w miedzie ciepło/ jako warzonego juchę pijąc. Żółtaczce.
Żółtą niemoc spądza/ w pitym miedzie warzony/ albo radniej moczony/ o przywarzony/ trunkiem używany. (Aben, Mesue.) Febrze zastarzałej.
Febry zastarzałe leczy/ tymże go sposobem używając. Ściatyce.
Bywa też moczony/ albo i warzony w koziej serwatce/ przeciwko łamaniu w lędźwich i w biodrach. Żołądek rozgrzewa.
Żołądek zimny rozgrzewa/ mocząc go w winie/ przydawszy do tego Gwoździków kramnych/ Tatarskiego Ziela/ a pijąc. Wątrobie zatkanej.
Toż Wino/ zatkaną i oziębłą wątrobę otwiera/ rozgrzewa/ odmiękcza/ wychędaża/ i od wielu innych złych przypadków zachowywa
w miedźie ćiepło/ iáko wárzonego iuchę piiąc. Zołtacce.
Zołtą niemoc spądza/ w pitym miedźie wárzony/ álbo rádniey moczony/ o przywárzony/ trunkiem vżywány. (Aben, Mesue.) Febrze zástárzáłey.
Febry zástárzałe leczy/ tymże go sposobem vżywáiąc. Sciátyce.
Bywá też moczony/ álbo y wárzony w koźiey serwatce/ przećiwko łamániu w lędźwich y w biodrách. Zołądek rozgrzewa.
Zołądek źimny rozgrzewa/ mocząc go w winie/ przydawszy do tego Gwoźdźikow kramnych/ Tátárskiego Ziela/ á pijąc. Wątrobie zátkáney.
Toż Wino/ zátkáną y oźiębłą wątrobę otwiera/ rozgrzewa/ odmiękcza/ wychędaża/ y od wielu inych złych przypadków záchowywa
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ziela/ tak w pokarmiech/ jako trunkach/ używając. Żółtaczce.
Żółtą niemoc leczy. Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi. Pęcherzom.
Pęcherz zamulenia wychędaża. Kamieniu
Kamień/ tak z nerek/ jako z pęcherza/ krsząc moczem wywodzi. Wątrobie
Wątrobę chorą/ w swych przyrodzonych sprawach posila/ w winie/ abo w serwatce koziej warzony/ i trunkiem przez kilka dni naczczo używany. (Gal.) Kamieniu
Kamień w nyrkach krze i wywodzi. Moczu ciężkiemu puszczaniu.
Ciężkiemu puszczaniu moczu/ Rzepik w winie/ albo w wodzie warzony/ abo w miedzie pitym/ a po kwaterce z łotem białego cukru/ ciepło rano i wieczor trunkiem używany/ doświadczonym
źiela/ ták w pokármiech/ iáko trunkách/ vżywáiąc. Zołtacce.
Zołtą niemoc leczy. Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi. Pęcherzom.
Pęchyrz zámulenia wychędaża. Kámieniu
Kámień/ ták z nyrek/ iáko z pęchyrzá/ krsząc moczem wywodźi. Wątrobie
Wątrobę chorą/ w swych przyrodzonych spráwách pośila/ w winie/ ábo w serwatce koźiey wárzony/ y trunkiem przez kilká dni náczczo vżywány. (Gal.) Kámieniu
Kámień w nyrkách krze y wywodźi. Moczu ćięszkiemu pusczániu.
Ciężkiemu pusczániu moczu/ Rzepik w winie/ álbo w wodźie wárzony/ ábo w miedźie pitym/ á po kwáterce z łotem białego cukru/ ćiepło ráno y wieczor trunkiem vżywány/ doświádczonym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 275
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i przednie dobrej/ trzecią część kwinty/ Lodowatego cukru pół łota. To wespół pomieszawszy/ dać opuchłemu pić po razu każdego dnia. Abowiem gwałtownie wodę z ciała moczem pędzi: czego częstokroć doświadczamy. Krew poleruje.
Krew/ i inne przyrodzone wilgotności zaplugawione/ poleruje z polną Rutą zarówno warzony w świeżej serwatce/ bądź koziej/ abo w krowiej/ przez kilkanaście dni rano i na noc po trunku ciepło pijać. Toż też Świerzbu.
Świerzb/ i inne krosty zagnicia krwie spądza/ warząc je w wodzce pełnej Ruty/ a rano i na noc po sześci abo ośmi łotów używając. Księgi Pierwsze. Ranom zwierzchnym i sadzelam także wnętrznym.
/ y przednie dobrey/ trzećią część kwinty/ Lodowátego cukru puł łotá. To wespoł pomieszawszy/ dać opuchłemu pić po rázu káżdego dniá. Abowiem gwałtownie wodę z ćiáłá moczem pędźi: czego częstokroć doświádczamy. Kreẃ poleruie.
Krew/ y ine przyrodzone wilgotnośći záplugáwione/ poleruie z polną Rutą zárowno wárzony w świeżey serwatce/ bądź koźiey/ ábo w krowiey/ przez kilkánaśćie dni ráno y ná noc po trunku ćiepło pijáć. Toż też Swierzbu.
Swierzb/ y ine krosty zágnićia krwie spądza/ wárząc ie w wodzce pełney Ruty/ á ráno y ná noc po sześći ábo ośmi łotow vżywáiąc. Kśięgi Pierwsze. Ránom zwierzchnym y sadzelam tákże wnętrznym.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 282
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i ściągającej. Rozgrzewaniem swym/ rozcieczają/ rozprawują/ wycierają i wychędażają/ rozsiekują. Zaś wysuszaniem i ściaganiem swym/ utwierdzają/ i umacniają. Posilają żołądek/ wątrobę/ i inne wnętrzności. Moc i skutki. Żywota zatwardziałość odmiękcza.
Zatwardzenie żywota zlekka odmiękcza warząc go w serwatce jakiejkolwiek/ bąć w krowiej bąć w koziej/ a po kwaterce dobrej ćepło naczczo pijąc. Toż czyni proch z suchego liścia miałko utarty pół łota/ abo i trzy kwinty na raz w ciepłej serwatce używany. Abowiem cholerę i szlamowatości flegmiste z ciała stolcem wywodzi. Wątrobie zamulonej.
Wątrobie zamuloną otwiera. Oziębłą rozgrzewa. Mdłą w swych sprawach potwierdza. Zwarza/
y śćiągáiącey. Rozgrzewániem swym/ rozćieczaią/ rospráwuią/ wyćieráią y wychędażáią/ rozśiekuią. Záś wysuszániem y śćiagániem swym/ vtwierdzáią/ y vmacniáią. Pośiláią żołądek/ wątrobę/ y ine wnętrznośći. Moc y skutki. Zywotá zátwárdźiáłość odmiękcza.
Zátwárdzenie żjwotá zlekká odmiękcza wárząc go w serwatce iákieykolwiek/ bąć w krowiey bąć w koźiey/ á po kwáterce dobrey ćepło náczczo piiąc. Toż czyni proch z suchego liśćia miáłko vtárty puł łotá/ ábo y trzy kwinty ná raz w ćiepłey serwatce vżywány. Abowiem cholerę y szlámowátośći flágmiste z ćiáłá stolcem wywodźi. Wątrobie zámuloney.
Wątrobie zámuloną otwiera. Oźiębłą rozgrzewa. Mdłą w swych spráwách potwierdza. Zwárza/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 287
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
