viris, iaceo Thimocreon Rhodius. O Ludziach Mirabilia i Singularia
Bohdan na Dworze Książęcia Ostrogskiego Bazylego Wojewody Kijowskiego na śniadanie, ziadał czwiartkę skopa, pieczoną gęś, parę kurcząt, pieczenię wołową, syr, dwa chleby, trzy garce wypijał miodu. Na obiedzie 12 sztuk mięsa, cielenciny, baraniny, wieprzowiny, nie mało, kapłona, gęś, prosie, trzy pieczenie, wołową, baranią, cielęcą, wina i miodu 4 garce, oprócz piwa, gorzałki. Jadał smaczno i wieczerzę. Jączyński Soc: Jezu, in Manuscriptis.
KtórYM TRUCIZNA NIESZKODZIŁA
Trucizna Lekarstwem była Mitrydatesowi, który z dziecinnych lat trujących zażywając rzeczy po trochu, tak naturę przysposobił
viris, iaceo Thimocreon Rhodius. O Ludziach Mirabilia y Singularia
Bohdan na Dworze Xiążęcia Ostrogskiego Bazylego Woiewody Kiiowskiego na sniadanie, ziadał czwiartkę skopa, pieczoną gęś, parę kurcząt, pieczenię wołową, syr, dwa chleby, trzy garce wypiiał miodu. Na obiedzie 12 sztuk mięsa, cielenciny, baraniny, wieprzowiny, nie mało, kapłona, gęś, prosie, trzy pieczenie, wołową, baranią, cielęcą, wina y miodu 4 garce, oprucz piwa, gorzałki. Iadał smaczno y wieczerzę. Iączyński Soc: IESU, in Manuscriptis.
KTORYM TRUCIZNA NIESZKODZIŁA
Trucizna Lekarstwem była Mitrydatesowi, ktory z dziecinnych lat truiących zażywaiąc rzeczy po trochu, tak naturę przysposobił
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 686
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
dobrze gotować możesz. XXV: Potrawa z Poziomkami.
Z Poziomkami potrawe takim też sposobem gotować będziesz/ przydawszy Rożenków drobnych. XXVI. Potrawa z Porzeczkami.
Z Porzczekami potrawa tak też ma być gotowana. XXVII. Potrawa z Wiśniami.
Z Wiśniami Potrawa takoż ma być gotowana. XXVIII. Potrawa z Figatellami drobnemi.
WEźmiej Kapłona albo Cielęciny/ albo co chcesz, ochędosz/ rozbierz lepiej surowo/ aniżeli ociągając/ włóż w rynkę/ a oraz drobno Cebule i Pietruszki wkraj/ zrób Figatelle drobne/ w jaką chcesz formą/ usiekaj bardzo drobno łoju kruchego/ a wsyp na spód/ i soli/ wlej trochę rosołu/ a warz nakrywszy/ a
dobrze gotować możesz. XXV: Potráwá z Poźiomkámi.
Z Poźiomkámi potráwe takim też sposobem gotowáć będźiesz/ przydawszy Rożenkow drobnych. XXVI. Potráwá z Porzeczkámi.
Z Porzczekami potráwá tak też ma bydź gotowána. XXVII. Potráwá z Wiśniámi.
Z Wiśniámi Potráwá takoż ma bydź gotowána. XXVIII. Potráwá z Figátellámi drobnemi.
WEźmiey Kapłona albo Cielęćiny/ albo co chcesz, ochędosz/ rozbierz lepiey surowo/ aniżeli oćiągaiąc/ włoż w rynkę/ a oraz drobno Cebule y Pietruszki wkray/ zrob Figátelle drobne/ w iáką chcesz formą/ uśiekay bardzo drobno łoiu kruchego/ á wsyp ná spod/ y soli/ wley trochę rosołu/ á warz nakrywszy/ a
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 21
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
przydać Jajec chleba tartego/ soli/ a gdy upieczesz/ wlej w tę materią która wre Octu winnego/ Pieprzu. Imbieru/ Cynamonu/ słodkości/ Limonij a gdy przywarzysz/ dawaj/ a te Figatelle kraj na grzanki/ a po wierzchu okładaj/ LVIII. Potrawa z Ryżem.
Weźmij Baranka/ albo Skopowiny/ albo Kapłona/ porąb/ wymocz/ ociągnij/ odbierż/ wkraj cebulę/ i Pietruszki/ wsyp Ryzu płokanego/ a jeżeli chcesz/ grochu trochę odłużanego/ masła płokanego/ rosołu wlej/ pieprzu/ kwiatu/ przywarz dobrze/ a daj gorąco na Stół/ LIX. Potrawa. osobliwie Baranek z młodem Sadłem.
Weźmij Baranka ćwierć zadnią
przydáć Iáiec chlebá tártego/ soli/ á gdy upieczesz/ wley w tę máteryą ktorá wre Octu winnego/ Pieprzu. Imbieru/ Cynámonu/ słodkośći/ Limoniy a gdy przywárzysz/ daway/ á te Figátelle kray ná grzanki/ á po wierzchu okładay/ LVIII. Potráwá z Ryżem.
Weźmiy Báranká/ álbo Skopowiny/ álbo Kápłoná/ porąb/ wymocz/ oćiągniy/ odbierż/ wkray cebulę/ y Pietruszki/ wsyp Ryzu płokánego/ á ieżeli chcesz/ grochu trochę odłużánego/ masłá płokánego/ rosołu wley/ pieprzu/ kwiátu/ przywarz dobrze/ a day gorąco ná Stoł/ LIX. Potráwá. osobliwie Báránek z młodem Sádłem.
Weźmiy Báránká ćwierć zádnią
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 27
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
w tymże maśle usmaż/ i przyrumień/ ułóż potym na pułmisku grzanki/ a kruszka na wierzch/ i wiążkę pietruszki warzonej rozłoż/ nalej rosołem dobrym/ włóż masła płokanego/ a nakrii/ warz na pułmisku/ a przywarzywszy daj gorąco na Stół. Sta Potraw Mięśnych. LXIII. Limoniata.
Weźmij Cielęciny/ albo kapłona/ ociągnij/ odbierz/ zasol/ włóż pietruszki/ nalej rosołem/ włóż masła/ warz/ a gdy będziesz miał dawać/ ulej trochę rosołu/ wlej Octu winnego/ chleba trochę tartego/ białego Limonia wkraj Szafranu/ Pieprzu/ Cynamonu/ słodkości/ Gałki. Miej też Figatelle/ drobne/ które na wierzch ułożysz/
w tymze máśle usmáż/ y przyrumień/ vłoż potym ná pułmisku grzanki/ á kruszká ná wierzch/ y wiążkę pietruszki wárzoney rozłoż/ náley rosołem dobrym/ włoż másłá płokánego/ á nákriy/ warz ná pułmisku/ á przywárzywszy day gorąco ná Stoł. Stá Potraw Mięśnych. LXIII. Limoniátá.
Weźmiy Cielęćiny/ álbo kápłoná/ oćiągniy/ odbierz/ zásol/ włoż pietruszki/ náley rosołem/ włoż másłá/ warz/ á gdy będźiesz miał dawáć/ vley trochę rosołu/ wley Octu winnego/ chlebá trochę tártego/ białego Limonia wkray Száfránu/ Pieprzu/ Cynámonu/ słodkośći/ Gałki. Miey też Figátelle/ drobne/ ktore ná wierzch vłożysz/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 17
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
na Stół. LXV. Kapłony całkiem nakładane.
Kapłona ochędoż pięknie/ a wybierz z niego piersi/ i usiekaj drobno: łoju także trochę kruchego usiekaj drobno/ zmieszaj to pospołu/ przydawszy Jajec kilka/ chleba białego tartego/ rożenków drobnych/ Pieprzu/ Cynamonu/ Soli/ Gałki/ a zmieszawszy to społem/ nałoż piersi Kapłona tego/ z któregoś wybrał mięso/ słoniny pięknej nakraj długo jako palec/ a cienko jako tylec noza/ a pokładaj po tym nakładaniu/ miejsce wedle miejsca/ i migdałów oparzonych/ nakraj/ a natchnij/ albo Pineli/ i takim sposobem upiecz/ jako i tamte w członki/ a zrób jaki chcesz Sapor/ zalej
ná Stoł. LXV. Kápłony całkiem nákłádáne.
Kápłoná ochędoż pieknie/ á wybierz z niego pierśi/ y vśiekay drobno: łoiu tákże trochę kruchego uśiekay drobno/ zmieszay to pospołu/ przydawszy Iáiec kilká/ chlebá białego tártego/ rożenkow drobnych/ Pieprzu/ Cynámonu/ Soli/ Gałki/ á zmieszawszy to społem/ náłoż pierśi Kápłoná tego/ z ktoregoś wybrał mięso/ słoniny piękney nákráy długo iáko pálec/ á ćienko iáko tylec noza/ á pokładay po tym nákładániu/ mieysce wedle mieysca/ y migdałow opárzonych/ nakray/ á nátchniy/ albo Pineli/ y tákim sposobem vpiecz/ iáko y támte w członki/ á zrob iáki chcesz Sapor/ zaley
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 17
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Rumiany.
Weźmij Rurę Wołową/ Cielęciny łopatkę/ kurę/ albo Kapłona ochędożonego/ Skopowiny łopatkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wszytkiego/ wstaw w garnek przestrono/ włóz pietruszki wiązkę/ zasol jako Kapłoni rosół/ nakryj a warz dobrze. Materią na Misę.
Weźmij Kurpatw/ albo Jastrząbków: albo Gołembi/ albo Kapłona/ jeżeli chcesz oskub/ a nie parz ani maczaj/ bo tak lepiej/ ale na węglu ociągnij/ a jeżeli chcesz w rosole/ odbierz pięknie/ i wstaw w rosole; możesz też ponakładać jeżeli chcesz/ włóż pietruszki wiążankę/ warz powoli/ Weźmij potym pieczenią Wołową/ albo Baranią/ nakraj/ Suropieczków/ weźmij
Rumiány.
Weźmiy Rurę Wołową/ Cielęćiny łopatkę/ kurę/ álbo Kápłoná ochędożonego/ Skopowiny łopátkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wszytkiego/ wstáw w gárnek przestrono/ włoz pietruszki wiązkę/ zasol iáko Kápłoni rosoł/ nakryi á warz dobrze. Máteryą ná Misę.
Weźmiy Kurpatw/ álbo Iástrząbkow: álbo Gołęmbi/ álbo Kápłona/ ieżeli chcesz oskub/ á nie párz áni maczay/ bo tak lepiey/ ale ná węglu oćiągniy/ á ieżeli chcesz w rosole/ odbierz pieknie/ y wstaw w rosole; możesz też ponakładać ieżeli chcesz/ włoż pietruszki wiążánkę/ warz powoli/ Weźmiy potym pieczenią Wołową/ álbo Báránią/ nakray/ Suropieczkow/ weźmiy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 37
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
żeby ozdobnie misa/ ułożona była/ żalej tą rumianą polewką gorącą/ a Cytrynę albo Limonia miej wykrawaną/ która pokrajawszy obsadz pięknie/ a daj gorąco na Stół. II. Potas zabielany.
Takimże sposobem/ na rosół powybieraj/ i wstaw/ Materią też na misę także weźmij co chcesz/ Golembi/ Kurcząt/ Kapłona/ etc. i także wstaw zasoliwszy/ na którą taką zrób polewkę/ Weźmij on rosół któryś wstawił/ przecedź/ weźmij Cytryn/ wyciśnij tyle ile smak potrzebuje/ a jeżeli cytryn niemasz/ octu winnego/ rozbij żółtków Jajecznych/ ile potrzeba/ rozpuść tym rosołem/ a jeżeli chcesz nakładź szczawiu/ i kwiatu
żeby ozdobnie misá/ vłożona byłá/ żaley tą rumianą polewką gorącą/ a Cytrynę albo Limonia miey wykráwaną/ ktora pokraiáwszy obsadz pięknie/ á day gorąco na Stoł. II. Potás zábielany.
Tákimże sposobem/ ná rosoł powybieray/ y wstaw/ Máteryą też ná misę także weźmiy co chcesz/ Golęmbi/ Kurcząt/ Kapłona/ etc. y także wstaw zásoliwszy/ ná ktorą táką zrob polewkę/ Weźmiy on rosoł ktoryś wstawił/ przecedz/ weźmiy Cytryn/ wyćiśniy tyle ile smak potrzebuie/ á ieżeli cytryn niemász/ octu winnego/ rozbiy żołtkow Iáiecznych/ ile potrzeba/ rospuść tym rosołem/ á ieżeli chcesz nákłádź szczawiu/ y kwiátu
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 38
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
zimno. KondyMENTA Do Pieczystego.
PO dziesiąci Addytamentach/ kładę dziesięć Kondymentów do Pieczystych rzeczy/ których według upodobania zażywać będziesz do czego będziesz chciał i rozumiał/ Pierwszy Kondyment.
Kapłona weś/ upiecz go/ weźmij sardelli/ wymocz/ uwierc masła młodego zmieszaj z sardellami/ ale nie topionego/ i niesłonego/ ponakrawaj gorącego kapłona/ przydawszy Imbieru i Gałki/ kładź w nakrawane/ daj gorąco. Tak Bażanty/ Jarząbki/ kuropatwy/ Dropie/ cielęce pieczenie/ i cokolwiek chcesz. Drugi Codyment.
Cebule sarowej usiec a i/ tak drobno jako mak/ zmieszaj z młodym Masłem/ Pieprzem/ kładź w nakrawane gorące pieczyste/ a daj gorąco.
źimno. CONDIMENTA Do Pieczystego.
PO dźieśiąći Additámentách/ kładę dźieśięć Condimentow do Pieczystych rzeczy/ ktorych według vpodobánia záżywáć będźiesz do czego będźiesz chćiał y rozumiał/ Pierwszy Condiment.
Kápłoná weś/ vpiecz go/ weźmiy sárdelli/ wymocz/ uwierc másłá młodego zmieszay z sardellámi/ ále nie topionego/ y niesłonego/ ponákráway gorącego kápłoná/ przydawszy Imbieru y Gałki/ kłádź w nákráwáne/ day goraco. Ták Bażanty/ Iarząbki/ kuropátwy/ Dropie/ cielęce pieczenie/ y cokolwiek chcesz. Drugi Codiment.
Cebule sarowey vśiec a y/ ták drobno iáko mák/ zmieszay z młodym Masłem/ Pieprzem/ kłádź w nákráwáne gorące pieczyste/ á day gorąco.
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 42
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
członki/ z których się skora zdjąć niemoże poprzerzynaj/ żeby przyskorze zostaly/ włóż tę skorę w Flasze taką/ uktórej będzie dziura w srzobie żeby trzy palce włożył/ trzymajże te przerznietą skorę w dziurze. Weźmij żółtków szesnaście/ rozbij/ przydaj trochę mleka/ zapraw jako chcesz/ wlej lejem w te skore z kapłona trzymając/ a zaszyj/ i puść w flaszę/ wody wlej pełną flaszę/ zasol/ a zaśrobuj/ albo mecherzyną zawiąż/ włóż w kocieł wody a warz/ a gdy się ociągnie/ te Jajca z mlekiem/ rozedmą Kapłona/ tak: ze się będzie każdy dziwował/ jako tamtego włożono Kapłona/ gdy go
członki/ z ktorych się skorá zdiąć niemoże poprzerzynay/ żeby przyskorze zostály/ włoż tę skorę w Flásze táką/ uktorey będźie dźiurá w srzobie żeby trzy palce włożył/ trzymayże te przerznietą skorę w dźiurze. Weźmiy żołtkow szesnaśćie/ rozbiy/ przyday trochę mleka/ zápraw iako chcesz/ wley leiem w te skore z kápłoná trzymáiąc/ á zaszyi/ y puść w flaszę/ wody wley pełną flászę/ zásol/ á záśrobuy/ álbo mecherzyną záwiąż/ włoż w koćieł wody á warz/ á gdy sie oćiągnie/ te Iaycá z mlekiem/ rozedmą Kápłoná/ ták: ze się będźie każdy dziwował/ iáko támtego włożono Kápłoná/ gdy go
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 44
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
rozbij/ przydaj trochę mleka/ zapraw jako chcesz/ wlej lejem w te skore z kapłona trzymając/ a zaszyj/ i puść w flaszę/ wody wlej pełną flaszę/ zasol/ a zaśrobuj/ albo mecherzyną zawiąż/ włóż w kocieł wody a warz/ a gdy się ociągnie/ te Jajca z mlekiem/ rozedmą Kapłona/ tak: ze się będzie każdy dziwował/ jako tamtego włożono Kapłona/ gdy go dasz z flaszą na stoił/ a kto tego nie wie/ nie będzie przez podziwienia wielkiego: ROZDZIAŁ II. Gotowania Sta Potraw RYBNYCH.
Akomodując się zwyczajom Cesarza Jego M. Chrześcijańskiego/ i całej Rzeszy Niemieckiej na zmieszanie Potraw Mięśnych/
rozbiy/ przyday trochę mleka/ zápraw iako chcesz/ wley leiem w te skore z kápłoná trzymáiąc/ á zaszyi/ y puść w flaszę/ wody wley pełną flászę/ zásol/ á záśrobuy/ álbo mecherzyną záwiąż/ włoż w koćieł wody á warz/ á gdy sie oćiągnie/ te Iaycá z mlekiem/ rozedmą Kápłoná/ ták: ze się będźie każdy dziwował/ iáko támtego włożono Kápłoná/ gdy go dász z flászą ná stoił/ á kto tego nie wie/ nie będźie przez podźiwienia wielkiego: ROZDZIAŁ II. Gotowánia Stá Potraw RYBNYCH.
AKkomoduiąc się zwyczaiom Cesárzá Iego M. Chrześćiánskiego/ y całey Rzeszy Niemieckiey ná zmieszánie Potraw Mięśnych/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 44
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
