilhelm Tell zbuntował kánton swoy Schwitz álbo Szwaysz, zkąd Szaycárámi są názwáni, y zmowiwszy się z innemi Kantonami, Austryakow wypędzili, Woysko ich zbiwszy, y sámego Xiążęciá Albertá zábili. I ták 13. Kantonow złączywszy się Rzeczpospolitą uformowało. Kántony álbo Powiáty Szwáycárskie są te: Berná, Básilea, Friburg, Tigurum, Soludurum, Szweitz, Zugh, Underwald, Uri, Gláris, Schafhaufen, Appenzell, Lucerná. Do konfederatow prżystąpiło Opactwo S. Gallá, y inne miastá. Nadto Prowincya Vallesia, Rhetia, álbo Grizones, Vallis Tellina, y inne miastá częścią
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, równiny są bardzo żyzne, gdzie zboża, i winnice dosyć się dobrze Szwajcarom udają; przy tym jeziora i rzeki między temiż górami prawie wszędzie z wyższych miejsc spływają.
Szwajcarowie w swoim związku czynią Rzeczpospolitę potężną, równającą się w siłach,innym w Europie znaczniejszym Rzeczompospolitym: ta się zaś składa z trzynastu Powiatów nazwanych Kantony, które prawie tyleż są Rzeczamipospolitemi udzielnemi, w rządach jedna od drugiej niedependującemi; ale gdzie zachodzi interes ściągający się do całości, obrony, i wolności wszystkich, wtedy wszyscy wziąwszy się za ręce, i podatkami, i żołnierzam, i prowiantami ratują swoję ojczyznę, i stają się w ten czas jednym i nierozdzielnym ciałem Rzeczypospolitej
, rowniny są bardzo żyzne, gdzie zboża, y winnice dosyć się dobrze Szwaycarom udaią; przy tym ieziora y rzeki między temiż gorami prawie wszędzie z wyższych mieysc spływaią.
Szwaycarowie w swoim związku czynią Rzeczpospolitę potężną, rownaiącą się w siłach,innym w Europie znacznieyszym Rzeczompospolitym: ta się zaś składa z trzynastu Powiatow nazwanych Kantony, ktore prawie tyleż są Rzeczamipospolitemi udzielnemi, w rządach iedna od drugiej niedependuiącemi; ale gdzie zachodzi interes ściągaiący się do całości, obrony, y wolności wszystkich, wtedy wszyscy wziąwszy się za ręce, y podatkami, y żołnierzam, y prowiantami ratuią swoię oyczyznę, y staią się w ten czas iednym y nierozdzielnym ciałem Rzeczypospolitey
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 54
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
, i żołnierzam, i prowiantami ratują swoję ojczyznę, i stają się w ten czas jednym i nierozdzielnym ciałem Rzeczypospolitej. Rząd w Kantonach biorąc w szczególności, nie w każdym jest jednakowy: w niektórych Arystokratyczny, w niektórych Demokratyczny. Toż samo u nich dzieje się z Religią, która nie wszędzie jest jedna: Cztery Kantony są Dysydentskie, dwa w których połowa Dysydentów, połowa Katolików znajduje się, siedem innych Katolickich które niżej jakie są, wyrażają się. KARTA VII.
Szwajcarowie co do obyczajów są szczerzy, lubo nie ze wszystkim manierni, wolności swojej, aby w niczym nienaruszona zostawała, skrupulatnie przestrzegający, słowni, zacięci w swoich zdaniach,
, y żołnierzam, y prowiantami ratuią swoię oyczyznę, y staią się w ten czas iednym y nierozdzielnym ciałem Rzeczypospolitey. Rząd w Kantonach biorąc w szczegulności, nie w każdym iest iednakowy: w niektorych Arystokratyczny, w niektorych Demokratyczny. Toż samo u nich dzieie się z Religią, ktora nie wszędzie iest iedna: Cztery Kantony są Dyssydentskie, dwa w ktorych połowa Dyssydentow, połowa Katolikow znayduie się, siedem innych Katolickich ktore niżey iakie są, wyrażaią się. KARTA VII.
Szwaycarowie co do obyczaiow są szczerzy, lubo nie ze wszystkim manierni, wolności swoiey, aby w niczym nienaruszona zostawała, skrupulatnie przestrzegaiący, słowni, zacięci w swoich zdaniach,
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 55
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
III. ZURYCH. IV. SZAFHUS, wszystkie te cztery są Religii Protestanckiej. V. GLARYS. VI. APENZELsą po połowie Katolicy, po połowie Protestanci. VII. SOLOTURN. VIII. FRYBURG. IV. LUCERNE. X. ZUG. XI. SZWIC. XII. URY. XIII. UNDERWALD te siedm ostatnie Kantony są Katolickie. a. Kraj Gryzones nazwany sprzymierzony Szwajcarom według swoich praw, przywilejów, i wolności rządzący się, ma sobie przyległą Prowincją nazwaną, ¤ Watelinę. b. Walezją. c. Biennę d. Hrabstwo Neuschatel należące teraz do Króla Pruskiego. e. Miasto i Rzeczpospolitę Geneweńską. f. Miasto Z. Galla
III. ZURYCH. IV. SZAFHUS, wszystkie te cztery są Religii Protestanckiey. V. GLARIS. VI. APPENZELsą po połowie Katolicy, po połowie Protestanci. VII. SOLOTURN. VIII. FRYBURG. IV. LUCERNE. X. ZUG. XI. SZWITZ. XII. URY. XIII. UNDERWALD te siedm ostatnie Kantony są Katolickie. a. Kray Gryzones nazwany sprzymierzony Szwaycarom według swoich praw, przywileiow, y wolności rządzący się, ma sobie przyległą Prowincyą nazwaną, ¤ Watelinę. b. Walezyą. c. Biennę d. Hrabstwo Neüschatel należące teraz do Krola Pruskiego. e. Miasto y Rzeczpospolitę Geneweńską. f. Miasto S. Galla
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 56
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Hrabstwo Neuschatel należące teraz do Króla Pruskiego. e. Miasto i Rzeczpospolitę Geneweńską. f. Miasto Z. Galla. g. Opactwo Z. Galla, które jest cząstką Kantonu Apenzel. P. Które są znaczniejsze miasta w Szwajcarach? O. Są te dziewiętnaście, z których pierwsze jedynaście tak się, jako i Kantony nazywają: ostatnie trzy mają swoje denominacje od Krajów skonfederowanych z Szwajcarami, temi zaś są znaczone liczbami. 1. Bern. 2. Basilea. 3. Zurych. 4. Szafhus. 5. Glarys. 6. Apenzel. 7. Soloturn. 8. Friburg. 9. Lucern. 10. Zug. 11
Hrabstwo Neüschatel należące teraz do Krola Pruskiego. e. Miasto y Rzeczpospolitę Geneweńską. f. Miasto S. Galla. g. Opactwo S. Galla, ktore iest cząstką Kantonu Appenzel. P. Ktore są znacznieysze miasta w Szwaycarach? O. Są te dziewiętnaście, z ktorych pierwsze jedynaście tak się, iako y Kantony nazywaią: ostatnie trzy maią swoie denominacye od Kraiow skonfederowanych z Szwaycarami, temi zaś są znaczone liczbami. 1. Bern. 2. Basilea. 3. Zurich. 4. Szafhus. 5. Glaris. 6. Appenzel. 7. Soloturn. 8. Friburg. 9. Lucern. 10. Zug. 11
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 56
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Kaire R. 241 Kaldetraon G. 29 Kale 40 Kaliary 62 KALIFORNIA 245 Kalisz 123 Kallundburg 89 Kalmar 99 Kama R. 105 Kamboja 232 Kambridga 83 Kameracen-Bisk. 67 Kamieniec Pod. 183 Kamieniec Lit 183. 210 Kampen 75 KAMSZATKA 231 Kanaryiskie W. 238 KANADA 245 Kandanoe W. 105 Kandia W. 225 Kanton 233 Kantony Szwajcarskie 55 - Apenzel 56 - Bazylień. 56 - Berneński 55 - Friburg 56 - Glarys 56 - Lucernen 56 - Soloturn 56 - Szafhus 56 - Świc 56 - Underwald 56 - Ury 56 - Zug 56 - Zurych 55 Kanturia 83 Kantyn K. 241 Kap Biały 241 - Czarny 241 - Dobrej nadziei 241 -
Kaire R. 241 Kaldetraon G. 29 Kale 40 Kaliary 62 KALIFORNIA 245 Kalisz 123 Kallundburg 89 Kalmar 99 Kama R. 105 Kamboia 232 Kambridga 83 Kameracen-Bisk. 67 Kamieniec Pod. 183 Kamieniec Lit 183. 210 Kampen 75 KAMSZATKA 231 Kanaryiskie W. 238 KANADA 245 Kandanoe W. 105 Kandia W. 225 Kanton 233 Kantony Szwaycarskie 55 - Appenzel 56 - Bazylień. 56 - Berneński 55 - Friburg 56 - Glaris 56 - Lucernen 56 - Soloturn 56 - Szafhus 56 - Switz 56 - Underwald 56 - Ury 56 - Zug 56 - Zurich 55 Kanturia 83 Kantyn K. 241 Kap Biały 241 - Czarny 241 - Dobrey nadziei 241 -
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 238
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Pełne sale poetów i rózg poświęconych, A wdzięczność, i rodzone pięknej Kalliopy, Gdzie pojrzał, gdzie i stąpił, w jego zaraz tropy. Z tem opuścił Wiennę, nie bez żądze jakiej Dłuższego z nią kochania. Jako swej Itaki Odjeżdżając Ulisses, z miłości uprzejmej Upatrował w pół morza ostatnie jej dymy. Wnet helweckie kantony gospodą mu były, Że cieniami wiecznemi Alpes zawaliły, Co za tor miał Annibal, gdy pierwszy je kował, Co za przeszcie Wandali: wszystko upatrował. Stąd piękną Florencją i kwitnące pola Oglądał Lombardii, gdzie Po i Mozzola Ferarz buczny polewa, i gdzie na Adrii Miasto pływa bogate dziwnej Wenecji. Z wielkiem wszędy
Pełne sale poetów i rózg poświęconych, A wdzięczność, i rodzone pięknej Kalliopy, Gdzie pojrzał, gdzie i stąpił, w jego zaraz tropy. Z tem opuścił Wiennę, nie bez żądze jakiej Dłuższego z nią kochania. Jako swej Itaki Odjeżdżając Ulisses, z miłości uprzejmej Upatrował w pół morza ostatnie jej dymy. Wnet helweckie kantony gospodą mu były, Że cieniami wiecznemi Alpes zawaliły, Co za tor miał Annibal, gdy pierwszy je kował, Co za przeszcie Wandali: wszystko upatrował. Ztąd piękną Florencyą i kwitnące pola Oglądał Lombardyi, gdzie Po i Mozzola Ferarz buczny polewa, i gdzie na Adryi Miasto pływa bogate dziwnej Wenecyi. Z wielkiem wszędy
Skrót tekstu: TwarSRytTur
Strona: 43
Tytuł:
Zbiór różnych rytmów
Autor:
Samuel Twardowski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
pieśni
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1631 a 1661
Data wydania (nie wcześniej niż):
1631
Data wydania (nie później niż):
1661
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Kazimierz Józef Turowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Drukarnia "Czasu"
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1861
Restium, od Wici, Zerdzi, Laski, na której Ordynanse prezentowano, rzeczone: Tabory, po łacinie Plaustra, Currus: Obtaborować się, Plaustris cingi, muniri, Artykuły Wojskowe: pod rygórem Artykułów Wojskowych, Sub rigore Militari: Chalastra, Luźni zowią się Likse, Calones. Kwarta, od której Żołnierz Kwarciany: Kantony, Stanowiska, Stacje, Leże, Konsystencja, Wytchnienie, Noclegi: W ciągnieniu, wstępnym bojem, Komunikiem iść, alias bez Wozów, Jetko Żołd, Hyberna, Chleb zimowy, Dyspartymenta, Dystrybuta, Moderunek, albo Rynsztunek. Dymisa, alias Licencja Hetmana, lub Komendę mającego dana Żołnierzowi odjechania z Wojska dla Negocjacyj.
Restium, od Wici, Zerdzi, Laski, na ktorey Ordynanse prezentowano, rzeczone: Tabory, po łacinie Plaustra, Currus: Obtaborować się, Plaustris cingi, muniri, Artykuły Woyskowe: pod rygorem Artykułow Woyskowych, Sub rigore Militari: Chalastra, Luźni zowią się Lixae, Calones. Kwarta, od ktorey Zołnierz Kwarciany: Kantony, Stanowiska, Stacye, Leże, Konsystencya, Wytchnienie, Noclegi: W ciągnieniu, wstępnym boiem, Kommunikiem iść, alias bez Wozow, Ietko Zołd, Hyberna, Chleb zimowy, Dyspartymenta, Dystrybuta, Moderunek, albo Rynsztunek. Dimisa, alias Licencya Hetmana, lub Kommendę maiącego dana Zolnierzowi odiechania z Woyska dla Negocyacyi.
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 82
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
ten kraj między górami Alpes, i między rzekami. Góry przykre przepaściste, a wierzchołki mają z paszą wyśmienite, dlatego tam masła, mleka dosyć. Austriakowie tu panowali, ale że crudeliter, Roku 1508 te jarzmo zrzucili Helwetowie. Gvillelmus Tellus vulgo Tell swój Kanton Schwizt, albo Szwajsz zbuntował. Za nim i drugie poszły kantony, jakoto Kanton Ury, z racyj, że Gubernator Gyślerus Alberta Austriaka czapkę na lasce kazał adorować. Czego że nie uczynił, namieniony Gwilelm Fell, kazał Gyślerus jabłko na głowie Syna własnego ustrzelić, co szczęśliwie choć uczynił, jednak inkarcerowany, przeciesz uszedłszy, swój Kanton Schwic zbuntował i skonfederował z Ury i Underwaldem Kantonami
ten kray między gorami Alpes, y między rzekami. Gory przykre przepaściste, a wierzchołki maią z paszą wyśmienite, dlatego tam másła, mleka dosyć. Austryakowie tu panowali, ale że crudeliter, Roku 1508 te iarzmo zrzucili Helwetowie. Gvillelmus Tellus vulgo Tell swoy Kanton Schwizt, albo Szwaysz zbuntowáł. Za nim y drugie poszły kantony, iakoto Kanton Ury, z racyi, że Gubernator Gyslerus Alberta Austryaka czapkę na lásce kazał adorowáć. Czego że nie uczynił, namieniony Gwilelm Fell, kázał Gyslerus iabłko na głowie Syná własnego ustrzelić, co szczęśliwie choć uczynił, iednak inkarcerowany, przeciesż uszedłszy, swoy Kanton Schwitz zbuntował y skonfederował z Ury y Underwaldem Kantonami
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 249
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
, rybak. Kaimakan, substitut Wezera, albo vice-Wezer. Kair przednie Egiptu miasto, przedtym Memfis zwane. Kalcedona. Miejsce puste za kanałem wielkim, cypryssami zarosłe, gdzie przedtym miasto znaczne było. Kanony. działa wielkie. Kantar zowie się cug, albo sześć Wielbłądów, lubo mułów, lub osłów, ciężarami najuczonych. Kantony. stanowiska żołnierzy z eksakcjami. Kapidzi. Odźwierny, egzekutor. Kapidzi basza. przełożony kapidzich. Kara Mustafa. Wezer wielki, pod Wiedniem zbity. Karawana. Zgromaszenie wozów, Wielbłądów, okrętów, kiedy kupą towary, albo prowianty prowadzą. Kardasz. brat. Karem, mieszkanie żon, i dam Cesarskich. Karłowice,
, rybak. Kaimakan, substitut Wezera, albo vice-Wezer. Kair przednie Egiptu miasto, przedtym Memphis zwane. Kalcedona. Miejsce puste za kanałem wielkim, cypryssami zarosłe, gdzie przedtym miasto znaczne było. Kanony. działa wielkie. Kantar zowie się cug, albo sześć Wielbłądów, lubo mułów, lub osłow, ciężarami naiuczonych. Kantony. stanowiska żołnierzy z exakcyami. Kapidzi. Odźwierny, exekutor. Kapidzi basza. przełożony kapidzich. Kara Mustafa. Wezer wielki, pod Wiedniem zbity. Karawana. Zgromaszenie wozów, Wielbłądów, okrętów, kiedy kupą towary, albo prowianty prowadzą. Kardasz. brat. Karem, mieszkanie żon, y dam Cesarskich. Karłowice,
Skrót tekstu: GośPos
Strona: 354
Tytuł:
Poselstwo wielkie [...] Stanisława Chomentowskiego [...] od Augusta II [...] do Achmeta IV
Autor:
Franciszek Gościecki
Drukarnia:
Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1732
Data wydania (nie wcześniej niż):
1732
Data wydania (nie później niż):
1732
